milad@azi 26 اشتراک گذاری ارسال شده در 7 آبان، ۱۳۹۰ طبيعت و آثار طبيعت در طول تاريخ هميشه منبع الهام و سرمشق خلاقيت هاي انسان بوده است. طبيعت اين معلم بزرگ تاريخ، در زمينه هاي مختلف منشا خدماتي براي انسان جست و جوگر و کنجکاو بوده که زمان آن به قدمت خود تاريخ مي رسد و در اين روند انسان بعد از گذر از قهر طبيعت، توانسته است چيرگي هاي خود را به او نشان دهد. انسان در دوران مختلف تاريخي تا به حال با دستکاري در محيط، آن را براي خود به صورت بهينه اي در آورده است، عناصر و عوامل طبيعت نقشي به سزا در چگونگي و روند شکل گيري اين محيط مصنوع دارند و محيط مصنوع بعد از ايجاد و بهره برداري نيز متقابلاً در شکل گيري شخصيت، رفتار و نظام عملکردي انساني موثر است.انسان در جهت تکامل و پيشرفت و بهسازي رواني _جسمي خود ادراک و ارتباط با محيط خود و ديگران ، همچنين تجربيات گذشتگان و ايده آل آيندگان را معيار و ملاکي موثر براي خود قرار مي دهد. حيات انسان با شناخت دقيق و آگاهانه از اصل تطبيق محيطي نمايان مي سازد که نيازها و خواسته هاي انسان ، يعني آن تمايلات و احساسات منطقي وي همچون ابزار و وسيله اي هستند که طبيعت ، آنها را براي رسيدن به هدف و مقصود خويش ساخته است. انسان و رابطه او با طبيعت داراي تکامل دائمي است، انسان با طبيعت رابطه داردو مي خواهد طبيعت را در استخدام خود در آورد، جامعه بشري بدون شک در رابطه با طبيعت تکامل پيدا کرده است. q ارتباط انسان با طبيعت(از جنبه عملکردي) 1. استفاده از طبيعت (مواد و مصالح، آب ،جنگل و ...) 2. مقابله با طبيعت(بلايا)،سيل، سرما، گرما، آتش سوزي، باران، زلزله و... 3. کنار آمدن با طبيعت و الهام گرفتن از آن. اما در اينجا اگر الهام و بهره گيري انسان را از طبيعت تنها از جنبه هنري آن در نظر بگيريم شکل هاي مختلف زير را داريم. q ارتباط انسان با طبيعت( از جنبه شکلي) 1. استفاده از شکل و فرم هاي طبيعت به صورت دو بعدي (نقاشي،طراحي، حکاکي و...) 2. استفاده از شکل و فرم هاي طبيعت به صورت سه بعدي(معماري،مجسمه سازي و...) 3. استفاده از طبيعت به صورت انتزاعي. به کار گيري فرم هاي اجرام طبيعي در معماري، نشانه گرايش انسان به آثار خلقت و تاثيرات آن است. فرمهاي طبيعت گذشته از نقش موثرشان چه در زمينه عملکردي و چه در باب زيبايي ، از احترام و تقدس در فرهنگ و اقوام مختلف برخوردارند. به عنوان مثال حيوانات و پرندگان در کشورهاي مختلف و در آئين ها و جوامع گوناگون بنا به گذشته فرهنگي آنها ، هريک تقدس خاصي دارند. اين حيوانات از آنجا که در نوع خود داراي ويژگي خاص و مظهر نوع خود هستند و حتي ممکن است نوعي پرنده انتزاعي و افسانه اي باشند که زاييده خيال يا قرارداد شده ذهنيت انساني است ، به صورت سمبل و نماد در فرهنگ يک ملت جاي مي گيرند. هم اکنون اين سمبل ها نظير فيل ،سيمرغ ، درنا ، شاهين، عقاب، شير ، پاندا، خرس و... را به خوبي در تصوير سازي هاي آثار کشورهاي مختلف مي بينيم، همين نکته را در خصوص پرندگان مي توان در نشانه ها و آرم هاي هواپيمايي هاي مختلف کشورها مشاهده کرد. اما از بناهای چند دهه اخير که به شکلی مونومانتالی و نمايشی نيمه رئاليستی از فرم و شکلی طبيعی در قالب يک پرنده(عقاب) مورد استفاده قرار گرفته ،بنای فرودگاه جان اف کندی اثر اروسارنين است. اين بنا پرنده ای بزرگ را می ماند