ایمپلنت دندانی

[سیندخت 18786]

 

ايمپلنت، علم نويني است در دندانپزشكي كه در سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي زيادي كرده و نگراني بشر را نسبت به از دست دادن دندان از بين برده است. وقتي دنداني را از دست مي‌دهيم، استخوان‌هاي باقيمانده در فك بالا و پايين بر اساس عملكردهاي فيزيولوژي دچار تحليل مي‌شوند. زماني كه استخوان فك زير فشار نباشد، يعني دنداني در داخل استخوان نباشد، سلول‌هاي استخوان‌ساز كمتر فعاليت دارند و سلول‌هايي كه استخوان را برمي‌دارند دو برابر فعاليت مي‌كنند؛ دقيقا عكس زماني كه دندان وجود دارد.

در نتيجه، جايي كه دندان وجود ندارد، حجم استخوان چه از لحاظ ارتفاع و چه از لحاظ قطر، كم مي‌شود. در واقع علت اصلي پيشنهاد انجام ايمپلنت در فضاهاي بي‌دنداني در ناحيه استخوان فكي، اين است كه اين عملكرد ادامه پيدا نكند و استخوان در آن نواحي تحليل نرود؛ يعني جلوگيري از تحليل استخوان مهم‌ترين عملكرد ايمپلنت است. در مرحله بعدي، اهميت ايمپلنت اين است كه به عنوان ريشه دندان عمل مي‌كند و با توجه به قطر استخوان و فضايي كه وجود دارد، مي‌توان ايمپلنت‌هايي با سايزهاي مختلف و قطرهاي مختلف انتخاب كرد.

[سیندخت 18786]

روش‌هاي انجام ايمپلنت

 

 

با توجه به پيشرفت‌هاي صورت گرفته، ايمپلنت‌ها به چند نوع تقسيم شده‌اند. ايمپلنت بر اساس شيوه مهندسي پزشكي طراح آن مي‌تواند يك مرحله‌اي يا دو مرحله‌اي باشد.

 

الف: ايمپلنت يك مرحله‌اي: همزمان كه ايمپلنت در داخل استخوان گذاشته مي‌شود، تاج نيز به ريشه اتصال داده مي‌شود و به همين دليل به آن يك مرحله‌اي مي‌گويند.

ب: ايمپلنت كلاسيك يا دومرحله‌اي: با توجه به فضاي استخواني و تقسيم‌بندي‌هايي كه براي اين كار براي فك صورت گرفته، استخوان را براساس تراكمي كه دارد، تقسيم‌بندي كرده‌اند. به اين ترتيب براي فك پايين ايمپلنت‌هاي 2 مرحله‌اي در نظر گرفته مي‌شود. اين ايمپلنت‌ها را داخل استخوان فك پايين قرار مي‌دهند و دست كم بايد به اين نوع ايمپلنت‌ها 3 ماه زمان داده شود تا با استخواني كه در كنارش هست، يك فضاي يكپارچه ايجاد كند. بعد از 3 ماه با نسج نرم يا لثه پوشيده مي‌شود و دندانپزشك با يك جراحي كوچك روي نسج نرم، فضاي ايمپلنت را به فضاي داخل دهاني اتصال مي‌دهد؛ يعني نسج نرم را باز مي‌كند و با توجه به وضعيت خاص ايمپلنت، قالب‌گيري انجام مي‌شود و در نهايت، تاج دندان روي آن قرار مي‌گيرد.

در فك بالا، چون استخوان آن اسفنجي است و تراكم آن نسبت به استخوان فك پايين كمتر است، دست‌كم بايد 6 ماه زمان داد تا ايمپلنت بتواند با استخوان‌هاي اطراف به صورت يكپارچه درآيد.

در طول مدتي كه ايمپلنت‌ها با استخوان مجاور به صورت يكپارچه درمي‌آيند، مي‌توان از پروتزهاي متحرك (دندان موقت)‌ استفاده كرد تا نياز بيمار به دندان به صورت موقت برطرف شود.

 

 

[سیندخت 18786]

راه‌حل‌هاي جراحي در كاشت دندان

 

1. روش سينوس ليفت: در فك بالا و پايين فضاهاي آناتوميكي وجود دارند، براي مثال، در فك پايين كانال عصب دنداني تحتاني وجود دارد كه به تمام دندان عصب مي‌دهد اگر استخوان فك پايين تحليل رفته باشد، اين كانال در فضايي قرار مي‌گيرد كه اگر ايمپلنت را بدون در نظر گرفتن اين فضا كار بگذاريم، روي عصب قرار مي‌گيرد و بيمار هميشه دچار درد مي‌شود.

همچنين، در فك بالا سينوس‌هايي وجود دارد كه در واقع فضاهايي هستند كه به استخوان‌هاي فك بالا چسبيده‌اند. وقتي استخوان فك بالا تحليل رفته باشد، فضاي استخواني به سينوس‌ها نزديك مي‌شود و ارتفاع لازم براي گذاشتن ايمپلنت وجود نخواهد داشت. در چنين مواردي، دندانپزشك مي‌تواند از 2 روز استفاده كند؛ روش Open sinus lift و روش . close sinus lift

روش open sinus lift: با توجه به وضعيت فضاي استخواني و ارتباط آن با سينوس كه بسيار كم است، استخوان برداشته مي‌شود تا به غشاي بافت نرم سينوس دست پيدا كنيم. با ابزارهاي خاصي، اين غشا را به سمت بالا هدايت مي‌كنند. در آن ناحيه، ايمپلنت را مي‌گذارند سپس پودر استخوان سفت‌تر شده را قرار مي‌دهند و فضاي نسج نرم را بخيه مي‌كنند.

