تاثیر تغییر اقلیم بر گیاهان زینتی

[سما1 395]

تاثیر تغییر اقلیم بر گیاهان زینتی

:

تغییر اقلیم یکی از مهمترین عوامل موثر بر رشد و نمو گیاهان است . با تغییر اقلیم چرخه ی زندگی گیاهان دستخوش تغییر خواهد شد .و حتی ممکن است بسیاری از گونه ها ی گیاهی که از دیر باز و در حال حاظر در فضایسبز یک منطقه بوده اند تناسب خود را در اقلیم از دست داده باشند .

نتایج تازه‌ترین تحقیقات زیست‌محیطی نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی و متعاقب آن گرم شدن زمین موجب چاق شدن درختان شده و در آینده این روند شكل محسوس‌تری به‌خود خواهد گرفت.

این تحقیقات كه توسط محققان مؤسسه تحقیقات حاره‌ای اسمیت سونیان آمریكا انجام شده ابعاد و زوایای گرمای زمین را روی درختان و رشد آنها مشخص می‌كند و گویای آن است كه افزایش گاز دی‌اكسید‌كربن این اثر دوپینگی را ایجاد كرده و بسته به میزان این افزایش، قطر درختان ضخیم‌تر خواهد شد. هر چند این موضوع از نظر علمی علت را مشخص كرده و به‌نظر می‌رسد حدود و ثغور جغرافیایی در این فرایند بی‌تأثیر باشد، با این حال چگونگی بروز این پدیده و زوایای مختلف آن موضوعی است كه ابعاد تغییرات آب و هوایی را روشن می‌سازد.

كارشناسان محیط‌زیست‌ بر این باورند كه در فرایند تغییرات اقلیمی كه بزرگ‌ترین چالش دنیا در آینده خواهد بود درختان تجمع بیشتری از مواد آلی را در بافت‌های خود دارند و این موضوع به مرور به قطور شدن آنها می‌انجامد. آنها البته افزایش گاز دی اكسید كربن را به نفع درختان و گیاهان دانسته و معتقدند باعث می‌شود درخت و گیاه عمل فتوسنتز بیشتری انجام دهد كه افزایش عمل فتوسنتز به‌اصطلاح چاقی درخت را به همراه دارد.

برهان ریاضی، مدرس محیط‌زیست با تأكید بر این نكته كه گرم شدن زمین به نفع گیاهان و درختان است می‌گوید: درخت و در یك مجموعه كلی گیاه نیازش به گاز دی‌اكسید‌كربن كه امروزه بر اثر تغییرات آب و هوایی افزایش یافته بیشتر از اكسیژن است و بر عكس جانوران كه آسیب بیشتری از این فرایند می‌بینند گیاهان منافع بیشتری از آن می‌برند به این صورت كه می‌توانند فتوسنتز بیشتری انجام دهند. او می‌افزاید: با افزایش گاز دی‌اكسید‌كربن درخت می‌تواند فتوسنتز بیشتری انجام دهد و این موضوع باعث می‌شود مواد آلی بیشتری در درخت تجمع پیدا كند كه دانشمندان اصطلاحا آن را چاق شدن درختان نامیده‌اند؛ البته لازم است در مورد این اتفاق به اشعه خورشید نیز اشاره كرد كه با گرم‌تر شدن اشعه خورشید و متعاقب آن افزایش گاز دی‌اكسید‌كربن فرایند فتوسنتز سرعت می‌گیرد و ما عملا شاهد آن هستیم كه گیاه، فتوسنتز بیشتری انجام می‌دهد.

تغییر اقلیم علاوه بر افزایش عمل فتوسنتز درختان كه باعث حجیم شدن قطر درخت می‌شود.بر رشد درختان نیز تاثیر میگذارد: رشد درختان نیز در فرایند افزایش گاز دی‌اكسید‌كربن افزایش می‌یابد و مزید بر علت می‌شود.

گیاهان در گرمای بیشتر، رشد بیشتری می‌كنند و گرم شدن زمین باعث می‌شود دوره رشد گیاهان طولانی شده و گیاه در فاصله زمانی بیشتری نسبت به دوره‌ای كه گرمای زمین كمتر از این حدود بود رشد كند كه در یك ارزیابی كلی می‌توان چنین نتیجه گرفت كه تغییرات اقلیمی در گونه‌های گیاهی در مرحله اول به افزایش قطر درختان می‌انجامد و در مرحله بعدی زمان رشد آنان را طولانی می‌سازد؛ موضوعی كه نتایج تحقیقات دانشمندان محیط‌زیست بر آن صحه می‌گذارد و گویای آن است كه گرم شدن زمین تأثیرات بیشتری در رشد و وزن درختان دارد.

محققان مؤسسه تحقیقات حاره‌ای اسمیت سونیان در بررسی‌های خود دریافتند كه گرمای زمین موجب رشد سریع‌تر درختان و افزایش وزن آنها برای یك دوره یكساله می‌شود و این اثر دوپینگ ناشی از تغییرات اقلیمی و گرمای جهانی است كه منجر به افزایش زمان فصل رشد گیاهان می‌شود.

