معرفی کتاب های شهرسازی

[Mohammad Aref 120454]

طراحی شهری و سرمایه اجتماعی در فضاهای شهری

طراحی شهری و سرمایه اجتماعی در فضاهای شهری، محمد رضا پور جعفر-هادی محمودی نژاد، انتشارات هله-طحان، 1388

 

فضاهای کالبدی شهر به مثابه نمود فیزیکی و تجسم نمادین آنچه قلمداد می شوند که شهر را به دیده می آورند و یا قابل رویت می کند،چنانچه فضاهای شهری مکانهایی تصور می شوند که در زندگی شهروندی به دیده می آیند و یا ادراک می شود.عرصه های جمعی نیز،هممه آنچه بشمار می روند که زندگی اجتماعی را در بستر تعاملات اجتماعی و مراودات شهروندی ممکن می کند که در بستر چنین فضاهایی است که شهر،پویایی و شادابی خود را جلوه می دهد و از بازخورد مناسب های اجتماعی کاربران شهر و شهروندان است که می توان انتظار باز تولید سرمایه اجتماعی را داشت.در واقع سخن در این است که فضاهای عمومی شهر باید بتوانند ضمن امکان دهی به روابط بین شهروندان،به روند تولید «سرمایه انسانی» در فرآیند «توسعه پایدار انسانی»مدد رسانند،چرا که «سرمایه اجتماعی» در قالب این فضاهاست که می تواند دچار انباشت یا کاهش شود و همین امر،ضرورت پرداختن به مفهوم «سرمایه اجتماعی و طراحی فضاهای شهری»را دو چندان می کند.این مهم و نقش بی بدیل فضاهای شهری در چنین باز تولیدی در قالب این اثر مختصر مورد اشاره قرار گرفته است که بر نقش،تعریف و مولفه های دخیل چنین فضاهایی در تولید یا باز تولید سرمایه اجتماعی در ساختار شهری نظر دارد.

[Mohammad Aref 120454]

آشنایی با فرم و فضا در معماری

آشنایی با فرم و فضا در معماری، رضا شاطریان، تورنگ، 1386

 

در این کتاب می خوانیم:

 

 

• بررسی کامل سبک ها و شیوه های معماری جهان
  
• آشنایی با مفاهیم فرم و فضا درشکل گیری اثرهای معماری
  
• مباحث پیشرفته نور و رنگ در معماری
  
• نگرش و تحلیل سیستم های طراحی داخلی
  
• واژه نامه جامع هنر و معماری
  

[Mohammad Aref 120454]

تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی

تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی، جیمز موریس، ترجمه:راضیه رضا زاده، مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، 1385

 

تاریخ تغییرات کالبد شهرها در دهه اخیر بصورت موضوعی مهم درآمده است و این اهمیت بدلیل آگاهی عمومی براین موضوع است که تا چه حد در دنیای شهری امروزی مردم می توانند فعالانه در فرآیند برنامه ریزی های شهری شرکت داشته باشند.درک و ارزیابی گذشته،خود اولین قدم در این مسیر است.علاقه و توجه گسترده و روز افزون در موضوعات تاریخ محلی خود دلیل ذیگری بر نیاز به زمینه ای عمومی در تاریخ شهری است.بنابراین کتاب «تاریخ شکل شهر» نه تنها برای کسانی که بدلیل شرایط حرفه ای به این زمینه علاقمند هستند،بلکه برای دانش پژوهان تاریخ شهری بطور اعم نگارش یافته است.