که در حال فرود يا اوج گيری است،شکل عقاب مظهری برای کشور و پرواز به نشانه پروازهای خطوط هوايی است. در اينجا فرم،نمادی از عملکرد را نشان می دهد و در واقع آميزه ای از حرکت تکنولوژی و بيان پرواز است. فرودگاه جان اف کندی اثر اروسارنين از طرح هاي مشهور دهه اخير که يک گروه معماري از معماران جوان نروژي به نام اسنوهتا برنده آن شدند،طرح کتابخانه بزرگ اسکندريه در مصر(تصوير شماره 11) است. شکل ساختمان همچون دايره اي بزرگ از شيشه است که به طور شيبدار روي زمين قرار گر فته است و به سمت شمال يعني درياي مديترانه قرار دارد و اين به تبعيت از طبيعت و به نماد خورشيد در مصر باستان تشبيه مي شود.با وجودي که ورودي در طبقه همکف قرار دارد، در نيمه راه صعود به اين فضاي پرعظمت،صفحه مدور بام ،زمين را مي شکافد و از سمت دريا شباهت آن به آشکارا همانند خورشيد در حال طلوع است. کتابخانه بزرگ اسکندريه در مصر(تصوير شماره 11)معماري بيونيک والهام از طبيعت بشراز ابتدا سعي داشته است براي ساخت وطراحي مکانها و وسايل مورد نياز خود از طبيعت ومحيط زيست اطراف خود الهام گيرد . به عنوان مثال ، ساختمان بدن خفاش براي لئوناردو داوينچي ايده اي بود که بتواند ماشين پرنده را طراحي کند . يا نيروي عضلاني و در عين حال سرعت زياد دولفينها جرقه اي براي ساختمان زير دريايي بود . با تارهايي که عنکبوتها مي بافند براي ساخت نمايشگاه ( مونترال ) اثرفراي اتو ، به کار گرفته شد.در واقع عنکبوتها با بافت تارهايي به استحکام پولاد خانه مي سازند، زنبورها بارعايت کليدي قوانين هندسي پناهگاهي امن ومطمئن براي خود طراحي مي کنند ، موريانه هايي که خانه هاي خودرا در بيابان ودر هواي بسيار گرم مي سازند تلاش مي کنند با کندن راهرويي پيچيده در خاک با سيستم گرمايي وتهويه ، داخل لانه هاي خود را خنک نگه دارند . اينها همه معماران طبيعت هستند مزایای معماری بیونیک طبیعت، اولین و بهترین...! تقلید از طبیعت مزایای بسیاری دارد. فرض کنیم هر جاندار کنونی محصول چندین میلیون سال تکامل است، در این فاصله ی زمانی طبیعت هر چه را که با هدف ویژه‌اش سازگاری نداشته از بین برده است و این امیدواری را به وجود آورده که بشر بتواند با مطالعه ی فرآیند تکامل، مکانیسم‌های جدید فناوری را از روی موجودات زنده نسخه‌برداری کند. جمعیت جهان در سال 1990 حدود یک میلیارد و 250 میلیون نفر محاسبه شده بود. در سال 2000 این جـمعیـت بـه 6 میلیـارد نفـر رشـد پیـدا کـرد. خوشبینانه ترین احتمال برای سال 2050، بالغ بر 12 میلیارد نفر است. در طول 100 سال اخیر شهرها، برنامه ریزی و استراتژی های شهری خود را براساس مـتمرکزسازی های با اهمیت آسمان خراش ها و گستردگی مناطق مسکونی با جمعیتی متمرکز تغییر داده اند. مرسوم شدن این روند باعث از بین رفتن تصاعدی لا یه های نباتی زمین و اتلاف نامعقول انرژی و تـاراج محیط زیسـت شده بود. 10میلیون نفر نمی توانند در جامعه ای که براساس قوانین و ارتباطاتی برای 0.1 همان مقدار جمعیت برنامه ریزی شده است، زندگی کنند.تحليل اجمالي نمونه هايي از معماري بيونيک برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام 3000 سال پيش جنگجويان و كارگران چيني آجرها و سنگها را در مسيرهاي پر فراز و نشيب بر روي هم گذاشتند تا با ساخت سمبلي شكوهمند از اقتدار و درايت خود ، طولاني ترين بناي افقي جهان را به نام خود ثبت كنند. ديوار دفاعي چين كه 7000 كيلومتر از نقشه جغرافيايي كنوني كشور چين را اشغال كرده است ، روزگاري 50000 كيلومتر طول داشت، كه معادل گردش به دور زمين بود !!