هوچکين(Hodgkin)

[Himmler 22171]

 

هوچکين(Hodgkin) يک نوع خاص از لنفوم يا سرطان است که با رشد غير طبيعي سلول ها در دستگاه لنفاوي همراه است. پيشرفت هاي جديد در زمينه تشخيص و درمان اين بيماري باعث شده است که تعداد زيادي از بيماران بهبود يابند. در اين بيماران با تشخيص زودرس و درمان مناسب، ميزان بهبود افزايش خواهد يافت. گر چه بيماري هوچکين ممکن است در تمامي سنين ديده شود، شايع ترين سن شيوع آن بين ۲۰ تا ۵۰ سالگي است.

بيماري هوچكين عبارت است از سرطاني شدن قسمت مركزي گره هاي لنفاوي . اين بيماري در واقع يك نوع لنفوم است . اين بيماري ، لنفوسيت ها (نوعي گلبول سفيد)، گره هاي لنفاوي (گره هايي كه عفونت را كنترل و مواد ايمني زا براي بدن درست مي كنند) و طحال (در واقع يك گره لنفاوي بزرگ است ) را درگير مي سازد. بيماري هوجكين مي تواند در هر سني رخ دهد، اما در بزرگسالان جوان و نيز افراد مسن شايع تر است . اين بيماري در كودكان زير ۱۰ سال نادر است .

بيماري هوچکين دريک منطقه دستگاه لنفاوي و معمولاً در گره لنفي ايجاد مي شود. اگر اين بيماري به موقع کشف و درمان نشود، ممکن است در تمام دستگاه لنفاوي پخش گردد. هوچکين مي تواند باعث درگيري ريه، اعضاي داخل شکم و استخوان ها شود. با گسترش بيماري، گويچه هاي سفيد طبيعي کاهش يافته، در مقابله با عفونت ها اختلال ايجاد مي شود. بنابر اين بيماران مبتلا به هوچکين ممکن است مستعد ابتلا به عفونت ها ي گوناگون گردند.

تحقيقات درباره بيماريهاي سرطاني منجر به پيشرفت در مبارزه با بيماري هوچکين ، افزايش کيفيت زندگي مبتلايان و بهبود موفقيت درمان شده است . اکثريت بيماران مبتلا به هوچکين قابل درمان هستند و يا مي توان گفت براي ساليان سال بيماري آنها قابل کنترل مي باشد . تحقيقات نشان دهنده اين واقعيت است که در آينده احتمال موفقيت در درمان اين بيماري باز هم افزايش خواهد يافت .

هوچکين در واقع نوعي از انواع لنفوم است در واقع لنفوم واژه ايست مشترک که نشان دهنده بيماري در دستگاه لنفاوي بدن مي باشد .

[Himmler 22171]

همانطور که مي دانيد دستگاه لنفاوي در واقع قسمتي از سيستم ايمني فرد مي باشد که شامل عروق و غدد لنفاوي است که درون آنها مايع لنف که مايعي شيري رنگ است جريان دارد . غدد لنفاوي بصورت توده هايي در نواحي کشاله ران ، زير بغل ، شکم ، سينه و گردن ديده مي شوند . البته طحال ، تيموس ،‌ لوزه ها و مغزاستخوان نيز از ديگر اجزاي دستگاه لنفاوي هستند .

در مورد مکانيسم ايجاد ياخته هاي سرطاني بصورت ساده مي توان گفت : بدن از سلولهاي متفاوتي تشکيل شده است . بطور طبيعي سلولهاي بدن رشد مي کنند و فقط زماني که نياز به سلولهاي بيشتري وجود دارد . سلول جديد از تقسيم سلولهاي قبلي ايجاد مي شود . گاهي اوقات زمانيکه نيازي به سلول بيشتري وجود ندارد سلولها بدون مهار تقسيم مي شوند و باعث ايجاد يک توده اضافي مي گردند که مي توانند خوش خيم يا بدخيم باشند .

