spow 44197 اشتراک گذاری ارسال شده در 11 اسفند، ۱۳۹۰ برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام بهزاد احمدی-رئيس دفتركيفيت محيط زيست و حفاظت منابع آب - مقدمه در ابتداي رشد جوامع كوچك، پسماندها و پسابهاي شهري، صنعتي، توليدي و خدماتي به داخل رودخانه ها تخليه مي شد و حتي تصور بر اين بود كه اين پسماندها غذاي ماهيان و موجودات آبزي شده و موجب رشد و نمو آنها مي گردد. بر اين اساس بود که رودخانه مي سي سي پي به مجرايي پر از زباله هاي شهري و صنعتي تبديل شد و در نتيجه در سال 1928 دفع زباله به رودخانه هاي بعضي از ايالت هاي امريکا ممنوع گرديد و از سال 1965 قوانين خاصي جهت دفع انواع آلاينده ها و پسابهاي صنعتي و شهري وضع شد [1]. در کشورهاي در حال توسعه، عدم اجراي درست و نظارت صحيح قوانين و رشد نامتمرکز صنعت، باعث شده است که منابع آبي بويژه رودخانه ها، هر روز آلوده تر از گذشته گردند. روانابهاي سطحي و آبهاي زير زميني به دليل استفاده هاي گسترده انساني و صنعتي از آنها، از اهميت زيست محيطي بالايي برخوردارند. هر گونه آلودگي روانابهاي سطحي در بالا دست، تأثيرات نامطلوب زيادي در پايين دست بر جا مي گذارد، به گونه اي که کليه مصرف کنندگان اعم از انسان، حيوانات و صنايع، در معرض خطر زيست محيطي قرار مي گيرند. همچنين تأمين آب سالم و بهداشتي و حفاظت منابع از آلودگي، يکي از دغدغه هاي کنوني دولت و مراکز تصميم گيري است. لذا لزوم جلوگيري از تخريب منابع آبي و روانابهاي سطحي، با شناسايي، اندازه گيري آلاينده ها و وضع و اجراي قوانين بيش از پيش اهميت پيدا مي کند [2]. در اين راستا و جهت نيل به اين مهم، پروژه اندازه گيري فلزات سنگين سرب، روي و کادميوم در رودخانه هاي حساس كشور، بررسي مقدار آلاينده موجود در رودخانه ها و شناسايي منابع ورود آنها امري مهم وحياتي محسوب مي شود. 2-تعاريف در جدول تناوبی به آن تعداد ازعناصر که وزن اتمی با لائی داشته و در درجه حرارت اتاق خاصیت فلزی دارند فلز سنگین اطلاق می شود.از آنجائی که تعاریف مختلفی برای این عناصر شده و در این طبقه عناصر مختلفی قرار داده شده اند باید تنها از اصطلاح فلزات و یا شبهه فلزات استفاده نمود.بر اساس این تعارف فلزات مس تا بیسموت در جدول تناوبی که دانستیته بیشتر از 4 دارند به عنوان فلزات سنگین تعریف شده اند. در جدول تناوبی به فلزات گروه 3 تا 16 در تناوب 4 و 4 به بعد فلزات سنگین می گویند. بسیاری از این عناصر نه تنها برای حیات بیولوژیکی ضروری نیستند بلکه بسیار هم خاصیت سمی دارند. ارگانیسمهای زنده به مقادیر بسیار کمی از فلزات سنگین برای ادامه رشد و بقاء نیار دارند که به اصطلاح به آنها Trace Elements می گویند مثل آهن ، کبالات ، مس ، منیزیم ، مولیبدن ، وانادیم ، استرنیم و روی و اگر ازآن حداقل مورد نیاز و ضروری افزایش یابند باعث اخلال در رشد می گردند. سایر فلزات سنگین مانند جیوه ، سرب و کادمیم عناصر حیاتی نبوده و اثرات سود مندی بر حیات ارگانیسمهای زنده ندارند به طوریکه تجمع آنها در بدن موجودات زنده به خصوص پستانداران باعث بیماریهای خطرناکی می گردد.