امروز پس از گذشت 30 قرن از شروع ساخت اين اعجاز از عجايب هفتگانه ، چينيان در حال ساخت بلندترين سازه عمودي جهان هستند. برج بيونيك بيشتر از دو برابر بلندترين برج معاصر ، تايپه 101 ، بلندي دارد. شايد نخستين دليل ساخت اين آسمانخراش كه تحقيق و پژوهش درباره آن از سال 1992 شروع شده است ، حل مشكل اسكان در شانگهاي ، يكي از پر جمعيت ترين شهر هاي پر جمعيت ترين كشور دنيا، چين ، بوده است؛ بي شك 12 ميليارد نفر نمي توانند در جامعه اي كه بر اساس قوانين و ارتباطاتي كه براي يك صدم همان مقدار جمعيت برنامه ريزي شده است زندگي كنند. برج بيونيك را مي توان ادغام دو شهر عمودي وافقي دانست؛ اين برج براي 12 همسايگي عمودي كه ارتفاع هر يك بطور متوسط 80 متر است در نظر گرفته شده است. هر طبقه شامل 2 گروه از ساختمان ها مي شود : داخلي و خارجي. هر دو نوع اين ساختمان ها گرد يك باغ عمودي بسيار وسيع قرار گرفته اند. مورد دوم يا پايه جزيره محدوده اي به قطر 1000 متر است كه بناهايي با ارتفاع هاي متفاوت ، باغهاي وسيع ، درياچه ها و فضا هاي ارتباطي در آن پراكنده شده اند. و اما آنچه اين برج را شگفت انگيز مي كند چيزي بيشتر از ارتفاع 1228 متري آن و يا اسكان 100 هزار نفر در اين بناي 300 طبقه اي است . خاوير جي پيروز و ماريا رزا سرورا ، دو معماراسپانيايي ، اين سازه غول پيكر را بر اساس قوانين حاكم بر طبيعت طراحي كرده اند. اين دو معمار در ادامه پژوهش هاي خود در راستاي آموختن مسائلي چون انعطاف پذيري ، قابليت سازگار شدن با محيط ، صرفه جويي انرژي و … از طبيعت و نتيجتا” كشف و ساخت نمونه سازه اي جديد به نام Bio Structure، برج بيونيك را به گونه اي طراحي كرده اند كه تمام قسمت هاي آن ملهم از طبيعت باشد ، چراكه آنها اعتقاد دارند طبيعت پاسخ تمام مشكلات را در خود دارد. اولين و مهمترين نكته اي در ساخت بنايي مرتفع بايد به آن توجه شود ، مقاومت آن در برابر باد و زلزله است. اين مسئله در برج بيونيك با ساخت پي هاي ملهم از ريشه درختان تنومند حل شده است. استادیوم المپیک مونیخ از لحاظ ساختار و شکل کلی، بنای استادیوم المپیک مونیخ قابل توجه است. ایده ی اصلی معماران استادیوم، هرتزوگ و دمورن، سنت‌شکنی در شیوه ی طراحی رایج استادیوم‌های ورزشی بود که در این میان شیوه ی پوشش سقف و گاه خودنمایی سازه ی آن به عنوان ویژگی منحصربه فرد استادیوم تنها بخشی از معماری آن را شکل می‌دهد. در خصوص فضای داخلی استادیوم نیز اولین مساله مورد توجه آنها، ایجاد نزدیک‌ترین رابطه و هیجان ممکن میان بازیکنان و تماشاگران فوتبال بود؛ فضایی که هرتزوگ و دمورن آن را به تئاترهای کلوب شکسپیری یا دهانه ی آتشفشان (به سبب وجود حرارت و التهاب ناشی از گدازه‌ها) تشبیه می‌کنند. زمانی که استادیوم طی یک مسابقه مملو از تماشاگر است، در این صورت است که معماری به کنار رفته و تماشاگران و بازیکنان برای تجربه‌ای از جنس هیجان به جزیی از بنا تبدیل می‌شوند. استادیوم ورزش‌های آبی پکن که برای المپیک ۲۰۰۸ آماده شده، معماری شگفت‌انگیزی دارد. به خاطر نمای حبابی و شفاف، این استادیوم لقب مکعب آبی گرفته