 

در بيماري هوچکين ، ياخته هاي لنفاتيک بسرعت تقسيم مي شوند و بدون هيچ نظم يا مهاري رشد مي کنند . چون بافت لنفاوي در تمامي قسمتهاي بدن ديده مي شود ، بيماري هوچکين نيز مي تواند از هر قسمتي از بدن آغاز گردد . معمولاً در هوچکين بافت سرطاني به آرامي از يک گروه غدد لنفاوي به گروه ديگر انتقال مي يابد .

[Himmler 22171]

دستگاه لنفاوي در کجا يافت مي شود؟

 

 

بيماري هوچکين در دستگاه لنفاوي ايجاد مي شود. دستگاه لنفاوي از شبکه عروقي کوچکي که به آنها عروق لنفاتيک مي گويند، به همراه بافت هاي لنفاوي که محل تجمع لنفوسيت ها بوده و شامل گره هاي لنفاوي و بافت هاي ديگر مي باشند، تشکيل شده است. عروق لنفاتيک مسئول باز گرداندن مايعات ميان بافتي به گردش خون سيستميک هستند. بافت هاي لنفاوي در بيشتر بافت هاي بدن به ويژه طحال، کبد، مغزاستخوان و روده يافت مي شوند.

در طي مسير عروق لنفاوي، تجمع هاي دانه اي شکل کوچکي از لنفوسيت ها يافت مي شود که به آنها غدد لنفاوي مي گويند. عمل اين غدد، حذف ناخالصي ها و باکتري هاي موجود در لنف است.

گره هاي لنفاوي در همه نقاط بدن پراکنده اند. درگردن، زير بغل و کشاله ران به راحتي يافت و لمس مي شوند. اين غدد معمولاً از دانه تسبيح بزرگتر نيستند ولي در صورت ايجاد عفونت يا بيماري هاي ديگر بزرگ مي شوند. يک گره لنفاوي بدون درد بزرگ شده، اگر بيشتر از يک ماه باقي بماند بايد به پزشک مراجعه کرد.

علل بيماري هوچکين

برخي از محققان عقيده دارند که بيماري هوچکين دراثر مقابله دستگاه دفاعي بدن در برابر يک تحريک خارجي مثل يک ويروس ايجاد مي شود. اين بيماري در کشورهاي درحال توسعه که در آنها افراد جامعه تا زمان بلوغ تماس فراواني با عوامل عفونت زا داشته اند، کمترديده مي شود. اين بيماري در کشورهاي توسعه يافته صنعتي که در آنها کودکان تا سن ۱۰ سالگي با بيماري هاي شايع اطفال تماس نداشته اند، بيشتر ديده مي شود. با اين حال دانش ما راجع به علت بيماري هنوز ناکافي است

[Himmler 22171]

عوامل خطرساز :

 

علت يا علتهاي بيماري هوچکين در حال حاضر کاملاً شناخته نشده اند . ولي بهرحال امروزه مي دانيم که اين بيماري مسري نيست و بدنبال جراحتها ايجاد نمي شود .

مهمترين عوامل خطرساز عبارتند از :

• سن ( معمولاً در سنين ۱۵ تا ۳۴ و بعد از ۵۵ سال ديده مي شود . )

• جنس : بيشتر در مردان ديده مي شود .

• سابقه خانوادگي : برادران و خواهران فرد مبتلا به هوچکين در معرض خطر ابتلاي بيشتري هستند .

• بيماريهاي ويروسي : بعضي از بيماريهاي ويروسي احتمال ابتلا به هوچکين را افزايش مي دهند لازم به تذکر است که وجود عوامل خطر به معني ابتلاي قطعي به بيماري نمي باشد بلکه احتمال آنرا مي افزايد.

[Himmler 22171]

علائم بيماري :

 

• بزرگي طولاني مدت غدد لنفاوي گردن ، زيربغل يا کشاله ران که معمولاً دردناک نيست .

• تبهاي مکرر بدون علت مشخص

• تعريق شبانه

• کاهش وزن بيش از ۱۰ درصد بدون علت مشخص

بازقابل ذکر است وجود اين علائم صددرصد به معني ابتلا به هوچکين نيست و در اکثريت مواقع اين علائم در بسياري از بيماريهاي ساده مانند آنفلوانزا نيز ديده مي شود .

