افزایش سود دهی معادن روباز با استفاده از سیستمهای مدیریت ماشین آلات

[XMEHRDADX 7,514]

 

 

 

با روند رو‏به‏افزايش قيمت خدمات و تجهيزات معدني، اتمام ذخاير پرعيار و سهل‏الوصول، افزايش هزينه نيروي انساني و تقاضاي سهامداران و سرمايه‏گذاران بخش معدن براي رسيدن به نرخ بالاتر بازگشت سرمايه، لازم است هزينه كلي توليد در معادن، كمينه و كارآيي و بهره‏گيري از سرمايه بهينه ‏گردد، چرا كه سرمايه‏هاي موجود در بازار كار و صنعت، به‏طور رقابتي در‏حال جذب به ساير بخش‏هاي صنايع و اقتصاد به‏غير از معدن مي‏باشند به‏طوري‏كه صنايع معدني جهت حفظ حضور خود در عرصه رقابت جهاني، نيازمند افزايش توليد و كاهش هزينه‏ها مي‏باشند و اين‏كار بايد بدون هزينه‏هاي سرمايه‏گذاري مجدد و يا با هزينه‏هاي بسيار اندك صورت‏گيرد.

 

هزينه مربوط به بخش بارگيري و حمل حدود 50 درصد از هزينه‏هاي يك معدن را به خود اختصاص‏مي‏دهد. بنابراين كاهش درصد كمي از اين هزينه‏ها تأثير قابل توجهي در قيمت تمام‏شده محصول نهايي خواهد‏ داشت، لذا بهره‏گيري از سيستم‏هاي مديريت حمل‏و‏نقل به‏منظور تأمين دو هدف بيشينه‏سازي توليد معدن و كنترل كيفيت سنگ ارسالي به‌كارخانه فرآوري توسط تخصيص انعطاف‏پذير ماشين‏آلات مدنظر مديران معادن قرار‏ گرفته‏ است.

 

همگام با پيشرفت تكنولوژي در صنايع مختلف، معادن نيز در راستاي افزايش توليد، كاهش نيروي انساني و كاهش هزينه‏ها در هر تن از مواد استخراجي، به سمت ايجاد معادن هوشمند و خودكار، سيستم‏هاي جديد كامپيوتري، رفتارسنجي و گسيل تجهيزات سوق‏ پيدا ‏كرده‏اند.

 

در ‏طي چند سال اخير كشورهاي پيشرفته معدني از فناوري‌هاي جديد جهت كنترل عمليات معدني استفاده ‏مي‏كنند. اين فناوري‏ها با استفاده از سيستم‏هاي موقعيت‌يابي (GPS)، ارتباطات راديويي و نرم‏افزارهاي طراحي معدن، مجموعه‏‏هايي را به‏وجود ‏آورده‏اند كه مهندسين طراح، كنترل و ناظر را قادر ‏مي‏سازد تا كنترل كامل‏تري بر عمليات اعمال‏ كنند و از اينكه هر جزء از ماشين‏آلات در شرايط عملياتي برنامه‏ريزي شده، در زمان و مكان درست قرار‏ داشته ‏باشند، اطمينان حاصل‏ نمايند.

 

سيستم‏هاي كامپيوتري مديريت ماشين‏آلات معدني كه در زمينه اجراي كليه فرآيند‏هاي تهيه و اجراي برنامه استخراج روزانه معادن، طبقه‏بندي مواد استخراجي، پاسخگويي به‌الزامات كارخانه فراوري و تهيه گزارش‏هاي مربوط به‏كار گرفته ‏مي‏شوند، حركتي به‏سمت تجديد مهندسي سازماني در ساختار معادن هستند. اين سيستم مجموعه‏اي از سه سيستم جمع‏آوري و مديريت داده‏اي عملياتي و حياتي ماشين‏آلات و محيط، سيستم ارتباطي بين اجزا و سيستم مديريت پردازش و تصميم‏گيري هستند كه ضمن كاهش دخالت انساني در عمليات، بهينه ‏بودن شرايط عمليات را نيز تضمين‏ مي‏كنند.

 

شركت‏هاي مختلفي در دنيا اين سيستم‏ها را با توانمندي‏هاي مديريت ماشين‏آلات، تخصيص و گسيل كاميون‏ها، كنترل كيفيت كانسنگ، مديريت پله‏هاي فعال (شاول‏ها، دستگاه‏هاي حفاري، بلدوزرها و تجهيزات جانبي توليد) مديريت نگهداري جاده‏ها، ايمني عمليات و گزارش‏دهي روند توليد و غيره را ارائه ‏مي‏دهند.