است این ورزشگاه طوری طراحی شده که در مصرف انرژی کارا باشد، پوسته حبابی، انرژی نور خورشید را جذب می‌کند و هوا و آب استادیوم را گرم می‌کند. هر حباب، *****ی دارد که میزان پراکنده شدن گرما را تنظیم می‌کند. جنس این حباب‌ها از یک ماده شبیه تفلون موسوم به ETFE است. بنابراین این ورزشگاه سازه‌ای «سبز» و سازگار با محیط زیست محسوب میشود این استادیوم از آب بارانی که روی سقفش می‌بارد بعد از تصفیه، برای تأمین آب ورزشگاه استفاده می‌کند. تخمین زده میشود که ۱۵۰ تا ۲۰۰ ملیون دلار هزینه، صرف ساختن مکعب آبی شده باشد. این استادیوم از آب بارانی که روی سقفش می‌بارد بعد از تصفیه، برای تأمین آب ورزشگاه استفاده می‌کند. تخمین زده میشود که ۱۵۰ تا ۲۰۰ ملیون دلار هزینه، صرف ساختن مکعب آبی شده باشد. عملیات ساخت این استادیوم از دسامبر ۲۰۰۳ آغاز شد در المپیک ۲۰۰۸، ورزشکاران برای گرفتن ۴۲ مدال طلا باید در همین ورزشگاه رقابت کنند، ورزشگاهی که ۶ هزار صندلی ثابت و ۱۱ هزار صندلی موقتی دارد و طراحی خوب آن استفاده از این ورزشگاه را تا ۴۰-۳۰ سال آینده هم ممکن خواهد کرد اين ساختمان در هلند ساخته شده و با سفر به درون آن ميتوان با بازديد از همه بخشها، از کارکرد درست يک بدن سالم آگاه شد و آموزش ديد. ارتفاع اين ساختمان که از نظر ظاهري پيکر انساني نشسته است، 35 متر است. استادیوم Alianz-Arena در آلمان (2005): این استادیوم فوتبال در مونیخ، ابتکار دیگری از هرزوگ و دمورن است. لقب (قایق بادی) این استادیوم، ریشه در شکل منحصر به فرد و نیز 2800 پانل پف کرده ETFE دارد که نمای خارجی آن را پوشاندهاند. همانند استادیوم باسل، پوسته استادیوم آلیانز هم، شب هنگام روشن میشود و بسته به تیمی که در آن میزبان است به رنگهای قرمز، آبی یا سفید درمیآید.پروژه Eden در انگلستان (2001): این پروژه عظیم ترین بنای ساخته شده با استفاده از ETFE میباشد. این بنا گلخانه بزرگی با گنبدهای ژئودزیک است که قابلیت پرورش انواع گونههای گیاهی بومی اقلیمهای مختلف سرتاسر جهان را داراست. از اقلیم مدیترانهای گرفته تا جنگلهای پرباران استوایی. اما نکته اینجاست که تمام این ویژگیها مدیون قابلیتهای فوقالعاده ETFE نظیر انعطاف پذیری، سبکی، دوام و ... است که معمار پروژه نیکولاس گریمشاو را در طراحی و اجرای آن یاری نموده است. گروهی از معمارات تایلندی به نام Aesthetics Architects طراحی دفتر جدید مرکز MMAA قطر را بر عهده دارند. این گروه آرشیتکت با الهام گرفتن از شکل گیاه کاکتوس طرح ساختمانی جالبی ارائه کرده اند . این ساختمان کاکتوسی شکل که قرار است دفتر جدید وزارت شهرداری و کشاورزی قطر باشد(MMAA) فعلاً در حد یک طرح مطرح است ولی اگر اجرای آن با موفقیت به پایان برسد به بزرگترین سازه ی کاکتوسی شکل بتنی دنیا تبدیل می شود.شهرک علوم وفنون( city of arts & sciences) : باوسعتي بالغ بر 350هزار متر مربع در والنسياي اسپانيا قرار دارد . اين بنا شامل بخشهاي مختلفي از جمله آسمان نما، موزه ي علوم ،ساختمان پارکينگ وکاخ هنر است.کالا تراوا مي گويد:از آنجا که اين سايت به دريا نزديک است ووالنسيا خشک ، تصميم گرفتم از آب به عنوان انعکاس دهنده ي معماري وبعنوان عنصري شاخص در سايت استفاده کنم . استخر هاي کم عمقي اطراف ساختمان را فرا گرفته اند . از جمله نکات جالب توجه اين بنا ميتوان به ورودي هاي بخش مترو وپل الامدا اشاره کرد .