[Mohammad Aref 120454]

شبکۀ ارتباطی در طراحی شهری

شبکۀ ارتباطی در طراحی شهری، فریدون قریب، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1387

 

شبکه ارتباطی شهر نقش شریان های حیاتی آنرا ایفا می نماید و در طرح های توسعه شهری یکی از خطوط اصلی و تعیین کنندۀ مهم به شمار می رود.اهمیت شبکه ارتباطی در طراحی شهری به نحوی است که نمی توان آنرا منفک از یکدیگر دانست،زیرا کلیه فعالیت های ساکنان یک شهر اعم از فعالیت های بازرگانی،فرهنگی،اداری،وقت آزاد و غیره بستگی کامل به شبکه ارتباطی شهر دارد.لذا هرگونه طراحی شهری که عموماً با مطالعات و طراحی های معماری شروع می گردد،بررسی و طراحی برای دستیابی به راه حلی منطقی و معقول برای شبکه ارتباطی آن باید همزمان انجام گیرد.بدیهی است چه در حال حاضر و چه در آینده طراحان شهری پیوسته با قواعد و اصولی که مدتهاست برای شبکه ارتباطی تدوین یافته،سر و کار خواهند داشت و یکی از وظائف مهم طراح آن است که در چارچوب طراحی خود از ضوابط و قواعد مربوطه پیروی نموده و طرح های خود را با آن مطابقت دهد.

[Mohammad Aref 120454]

سیمای شهر

کوین لینچ، مترجم:دکتر منوچهر مزینی، موسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1381

 

محیط زیستآدمی نه تنها شامل عوامل طبیعی چون درخت و تپه و دشت می شود،بلکه عوامل ساخته و پرداختۀ خود آدمی یا آن چه که به انگلیسی man-made environment نامیده می شود نیز بخش عمده ای از محیط زندگی را فراهم می آورد.البته آثار معماری که حاصل فعالیت آدمیان در ساختن و ساختمان است خود در شمار محیط ساخته و پرداخته آدمی می آید و بخشی از آن است،ولی همۀ آن نیست.آنجه جوهر و اساس کتاب سیمای شهر را پدید می آورد توجهی است که در آن به محیط ساخته و پرداختۀ آدمی شده است و راه های بهبود و اعتلای آن که پژوهش و کشف شده و به خواننده باز گفته شده است.

[Mohammad Aref 120454]

تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران

تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران، ناصر مشهدیزاده دهاقانی، دانشگاه علم و صنعت ایران، 1385

 

روند شهرنشینی و شهرسازی از زمان شکل گیری تا کنون با فراز و نشیب های بساری روبرو بوده است.این تغییر و تحولات از یک سو متأثر از عوامل و شرایط گوناگون زمانی و مکانی بوده است و از سوی دیگر باعث ایجاد دگرگونیهایی در شکل و شیوۀ شهر نشینی و شهرسازی شده است.

[Mohammad Aref 120454]

زبان الگو: شهرها

زبان الگو: شهرها، کریستوفر الکساندر، مترجم: رضا کربلایی نوری، مرکر مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری تهران، 1387

 

اگر می خواهید خانه ای برای خود و خانواده تان طراحی کنید، به کمک همسایگان وضعیت شهر و محله تان را بهبود بخشید، دفتر کار یا کارگاه و یا ساختمانی عمومی را طراحی کنید و یا طرح های شهرسازی را سامان دهید و یا به اجرا درآورید، می توانید از این کتاب استفاده کنید.

ایده نهفته در کتاب این است که مردم می بایست خانه ها، خیابان ها و محله هایشان را به دلخواه خود طراحی کنند. ایده مذکور که متضمن دگرگونی بنیادی در حرفه معماری است، برخاسته از این حقیقت است که بیشتر مکانهای شگفت عالم را مردم ساخته اند، نه معماران.

[Mohammad Aref 120454]

مبانی معماری و شهرسازی

مبانی معماری و شهرسازی، هاشم قاسم زاده، نوپردازان، 1387

 

کتاب حاضر در دو بخش شامل مبانی معماری و شهرسازی،تنظیم شده است.در مبانی معماری مهمترین اصل،ابعاد و اندازه های معین برای هرگونه ساختمان به شمار می رود و مبتنی بر آگاهی،پژوهش و داده هایی است که متخصصان این رشته ارائه نموده اند.در این کتاب از جدول ها کمتر استفاده شده و تعریف های کلی از موضوعات مختلف داشته است.در مورد شهرسازی با توجه به کمبود و محدود بودن منابع و کتاب های مرجع بیشتر جنبه تجربی مورد بررسی قرار گرفته است.

