شیوه‌های نورپردازی

[spow 44197]

برخی اصول بنیادین نورپردازی

شیوه‌های نورپردازی

برخی اصول بنیادین نورپردازی:

۱- ویژگیهای عمومی نورمناسب برای تصویربرداری ویدئو ،محدوده نورهای تند و تیز تا نورهای ملایم را شامل می‌شود . نورهای تندو تیز سایه‌های قوی ایجاد می‌کنند و زمینه و حجم موضوع را آشکار می‌کنند ؛ در حالیکه نورهای نرم و ملایم ،‌روشنایی بدون سایه تولید می‌نمایند و زمینه و حجم موضوع را کم‌اهمیت نمایش می‌دهند. نورپردازی مناسب از ترکیب این نورها به دست می‌آید- سمت تابش نور مورد استفاده ،‌توازن و شدت نسبی آنها و ویژگیهایشان ( نورهای تند تیز یا نرم وملایم ) است که مشخص می‌کند صحنه و سوژه به چه چیزی شباهت دارد.

۳- به هر سوژه باید یک نوراصلی(key light) بتابد . این نور ، روشنایی اصلی صحنه را تشکیل می‌دهد که قالب و حجم موضوع و شکل و زمینه سطح آن را آشکار می‌سازد و سمت تابش نور را مشخص می‌کند.

۴- برای کاهش کنتراست و نورپردازی سایه‌ها ،‌یک نورفرعی یا پر کننده (fill light) مورد نیاز است تا یک نوع روشنایی نرم ومطبوع را تامین کند.

۵- نور پشت که خط محدوده موضوع را از پشت سر مشخص کرده ، به ایجاد عمق و حجم در تصویر کمک میکند.

۶- در طرح اساس نورپردازی ،‌به سه نوع منبع نور اصلی ، پرکننده یا فرعی ،‌و نور پشت نیاز داریم که به طور معمول به شکل مثلثی تنظیم می‌شوند.

۷- افزون بر نورپردازی سوژه ،‌از چند منبع نوری نیز برای روشن ساختن دکور برنامه استفاده می‌شود . این منابع نوری ،‌شکل ، طرح و قالب دکور را مشخص می‌سازندو تصویر مناسب حال و هوای برنامه را خلق می‌کنند.

نورپردازی باید متناسب با نگاه دوربین باشد و با آن تداخل ناخواسته و ناهماهنگی نداشته باشد . همچنین طرح نورپردازی باید طوری باشد که امکان حرکت و مانور دوربین و بوم صدا را فراهم آورد و از تشکیل سایه‌های نابجای دوربینها و بوم صدا دوری گزیند.

خلاصه آنکه نورپردازی موفق تنها با داشتن یک ذهن خلاق و پیش‌بینی نتایج کار و برنامه‌ریزی منظم ،‌میسر است .

در نورپردازی سنتی که به آن نورپردازی سه نقطه ای هم می گویند ، حداقل سه منبع نوری را برای هر نما در نظر می گیرند و با کم یا زیاد کردن ، تغییر زاویه دادن و … به نور مورد نظر دست می یابند :

 

منبع نور اصلی ( Key Light ) :

نور اصلی یک صحنه که معمولا با زاویه ۴۵ درجه نسبت به موضوع تابانده می شود. نور اصلی می تواند از نور خورشید نیز تامین شود. نورهای دیگر را برای کنتراست ، ایجاد سایه روشن و تزئین صحنه ، به این نور می افزایند.

 

منبع نور فرعی یا تلطیف کننده ( Fill Light ) :

نور ملایمی که معمولا کنار دوربین و در کنار یا رو به روی نور اصلی قرار می گیرد تا مناطق نور ندیده را نور دهد و یا سایه های ایجاد شده توسط نور اصلی را تلطیف کند و به این ترتیب از شدت تضاد نور و سایه بکاهد. از این نور برای تزئین صحنه هم استفاده می شود. اما این نور نباید روی میزان نور صحنه اثر خاصی بگذارد و از خود سایه ای به جا بگذارد.

