رفتن به مطلب
اطلاعیه مهم: پایان فعالیت انجمن پس از 15 سال ×
اطلاعیه مهم: پایان فعالیت انجمن پس از 15 سال

امر خرید و چندگانگی هویت انسان عصر پست‌مدرن در مباحث نظری رم کولهاوس

spow

توسط spow،
در مقالات معماری

ارسال های توصیه شده

spow    44197

spow
ارسال شده در

امیر بانی‌مسعود (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)

یکی از با نفوذترین معماران هلندی که بعد از پیشگامان داستیل جایگاه خاصی در معماری معاصر دنیا دارد، رم‌کولهاس

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
است. او به سال 1944 میلادی در رتردام
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
هلند به‌دنیا آمد. پس از اقامت خود در اندونزی، بین سال‏های 1952 و 1956 میلادی، به‌عنوان خبرنگار روزنامه و فیلمنامه‏نویس، در آمستردام ساکن شد. او بین سال‏های 1968 و 1972 میلادی، در مدرسه معماری «AA» لندن مشغول به تحصیل بود و حاصل این دوره، دو طرح نظری شامل: «دیوار برلین به‌مثابه اثری معمارانه» (1970) و «مهاجرت، یا زندانیان خودخواسته‏ی معماری»
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
(1972) است.

او بعد از به‌دست آوردن بورس تحصیلی در آمریکا، به سال 1972 میلادی، راهی آن کشور شد و در دانشگاه کرنل به پژوهش در رشته معماری پرداخت. از همان زمان، شیفته‏ی شهر نیویورک شد و ماحصل این شیفته‏گی، کتاب «نیویورک در هذیان: بیانیه‏ی معطوف به گذشته‏ای برای منهتن»

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
است که به سال 1978 میلادی منتشر شد. او در سال 1975 میلادی، دفتر معماری کلانشهر«OMA»
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
را در لندن با همکاری الیا و زوزنگلیس
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
و مادلون‌وریزندروپ
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
تأسیس کرد. به سال 1995 میلادی، با همکاری بروس‌مو
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
، کتاب «S, M, L, XL» (کوچک، متوسط، بزرگ، خیلی بزرگ) را منتشر کرد.

 

کولهاس، در سال 2000 میلادی، جایزه پریتزکر را از آن خود ساخت. همچنین، در موزه‏ی هنر مدرن نیویورک در سال 1995 میلادی، نمایشگاهی باعنوان «رم‌کولهاس و جایگاه معماری عمومی»، برگزار کرد. او در سال 1995 میلادی شرکت «AMO» را تأسیس نمود، که به حوزه‏های میان رشته‌ای، به‌ویژه، تحقیق در مورد معماری و جامعه می‏پردازد. نام AMO از قرینه‏ی OMA به‌دست آمده است و در پروژه‏های مشترک، این دو نام به‌صورت AMOMA با یکدیگر ترکیب می‏شوند. لازم به ذکر است، از آخرین دستاوردهای AMOMA، نمایشگاهی است که به سال 2004 میلادی در گالری ملی برلین برپا شد (به‌نقل‌از: استیل، 1997؛ رم‌کولهاس، 1385).

کولهاس بدون شک یکی از معماران مطرح جهانی است. معماری که اندیشه‏هایش در مورد ساخت بنا و طراحی شهری، وی را به یکی از بحث برانگیزترین معماران جهان بدل کرده است، و این حتی به زمانی باز می‏گردد که هیچ‌یک از طرح‏های او به مرحله بهره‏برداری نرسیده بود. این امر به سبب دست‌نوشته‏هایش و بحث‏هایی که با دانشجویانش داشت، محقق گردید. همچنین، بارها به‌خاطر فراتر رفتن طرح‏هایش از محدودهای مرسوم و متداول، مناقشه‏های بسیاری را برانگیخت. وی به‌خاطر کتاب‏ها، طرح‏های منطقه‏ای و جامع، پژوهش‏های علمی با گروه‏های دانشجویی، و همچنین، اندیشه‌های جسورانه و جنجال برانگیزش در معماری، شهرت دارد.