مسیرهای ورود به بدن پستانداران به طور معمول از طریق هوای آلوده که در مناطق صنعتی پس از بارندگی وارد خاک و آب زیرزمینی می شوند و همچنین از طریق دریاها و اقیانوسها می باشد. در مسمومیتهای ناشی از مصارف داروئی فلزات سنگین شامل آهن ، منیزیم ، آلومینیوم یا برلیوم می باشند. در مبحث حفاظت محیط زیست ، بهداشت و سلامت انسانها فلزاتي مانند سرب، جيوه، مس، كادميوم ، نيكل،کروم و.. جزء گروه فلزات سنگين بوده که اين عناصر و بسياري از ترکيبات آنها به لحاظ اثرات سوء و زيانبارشان بر سلامت انسان و محيط زيست از سموم پرخطر پيرامون ما محسوب مي گردند. اين سموم در هواي تنفسي، آب آشاميدني، مصالح ساختماني، لوازم آشپزخانه و حتي البسه موجود مي باشند. يکي از اساس ترين مسئله در ارتباط با فلزات سنگين عدم متابوليزه شدن آنها در بدن مي باشد. در واقع فلزات سنگين پس از ورود به بدن ديگر از بدن دفع نشده بلکه در بافتهائي مثل چربي، عضلات، استخوانها و مفاصل رسوب کرده و انباشته مي گردندکه همين امر موجب بروز بيماريها و عوارض متعددي در بدن مي شود. فلزات سنگين همچنين جايگزين ديگر املاح و مواد معدني مورد نياز در بدن مي گردند. مثلاً در صورت كمبود روي در مواد غذايي كادميوم جايگزين آن مي گردد. به طور کلي اختلالات عصبي (پاركينسون، آلزايمر، افسردگي، اسكيزوفرني) - انواع سرطان ها - فقر مواد مغذي - بر هم خوردن تعادل هورمونها - چاقي - سقط جنين - اختلالات تنفسي و قلبي، عروقي - آسيب به كبد، كليه ها و مغز - آلرژي و آسم - احتلالات غدد درونريز-عفونتهاي ويروسي مزمن - كاهش آستانه تحمل بدن - اختلال در عملكرد آنزيمها - تغيير در سوخت و ساز - ناباروري - كم خوني - خستگي - تهوع و استفراغ - سردرد و سرگيجه - تحريك پذيري - تضعيف سيستم ايمني بدن - تخريب ژنها - پيري زودرس-اختلالات پوستي - كاهش حافظه - بي اشتهايي - التهاب مفاصل - ريزش مو - پوكي استخوان و در موارد حاد مرگ از نتايج اثرات ورود فلزات سنگين به بدن انسان مي باشد. از طرفي خاصيت تجمع پذيري فلزات سنگين در گياهان و ورود آنها به زنجيره غذائي خطرات ناشي از آنها را دو چندان مي کند.با رشد صنعت و افزايش مصرف مواد شيميائي ورود آنها در آب ، خاک و هوا و آلوده شدن محيط احتمال روياروئي انسان با خطرات ناشي از آنها بيشتر شده است. 3-منابع كلي انتشار منابع اصلي آلودگي فلزات سنگين شامل منابع انسان ساز و منابع طبيعي انتشار آنهامی باشد. به عنوان مثال منابع طبيعي انتشار کادميم عمدتا شامل سنگهاي رسوبي ، سنگ فسفات هاي دريائي ، آتشفشانهاي فعال ، معادن و بسترهاي سنگي حاوي آنها ، درياچه ها ، جنگل سوزي و منابع انسان ساز آن انتشار از صنايع مصرف کننده محصولات حاوي کادميم مانند باطريهاي نيکل – کادميم ، پلاستيک ، سراميک ، شيشه ، رنگ ، مينا کاري که در توليد آنها از رنگهاي حاوي کادميم استفاده مي شود ، تثبيت کننده هاي کادميمي استفاده شده درفرآيند توليد محصولات پلي وينيل کلرايد (PVC) ، محصولات آهني و غير آهني با روکشهاي کادميمي ، آلياژهاي کادميمي و محصولات الکترونيکي ، زباله سوزها ي شهري ، پسماندهاي صنايع