 

منبع نور پشتی یا ضد نور ( Backlighting ) :

نور پشت ، از پشت سوژه و معمولا از بالا می تابد. و به حاشیه های سوژه نور می دهد تا سوژه را از پس زمینه جدا کند.

 

معمولا هر کاراکتر و سوژه اصلی در صحنه ، نور اصلی ، نور تلطیف کننده و نور پشتی خود را خواهد داشت ، اما نورپردازی باید به گونه ای باشد که کاراکتر و سوژه اصلی به خوبی نمایان باشد.

نورپردازی سه نقطه ای در دوران استودیویی هالیوود شکل گرفته است و بعدها به طور گسترده در سینمای سایر کشور ها به کار گرفته شد. امروزه هم این روش روش پر کاربردترین روش نورپردازی است. در این سیستم نورپردازی لازم است ، هر وقت دوربین به قاب بندی جدیدی نیاز دارد ، محل منبع های نور ، دوباره تنظیم و برای قاب جدید آماده شوند.

 

 

سبک های اصلی نورپردازی

 

نورپردازی با مایه روشن ( High – Key Lighting )

این نوع نورپردازی به معنای روشنایی دادن زیاد به صحنه و حداقل سایه است. در این سبک ، نور اصلی تند و مسلط است. نورپردازی پر مایه برای نشان دادن محلی با نور زیاد و خیره کننده برای مثال یک بعد از ظهر آفتابی یا یک سالن مراسم شادی ، به کار می رود. همچنین از این نور برای نشان دادن ساعات مختلف روز نیز استفاده می شود.

به طور کلی ، نورپردازی با مایه روشن ، حس و حالی براق ، شاد و امن دارد ، به همین خاطر بیشتر در فیلم های کمدی و شاد مورد استفاده قرار می گیرد.

 

نورپردازی با مایه تیره ( Low – Key Lighting ) :

در این سبک ، نور اصلی نقش مسلط ندارد و نور عمومی صحنه بیشتر مایل به خاکستری یا تیره است. البته چند نقطه نورانی برای ایجاد تضاد با تاریکی به کار می آیند ، اما صحنه بیشتر به تاریکی گرایش دارد و حضور سایه ها در آن سنگینی می کنند. نورپردازی با مایه تیره کنتراست های بیشتر و سایه های تیز تر و تاریک تر ایجاد می کند. اغلب نور تلطیف کننده کم است یا به کلی حذف شده است.

نورپردازی با مایه تیره به کار صحنه هایی می آید که فضایی محزون ، مرموز ، اضطراب آمیز و تهدید کننده دارند ، به همین خاطر از این سبک در فیلم های جنایی و ترسناک بسیار استفاده می شود.

 

این دو سبک تا حدودی افراطی هستند و بار حسی زیادی دارند ، فیلم سازان علاوه بر استفاده از این دو سبک به سبک های بینابینی نیز گرایش دارند و صحنه های مختلف را با توجه به محتوای آنها ممکن است با شدت و ضعف و در درجات مختلف به سمت تاریکی ، روشنایی یا خاکستری ببرند.

 

 

پروژکتورهای مهم و پر کاربرد

 

پروژکتور نور لکه ای یا اسپات لایت ( Spotlight )

این منبع نور باریکه قابل کنترلی از نور ارائه می دهد و این باریکه را آنقدر می توان باریک کرد که لکه نور روی فرد یا محل مورد نظر بیفتد. چنین منبع نوری معمولا از یک محفظه استوانه ای شکل تشکیل می شود و بازتاب دهنده ای در پشت چراغ آن و یک عدسی در جلوی آن قرار دارد. کانونی کردن و باریکه کردن نور با حرکت چراغ و در مواردی با حرکت عدسی امکان پذیر است. چراغ های لکه ای رو باز ، معمولا عدسی ندارند و باریکه پهن تری ارائه می کنند. این پروژکتور معمولا به پایه ای U یا Y شکل متصل می شود و به مدد آن می تواند بر روی پایه های بلند نصب شود. این پروژکتورها دارای قدرت های مختلف بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰۰وات هستند.