روش close sinus lift: در اين روش با انجام ضربات خاصي، سينوس را به سمت بالا حركت مي‌دهند. بعد ايمپلنت را كار مي‌گذارند و مثل روشOpen بقيه مراحل انجام مي‌شود.

 

 

2. روش اوردنچر: در ناحيه چانه (فك پاييني)‌، يك منطقه خوب استخواني است كه در آن عصب زيادي وجود ندارد.

براي افرادي كه استخوان اين ناحيه را به دليل استفاده از دندان مصنوعي از دست داده باشند، 4 ميني ايمپلنت مي‌گذارند و با حالت نر و مادگي كه نري در سر ايمپلنت است و با يك حركت قوس‌شونده دنچر به ميني ايمپلنت اتصال پيدا مي‌كند و ثابت مي‌شود. هر زمان كه بيمار بخواهد، مي‌تواند آن را بردارد و دوباره آن را سرجايش قرار دهد.

 

 

 

[سیندخت 18786]

جنس ايمپلنت‌ها

 

جنس ايمپلنت، عمدتا از فلز تيتانيوم است. در بررسي‌هاي صورت گرفته، ثابت شده كه فلز تيتانيوم بهتر از تمام فلزات مي‌تواند با استخوان باند ايجاد كند. سطح تمام ايمپلنت‌ها از تيتانيوم تشكيل مي‌شود.

تاج دندان چون در فضاي خارج استخواني قرار مي‌گيرد و با استخوان ارتباطي ندارد، عمدتا از فلزات معمول در دندانپزشكي استفاده مي‌شود و بهترين نوع آن طلاست.

روكش مي‌تواند از جنس زيركونيا، سراميك يا فلز باشد.

 

 

[سیندخت 18786]

انواع ایمپلنت های دندانی

 

• Subperiosteal

در این نوع ایمپلنت، داربستی تیتانیومی ساخته شده و بر روی سطح استخوان آلوئول قرارمی گیرد. به مرور زمان بدن فرد بافتی همبند تولید می کند که سبب چسبیدن این فلز به استخوان می شود. این داربست فلزی برای هر بیمار متناسب با لثه ها و به وسیله قالب گیری یا اسکن ساخته می شود.

 

 

• Transostea

اگر فک پایینی فرد لاغر باشد می توان از این نوع ایمپلنت استفاده کرد که توسط یک عمل جراحی در امتداد فک پایینی قرار گرفته و تا آلوئول نفوذ می کند.

 

 

• Endosteal

این ایمپلنت نیز در آلوئول قرار می گیرد که در هر دو مورد فک بالایی و پایینی کاربرد دارد و خود به چند دسته تقسیم می شود:

- Blade form:

با یک عمل جراحی این ایمپلنت نیز توسط چند تکیه گاه در طول یک شکاف قرار می گیرد.

- Cylinder form: این نوع ایمپلنت بدون دندانه است و باید محل قرار گیری آن را از قبل در استخوان آماده کرد تا فقط به درون محل هل داده شود.

- Screw form: این نوع ایمپلنت کاملا دندانه دار است و این حالت پیچی شکل به ثابت شدن در استخوان کمک می کند. انتهای آن در دو نوع موازی یا تیز ساخته می شود.

- Transitional:

این نوع ایمپلنت نازک بوده و برای مصارف ناگهانی است. با استفاده از CT اسکن می توان تصویری سه بعدی از استخوان ها برای هر چه بهتر انجام شدن ایمپلنت به دست می آورد. در بالای ایمپلنت hex قرار دارد که می توان درونی یا بیرونی باشد. در داخل ایمپلنت کانالی مارپیچی قرار داد که برای نگه داشتن پروتز تاج دندان است. پروتز تاج دندان در حقیقت توسط یک تکیه گاه روی hex قرار گرفته و ثابت می شود.

 

قسمت ثابت ایمپلنت همان بدنه آن است که از جنس تیتانیوم ساخته شده است. این قسمت باید در استخوان فک مورد نظر قرار گیرد. برای آن که بر روی ایمپلنت رشد بافت نداشته باشیم باید از Healing abutment (پایه درمانی) استفاده کنیم که باعث رشد طبیعی بافت می شود. از این پایه یا کلاه درمانی مدتی بعد از انجام ایمپلنت استفاده می شود و پس از آن وارد مرحله آخر یا ترمیم می شویم.

 

در این مرحله قالب گیری نهایی انجام می شود و در آخر نمونه دندانی در انتهای آن قرار می گیرد.پس از از دست دادن دندان، استخوان های فک در آن ناحیه تحصیل رفته و شکل آن دگرگون می شود. استفاده از ایمپلنت، پیچ های فلزی از تحلیل رفتن فک جلوگیری می کنند و از آنجا که این قسمت از ایمپلنت که درون بافت قرار می گیرد از تیتانیوم ساخته شده هیچ عوارضی نخواهد داشت. اما برخی بیماران برای استفاده از ایمپلنت دندانی مناسب نیستند به طور مثال افراد سیگاری به دلیل شایع بودن بیماری های لثه به علت مصرف سیگار، گزینه مناسبی برای این نوع ایمپلنت نیستند. همچنین افرادی که به دلیل تومور یا سایر ضایعات فکی مجبور به درمان با اشعه شدند کاندیدای خوبی نیستند.

 

ابتلا به بیماری های لثه و پریودنتال نیز بیمار ار از لیست حذف می کند. همچنین ابتلا به دیابت کنترل نشده بیماری های عفونی که باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می شوند باعث از بین رفتن شانس پروتز دندانی می شوند.