او در کتاب «نیویورک در هذیان»، به جنبه‏های جذاب شهر نیویورک، که تقریباً فاقد طراحی شهری و معماری باکیفیت است، می‏پردازد. او در این کتاب می‌نویسد: «شهرِ متعلق به این کره‌ی دربند، [...] پایتخت نفس

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
است، جایی که علم، هنر، شعر و صور جنون تحت شرایط ایده‌آل برای ابداع، تخریب، و احیای جهان پدیدارها با هم رقابت می‌کنند. [...] منهتن محصول نظریه‌ای صورت‌بندی نشده است، نظریه‌ی منهتنیسم، که برنامه‌اش چیزی نیست مگر وجود داشتن در جهانی تماماً مصنوع دست آدمی، و زیستن در بطن افسانه و خیال
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. [...] کل شهر به کارخانه‌ای برای تولید تجارت دست انسان بدل گشت، جایی که دیگر نه واقعیتی در کار بود و نه طبیعتی. انضباط دوبعدی شبکه، آزادی تصویرناپذیری برای هرج و مرج و آشوب سه‌بعدی ایجاد می‌کند. [...] شهر می‌تواند به‌طور همزمان منظم و سیال باشد، کلانشهری مبتنی بر آشوبی خشک و منظبط. [...] جزیره‌ای اسطوره‌ای که در آن می‌توان اختراع و آزمون شیوه‌ی زندگی کلانشهر، و معماری مناسب آن را به‌مثابه‌ی نوعی آزمایش [علمی] جمعی به انجام رساند» (به‌نقل‌از: برمن، 1379: 351). او در این کتاب، فرهنگ تراکم و ازدحام، تکنولوژی مدرن و کیفیت ناشی از کمیت چشم‌گیر پدیده‏های شهری را موجد ارزشی می‏داند که به هیچ‌وجه کمتر از شهرسازی ایده‌آلیستی و معماری آکادمیک مدرن نیست. کتاب بعدی کولهاس، که حدود 17 سال بعد از کتاب «نیویورک در هذیان» به‌چاپ رسید، «کوچک، متوسط، بزرگ، خیلی بزرگ» نام دارد. این کتاب با همکاری طراح و گرافیست کانادایی، بروس‌مو، انتشار یافت. کتاب مذکور، یک نوآوری در مباحث معماری و به‌خصوص در شهرسازی را ارائه می‌دهد و مشتمل بر عکس‏ها، نقل‌قول‏ها، تصاویر گرافیکی، مقالات، اندیشه‏های گوناگون و کارهایی است که به‌وسیله دفتر معماری رم‌کولهاس تهیه شده است. عنوان کتاب و مباحث آن و همچنین پروژه‏ها و مقالات درج شده در آن، به تناسب مقیاس از کوچک به بسیار بزرگ مرتب شده‏اند. هدف کولهاس این است که کتاب را، بدون نیاز به شروع از صفحه اول، از هر کجا بتوان شروع کرد و به هر ترتیبی که خواننده مایل است، قابل مطالعه باشد. کتاب «کوچک، متوسط، بزرگ، بسیار بزرگ» کولهاس در یکی از مجلات تایم به‌عنوان کتابی پر زرق و برق، برای نسلی که با MTV [کانالِ تلویزیونی موسیقی] و اندیشه‏های ژاک‌دریدا بزرگ شده‏اند، توصیف شده است.

یکی از بخش‌های مهم کتاب که جوهره‌ی اندیشه رم‌کولهاس در حیطه شهرسازی است، مقاله «شهر عام»

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
می‌باشد. او در این نوشته، سخن را با این پرسش آغاز می‏کند که: «آیا شهر امروز- از هر نظر- مانند فرودگاه امروز است؟ آیا این همانندی را می‏توان به‌صورت یک تئوری بیان کرد؟ و اگر چنین است، شکل و وضعیت نهایی آن چگونه خواهد بود؟» (کولهاس، 1385: 185). او در پاسخ به پرسش خود می‏نویسد: «انطباق این دو، تنها به قیمت دفع هویت امکان‌پذیر است» (کولهاس، 1385: 185) .