فلزي مثل صنايع آهن و فولاد ، سيمان ، سنگ گچ ، روي ، سرب ، مس و آلياژهاي آنها وباقي مانده هاي سوخت هاي فسيلي و.... می باشد برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام همچنين مصرف لجن فاضلاب و کودهاي فسفاته در زمينهاي کشاورزي و باقي مانده هاي ناشي از مصرف سوخت هاي فسيلي ، پسماند هاي صنايع سيمان و محل هاي دفن زباله ( که در آنها زباله هاي حاوي کادميم يا ناخالصيهاي آن وجود دارد ) از عوامل آلودگي کادميم درخاک هستند. در مورد جيوه نيز مي توان به عمده موارد مصرف آن شامل آمالگام جيوه ،كـاتاليست ها ، وسايل الكتريكي ترمومتر ، بارومتر ، لامپهاي جيوه اي ، ديگهاي بخار، توليدP.V.C ( كاربرد اكسيد جيوه به عنوان كاتاليزور ) ، آينه ، باطري ، توليد سود سوزآور ، محصولات كشاورزي (قارچ كش ، آفت كش ، ضد باكتري و … ) و همچنين كاربرد زيادي از آن در دارو سازي ، رنگ سازي و مصرف در استخراج طلا نام برد. جيوه همچنين به عنوان ضد باكتري و يا نگهدارنده در تهيه رنگهاي مورد مصرف به كاربرده مي شود. بيشترين تركيب قابل استفاده جیوه فنيل مركوريك استات و فنيل مركوريك اولآت بوده كه هر دو از درجه سميت بالايي برخوردارمي باشند . اكسيد جيوه نيز به عنوان يك تركيب ضد كپك در رنگهاي نقاشي استفاده مي شود . همچنين سالهاست كه از تركيبات جيوه در صابونها و كرمهاي آرايشي كه به منظور روشن تركردن پوست به كار مي رود استفاده مي شود . معمولاً اين فرآيند با مهار پيگامتاسيون انجام مي گيرد . استفاده از اين مواد در حال حاضر در برخي از كشورهاي آفريقايي ، آمريكاي شمالي و اروپا ممنوع گرديده است . اين مواد توسط كميته هاي بهداشتي مختلف اروپا مورد تجزيه و بررسي قرار گرفته و معلوم شده است كه برخي از صابونهاي حاوي 3-1 درصد يديد جيوه و كرمهاي سفيد كننده حاوي 5-1 درصد تركيبات آمونياكي جيوه هستند و چون در طول روز بر روي پوست باقي مي مانند فرصت كافي براي جذب در پوست خواهند داشت . همچنين فلزات سنگين مثل سرب ، کادميم و جيوه از طريق پسماندها و فاضلابهاي حاوي آنها در صنايع ، مراکز خدماتي بهداشتي و درماني ، نساجي ها ، کارخانه هاي رنگسازي صنايع فلزي آهن و فولاد وصنايع فلزي غير آهني، زباله ها و پسماند هاي حاوي لامپهاي سوخته و باطريهاي مستعمل و ... به محيط زيست راه پيدا مي کنند. جيوه ، سرب و کادميم از طريق مصرف سوختهاي فسيلي و يا استفاده از زباله سوزهاي شهري براي دفع زباله ها هوا را نيز آلوده مي کنند. کاربرد باتري خشک براي اسباب بازي ، ساعت ، لب تاپ ، تلفن هاي همراه، ابزار مکانيکي قابل حمل و کامپيوتر ميزان آنها را در زباله هاي شهري افزايش مي دهد .باتريهاي آلکالين هر روز در خانه ها در ريموت ( کنترل ها ) چراغ هاي چشمک زن و ديگر وسايل الکترونيکي استفاده مي شوند.باتريهاي که در ساعت ، وسايل کمک شنوايي و .. استفاده مي شوند نيز حاوي جيوه ، نقره، کادميوم ، ليتيم ، يا ديگر فلزات سنگين هستند 2 لینک به دیدگاه
