تاثير ورزش بر سلامت رواني دانش آموزان

[morvaridtalaee 2591]

ورزش و تحرك از وي‍ژگي هاي حيات انسان و داراي انگيزه و ريشه اي در سرشت و عاملي براي رشد، سلامت و نشاط اوست. منع انسان از تحرك نه تنها موجب تحرك رشد بلكه سبب افسردگي ، بروز رفتاز نا هنجاز و از دست رفتن شعورو نشاط زتدگي مي شود.ئرزش د طول تارخ زندگي انسان به شيوه هاي گوناگوني متجلي شده است.رشد و تكامل دستگاه عصبي و دستگاه هاي حركتي (عضلات استخوان ها) با يكديگر در ارتباط اندو هرچه ارتباط دستگاه عصبي با دستگاه هاي حركتي بيشتر و گسترده تر شود حركات پيچيده تر و هدف مند تر مي شوند.

ورزش هاي امروزي صورت هاي مختلفي از فعاليت هاي جسمي و تربيت بدني است كه در چار چوب نظام تعليم و تربيت هر جامعه و همراه با ارزش هاي فردي و اجتماعي آن موجبات پرورش فكري و جسمي نسل آينده ساز جامعه را فراهم مي كند.

مشاركت در فعاليت هاي جسماني سبب توسعه مهارت هاي رواني – حركتي ،‌افزايش امادگي جسماني و گامي موثر در ارتقاي بهداشت رواني دانش اموزان است. ورزش جزو جدايي ناپذير تعليم و تربيت و وسيله اي براي رسيدن به سلامت جسمي و روحي است. نبايد چنين تصور شود كه ورزش امري بي ارزشو صرفا تفنني استكه فقط موجبات سرگرمي دانش اموزان را در مدارس فراهم مي سازد. برعكس بايد آن را جزو مهمي از فعاليت هاي زندگي آن ها به شمار آورد.مفاهيمي مانند تندرستي ، بهداشت، رشد فردي و اجتماعي و سلامت روحي ،ارتباط نزديكي با ورزش دارد.نگاهي به تاريخ نشان مي دهد كه ملل متمدن جهان همواره به نقش اهميت ورزش توجه داشته اند و از ان به عنوان ابزاري در پرورش جوانان خود و اماده كردن انها براي مشكلات فردي و اجتماعي استفاده مي كرده اند.

سلامت رواني جنبه اي از مفهومكلي سلامت است.ورزش علاوه بر سلامت جسماني ،رواني ، اجتماعي و فرهنگي نسل جديد نقش مهمي را ايفا مي كندو سبب ارتقاي فاكتور هاي رواني مانند خود پنداره و عزت نفس دانش آموزان شود.

مشكلات بهداشت رواني امروزه در جوامع بشري فراگير شده است و طبق آمار سازمان بهداشت جهاني درسال 1993 ،نيم ميليلرد نفر از ناراحتي هاي رواني رنج مي برند. هدف اصلي بهداشت رواني ايجاد محيط مناسب فردي و اجتماعي است و اصول آن شامل احترام فرد به خود و ديگران ، شناخت محدوديت ها در خودو اجتماع ، آشنايي با اين اصل كه رفتار هر فرد تابع تماميت وجود اوست .اهميت ورزش براي دانش اموزان امري بديهي است،اما ابعاد الهي ، رواني ، اجتماعي ، عاطفي ،فكري، سياسي آن در اين زمان بيشتر مورد برسي هاي گسترده قرار گرفته و به رابطه ان با يهداشت رواني توجه خاص شده است.يكي از متخصصا و روانشناسان ورزش گزارش مي كند انسان جهت رشد همه جانبه نياز به فعاليت و رقابت سالم دارد.