[Mohammad Aref 120454]

برنامه ریزی کاربری اراضی شهر

برنامه ریزی کاربری اراضی شهر، دکتر کرامت اله زیاری، انتشارات دانشگاه یزد، 1381

 

کتاب حاضر که ثمره سال ها تلاش، تجربه و تخصص جناب آقای دکتر کرامت اله زیاری دانشیار دانشگاه یزد است، به لحاظ پرداختن به مؤلفه های اساسی برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، گامی مهم و اساسی در جهت آمایش اراضی شهری و استفاده، توزیع، حفاظت اراضی و سازماندهی فعالیت های شهری محسوب می گردد.

کتاب حاضر شامل هفت فصل با عناوین ذیل می باشد:

 

1. تعاریف و مفاهیم، نظریه ها و کلیات برنامه ریزی کاربری اراضی شهری
   
2. استانداردهای برنامه ریزی کاربری اراضی شهری
   
3. منطقه بندی
   
4. مدلها و روش های پیش بینی در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری
   
5. برنامه ریزی کاربری اراضی یک شهر جدید نمونه
   
6. برنامه ریزی کاربری اراضی یک شهر سنتی یا خودرو( نمونه میناب )
   
7. ضوابط و مقررات برنامه ریزی کاربری اراضی شهری
   

[Mohammad Aref 120454]

مبانی طراحی فضاهای باز محله های مسکونی متناسب با شرایط سالمندان

مبانی طراحی فضاهای باز محله های مسکونی متناسب با شرایط سالمندان، مهندس شعله نوذری-مهندس ندا رفیع زاده-مهندس فرامرز داعی نژاد، مشاور:دکتر محمود رازجویان، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، 1383

 

با افزایش تعداد افراد سالمند در جهان،سازمانهای بین المللی و از جمله سازمان ملل متحد خواستار توجه خاص جهانیان نسبت به این گروه سنی شدند.بی تردید بازنگری شرایط کمی و کیفی زندگی آنان،بررسی محدودیتهای ناشی از کهولت و ویژگیهای جسمی و روانی سالمندان تأثیر بسیاری در فراهم آوردن محیطی مطلوب برای تمامی افرادی که روزی آستانه سالمندی را پشت سر می گذارند خواهد داشت.

طراح به هنگام طراحی،برنامه ریزی و مناسب سازی محیط باید مسئولیت خود را در پهنه های عمیق ترو گسترده تر از آنچه مربوط به انسانها،زندگی و روابط پیچیده درون آن است جستجو کند.

[Mohammad Aref 120454]

نظریه های توسعه کالبدی شهر

نظریه های توسعه کالبدی شهر، محمد رضا بمانیان-هادی محمودی نژاد، موسسه فرهنگی،اطلاع رسانی و مطبوعاتی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، 1387

 

رشد شتابان شهر نشینی در قرن حاضر همراه با انقلاب انفورماتیک و سیر افزایش جمعیت،نشان از تغییر،دگرگونی و استحاله ساختار شهری دارد که بی شک در گسترش کالبد شهر نیز خود را نشان می دهد.در این میان پرداختن به نظریات توسعه شهری بالاخص در بعد کالبدی،جدای از تمام مقوله های مرتبط با شهر و آنچه به رایج شهرسازی نامیده می شود و هر کدام در تبیین و توصیف مولفه های دخیل در مقولات شهری و باز خوردهایش،بحث مستقل و مستوفایی را طلب می کند،می تواند برای شهرسازان و معماران و دیگر وابستگان عرصه شهرسازی مثمر ثمر باشد.