ارتفاع سايبانهاي قسمت ورودي که به وسيله ي بازوهاي هيدروليکي قابل تنظيم است تازمين امتداد مي يابد وچون ورودي در زير زمين است باعث بسته شدن آن در مواقع ضروري مي شود .علاوه بر خصوصيات سازه اي ،در بخش آسمان نما از فرم چشم الهام گرفته شده است .موزه ي هنر ميلواکي( Milwaukee art Museum) : ساخت اين بنا به مساحت 13000 متر مربع در سال 1994 آغاز شد ودر سال 2004 خاتمه يافت .هنگام عبور از خيابان ويسکانسين شهر ميلواکي با قايق سواري در ميشيگان با سازهاي غول پيکر وسفيد رنگ مواجه مي شويم که بالاي ساختمان شفاف وسفيدي قرار گرفته ومانند پرنده اي بالهاي خود را بازو بسته مي کند . اين سازه را که روي قسمت الحاقي به موزه قرار گرفته است سايبان مي نامند .اين ترکيب پيچيده ي معماري وسازه از حالت بال زدن پرندگان ملهم شده است . بازوبسته شدن بال پرنده پيچيده ترين وبحراني ترين بخش کار است ودرصورتي که از کنترل خارج شود خسارتهاي هنگفتي به بار خواهد آورد . به همين خاطر سيستمهاي کنترل بال پرنده با دقت زياد و پيش بيني همه ي موارد طراحي شده اند .برج مسکوني تورنينگ تورسو( turning Torso ) : اين برج ، معروف به پيکره ي مارپيچ 190متر ارتفاع دارد واز بتون وفولاد ساخته شده است .طرح برج حالت تنديس گونه اي دارد و از مقطع تا بالا ترين قسمت 90 درجه چرخيده وهر طبقه به صورت قطعه اي مجزا طراحي شده است .ايده ي اوليه ي طرح ملهم از ستون فقرات انسان بوده واين اثر را در جرگه بيونيک چرخشي قرار مي دهد . سخن آخر آنچه مسلم است مسوولیت ناپذیری در برابر طبیعت منجر به بروز انواع تنش های مختلف برای انسان امروز شده است. معماری به مرور زمان به بحر معلقی تبدیل می شود که اصیل ترین و اساسی ترین تکیه گاه خود (طبیعت) را از کف داده است. به راستی آیا زمان آن نرسیده است که کرسی های تئوری پردازی در خصوص آشتی میان طبیعت و معماری فعال شوند و برای نجات روانی انسان معاصر به طبیعت نگاهی دوباره داشته باشیم و به عزم جبران بی مهری های تاریخی بسیاری که به وی کردیم بپاخیزیم؟ به موازات همه گفته ها باید اضافه کنیم با وجود آن که امروزه سبک معماری بیونیک گسترش فراوان یافته و استقبال از آن در سراسر جهان رو به افزایش است ولی باید به طور کلی به این مسئله توجه داشت که پیاده کردن جز به جز از اجزای طبیعت و محیط زیست اطراف برای هر پروژه ای کار ساده ای نیست و باید کلیه مسائل جغرافیایی، آب و هوایی، اقتصادی و... را در نظر گرفت. منابع مقالات: مقاله ی معماری بیونیک جواد ایرجی، دانشجوی کارشناسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز مقاله ی محمد جدیری عباسیعضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهرپایان نامه ها:پایان نامه ی کارشناسی با موضوع کفش و بیونیک زنبور (دانشکده ی هنر و معماری) سایت های معماری: تکین طرح کافه دیزاین معماری ایران و جهان وبلاگ اختصاصی نینا شاهرخی مرجع دانش وبسایت تخصصی معماری سایت علمی دانشجویان ایران_ ثمین صبور Bionic Towers official website 1. فضا - زمان – معماري(زيگفريد گيدئين)(ترجمه منوچهر مزيني) 2. طراحي در محيط مصنوع(فريزر ريکي)(ترجمه رحيمي) 3. معني زيبايي (اريک نيوتن) (ترجمه پرويز مرزبان) 5 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده