*-*-*-*-*-*-* پايان جادوگر *-*-*-*-*-*-*

[Iman-Emperatour 4937]

پایان زندگی مرد اول جهان تکنولوژی. این خبری است که از روز پنجشنبه از صدر رسانه‌های جهان پایین نمی‌آید. تنها دقایقی پس از آنکه شرکت اپل عکس معروف استیو جابز را به همراه تاریخ تولد و مرگش روی صفحه اول خود کشید، همگان دانستند که زمان خبر بد سرانجام فرا رسیده است. اپل این خبر بد را با همان فرم موجز محصولاتش داد. یک عکس،‌ یک تاریخ، ‌یک نام و چند جمله در ستایش جابز.

 

جهان رسانه‌ها اما با موضوع اینقدر ساده رفتار نکرد. انگار بمب بزرگی ترکیده بود که شبکه‌های تلویزیونی لحظه‌ای موضوع را رها نمی‌کردند. موج پیام‌های تسلیت شخصیت‌های سیاسی و تکنولوژی هم بر اهمیت موضوع می‌افزود. مردم در کاپرتینو مقر اصلی شرکت اپل در کالیفرنیا و در سراسر جهان جلوی فروشگاه‌های این شرکت جمع شدند و با گذاشتن دسته گل یا قرار دادن سیبی گاز زده از مردی که جهان تکنولوژی را با رویاهایش متحول کرد، ستایش کنند. اوباما رییس‌جمهور آمریکا از نخستین کسانی بود که مرگ او را تسلیت گفت و به دنبال او سیل پیام‌های تسلیت از سوی دیگرانی چون سارکوزی، بیل گیتس، استیوبالمر، لری پیچ و سرگئی برین و مارک زوکربرگ. بسیاری از کسانی که حتی در این سال‌ها دل خوشی از او نداشتند به احترام او چند جمله‌ای در یادبودش گفتند.

 

مرگ زود

 

استیو جابز خیلی زود مرد. در ۵۶ سالگی. از سال ۲۰۰۴ که نخستین نشانه‌های نوع نادری از سرطان پانکراس (لوزالمعده) در او مشاهده شد تا سال ۲۰۰۹ که پیوند کبد انجام داد و تا چند ماه قبل که روی سن آمد و آی پد ۲ را معرفی کرد همه تصور می‌کردند که او توانسته به‌رغم همه مشکلات بر این بیماری غلبه کند. اما زمانی که دو ماه قبل استعفایش را به هیات‌مدیره اپل تقدیم کرد در جملاتی نوشت که همواره گفته بودم اگر روزی برسد که نتوانم از عهده وظایفم برآیم اولین کسی خواهم بود که این را به همه اعلام کنم و متاسفم که بگویم آن روز فرا رسیده است.

 

در واقع نمودار موفقیت شرکت اپل با نمودار وضعیت سلامت استیو جابز در این سال‌ها دو مسیر متفاوت را طی کرده‌اند. نمودار موفقیت اپل نموداری بسیار سریع، رو به رشد و نمودار سلامتی جابز با شیبی تند رو پایین و سرانجام روز چهارشنبه نمودار زندگی استیو جابز به پایان خود رسید، در حالی که شرکت اپل حالا در اوج موفقیت خود ایستاده است. بزرگترین شرکت از نظر سرمایه بازار و پیش‌بینی‌ موفقیت در سال‌های آینده برای محصولات این شرکت. این هم از بازی‌های دراماتیک روزگار است که زندگی کسی که تمام تلاشش را وقف موفقیت کرده در اوج موفقیت به پایان می‌رسد.