[Mohammad Aref 120454]

مبانی و تکنیک های برنامه ریزی شهری

مبانی و تکنیک های برنامه ریزی شهری، دکتر کرامت اله زیاری، حافظ مهدنژاد، فریاد پرهیز، انتشارات دانشگاه بین المللی چابهار، 1388

 

به نظر می رسد برنامه ریزی شهری باجامعیت خاص محیطی، انسانی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فضایی به عنوان یک سیستم، در محافل دانشگاهی، سازمانی و نهادی، مؤسسات علمی و آکادمیک به عنوان دانشی پویا روز به روز با تجهیز و تحول به مبانی، نظریه و تکنیک بتواند مشکلات شهرهای امروزی و آینده را کاهش دهد و مدل های توسعه ای متعددی برای کنترل و توسعه شهرها فراهم نماید.

هدف از تدوین کتاب حاضر، پرداختن به مبانی، نظریه ها، مدل ها و تکنیک های مختلف برنامه ریزی شهری است. با توجه به این که کتاب های چندی در زمینه برنامه ریزی شهری تدوین شده است، ولی در این کتاب سعی شده است تا مبانی و تکنیک های اساسی و مورد نیاز برنامه ریزی شهری و نظریه ها و مباحث جدیدی در ارتباط با برنامه ریزی شهری ارائه شود.

[Mohammad Aref 120454]

طراحی و برنامه ریزی مبلمان شهری

طراحی و برنامه ریزی مبلمان شهری، دکتر علی زنگی آبادی-مهندس نازنین تبریزی، شریعه توس، 1383

 

شهرهای پر سر و صدا،آلوده و شلوغ روح آفرینش را تضعیف می کنند و اگر تلاش و همت والایی نباشد که به زیبا سازی فضاهای بصری کمک نماید،شهرها منشأ بروز چشم اندازها و مناظر کریه و بیمار گونه خواهد شد.بدین ترتیب آسیب های اجتماعی،اقتصادی و کالبدی توسعه یافته و شهر ها محلی مناسب برای بروز ناهنجاری،افسردگی،بی بند و باری و زدو بندهای سیاسی می شوند.

[Mohammad Aref 120454]

طراحی شهری/هنر نو کردن ساختار شهر

طراحی شهری/هنر نو کردن ساختار شهر، محمود توسلی، 1384

 

طراحی شهر ها تاریخی طولانی دارد.امروز به برکت تحقیقات گسترده که طی قرن ها فراهم شده،آثار با ارزشی دربارۀ شکل شهر در دسترس است.در این آثار از اشکال هندسی منظم به صورت مربع و مدوًر در شهرهای عهد باستان متأثر از عقاید مذهبی و تأمل در نظم کیهانی تا ترکیب طبیعیو به تدریج شکل گرفتۀ شهرهای دوران قرون وسطی،از نقش تمرکز قدرت و ثروت در شکل محدود و بستۀ شهر های باروک تا اثرات گسترده و عظیم انقلاب صنعتی و مدرنیسم و گسستن ساختار شهرها،از احداث بناهای چند طبقه و با مقیاس در آغاز تا انباشته شدن شهرها از ابر بلوکها و بزرگراه ها،از نا براربری منطقه ای به صورت تمرکز امکانات و سرمایه و سود در برخی مناطق تا فقر و رنج و تعب در مناطقی دیگر،از بحران زیست محیطی و حمل و نقل شهری تا انتقادات نسبت به اشتباهات و بازگشت به شهرهای با مقیاس و مناطق متعادل سخن رفته است.

[Mohammad Aref 120454]

طراحی فضاهای شهری برای معلولین

طراحی فضاهای شهری برای معلولین، مهندس عباس صفری، دکتر فرهنگ فرخی، ناهید بیات بداقی، مشهور قم، 1387

 

فضای شهری یکی از عناصر ساخت فضایی شهر است که همراه با تاریخ یک ملّت در ادوار مختلف به وجود می آید، شکل می گیرد و همواره دگرگون می شود. این عنصر همیشه با قلب تاریخ شهر تپیده و سرگذشت شهر را رقم زده است.