آنها البته در تحقیقات كارشناسی خود به نمونه جالب توجهی نیز اشاره و اعلام كردند تب سیاره، رشد كاج‌های پیری را كه در كوهستان‌های كالیفرنیا زندگی می‌كنند شتاب بخشیده است و در دیگر بررسی خود روی درختان جنگل‌های پهن برگی كه بین 5 تا 225سال سن دارند مشاهده كردند كه حدود 90 درصد از این درختان مستقل از سن در سال‌های اخیر به سرعت رشد كرده‌اند.

كارشناسان محیط‌زیست و اقلیم بر این باورند كه بر اثر گرم شدن زمین دوره رشد درختان نیز طولانی شده و زمان كهولت به تعویق می‌افتد. اینكه گفته می‌شود گرم شدن زمین به افزایش دوره رشد درخت می‌انجامد به این صورت است كه در سنین بالاتری به كهولت می‌رسد به‌عنوان نمونه اگر تنه یك درخت كاج در سن 25سالگی به شكلی در می‌آید كه می‌شود آن را به‌صورت الوار درآورد این فرایند با گرم شدن زمین در دوره طولانی‌تری اتفاق افتاده و ما در 35سالگی این درخت شاهد این اتفاق خواهیم بود.

این یك امر طبیعی است كه تغییرات آب و هوایی چه به‌صورت سرد شدن زمین و چه به‌صورت گرم شدن، آن‌گونه گیاهی را تحت‌تأثیر قرار داده و دوره رشد و طراوت آن را طولانی یا كاهش دهد. بنابراین ما مكانیسم تغییر را در همه ابعاد می‌توانیم در بافت‌های درخت مشاهده كنیم و البته این تمام ماجرا نیست.

گرم شدن زمین كه باعث افزایش فتوسنتز در درختان می‌شود در فاصله دایره‌های تنه آن نیز تغییراتی به‌وجود می‌آورد كه در یك آزمایش ساده قابل رویت است و در هوای مرطوب فاصله آن متفاوت از هوای گرم خواهد بود. هر چند او طولانی شدن دوره رشد درختان را از جهاتی خوب عنوان می‌كند اما در مجموع در فرایند تغییرات آب و هوایی درختان تغییراتی پیدا می‌كنند كه گاه از دیدگاه برخی كارشناسان محیط‌زیست چندان جالب نیست.

تغییرات اقلیمی و درنتیجه تغییرات آب و هوایی در گل‌دهی و میوه درختان نیز تأثیراتی به‌وجود می‌آورد .از نظر علمی، درخت و پوشش گیاهی باید دوره‌ای سرما را طی كند و این دوره برای این است كه ساختار طبیعی آن به هم نریزد ولی با تغییرات آب و هوایی كه به گرم شدن زمین انجامیده این دوره كوتاه شده　 یا از بین می‌رود كه همین مسئله در ساختار طبیعی درخت و گیاه اشكالاتی را به‌وجود می‌آورد كه این اشكالات ممكن است در گل‌دهی و میوه آنها تأثیر سوء بگذارد. بنابراین آن طرف قضیه گرم شدن زمین بسیاری از پیچیدگی‌ها در روابط درخت با آب و خاك و هوا به‌وجود می‌آید كه همگی در گل‌دهی و میوه آن تأثیرگذار است .باتوجه به اینکه وجود گل در یک درخت و زمان گلدهی آن در انتخاب گونه ی مناسب برای یک سایت از پارامترهای مهم و قابل توجه است پس بالطبع این امر در طراحی فضای سبز تاثیر گذار خواهد بود .

در یك نظام زیست طبیعی آب، خاك و اقلیم یك روابط متقابل و متعادل دارند و زمانی كه میزان آب كم شود بر رشد گیاهی تأثیر سوء می‌گذارد و به كاهش پوشش گیاهی می‌انجامد. خاك نامناسب هم به محدودیت رشد گیاه منجر شده و در مجموع هر گونه عدم‌تعادل در محیط‌زیست تغییراتی را در رشد گیاه به‌وجود می‌آورد كه این تغییرات بسته به میزان آن تفاوت می‌كند اما در نهایت كیفیت رشد درخت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

افزایش وزن درختان به چاق شدن انسان می‌ماند كه در نهایت، بیماری‌ها و ناراحتی‌هایی را برایش به‌وجود می‌آورد كه این ناراحتی‌ها در ابعاد مختلف بروز می‌كند و در مورد درختان نیز به همین صورت است. تغییرات اقلیمی می‌تواند سیستم تكاملی آنها را كه باید در دوره خاص و با سرعت مشخصی اتفاق بیفتد مختل كند و نباید در بررسی‌های كارشناسی روی درختان از این موضوع غافل شد چرا كه تغییرات اقلیم، تعادل موجود در نظام طبیعت را به هم می‌زند و درخت نیز برای رشد و ثمردهی طبیعی نیاز به تداوم این تعادل دارد.

از سوی دیگر تغییرات اقلیمی موجب تغییر نیاز های رشد گیاهان میشود :به این ترتیب که افزایش درجه حرارت محیط موجب افزایش تنفس و تعرق گیاهان و بنابر این افزایش تلفات اب انها و نیاز به آبیاری بیشتر برای حفظ وضعیت بهینه ی پوشش گیاهی خواهد شد .