spow 44197 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 11 اسفند، ۱۳۹۰ 4-منابع و اثرات فلزات سنگين کادميوم، سرب و روي 1-1-4 کادميوم کادميوم عنصري فلزي و نرم به رنگ سفيد مايل به آبي است. اين عنصر به عنوان محصول فرعي از تصفيه روي به دست مي آيد و بيشتر خصوصيات آن شبيه روي است. کادميوم و ترکيبات آن بسيار سمي است. به طور طبيعي ساليانه حدود 25000 تن کادميوم وارد محيط زيست مي شود. حدود نيمي از اين کادميوم از طريق هوا زدگي سنگ ها وارد رودخانه ها مي شود. آتش سوزي جنگل ها و آتش فشان ها، فعاليت هاي بشري مانند شيرابه هاي زباله هاي صنعتي، توليد کودهاي فسفاته مصنوعي از منابع مهم منتشر کننده کادميوم هستند [2، 4 و 5]. اين عنصر عمدتاً از راه غذاهايي مانند جگر، قارچ، صدف رودخانه اي و ... که کادميوم بالايي دارند، وارد بدن انسان شده و نهايتاً در کليه تجمع مي يابد. از عوارض نا مطلوب حضور آن در بدن مي توان به اسهال، شکم درد و استفراغ شديد، شکستگي استخوان، عقيم شدن، آسيب به سيستم عصبي مرکزي، آسيب به سيستم ايمني، ناهنجاري هاي رواني و آسيب احتمالي به DNA و سرطان اشاره کرد [5 و 6]. در اکوسيستم هاي آبي، کادميوم در صدفهاي رودخانه اي، ميگوها، خرچنگ ها و ماهي ها تجمع مي يابد. جانداراني که اين عنصر را ميخورند يا مي نوشند دچار فشار خون بالا، بيماريهاي کبدي و صدمات مغزي و نخاعي مي شوند [7]. حداکثر مجاز کادميوم در آب آشاميدني، بر مبناي متوسط مصرف روزانه آب آشاميدني معادل با 5/2 ليتر، براي انساني به وزن 70 کيلوگرم، mg/lit 005/0 است [8]. 2-1-4- سرب سرب عنصري فلزي و نرم به رنگ سفيد مايل به آبي است که فوق العاده سمي مي باشد. اين عنصر داراي جلاي فلزي، رسانايي پايين و خاصيت چکش خواري و مفتول پذيري است و مقاومت بالايي در برابر خوردگي دارد [2 و 9]. سرب به طور طبيعي در محيط زيست وجود دارد ولي در اکثر موارد حاصل فعاليت هاي بشري از قبيل کاربرد در توليد بنزين مي باشد. نمک هاي سرب از راه اگزوز اتومبيل ها وارد محيط زيست شده و خاک، آب و هوا را آلوده مي کند. سرب يکي از چهار فلزي است که بيشترين عوارض را بر روي سلامتي انسان دارد. اختلال بيو سنتز هموگلوبين و کم خوني، افزايش فشار خون، آسيب به کليه، سقط جنين و نارسي نوزاد، اختلال سيستم عصبي، آسيب به مغز، ناباروري مردان، کاهش قدرت يادگيري و اختلالات رفتاري در کودکان از عوارض منفي افزايش غلظت سرب در بدن است [5]. مختل شدن عملکرد فيتوپلانکتون ها به عنوان يکي از منابع مهم توليد اکسيژن در درياها و در نتيجه بر هم خوردن تعادل جهاني موجودات آبزي از مهمترين عوارض نامطلوب حضور سرب در اکوسيستم هاي آبي است [7 و 10]. بنا بر استاندارد سازمان جهاني بهداشت (WHO) در سال 1996، غلظت سرب در آب آشاميدني به mg/lit 01/0 محدود شده است [8]. طبق استاندارد آب آشاميدني ايران، حد مجاز سرب در آب آشاميدني mg/lit 05/0 است [7 و 12] برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام 3-1-4- روي روي فلزي نرم به رنگ سفيد مايل به آبي است. اين عنصر طعم نامطلوب تلخ و گزنده اي به آب مي دهد. روي به مقدار کم در تمام سنگ هاي آتش فشاني وجود دارد. ميزان روي طبيعي در خاک، حدود mg/kg 30-1 خاک مي باشد [2]. فلز روي که بعد از