 

 

اپل و مرگ استیو

مرگ استیو جابز درست یک روز پس از معرفی آی‌فون ۴ جدید که S نام دارد یک بدشانسی بزرگ برای اپل به شمار می‌رود، هر چند که فقدان این شخصیت کاریزماتیک که اساسا رشد اپل مدیون او است نیز فاجعه‌ای است که حالا باید اپل با آن کنار بیاید. اپل نخستین بیانیه را در مورد مرگ استیو منتشر کرد. جایی که استیو را منبع بی پایانی از نوآوری خطاب کرد. طی دو روز اخیر سهام اپل تحت تاثیر مرگ استیو جابز اندکی کاهش یافت، هرچند استواری این شرکت به گونه‌ای است که حداقل برنامه ارائه محصولات تا ۱۵ ماه آینده آن آماده و اعلام شده است. پیش‌بینی موسسه‌های تحقیقاتی نیز نشان دهنده این است که محصولات اپل روند رو به رشد خود در بازار را طی سال‌های آینده حفظ خواهند کرد. اما واقعیت این است که اینها همه روی کاغذ است و در بازار واقعی معلوم نیست همه چیز همانگونه که پیش بینی شده پیش رود. تیم کوک مدیرعامل فعلی اپل که از سوی خود استیو جابز نیز برای همین سمت پیشنهاد شده بود، طی سال‌های اخیر به تناوب مدیریت اصلی این شرکت را برعهده داشته و در واقع با فقدان استیو بیگانه نیست، اما باید دید بازار و سرمایه‌گذاران و سهامداران هم همین اعتماد را به کوک دارند یا خیر. واقعیت این است که اپل همین حالا تشکیل شده از بسیاری از متخصصان و افراد صاحب نامی که در رشد این شرکت و جایگاه فعلی آن نقش عمده‌ای داشته‌اند.

 

با این حال از استیو جابز به عنوان بزرگترین مدیر ۵۰ سال اخیر نام برده می‌شود. آیا فقدان او بر اپل بی تاثیر است؟ تیم کوک در پیامی به کارکنان اپل نوشت: ما این افتخار را داشتیم تا با استیو کار کنیم. یک دوست و یک ذهن خلاق را از دست دادیم. او روح اپل را ترک کرد اما روح او با اپل خواهد بود.

 

واکنش‌ها به مرگ استیو جابز

اوباما، بیل گیتس، سارکوزی، وزنیاک (‌بنیانگذار اپل و شریک جابز)، لری پیچ، زوکربرگ، بالمر، مرداک، اشمیت و بسیاری دیگر پیام‌هایی به مناسبت درگذشت جابز منتشر کرده‌‌اند. اوباما از این گفت که جابز آنقدر شجاع بود که متفاوت فکر کند. بیل گیتس بنیانگذار مایکروسافت خود را ۳۰ سال همکار و دوست استیو جابز معرفی کرد فردی که به گفته او تاثیری که گذاشت بر نسل‌های آینده هم احساس خواهد شد. مارک زوکربرگ ترجیح داد از او روی صفحه فیس بوک خود بنویسد و نوشت: از تو متشکرم استیو که یک مربی و دوست خوب برای من بودی و نشان دادی چیزی که ساختی می‌تواند دنیا را تغییر دهد. دلم تنگ می‌شود.

 