سئوالی که مطرح می شود اینست که چگونه می توان به ساخت شهر چهره ای انسانی تر بخشید؟ در پاسخ به این مهم ناگزیر باید به بررسی فضاهایی پرداخت که همگانی اند و زنده ترین حرکتهای شهری در آنها رخ می دهد. و در این میان به یاد کسانی باشیم که به دلایل مختلف بخشی از توانایی های خود را از دست داده اند.

در کتاب حاضر سعی شده است تا قدمی در راستای طراحی فضای شهری به گونه ای مناسب تر برداشته شود تا معلولین مانند سایر افراد جامعه بتوانند از امکانات موجود نهایت بهره را ببرند.

[Mohammad Aref 120454]

بسوی شهرسازی انسانگرا

بسوی شهرسازی انسانگرا، دکتر محمود امیریار احمدی، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، 1378

 

این کتاب واکنشی است به بحران شهری یا نتیجه مستقیم فرآیند صنعتی شدن و تاثیرات نامطلوبش بر طراحی و برنامه ریزی شهری،هدفی که دنبال می شود عبارت است از بهبود شرایط زندگی در آبادی های ساخته بشر.برای نیل به این هدف،نخست به سازماندهی ماشینی در کلان شهر صنعتی نظر افکنده،آنگاه ضمن تمرکز بر بافت های شهری تاریخی و پیش صنعتی،در جهت زدودن غبار فراموشی از چهره اصول محتملی که زندگی و بقای این آبادی های منبعث از فرهنگ را تضمین می نمودند،پرداخته می شود.

[Mohammad Aref 120454]

طراحی شهری برای قرن شهری مکان سازی برای مردم

طراحی شهری برای قرن شهری مکان سازی برای مردم، لنس جی براون، دیوید دیکسون، اولیور گیلهم، مترجم: دکتر سیّد حسین بحرینی، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1389

 

اصول جدید طراحی شهری، برگرفته از طرحهای برنده جوائز انجمن معماران آمریکا

" سرانجام عصر شهرنشینی فرارسید و طراحان شهری: براون، دیکسون و گیلهم در صدد برآمدند با نگاهی دقیق به ماهیت آن پی ببرند. آنها با تلفیق تاریخ و مفهوم طراحی شهری با نمونه های انتخابی مطالب خود را سخاوتمندانه با باور عمیق اهمیت شکل و مکان در کیفیت زندگی قرن بیست و یکم در هم آمیخته اند. این مجموعه برجسته مصادیق نو و شیوه های جدیدی از تفکر را ارائه می دهد که می تواند به ارتقاء تلاش های همکارانه طراحان شهری، مسئولین دولتی، سیاستگزاران کاربری اراضی و جوامع محلی آنها بینجامد..."

 

طراحی شهری برای قرن شهری از دو قسمت تشکیل شده است:

 

• بخش اول پارادایم، اصول و فرآیند، ریشه های شکل شهر از شهرهای اولیه تا حومه نشینی تا تمرکزگرایی مجدد امروز را ردیابی می کند. فصل آخر تعدادی اصل ارائه می دهد که به طراحان شهری کمک می کند با چالش امروز و فردا روبرو شوند، مانند ایجاد راهبردهای طراحی پایدار که پاسخگوی تغییرات جمعیتی و ارزشی باشد.
  
• بخش دوم که به اجرا درآوردن طرح های طراحی شهری نام دارد نشان می دهد که اصول ارائه شده در بخش اول چگونه در عمل به کار گرفته می شود. این کار با بررسی دقیق پروژه های ممتازی که توسط انجمن معماران آمریکا به دریافت جایزه نائل شده اند انجام شده است. موارد بررسی شده نشان می دهند که طراحان شهری چگونه محیط های انسانی را شکل داده و به چه ترتیب بر نقش اساسی مشارکت جوامع محلی درهر مرحله از طراحی شهری تأکید می ورزند. مؤلفین به کمک نمونه های مورد بررسی نشان می دهند که طراحان شهری چگونه به تغییرات فناوری،اقتصاد شهری، دیدگاههای مختلف در مورد پایداری و پدیده های مشابه پاسخ می دهند.
  

