مقاله دو وجه مديريت ريسك

[Cinderella 9,897]

به سال ۲۰۰۴ خوش آمديد! در بسياري از زبان ها ماه ژانويه بعد از ژنوس خداي معابر (كه دو چهره بود) نامگذاري شد؛ و از نظر سنتي آغاز سال جديد زمان مرور و بازنگري ۱۲ ماهي كه گذشته و نگاهي به آينده مي باشد. همچنين رسمي گسترده وجود دارد كه در آغاز سال جديد راه حل هاي جديدي براي تغيير مواردي كه در سال جديد پيش روست مي انديشند. متاسفانه اين راه حل هاي جديد تنها چند هفته قبل از اينكه عادات قبلي دوباره خودشان را تثبيت كنند انجام مي شوند.

مديريت ريسك نگريستنِ پيش رو، بررسي آينده ي غير قطعي و ناواضح و تلاش براي تشخيص آنچه ما را انتظار مي كشد است. مديريت ريسك به تجارت ها، پروژه ها و افراد يك رادار براي ديدنِ پيش رو، تعيين خطرات براي دوري گزيدن از آنها و فرصت هايي كه ممكن است به دست آورده شوند پيشنهاد مي كند. ولو اينكه ممكن است جزئيات دقيق عدم قطعيت ها مبهم باقي بماند، "رادار ريسك" مي تواند ما را از مكان و اندازه آنها آگاه سازد و ما را در تهيه ي پيشاپيشِ برنامه اقدامات مورد نياز كمك كند.

و اما درباره جهت ديگر مديريت ريسك: "آيينه عقب نما". آيا گذشته هيچ ارتباطي با مديريت ريسك دارد؟

اگر بخواهيم دقيق شويم هيچ ريسكي در گذشته وجود ندارد، چرا كه آن قبل از اين اتفاق افتاده است (گرچه ممكن است ما درباره آنچه قبلا اتفاق افتاده و معناي آن در عدم قطعيت باقي بمانيم!). ولي جورج سانتايانا (George Santayana) گفته است "كساني كه نمي توانند گذشته را خوب به ياد آورند ممكن است به تكرار آن محكوم شوند". بنابراين ما تنها گذشته را مطالعه مي كنيم تا درباره آينده ديد به دست بياوريم. اين موضوع در مديريت ريسك به معناي پيگيري پرسش هاي زير است:

- چه نوع ريسك هايي مي تواند در پروژه يا تجارت ما تعيين شود؟ آيا ريسك هاي نوعي و عمومي اي (generic) وجود دارند كه امكان تاثيرگذاري بر پروژه هاي مختلف را داشته باشند؟

- كدام يك از ريسك هاي تعيين شده واقعا اتفاق افتادند و چرا؟ اين موضوع مي تواند شامل مشكلاتي شود كه مي توانند به عنوان خطرات و فرصت هاي از دست رفته اي پيش بيني شوند.

- چه اقدامات پيشگيرانه اي مي توانند براي كمينه كردن خطرات انجام شده باشند؟ چه اقدامات پيشاپيشي مي توانند براي بيشينه كردن يا بهره برداري كردن از فرصت ها انجام شده باشند؟

- كداميك از ريسك هاي تعيين شده اتفاق نيافتادند و چرا؟ كداميك از پاسخ هاي ريسك ها در مديريت ريسك مؤثر بودند و كداميك مؤثر نبودند؟

- چه مقدار كار براي فرايند مديريت ريسك انجام شد؟- هم براي انجام فرايند و هم براي اجراي پاسخ هاي ريسك ها-

- آيا هيچ منفعت خاصي مثل كاهش زمان يا هزينه پروژه، افزايش منافع تجاري يا رضايت كارفرما و ... مي تواند به فرايند ريسك نسبت داده شود؟

نتايج اين نوع از تمرين يادگيري (lessons-learned) مي تواند براي بروز رساني ابزارهاي شناسايي ريسك ها نظير چك ليست ها و براي استفاده از استراتژي هاي پيشگيرانه ي پاسخ به ريسك ها در پروژه هاي آينده و براي بهبود اثربخشي مديريت ريسك استفاده شود. همچنين ممكن است تخمين ROI (نرخ بازگشت سرمايه) براي فرايند ريسك بوسيله مقايسه منافع منسوب به اجراي فرايند ريسك با هزينه هاي فرايند.

اگر ما از گذشته درس نگيريم، آن را تكرار خواهيم كرد. مردم معمولا مي گويند "اين ريسك روي همه پروژه ها تاثير مي گذارد و معمولا اتفاق مي افتد!". اتفاق افتادن يك ريسك براي نخستين بار قابل فهم است، چرا كه رويدادهاي غير قطعي حتي در پروژه هاي با بهترين مديريت هم مي توانند اتفاق بيافتند. اگر همان ريسك براي بار دوم اتفاق بيافتد جاي تاسف دارد چرا كه احتمال وقوع آن بايد از بار نخست كمتر باشد. اما اتفاق افتادن همان ريسك براي بار سوم غير قابل درك است چرا كه نشانه ي فقدان يادگيري از گذشته است.

بنابراين وقتي كه در آستانه ي سال نو قرار داريم بايد پشت سر را نيز مانند پيش رو نگاه كنيم. البته بايد روي به چالش كشيدن پيش رو تمركز كنيم و فرايند ريسك را براي حركت ايمن به جلو و به سوي اهدافمان به ياري بطلبيم. البته بايد گذشته خويش را نيز به ياد آوريم، درس هايي از سفرمان تا به اين نقطه بياموزيم و اشتباهات پيشين را تكرار نكنيم. سال نو مبارك.

اين نوشتار ترجمه مقاله

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

نوشته David Hillson ميباشد كه بنا بر اجازه رسمي مولف توسط رسول عبدالمحمدي به فارسي برگردانده شده است.