فولاد، آلومينيوم و مس پر مصرف ترين فلز صنعتي تلقي مي شود، به عنوان محافظ فولاد در صنعت آبکاري، به صورت فلز آلياژ کننده با مس جهت توليد برنج، در ريخته گري ها و همچنين به صورت ترکيبات شيميايي در لاستيک و رنگها به کار مي رود [13]. روي در بدن انسان، در غلظت بالا برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام در پروستات، استخوان، عضله و کبد پيدا شده است. نيمه عمر روي باقيمانده در بدن انسان، يک سال است. روي عنصري حياتي براي تمامي ارگانيسم هاي زنده است. بعضي از عوارض نامطلوب آن عبارتند از مسموميت، تب، دل آشوبه، تهوع، استفراغ و اسهال متعاقب مصرف نوشيدني هاي اسيدي يا غذاهايي که در ظروف گالوانيزه تهيه و نگهداري مي شوند [5،6 و 14]. 5-جمع بندي براساس برنامه UNEP و نظر به مصرف روز افزون مواد شيميائي حاوي فلزات سنگین مانند جیوه ، سرب و کادمیم و همچنین اثرات سوء آنها بر سلامت انسان و محیط زیست و با توجه به خاصیت انتقال و انتشار آنها به خصوص جیوه در فواصلی بسیار دورتر از منبع تولید کننده آن موجب شد تا سازمان محیط زیست بین الملل از کشور ها درخواست نماید تا در اجرای برنامه جیوه و سایر فلزات سنگین مهم مانند سرب و کادمیم در سطح ملی و منطقه ای مشارکت و همکاری نمایند تا از طریق همکاریهای منطقه ای و بین المللی نقش بیشتری در جلوگیری و کنترل آلودگی های ناشی از این فلزات سنگین ایفا نمایند. در برنامه فوق بر اقداماتی مانند مدیریت پسماندها و فاضلاب هاي حاوي اين نوع آلودگي ها ، جلوگيري از ورود آنها به منابع آب و خاک و هوا و حفظ سلامت انسانها و محيط زيست از طريق اعمال استانداردهاي تخليه فاضلاب به محيط هاي پذيرنده،پايش منابع آب و خاک و هوا به خصوص کنترل ميزان آنها در آبهاي آشاميدني و آبهاي مصارف کشاورزي ، اجراي قانون مديريت پسماند ها ، جداسازي و يا بازيافت زباله ها و يا فاضلابهاي حاوي آنها، استفاده از تکنولوزيهاي پاک در جهت حذف و جايگزيني آنها با مواد بي خطر و يا کم خطر در پروسه هاي توليد تاکید بیشتری شده است . در این ارتباط سازمان حفاظت محیط زیست نیز به درخواست محیط زیست بین الملل جهت مشارکت در این برنامه پاسخ مثبت داده و و هم اکنون برنامه ها ی کنترل و جلوگیری از آلودگی های ناشی از فلزات سنگین به خصوص سرب ، جیوه و کادمیم را با تاکید بیشتری دنبال می نماید . مشارکت در برنامه هاي بين المللي و استفاده از تجارب کشور هاي موفق ازجمله اجرای برنامه جيوه و برنامه سرب و کادميم UNEP ، اجراي دقيق کنوانسيونها از جمله سايکم ، بازل .آموزشهاي فني– تخصصي مرتبط در سطوح مختلف کارشناسي ، آموزشهاي همگاني ( آگاهي رساني عمومي ) ، همکاري و همآهنگي ارگانهاي ذيربط به خصوص وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي ، وزارت صنايع و معادن، شهرداريها ، وزارت جهاد کشاورزي و ساير ارگانها ذيربط نيز مي تواند به طور موثري کشور را در جهت نيل به اهداف زيست محيطي مرتبط با حفظ محيط زيست و سلامت انسان در مقابل آلودگي هاي ناشي از فلزات سنگين کمک نمايد. 2 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده