فرش دستباف ايران ورنگهای گياهی

[spow 44,195]

فرش دستباف ايران ورنگهاي گياهي

دربارة قالي و نقش قالي

 

در وصف قالي ايران ديگران كتابها نوشته اند، حتي بعضي از هنرشناسان قاليهاي خوش بافت و خوش نقشه ايران را شاهكار صنعت و هنر شمرده اند و آنها را با نقاشيهاي ايتاليائي در عهد رنسانس برابر دانسته اند. حتي شنيده‌ام كه گروهي قالي ايراني را مانند يك قطعه موسيقي سمفونيك داراي هم آهنگي ، تناسب و تنوع و خلاصه مجموعه متناسبي از جزئيات زيبا شمرده اند . اما خود ما شايد از بس قالي و قاليچه ديده ايم ديگر چشمانمان عادت كرده است و حتي بي آنكه متوجه زيبائي آنها شويم بر آنها پا مي نهيم و مي گذريم . درحاليكه قاليهاي ايران از دير زماني زينت بخش موزه هاي بزرگ دنيا قرار گرفته است و هم اكنون مي توان شكارهاي جاويدي از هنرمندان شكيبا و صبور ايراني در موزهاي «متروپوليتن» در نيويورك، «ارميتاژ» در لنينگراد، «ويكتوريا و آلبرت» در لندن ، «قيصر فردريك» در برلن ، «لوور» در پاريس و موزه «صنايع و هنرها» در وين تماشا كرد. اكنون بايد علت زيبايي قالي ايران چيست و چه عامل يا عواملي باعث مي شود كه ما يك قطعه خوش ساخت و بافت قالي را شاهكار صنعت مي ناميم؟

در هر قطعه قالي كه ارزش هنري دارد چند عامل دست بدست مي دهند و وحدت و هم آهنگي ميان اين عوامل باعث زيبايي هر قالي مي شود. اين عوامل عبارتند از:

1ـ رنگ آميزي و هم آهنگي قالي. 2ـ نقشه و نظم موزون نقشها. 3ـ زمينه و بافت.

براي بوجود آوردن يك قطعه شاهكار قالي ، قالي‌بافان بزرگ قدم به قدم پيش مي روند. ابتدا به سراغ پشم برويم. مهمترين و اصلي ترين عامل قالي ، پشم گوسفند يا كرك گردن يا زير شكم بز است كه قاليهاي ظريف از آن بافته مي‌شود. البته براي تار و پود قالي نخ بكار برده مي شود، شك نيست كه پشم چيده شده گوسفندان زنده براي اين منظور ارجح است. زيرا قالي‌بافان عقيده دارند كه پشم گوسفند زنده داراي جلا و سرشار از رنگ زنده است و به همين دليل هميشه در موقع رنگ كردن پشم ، پشم چيده شده را به رنگهاي باز و خاصه قرمز اختصاص مي دهند درحاليكه پشم گوسفند ذبح شده براي رنگهاي مرده از قبيل سورمه اي مورد استفاده قرار مي گيرد . البته اگر گوسفندان در چراگاههاي پرآب و علف چرا كنند و از گياهان معطر كوهپايه و كوهستان تغذيه كنند پشم آنها گرانبهاتر خواهد بود. چنانكه پشم گوسفنداني كه در چراگاههاي دامنه الوند و يا در فراهان اراك مانند ساروق چرا مي كنند و از گياهان معطري مثل شيرين بيان و افسنتين و بابونه تغذيه مي نمايند پشمشان داراي تموج خاصي مي شود. و قاليهايي كه با اين قبيل پشمها بافته مي شود داراي تموج و تلالؤ خاصي خواهد شد ، و هر چه ساليان بر آنها بگذرد اين نوع قاليها گرانبهاتر خواهد گرديد.

بعد از تهيه پشم، مرحله شستن و تميز كردن آن پيش مي آيد. قالي‌بافان قديم، اين امر را بسان يك امر مقدس تلقي مي‌كردند و عقيده داشتند كه بايد پشم و كرك را در آب چشمه صاف و شيرين و سر بشويند . معمولاً براي پاك شدن پشم‌ها چوبك يا برگ درخت زال زالك بكار مي برند . البته غير از پشم گاهي از ابريشم و گلابتون زرين و سيمين هم براي تهيه قالي استفاده مي شود مخصوصاً در قديم كه قاليهاي ابريشمين ايران شهرت جهاني داشته است.

 

متن کامل مقاله را از لینک زیر دریافت نمایید

 

دانلود