مقاله رهيافتی بر نقش موقوفات در ساماندهی فضاهاي شهري

[Mohammad Aref 120,438]

موقوفات در تأسیس و تداوم حیات نهادها و مراکز فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تأثیر فراوانی داشته و توانسته اند در دوره های مختلف تاریخ، منشأ حرکت های موثری باشند. پیوستگی وقف با اسلام و به عبارتی پشتوانه های دینی آن باعث می شود، که توجه شایانی از سوی جامعه نسبت به آن به عمل آید. در تاریخ، مدارس علمیه، مساجد، تکایا و حسینه ها و حتی کاروانسراها، حمام ها و بازارچه های بسیاری دیده می شود، که محصول وقف هستند. بی تردید هریک از این نهادها و مراکز در شکل گیری نظام فکری و علمی جامعه، نقش حائز اهمیتی داشته اند. امروزه نیز وقف، خود را به شکل های گوناگونی چون تأسیس مدارس، اهدای کتاب به کتابخانه و تأسیس مراکز علمی و تحقیقی نشان می دهد. طبیعی است مطالعه و پژوهش در این زمینه می تواند راهنمای مناسبی برای گسترش فرهنگ وقف و سوق دادن امکانات جامعه به سوی فراهم آوردن بسترهای مناسب آموزشی، تحقیقی و نظایر ان باشد.

در پژوهش حاضر درباره نتایج آثار وقف به صورت واقعی و عینی بحث می شود. این پژوهش که در قالب مطالعه توصیفی و گذشته نگر صورت پذیرفته است. بیانگر آن است که در شهری مانند اصفهان، وقف تا چه اندازه توانسته تأثیر گذار باشد. بدیهی است که بپذیریم موقعیت تمامی شهرهای ایران به دلیل حضور و نفوذ بینش دینی با این مفهوم دینی گره خورده و در نتیجه در هر شهری می توان آثاری از وقف را در تأسیس و اداره مساجد، مدارس، بیمارستان ها و مواردی از این دست مشاهده نمود.

 

کلمات کلیدی: موقوفات، وقف اسلامی، فضای شهری، اصفهان

 

نویسندگان: محمدرضا بمانیان، پرهام بقایی، آرین امیرخانی

 

دانلود مقاله