طراحان شهری، شهرسازان و معماران راهکارها و اصول جدیدی را خواهند یافت که نه تنها امروز بلکه تا سال های سال راهگشای پروژه های شهری باشد.

[Mohammad Aref 120454]

طراحی بدون مانع (رفع موانع معلولین در فضای شهری و مسکونی)

طراحی بدون مانع (رفع موانع معلولین در فضای شهری و مسکونی)، پروفسورپیروکوزولکی،آنتونیو اورتانی، حسن ابوتراب، پیام رسا، 1381

 

کتاب حاضر به عنوان مجموعه ای تخصصی و جامع،می تواند مورد استفاده دانشجویان رشته معماری و شهرسازی و نیز سازمان ها و نهاد هایی که در زمینه مدیریت اجرایی و عمران شهری فعالیت دارند،قرار گیرد.این کتاب،شامل دو بخش عمده: 1- معلولین در فضای بسته (مسکونی) 2- معلولین در فضای باز(شهری) است و در هر بخش،توضیح و توصیه های لازم پیرامون چگونگی بهره گیری و تعامل این گونه افراد،در زندگی روزمره آنان است در عین حال،درباره کیفیت به کارگیری ابزار و تأسیسات مربوطه بر اساس ابعاد و استانداردهای بین المللی،توضیح کافی داده شده است.

[Mohammad Aref 120454]

آشنایی با معماری اسلامی ایران

آشنایی با معماری اسلامی ایران، دکتر محمد پیرنیا، سروش دانش، 1384

 

اصولاً در گذشته،در انتخاب محل ساخت هر شهر به نکاتی توجه می کردند از جمله واقع بودن بین شاهراها و مسیرها،اعتبار بازرگانی داشتن،مرکزیت داشتن نسبت به کل منطقه،سیل گیر نبودن،سخت بودن زمین آن،ضد زلزله بودن و چندین عامل دیگر.بطور مثال در زمان الجایتو او بدون در نظر گرفتن این مسائل سلطانیه را می سازد و هر چند مسیر شاهراهها را نیز عوض می کند ولی بعد از مدتی شهر متروک شده و از بین می رود،و یا در مورد جنس زمین بطور مثال در ساخت محله شارستان یزد می بینیم که تا عمق دو متری از خاک رس و از آن به بعد زمینی بنام چلویا کرشک است.این زمین بسیار سخت بوده و بر روی آن ساختمان را بنا می کرده اند و از خاک رس حاصله جهت بنای آن استفاده می شده است،سپس مبادرت به ساخت زیر زمین کرده و فضاهای مورد نیاز را شکل می داده اند.

[Mohammad Aref 120454]

شهر و معماری اسلامی(تجلّیّات و عینیّات)

شهر و معماری اسلامی(تجلّیّات و عینیّات)، دکتر محمد نقی زاده، انتشارات مانی، 1387

 

اگر چه از ابتدای پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی،بحث "معماری و شهرسازی اسلامی" به عنوان موضوعی بحث برانگیز و به صورت منازعاتی لفظی در میان صاحبان حرفه های مرتبط با معماری و شهرسازی وجود داشته است،امّا تاکنون فرصت علمی و مناسبی برای طرح موضوعات مرتبط پیش نیامده بود تا با طرح علمی و مستند و قابل دسترس همگان،زمینۀ نقد واقعی و شناخت حقیقی و علمی و واقع بینانه ای که بر نصوص مستند باشد،فراهم آید.خوشبختانه طی سالهای اخیر توجّهی جدّی تر به این مقوله مبذول شده و تلاشهایی از سوی محقّقان و اندیشمندان صورت پذیرفته است.در عین حال،مدارک و کتب و مقالات علمی منتشره در این زمینه بسیار محدود هستند.