به طور كلي ورزش بخشي از فرهنگ جامعه ات.در فرهنگ ايران ، ورزشكاران و به ويژه پهلوانان هموارهبا خصلت هاي جوانمردي ، صداقت و دوستي ، ياري دادن به ديگران و دستگيري از ضعفا و سركشي در مقابل نهاد هاي قدرت و ظالم ايستاده اند.فعاليت هاي بدني ابزار ارزشمندي براي تامين سلامت جسماني دانش آموزان است و رابطه نزديكي با سلامت رواني و به ويژه پيشگيري از بروز ناهنجاري هاي رواني دارد.چستر فيلد مي گويد« از طريق تجربه دريافتمكه رابطه ذهن و جسم بيشتر از يك پيوند است و چون پيوند آن ها آگاهانه است وقتي يكي از اين دو رنج بكشد ديگري هم دردي مي كند» ورزش سبب كاهش استرس ، اضطراب ، افسردگي ، افزايش اعتماد به نفس و تقويت خود پنداره مي شود كه هسته اصلي شخصيت جوانان و نوجوانان است .ورزش سبب اجتماعي شدن ، ايجاد كفايت و مهارت ، استحكام روابط خانوادگي ، سهولت دوست يابي و ارتباط سالم با همسالان مي شود.شركت در فعاليت هاي ورزشي فرصتي براي ياد گيري مهارت ها، همكاري ها ، انضباط ، مهارت سازگاري، احترام به مسئولان ، رقابت سالم ، جوانمردي ،اعتماد به نفس ، شكست و پيروزي است.امروزه ورزش به عنوان عاملي براي تامين سلامت روان جوانان و نوجوانان از جايگاه والاي برخوردار است.ورزش هاي شادي آور، خستگس روحي و فشار هاي عصبي را از بين مي بردو هيجانات را كنترل مي كند. ورزش منظم باعث افزايش طول عمر ف شادابي و نشاط در افراد مي شود.علاوه بر اين ورزش بهترين وسيله براي پيشگيري از برخي بيماري هاي و اعتياد شناخته شده است. ورزش پيكاري زيبا براي مبارزه با سستي و تنبلي است.كارشناسان مي گويندكساني كه مرتبا ورزش مي كنند ، در فشار هاي عصبي راحت تر خود را كنترل مي كنند و تصميمات بهتري مي گيرند.انجام تمرينان ورزشي سبب تنظيم فشار خون و افزايش توان سيستم عصبي مي شود تا بدين صورت بدن بتواندكنترل بهتري در شرايط بحراني و فشار هاي روحي داشته باشد.از سويي ، قدرتمند شدن عضلات بدن باعث مي شود تا شخص از لحاظ روحي اعتماد به نفس بيشتري داشته باشد .براي مثال ورزش هايي نظير يوگا ، كه ورزشي روحي – جسمي است، با موضوع اعتماد به نفس واعتقاد بيشتر سرو كار دارند. به طور كلي ميتوان گفتكه بزرگترين رسالت ورزش گسترش و توسعه سلامتي و فراهخ نمودن زمينه لازم براي تامين بهداشت روان و ايجاد نشاط در جوانان و نوجوانان ايتكه مي تواند سبب رشد فردي، اجتماعي و افزايش بهره وري دركل جامعه شودبدهي است ورزش ابزار تربيتي مهمي است كه ضمن هدفمند بودن ، قدر است رشد دانش آموزان را در تمام ابعداد وجودي از طريق حركت تامين كند.فعاليت هاي جسماني داراي مكانيسم پيچيده اي است كه سبب سلامت جسماني رشد رفتار هاي حركتي ، ارتقاي رفتار هاي احساسي و عاطفي در افراد مي شود.اين ابزار مهم وسازنده مي تواندبه رشد رفتار هاي اجتماعي كه لازمه سازگاري با جهان اطراف مي باشد منجر شودكه تمامي اين عوامل از ضروريات دستيابي به رشد وتوسعه فرهنگي ، رواني اجتماعي ، اقتصادي سياسي در يك جامعه پوياست.تمرينات منظم وسيله اي موثر در جلوگيري از ناراحتي هاي رواني وحفظ سلامت روحي است وتمرينات ورزشي براي بيماران افسرده و مضطرب فوايد درماني فراوان دارد.لازم به ذكر است امروزه در بيشتر كشور هاي پيشرفته ورزش به همراه ساير ورزش هاي درماني در درمان ناراحتي هاي رواني به كار مي رود.همچنين پژوهش هاي علمي نشان مي دهدكه تمرينات هوازي مثل دويدن آرام ، شنا، دوچرخه سواري واسكي موثرترين روش هاي درماني باري سلامت جسماني و رواني است همچنين ورزش به عنوان يك عامل مهم فرهنگي در سالمسازي وگسترش زمينه فرهنگي ، اجتماعي ، اقتصادي مي تواند نقش اساسي در توسعه و تحكيم اجتماع ايفا نمايدوبا الگو معرفي كردن شخصيت هاي ممتاز ورزشي به جوانان و نوجوانان ، آن ها را در مسير سالم و درست رهنمون ساخته ويك مصونيت ديني و فكري در جامعه ايجاد كند.

منابع :

روانشناسي ورزش، ترجمه دكتر رسول حمايت طلب و همكاران ، چاپ 1390

مباني رواني اجتماعي در تربيت بدني ، دكتر فرهاد رحماني نيا،چاپ اول 1381

تاثيرات ورزش و تربيت بدني در رشد عاطفي و رواني كودكان و نوجوانان ، احمد اذرباني، دومين كنگره علمي ورزشي مدارس ، پاييز 1378

بر گرفته از مجله پيوند آموزش و پرورش