لری پیچ مدیرعامل گوگل که برخلاف معمول لوگوی خود را تغییر نداد، اما نام استیو جابز را به همراه تاریخ تولد و مرگ پایین فیلد جست وجو قرار داد نیز از جمله کسانی بود که در مورد جابز صحبت کرد. او گفت: ‌استیو مردی بزرگ و باهوش و عالی بود و همیشه صحبت های او درباره تجربیات کاربر از محصولات برای من الهام‌بخش بود. او حتی با وجود اینکه اخیرا حال خوشی نداشت به من کمک مي‌کرد. سرگئی برین، دیگر موسس گوگل نیز در موردش گفت: تمایل استیو برای عالی بودن توسط هر کسی که با محصولات اپل کار کرده احساس مي‌شود. دیک کوستلو مدیرعامل توییتر که سایتش روز پنج‌شنبه زیر فشار کاربران و رسانه‌ها درباره مرگ استیو دچار مشکل شد هم گفت: در هر دوره به ندرت فردی پیدا می‌شود که فقط مسیر را جلو نمی‌برد، بلکه استاندارد جدیدی برای اندازه‌گیری ایجاد می‌کند. اریک اشمیت رییس هیات‌مدیره گوگل که خود زمانی عضو هیات‌مدیره اپل نیز بود، نوشت: او با استعداد و شخصیت کاریزماتیکش سایرین را برای انجام غیرممکن‌ها الهام مي‌بخشید و نام او به عنوان بزرگترین مخترع دوران کامپیوتر در ذهن همه ما به یادگار خواهد ماند. باب ایگر مدیرعامل دیزنی هم او را منبع الهام میلیون‌ها نفری دانست که از محصولات این شرکت ایده گرفتند و زندگی خود را تغییر دادند. جری یانگ مدیرعامل یاهو استیو را قهرمان خود نامید که به همه نشان داد که اختراع چگونه زندگی همه را تغییر می‌دهد. ادموند براون فرماندار کالیفرنیا که مهد شرکت‌های آی تی است نیز فرصت را برای اظهار نظر از دست نداد و گفت او بهترین مخترع کالیفرنیا بود. مایکل بلومبرگ شهردار نیویورک او را نابغه‌ای در کنار ادیسون و انیشتین نامید.اما شاید گفته توییت نیل پاتریک هریس بازیگر از همه موجز‌تر بود که نوشت: در آرامش بخواب استیو جابز. یک اسطوره. یک مخترع آینده‌نگر.

 

چرا استیو جابز موفق است؟

بسیاری استیو جابز را مدیر نوگرایی می‌دانند که به خاطر نوآوری‌های تكنولوژيك‌‌اش باید مورد ستایش قرار گیرد. اما ساده‌انگارانه است که تاثیرات جابز را فقط در حوزه تکنولوژیک بدانیم. او نوع نگاه به بازار و مدیریت را نیز متحول کرد. برخی معتقدند حتی نگاه ویژه او به بازار قواعد فعلی کاپیتالیسم را نیز جابه جا کرده است. استیو جابز در عین اینکه بلد بود چگونه بازار را تشنه محصولات خود کند خوب فهمیده بود که دنبال کردن خواست مشتریان به تنهایی کسی را به موفقیت نمی‌رساند. او تصمیم گرفت که خود برای مشتریان تعیین کند که چه چیزی نیاز دارند و از همین رو انتخاب نوع استراتژی او در تولید محصولات با رقبایش بسیار فاصله دارد. او زمانی که در سال ۲۰۰۷ آی‌فون را به بازار معرفی کرد به همگان گفت که سایر رقبا حداقل ۵ سال از این محصول فاصله دارند. صحت حرف او اکنون که چهارسال از حضور آی‌فون در بازار می‌گذرد برای همه ما ثابت شده است. تیم کوک مدیرعامل فعلی اپل سه‌شنبه گذشته و هنگام معرفی آی‌فون 4S گفت که رقبا پس از یک سال و نیم معرفی آی‌فون ۴ هنوز به این محصول هم نرسیده‌اند. اپل و جابز طی این چند سال آنقدر در بازار محصولات کامپیوتری تحول ایجاد کردند که سایر رقبا یا مجبور به دنباله‌روی از آنان شدند یا مانند اچ پی مجبور شدند عطای حضور در بخش‌های گسترده را به لقایش ببخشند و کنار بکشند.

 

به جز این، جابز با تاکید بر کیفیت، طراحی استانداردهای جدیدی را در بازار ایجاد کرد. در حالی که رقبا عمدتا به تاسی از بازار در فکر کاهش هزینه‌ها از راه کاهش کیفیت محصولات بودند اپل بر حفظ و ارتقای کیفیت در محصولاتش پای فشرد و رضایتمندی بازار را هم از آن خود کرد. حالا هر کسی می‌خواهد تلفن جدیدی را به بازار معرفی کند آن را با آی‌فون مقایسه می‌کند.

