نوش آباد، شهري كه شبهايش سحر ندارد.

[Bahareh.S 3068]

نوش آباد، شهري كه شبهايش سحر ندارد.

حكايت شهري با شبهاي بي سحر، حتي اگر افسانه باشد، كسي باور نمي كند. شهري كه هيچوقت خورشيد بر آن نتابيده است. اما به فاصله 208 كيلومتري اصفهان نصف جهان ، و در 5 كيلومتري كاشان و سيلك هفت هزار ساله، اگر 5 كيلومتر به طرف شمال حركت كني، در ميانه راه ، مناره بلند آجري و در كنار آن يك ماذنه فيروزه اي را مي بيني كه اگر خود را به هريك از آنها برساني، با پاي خود وارد شهري مي شوي كه شبهايش هيچوقت سحر نشده است.

در پايين پاي ماذنه مسجد حضرت علي عليه السلام، درخت كهنسال گزي است كه از روبروي آن با 46 پله به اعماق تاريخ كهن سفر مي كني. انتهاي پله هاي سنگي، تازه اول سفر تاريخ است. در پاشور آب انبار مركزي، نفس چاق مي كني و سپس وارد دالاني مي شوي كه هنوز اثر كلنگ بر سينه خود دارد. و در انتهاي دالان تو در توي آن اتاقهايي به اندازه 3در 3 و بلندي قد يك انسان معمولي. شهر زير زميني نوش آبادكه در زير بافت قديمي شهر نوش آباد بصورت دست كن ايجاد شده داراي چندين هزار متر وسعت است. اين شهر تاريخي از عمق 4متري تا عمق 18متري زمين با فضاهاي متعددي با كاربري اطاق، راهرو ، چاهها و كانالهاي زيادي كنده شده است.

اين معماري با ساختار و مساحتي اينچنين در جهان منحصر به فرد بوده و قدمت آن به قبل از اسلام بر مي گردد كه در دوره هاي مختلف تاريخي كاربرد نظامي و دفاعي داشته است. · هرخانه راهي به تاريخ بود.

برخي مردم براي ورود اضطراري به اين شهر، چاهي حفر كرده و بر روي آن تنوري ساخته اند و انتهاي تنور كه در دهانه چاه قرار گرفته را با تابه گلي مسدود و روي تابه را خاكستر مي ريخته اند. افراد از داخل تنور وارد شهر زير زميني شده و دوباره انتهاي تنور را مي بستند تا هيچ اثري از ورودي به اويي ها معلوم نمي شود.

اطاقهاي شهر زيرزميني به شكل تو در تو و با راهروهاي زاويه دار كه ساخته شده است تا ديد مستقيم با فضاي بعدي نداشته باشد،. در 20سانتي متري زير سقف و به فاصله 1متر در تمام بدنه اطاقها حفره هايي براي قرار دادن چراغهاي پيه سوز جهت تامين روشنايي فضاها وجود دارد. در طول مسير چاهكهايي با ارتفاع 3 تا 5 متر وجو دارد كه راه ارتباطي به طبقات بعدي است و به گونه اي حفاري شده كه هر كس قصد ورود به فضاها را دارد ناگزير بايد از پايين به بالا حركت كند كه قدرت دفاعي افراد مهاجم را به صفر مي رساند و تسلط كافي را براي مقابله با دشمن فراهم ميكند. · يكي براي همه در وسط راهرو اصلي درست در قسمت پيچ راهرو، سكويي كنده شده كه محل نشستن نگهبان مي باشد.كار نگهبان كنترل خروج و ورود افراد و اعلام خطر و شناسايي دشمن مي باشد. در زماني كه نگهبان در اين قسمت قرار مي گيرد ديگر افراد داخل مجموعه با خاطري آسوده به استراحت مي پردازند تا اينكه اعلام خطري از سوي نگهبان داده شود.كه باز در انتهاي اين مجموعه راهي از طريق چاهكي مخفي براي فرار به طبقات بعدي انديشيده شده است.

براي معطل نگه داشتن دشمن و ايجاد ترس و وحشت بر دل دشمنان تله هاي فيزيكي زيادي بر سر راهشان ايجاد مي كردند از جمله اينكه در وسط اطاقها چاههاي بسيار عميقي وجود دارد كه با تخته سنگي كه در وسط آن دستكهايي قرار دارد و روي آن را باخاك مي پوشاندند و به لحاظ تاريك بودن فضاو عدم ديد كافي با قرار گرقتن دشمن روي تخته سنگ ،سنگ دوران شده و دشمن را به قعر چاه مي فرستاده.يا اينكه راههاي گريز زيادي را به صورت راهرو پيچ در پيچ ايجاد كرده كه به محض ورود به آن وارد فضاهاي تودرتو شده و دور خود دورزده ديگر مسير اصلي به لحاظ همشكل بودن راهرو ها قابل تشخيص نمي باشدو دشمن را سرگردان مي كردند.

 

قانون پاسكال در عمق 25 متري زيرزمين با توجه به تو در تو بودن فضاها هيچ گونه مشكل تنفسي احساس نمي شود و اين يكي از شگفتي هاي داخل اين مجموعه مي باشد.افراد تا زماني داخل اويي ها مي ماندند كه از برقراري امنيت داخل شهر اطمينيان حاصل مي كردند. در برخي اتاقها چاههايي وجود دارد كه براي تهويه هوا بوده است. و براي آنكه هواي تازه به بخش زيادي از شهر برسد، چاهها را با درهاي سيماني مي پوشاندند كه در وسط آن روزنه اي با قطر 10 سانتي متر قرار داشت و همين سوراخ كوچك باعث مي شد كه هواي تازه با فشار به بيرون آمده و در نتيجه سرعت گرفته و مسافت بيشتري را طي كنند. .خمره ايي كه هم از داخل هم از بيرون لعاب داده شده و به صورت گلهاي بر جسته و منقوش مي باشد در داخل فضاها كشف شده نشان از آن دارد براي نگهداري روغن چراغ و يا آذوقه كاربرد داشته است.آب مصرفي و شرب ساكنين داخل شهر زير زميني توسط راههاي مخفي كه به پايابهاي مرتبط به رشته قنات ها بوده و از زير زمين مي گذرد تامين مي كردند.

اين فضاها نه تنها در سطح زيرين شهر گسترده شده تا حصار بيرون شهر و حتي شهر تاريخي و تالار نياسر راه دارد. نوش آباد از جمله مناطق نمونه گردشگري است كه بيش از 30 هكتار از مساحت آن را بافت تاريخي تشكيل مي دهد. و تابستان بهانه خوبي است تا براي فرار از گرما به شهر زيرزميني پناه برده و هواي خنك واقعي را تجربه كنيد و هم تاريخي را ببينيد كه نوعي متفاوت از ديده ها و شنيده هاي شماست.