لکه زدایی منسوجات به روش ساده

[spow 44197]

لکه پدیده ای است که بر اثر کالای نساجی با یک ماده خارجی یا جذب آن به وجود می آید. برخی از لکه ها را می توان به راحتی توسط روش های معمولی، یا با مصرف پاک کنندهها از میان برد، ولی برخی دیگر را نمی توان به راحتی جدا نمود؛ مگر اینکه روش های مناسبی که کاملا بستگی به نوع لکه ایجاد شده بر روی کالا دارد به کار رود. به گزارش نساجی روز، در آغاز لازم است که بیشتر لکه های به وجود آمده، مانند گرد و غبار، جوهر، آب میوه، مواد قندی، روغن ها، لکه های سبزی ها، مواد نفتی و لکه های دیگر را طبقه بندی نمود. روش هایی که می توان جهت مشخص نمودن نوع لکه از آن ها بهره گرفت، استفاده از حس لامسه، حس بویایی و یا رنگ ایجاد شده بر روی کالا است که می توان لکه ها را بر اساس تماس کالا با لکه طبقه بندی کرد. لذا لکه ها به پنج گروه تقسیم بندی می شوند: ۱- لکه های حیوانی: لکه هایی است که از خون، تخم مرغ، شیر و آیب گوشت به دست می آید و به علت داشتن منشاء پروتئین نباید برای جداسازی آن ها استفاده کرد. چون در غیر این صورت لکه به وجود آمده ثابت خواهد شد. ۲- لکه های گیاهی: لکه هایی است که منشاء گیاهی دارد. مانند چای، قهوهف کاکائو، میوه و انواع نوشیدنی ها؛ این نوع لکه ها اسیدی است و نیاز به معرف های قلیایی جهت خارج سازی آنها دارند. ۳- لکه های روغنی: لکه های روغنی ممکن است فقط لکه های روغنی یا بعضی مواد رنگی همراه با روغن مانند، کره، ادویه، رنگ های روغنی، لاک الکل و قیر که به منظور جداسازی این نوع لکه ها استفاده از حلال های روغنی با یک ماده جاذب حل کردن یا جذب کردن روغن قبل از خارج نمودن رنگ موجود در لکه مورد استفاده قرار می گیرد. البته استفاده از صابون های محلول برای خارج کردن این نوع لکه ها از پارچه های قابل شستشو بسیار مناسب است. ۴- لکه های رنگ: این نوع لکه ها از رنگ های مختلف به وجود می آید که ممکن است اسیدی یا قلیایی باشند. بنابراین می بایست طبیعت این نوع لکه ها را قبل از جداسازی شناخت. ۵- لکه های معدنی: این نوع لکه ها در اثر زنگ آهن، جوهر مشکی یا آبی و یا برخی از داروها به وجود می آید. جهت جداسازی آنها در آغاز استفاده از معرف های اسیدی برای از بین بردن فلزات و سپس خنثی سازی آنها توسط حلال های قلیایی مناسب است. لکه های ناشی از عرق بدن و سوختن کالا در هیچکدام از طبقه بندی های بالا قرار نخواهد گرفت؛ به عنوان مثال عرق بدن نمی تواند پروتئین و یا در زمره گیاهی محسوب شود، حتی اگر اسیدی نیز باشد. ۶- سوختگی: لکه هایی است که در اثر حرارت اطوی بسیار داغ و نظایر آن بدست می آید. ۷- سبزی ها: لکه هایی هستند که در زمره گروه گیاهی می باشند ولی با این تفاوت که جهت خراج سازی ماده کلروفیل آن روش جداگانه ای باید اتخاذ نمود. باید توجه داشت که لکه ها را طوری باید جدا نمود که به ظاهر پارچه آسیبی نرساند.

[spow 44197]

روش های شیمیایی لکه بَری:

۱- در آغاز باید کوشش کرد زمانی که لکه به وجود آمد سریعا اقدام به برطرف کردن آن کنیم، زیرا می توان با روش های ساده آنها را از بین برد. ۲- مطالعه در رابطه با ساختمان بافت پارچه به منظور جلوگیری از صدمه زدن مواد شیمیایی، نظیر مواد سفید کننده به ساختمان پارچه، مانند پشم، ابریشم و یا پارچه های الیاف مصنوعی لازم است که بدین منظور از معرف های رقیق شیمیایی بر روی الیاف طبیعی باید استفاده کرد. توجه شود که بیشتر مواقع از محلول رقیق پراکسید هیدروژن (آب اکسیژنه) استفاده کرد؛ به عنوان مثال برای ابریشم و پشم مقدار آب اکسیژنه مصرفی به مقدار بک قاشق چایخوری در یک پوند (حدود نیم لیتر) آب خواهد برد، اما برای الیافی چون ریون می توان از پربرات سدیم استفاده کرد. بنابراین پیشنهاد می شود که پارچه های لکه دار را در آغاز چندین بار با آب سرد شسته و سپس مطابق دستورالعمل اقدام به برطرف کردن لکه آن نمایند. ۳- لکه های شناخته شده را با معرف مشخص باید از میان برد. ۴- لکه های ناشناخته را ابتدا باید در آب سرد یا آب ولرم فرو برده و با آب صابون شست و سپس از معرف های رقیق برای برطرف کردن آن استفاده کرد. اگر چنانچه هنوز باقی بماند بار دیگر اقدام به برطرف کردن آنها توسط مواد سفید کننده نمود تا کاملا برطرف گردد. ۵- کلیه معرف های اسیدی باید توسط قلیا خنثی گردد و بالعکس. ۶- برخی از لکه ها را می توان با استفاده از یک اسفنج نمدار، بدون پخش شدن لکه بر روی پارچه خارج نمود.