 

رسانه‌ها شیفته جابز

جابز با رسانه‌ها ارتباط خوبی نداشت. او اما استراتژی‌اي در پیش گرفت که نیازی به رسانه‌ها نداشت. اپل نه تبلیغی به رسانه‌ها می‌داد و نه اساسا نیازی داشت. رسانه‌ها در مورد محصولات انقلابی اپل چنان می‌نوشتند که اساسا نیازی به هیچ تبليغي نبود و هیچ تبلیغی هم جای آن را نمی‌گرفت. همین سه شنبه گذشته آی‌فون ۴ جدید اپل هر چند توقع بسیاری را برآورده نکرد، اما خبرش را همه شبکه‌های خبری پوشش دادند. سخنرانی‌های او در هنگام معرفی محصولات چنان شوری در میان همگان برمي‌انگيخت که مردم در مقابل فروشگاه‌های فروش محصولات دیجیتالی یا فروشگاه‌های اپل در انتظار ورود محصولات مي‌نشستند تا نخستین کسانی باشند که از این محصولات استفاده می‌کنند. استیو جابز هفت بار روي جلد تايمز رفت و بی‌سبب نیست که تایمز اعلام کرده این هفته به احترام او از انتشار این هفته‌نامه خودداری می‌کند. سایت گیزمودو که استیو جابز به خاطر نوشتن از یک دستگاه تلفن آی‌فون لو رفته از آنها شکایت کرده بود هم مطلبی در تقدیر از شخصیت او نوشت و بسیاری از رسانه‌های تکنولوژی نیز صفحه نخست یا لوگوی خود را به مناسبت مرگ وی تغییر دادند.مرگ استیو جابز یک واقعه بزرگ رسانه‌‌ای بود. او آنقدر برای افکار عمومی اهمیت داشت که همه رسانه‌ها همچنان در مورد او صحبت می‌کنند. میزگرد‌های مختلف تشکیل می‌دهند و از تاثیرات بود و نبود او در بازار می‌گویند. استیو جابز خیلی کم مصاحبه می‌کرد و اساسا جلوی دید رسانه‌ها حاضر نمی‌شد، اما او در عین دوری‌اش از رسانه‌ها به واقع یکی از رسانه‌ای‌ترین و محبوب‌ترین چهره‌های معاصر بود.

 

اعتبار استفاده از محصولات

استیو جابز در دوران مدیریت خود در اپل کاری کرد که محصولات این شرکت هویت و شخصیت و اعتباری به صاحبانشان می‌بخشیدند و این را نه از راه اضافه کردن جواهرات و لوازم لوکسی از این دست که از راه توسعه واقعي محصول ايجاد مي‌كرد. استیو جابز زمانی آی‌پد را به بازار معرفی کرد که بازار از تبلت‌ها بیزار بود. شرکت‌هایي چون مایکروسافت تجربیات ناموفقی در ارائه تبلت به بازار داشتند، اما او بر اهمیت این محصول و فقدانش در بازار و نیاز آینده پای فشرد. حالا بنا بر آمارها ۷۳ درصد از بازار تبلت‌ها در اختیار آی‌پد است. چیزی که احتمالا تا سال ۲۰۱۵ ادامه خواهد داشت. آی‌پد یک محصول انقلابی اپل بود که دامنه کاربرد آن از پزشکی تا سینما وسعت دارد. حالا حتی بازیگران سینما، سیاستمداران و ورزشکاران از این محصول استفاده می‌کنند یا حداقل وانمود به داشتن آن می‌کنند.

 

و استیو جابز

بدون استیو جابز قطعا جهان چیزی کم خواهد داشت. کنفرانس‌های اپل بدون او شوق و شور کافی برنمی‌انگیزد چنانچه کنفرانس روز سه شنبه اپل بدون او خیلی خالی می‌نمود. با این حال تاثیراتی که او در جهان اطراف ما و زندگی ما داشت با مرگ او دفن نمی‌شود.