 

علايم شايع

 

 

خارش در تمام بدن

گره هاي لنفاوي متورم ، بدون درد به هنگام لمس ، با قوام لاستيكي و بدون چسبندگي به يكديگر هستند. اين گره هاي بزرگ شده در هر كجاي بدن مي توانند باشند اما در زير بغل يا كشاله ران بيشتر ديده مي شوند.

تب و عرق ريزش شبانه به طور متناوب

كاهش وزن

زردي چشم ها و پوست

احساس كسالت

كم خوني

خونريزي گوارشي

[Himmler 22171]

تشخيص :

 

اگر پزشک به اين بيماري مشکوک شود معاينه دقيقي از بيمار بعمل مي آورد و بخصوص غدد لنفاوي ناحيه گردن ، زير بغل ، کشاله ران را از نظر بزرگي و تعداد مورد بررسي قرار مي دهد . پزشک ممکن است آزمايشات خون را نيز بعمل آورد ، همچنين تصويربرداري مختلفي نيز از قسمتهاي مختلف بدن بعمل آورد .

در اکثريت موارد تشخيص دقيق منوط به تکه برداري غدد لنفاوي بزرگ شده ( بيوپسي ) مي باشد که البته با صلاحديد پزشک معالج بعمل خواهد آمد .

اگر تشخيص هوچکين قطعي شود تعيين مرحله بيماري براي ازريابي دقيق روند پيشرفت آن اهميت مي يابد که پزشک بدين منظور اقدامات خاص تشخيصي را انجام خواهد داد .

[Himmler 22171]

درمان :

 

تعيين مرحله بيماري نقش بسيار مهمي در روند درمان وي دارد . البته اندازه غدد لنفاوي درگير ،‌ علائم بيماري ، سن و عوامل ديگري نيز در تعيين روند درمان مؤثر هستند .

بيماران مبتلا به هوچکين با صلاحديد پزشک معالج خود ممکن است عليه آنفلوانزا ،‌ ذات الريه و مننژيت واکسينه شوند . براي درمان هوچکين ممکن است از روش هاي شيمي درماني و راديودرماني استفاده شود .

بايد توجه داشت درمان هوچکين با داروهايي انجام مي شود که اغلب داراي عوارض جانبي هستند که البته گريزي از آنها نيست .

همانطور که اشاره شد نتيجه درمان يک بيمار هوچکين به عوامل مختلفي از قبيل مرحله بيماري ، پاسخ بيمار به درمان ، سن بيمار و سلامت عمومي وي دارد . در ضمن پاسخ به درمان نه تنها در مورد هوچکين بلکه در تمامي بيماريها از يک فرد به فرد ديگر متفاوت است چون انسانها به دلايل ژنتيکي و محيطي با هم تفاوت دارند .

بعضي از عوارض جانبي درمان عبارتند از : تهوع و استفراغ و گلودرد ، مشکلات بلع غذا

بهرحال در طي درمان بهتر است در رژيم هاي غذايي به پروتئين و کالري کافي توجه نمود .

[Himmler 22171]

پيگيريهاي پس از درمان :

بايد توجه داشت که بسياري از بيماريها ممکن است پس از بهبود اوليه عود کنند و هوچکين نيز از اين قاعده مستثني نيست . لذا يک بيمار هوچکين پس از درمان بايد بطور منظم تحت مراقبت و معاينات پزشکي قرار گيرد . که البته اين پيگيريها از مهمترين قسمتهاي درمان هستند و يک بيمار هوچکين بايد کوچکترين تغييرات سلامت خود را به پزشک معالج خود اطلاع دهد .

[Himmler 22171]

تشخيص بيماري

چون علت بيماري هوچکين نا معلوم است، در حال حاضر پيشگيري ازآن امکان پذير نيست. ولي تشخيص زود هنگام و درمان مناسب نتايج خوبي به همراه دارد.