 

با تكنولوژي‏هاي نوين، راه‏حل‏هايي براي افزايش ظرفيت واقعي معادن و ارتقاي ظرفيت ذاتي آنها وجود‏ دارد. راه‌حل‏هايي مانند سيستم‏هاي مديريت در زمان واقعي (Real-Time Management System)، سيستم‏هاي تعيين موقعيت با دقت بالا، سيستم مديريت نگهداري ماشين‏آلات در زمان واقعي، اين امكان را فراهم‏ مي‏آورند تا بدون سرمايه‏گذاري مجدد يا با سرمايه‏گذاري اندك، ظرفيت ذاتي معدن افزايش‏ يابد.

 

در طي سال‏هاي اخير پيشرفت‏هاي حاصل‏شده در فناوري‏هاي جديد مانند GPS، سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)، ارتباطات راديويي، سيستم‏هاي مخابراتي و نرم‏افزارهاي طراحي معدن، مجموعه‏اي را به‏وجود آورده‏اند كه سيستم مديريت كامپيوتري معدن و يا معدن رباتيك (Robotized Mine)، ناميده‏ مي‏شود و در‏بر گيرنده قابليت‏هاي زير مي‏باشد:

 

- رفتار‏سنجي ناوگان ماشين‏آلات در زمان واقعي

- گسيل كاميون‏ها

- كنترل كيفيت كانسنگ

- مديريت نگهداري ماشين‏آلات

- سيستم راهنمايي و هدايت بولدوزرها، شاول‏ها و دريل‏ها

- سيستم مديريت اداري، گزارش‏هاي اجرايي و پشتيباني

-دسترسی به‌خلاصه اطلاعات هر شیفت از طریق شبکه داخلی و امکان تهیه فایل‌های مربوطه در فرمت HTML برای دسترسی از طریق اینترنت برای دفتر مرکزی.

 

كه مجموعاً باعث بيشينه ‏كردن توليد و افزايش كارآيي ماشين‏آلات مي‏شوند. به‏عنوان مزاياي سيستم‏هاي مديريت توليد به‌طور خلاصه مي‏‏توان به موارد زیر اشاره كرد:

 

- هزينه كمتر توليد به‌ازاي هر تن استخراج

- نقشه‏برداري فوري بدون نياز به اكيپ زميني

- کنترل عیار، كاهش اختلاط و ترقيق مواد معدني

- مدیریت سوخت و مصرف انرژی

- بهينگي و ارتقاي توليد به‏علت گسيل و رفتارسنجي دقيق و كاهش زمان بيكاري ماشين‏آلات

- تامين قوه تشخيص اپراتور در شب و هواي نامساعد

- ارتباط فوري بين مهندسين طراحي، عمليات و كنترل در فرآيندهاي داخل معدن

- كاهش عدم اشتباه در جدايش مواد توسط اپراتور

- كاهش حدس و گمان در تشخيص مواد بارگيري‏شده و صحت عمليات، امكان كنترل و ردگيري عيار انبارهاي ذخيره، كنترل دقيق‏تر عيار ماده معدني ارسالي به كارخانه فرآوري و حفظ آن در يك محدوده معين درخواستي كارخانه

- كاهش رفت و آمد اشتباه كاميون‏ها، امكان بازبيني عمليات و يافتن علل وقايع مختلف از جمله تصادفات و سهل‏انگاري‏ها، بهبود استفاده از منابع و تجهيزات و در‏ نهايت بهره‏برداري بهتر و بازيابي بيشتر كانسار

- نگهداری مناسب اطلاعات و تهیه بانک اطلاعاتی در محیط ORACLE و MS SQL

 

اين در ‏حالي است كه در كنار تكنولوژي‏هاي جديد مي‏بايست محدوديت‏ها و منابع درون‏ساختي سيستم، نياز به‌آموزش پرسنل در كيفيت‏ها و درجه‏هاي آموزشي مختلف بر‏حسب نوع شغل، نياز به سيستم نگهداري تخصصي و دوره گذر يا انتقالي از سيستم سنتي به جديد را در‏ نظر ‏گرفت.

 

با‏ توجه به تجربه موفق بسياري از معادن بزرگ روباز دنيا در رابطه با به‌كار‏گيري سيستم‏هاي نوين كنترل عمليات و توليد و همچنين ماهيت معادن بزرگ روباز ايران در بهره‌گيري از پيمانكاران مختلف استخراج و تنوع طبقه‏بندي كيفي كانسار‏، پيشنهاد ‏مي‏گردد با توجه به هزینه پایین این سیستم‌ها در مقایسه با قیمت یک دستگاه شاول و کارآیی بسیار مناسب، در مرحله اول امكان‌پذيري استقرار اين سيستم‌ها (Dispatching) با توجه به ناوگان بارگیری و باربری در هر معدن به‏طور آزمايشي بررسي ‏شود.

 

علیرضا شيوايي، مهندسین مشاور کاوشگران

عباس گلشن