 

پروژکتور فتوفلود ( Photoflood )

این پروژکتورها به صورت لامپ های نیمه کروی هستند که معمولا قسمتی از سطح داخلی آنها نقره اندود شده است. این پروژکتورها با ولتاژی بیش از ولتاژ عادی کار می کنند ( ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ ) و می توانند نور زیادی تولید کنند ، اما این کار به قیمت کاهش عمر و دوام لامپ تمام می شود. توان این پروژکتورها ۳۷۵ یا ۵۰۰ ( در نوع های جدید بالاتر ) وات است.

این پروژکتورها را به هر نوع سرپیچی می توان وصل کرد.

 

لامپ کوارتز ( Quartz Bulb )

این پروژکتور دارای لامپ های دو قطبی کشیده بزرگ می باشد. همچنین دارای دو درب فلزی است که به وسیله آنها می توان نور را کم یا زیاد کرد و آن را جهت داد. این لامپ حاوی رشته تنگستن در یک گاز هالوژنه چون ید یا برم است. این نورپردازها از سال ۱۹۶۰ رایج شدند و بسیار مورد استفاده قرار می گیرند ، زیرا نه تنها سیاه نمی شوند ، بلکه با دمای رنگی ثابتی می سوزند. جنس شیشه این پروژکتورها معمولا کوارتز است و در دماهای زیادی که از چراغ ساطع می شود ، ذوب نمی شود. این پروژکتورها سبک بوده و برای فیلم برداری در محل های مختلف به ویژه فیلم های خبری مناسب هستند. توان این پروژکتورها از ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ وات است.

 

لامپ قوس زغالی ( Carbon Arc Lambs )

این چراغ ها منبع نور بسیار قوی اما کم ولتاژ هستند. در این پروژکتور ها با ایجاد کمان الکتریکی توسط زغال های مخصوص ، صحنه مانند روز روشن می شود. این چراغ گرچه با سر و صدای زیادی کار می کند و عمر نسبتا کمی هم دارد ، اما زمانی تنها و بهترین منبع نوردهی داخل استودیو به حساب می آمد و هنوز هم وقتی به نور زیادی نیاز است ، منبع بسیار خوبی است.

 

پروژکتور دینکی ( Dinky )

این پروژکتور که شکل ظاهری آن به صورت استوانه بلند است ، دارای توانی برابر ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ وات است. بعضی از این پروژکتورها دارای آداپتوری هستند که به وسیله آن می توان دهانه نوردهی پروژکتور را کوچک و یا بزرگ کرد.

 

پروژکتور کاسه ای ( Scoop )

پروژکتوری که دارای بازتابه ای بزرگ و یک لامپ لخت به قدرت ۵۰۰ یا ۱۰۰۰ وات است و می تواند نوری گسترده و پهن ارائه دهد. از این منبع نور معمولا برای روشن کردن پس زمینه استفاده می شود.

 

پروژکتور گزنون ( Xenon )

چراغی پر قدرت که بین دو الکترود تنگستن آن ، در محفظه ای سرشار از گاز گزنون ، یک قوس الکتریکی تشکیل می شود.

 

در نورپردازی ، وسایل کمکی زیادی به کار می آید که توجه به آنها هم ضرورت دارد ، زیرا در خلق جلوه های نوری مطلوب بسیار مفیدند. دروازه که نوعی نورگیر است و در برابر منبع نور قرار می گیرد ، سبب می شود که به بخش های خاصی از صحنه نور نرسد. دیگر انواع نورگیرها هم در کاهش نور نقاط مختلف ، یا تاریک کردن بعضی نقاط دیگر موثرند و برخی از انواع آن ، سایه هایی به اشکال مختلف ایجاد می کنند. انواع پایه ها ، گیره ها ، بازوها و ریل ها در استودیو وجود دارند تا مناطق خاصی از صحنه را به روش مطلوب نور بدهند.

منبع:استودیو رضا