معمولاً اولين علامت، پيدا شدن يک غده لنفاوي بزرگ و بدون درد است ک معمولاً در گردن وگاه در زير بغل يا کشاله ران ديده مي شود. اين غدد لنفاوي گاه در هنگام استحمام يا اصلاح کردن موهاي بدن کشف مي شوند. غدد لنفاوي ممکن است در اثر عفونت ها يا بيماري هاي ديگر غير از بيماري هوچکين نيز بزرگ شوند ولي غده لنفاوي که بيش از يک ماه بزرگ بماند چه دردناک باشد چه نباشد بايد توسط پزشک معاينه گردد. غده لنفاوي عفوني معمولاً دردناک است.

[Himmler 22171]

گاه علايم ديگري نيز دربيمار مبتلا به هوچکين ديده مي شود که عبارتند از:

- تب طول کشيده اي که علت آن مشخص نيست.

- عرق شبانه توجيه ناپذير. گاه اين تعريق آن قدر زياد است که بيمار مجبور به تعويض ملحفه مي گردد.

- خارش بدن

- دردهاي غيرطبيعي پشت يا شکم

- کاهش وزن غير طبيعي

- تنگي نفس

بيشتر موارد هوچکين به ويژه اگر در مراحل اوليه شناسايي گردد، قابل درمان است. بنابر اين براي کشف احتمالي غدد لنفاوي بزرگ شده، گردن، زيربغل و کشاله ران، خود را به طور منظم معاينه کنيد.

اين علائم در بيماري هاي ديگري غيراز هوچکين نيز شايع است ولي در صورت بروز اين علائم براي از دست ندادن شانس تشخيص زود هنگام اين بيماري، بايد به پزشک مراجعه کرد.

پس از مراجعه به پزشک، وي تاريخچه کاملي از وضعيت پزشکي فرد تهيه مي کند. آنگاه معاينه پزشکي به عمل خواهد آمد. اگر حالت غيرطبيعي درگره لنفاوي مشاهده نمايد، آن گره لنفاوي برداشته مي شود ودر زير ميکروسکوپ مطالعه مي گردد. اين آزمايش مشخص خواهد کرد که ضايعه خوش خيم يا بدخيم است.

[Himmler 22171]

اگر نتيجه نمونه برداري مشخص کند بيماري هوچکين است، آزمايش هاي تکميلي زيرانجام مي شود:

- پرتونگاري قفسه سينه

- آزمايش خون

- لنفانژيوگرافي : به معني تزريق ماده حاجب به داخل سيستم لنفاوي و سپس تهيه راديو گرافي ازآن که نشان دهند ه وضعيت سيستم لنفاوي و ميزان گسترش بيماري درآن است.

- سي تي اسکن شکم

- آزمايش مغز استخوان

- نمونه برداري از اعضاي داخل شکم براي نشان دادن گسترش بيماري به اين اعضاء

ممکن است انجام تمام اين بررسي ها دريک فرد لازم نباشد. تصميم گيري در باره بررسي هاي لازم توسط پزشک معالج صورت خواهد پذيرفت.

عوارض احتمالي

گسترش سرطان به ساير نقاط بدن

ناباروري در مردان در اثر درمان

بيماري هاي قلب يا ريه ، كم خوني ، كم كاري تيروييد، و عفونت ها

[Himmler 22171]

درمان

اصول كلي

بيماري هوچکين به خوبي به درمان پاسخ مي دهد. دربيشتر موارد بيماران به طور سرپايي درمان مي شوند. درمان بيمار مي تواند با پرتو درماني يا شيمي درماني يا ترکيبي از هر دو صورت پذيرد.

در پرتو درماني سعي مي شود با استفاده از پرتوهاي پر انرژي x يا اشعه هاي ناشي از کبالت در منطقه درگير شده توسط بيماري، سلول هاي سرطاني با حفظ بافت هاي سالم از بين برده شوند. خوشبختانه درمراحل اوليه، آسيب بيماري به دستگاه لنفاوي محدود مي باشد و از اين رو درمان مناسب با پرتودهي به قسمتي يا تمام دستگاه لنفاوي باعث بهبود بيماران خواهد شد.

شيمي درماني براي از بين بردن سلول هاي سرطاني درتمام بدن استفاده مي شود. پزشکان مقاديري از داروهاي شيمي درماني را استفاده مي کنند که با حداقل صدمه به بافت هاي سالم بدن بتوان سلول هاي سرطاني را از بين برد. داروهاي شيمي درماني در تقسيم و رشد سلول هاي سرطاني اثر گذاشته و باعث تأخير رشد سلول ها مي شود و بيماران ترکيبي از شيمي درماني و پرتودرماني را دريافت مي کنند.

هر دو روش درماني ذکر شده مي تواند عوارض نامطلوبي را ايجاد نمايد. پرتو درماني ممکن است باعث واکنش پوستي، تهوع، استفراغ و احساس خستگي شود. تمامي اين عوارض را با استراحت مناسب و تغذيه خوب مي توان تخفيف داد. بعد از قطع پرتو درماني، اين عوارض از بين خواهد رفت.

شيمي درماني ممکن است باعث تهوع، استفراغ، اسهال، ريزش مو ، کم خوني ، خونريزي خود به خود، افزايش بروز عفونت وهمچنين زخم هاي دهاني شود. اين عوارض درتمام بيماران ديده نمي شود، در تمام آنها نيز به يک شدت ظاهر نمي گردد و بعد از درمان از بين خواهد رفت.

بررسي هاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش خون و مغز استخوان ، لنفانژيوگرام (روشي تشخيصي كه با تزيق ماده حاجب به درون مجاري لنفاوي و عكس برداري با اشعه ايكس دستگاه لنفاوي بررسي مي شود)، نمونه برداري از گره هاي لنفاوي ، سي تي اسكن قفسه سينه و شكم ، و عكس برداري از قفسه سينه

سعي كنيد در مورد درمان بيماري و شانس معالجه خود مثبت بيانديشيد. داشتن ديدگاه ذهني خوب و مثبت كمك بسيار مهمي در بهبود بيماري است .

[Himmler 22171]

درمان ممكن است به طريق زير انجام گيرد: تنها اشعه درماني (استفاده از امواج پرانرژي [ توليد شده توسط دستگاه هاي اشعه ايكس مخصوص ، دستگاه هاي كبالت و ساير دستگاه ها ] براي درمان بعضي از انواع سرطان )، شيمي درماني (درمان سرطان با تزريق داروهايي كه سلول هاي سرطاني را بدون آسيب رساندن به بافت سالم از بين مي برند)، يا تركيب اين دو روش

بهداشت مناسب و دهان در جلوگيري از بروز زخم هاي دهاني به هنگام شيمي درماني مؤثر است .

مرداني كه تحت درمان قرار مي گيرند ممكن است تمايل داشته باشند كه اسپرم خود را ذخيره كنند تا اگر نابارور شوند بتوانند با روش هاي كمكي بچه دار شوند.

داروها

داروهاي ضد سرطان . داروها ممكن است باعث اثرات جانبي يا واكنش هاي نامطلوب در بعضي از بيماران شوند. علايم جديد ممكن است به علت دارو، خود بيماري اصلي ، يا بروز يك بيماري جديد پديد آيند. اثرات جانبي ناشي از دارو معمولاً با سازگار شدن بدن با آن يا قطع دارو ناپديد مي شوند.

[Himmler 22171]

فعاليت

تا حدي كه قدرتتان اجازه مي دهد فعال بمانيد.

رژيم غذايي

رژيم خاصي توصيه نمي شود.

در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد

اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم بيماري هوجكين را داريد.

اگر يكي از موارد زير به هنگام درمان رخ دهد: ـ تب ـ علايم عفونت (قرمزي ، تورم ، درد خود به خودي يا به هنگام لمس ) در هر كجاي بدن ـ تورم پا و ساق پا ـ ناراحتي به هنگام ادرار كردن يا كاهش ميزان ادرار در روز

اگر احساس مي كنيد كه دارو باعث بروز علايمي شده است .