  • Like 3
لینک به دیدگاه

spow    44197

spow
  • مالک
ارسال شده در

در شهر عام کولهاس، هویت به مرکز گره خورده است، اما این مرکز، بسیار کوچک و مرکزی مخرب است. این مرکز به حاشیه‌ی خود وابسته است، اما آن حاشیه را به جایگاه درجه‏ی دوم می‏راند. این مرکز، در قیدوبند دوگانه‏ای قرار دارد: هم باید آن را حفظ کرد، هم باید آن را نو کرد. او در تعریف شهر عام می‏نویسد: «شهر عام شهری است که از گرفتاری مرکز، و از قیدوبندهای هویت آزاد است. شهر عام، با این چرخه‏های مخرب وابستگی در تقابل است: این [شهر]، هیچ چیز جزء انعکاس احتیاجات و توانایی‏های امروزی نیست. [این شهر] بدون تاریخ است، برای همه به اندازه‏ی کافی بزرگ است. آسان است. به‌صرف هزینه و تعمیرات احتیاج ندارد. اگر روزی به اندازه‏ای کوچک شود که نیاز نباشد، به راحتی گسترش می‏یابد. اگر کهنه شود، خود باعث تخریب خود شده و مجدداً مطابق نیازهای روز بازسازی می‏شود. شهر عام به یک اندازه و در همه نقاط، هیجان‌آور یا کسل کننده است. آن شهر به اندازه‏ی یک استودیوی هالیوود سطحی است. [این شهر] می‏تواند هر صبح دوشنبه، هویتی جدید تولید کند» (کولهاس، 1385: 188).

از نظر کولهاس، فرودگاه، نشانه بارز شهر عام است (کولهاس، 1385: 189). از نظر او، فرودگاه‏ها در شهرهای کنونی، ازجمله بی‌هویت‌ترین‏عوامل شهرند و تنها عامل مشخصه‏ی شهرهای ‏عام خواهند شد. از ویژگی‏های برجسته‏ی آ‏نها این است که روز به روز بزرگ‏تر و بیشتر شبیه هم می‏شوند و گاه حتی ممکن است ارتباطی با شهر عامی که در مجاور آن قرار گرفته‏اند، داشته باشند. او در اوصاف کلی شهر عام مواردی را برمی‌شماردکه به ترتیب عبارتند از:

 

  • «شهر عام، چیزی است که پس از آنکه بخش‏های عظیمی از زندگی شهری مغلوب فضای سایبرنتیکی شدند، بر جای می‏ماند. حس‏ها ضعیف و هیجان‏ها نادرست است، مبهم و اسرارآمیز، شبیه فضای وسیعی که با نور یک چراغ خواب روشن شده باشد. شهر عام، در مقایسه با شهر کلاسیک، آرامشی تسکین‌دهنده دارد، عموماً از منظری ساکن، ادراک می‏شود. در شهر عام، لفظ‏های تک‏تک و پراکنده به‌جای تجمع یا حضور همزمان، از هم فاصله پیدا می‏کنند تا خلصه‏ای که ناشی از تجارب زیبایی‌شناسانه‏ی تقریباً نامحسوس است را ایجاد کنند: تنوع رنگ در نور فلورسنت یک دفتر کار، درست پیش از غروب خورشید [...]؛
  • در تضادی بنیادین با آنچه ظاهراً مشخصه‏ی اصلی شهر عام محسوب می‏شود؛ «کار»، هر چه آرام‏تر باشد، به حالت ناب خود نزدیک‏تر است. شهر عام، «شرارت‏هایی» را تداعی می‏کند -که پیش از آنکه دلبستگی ما به شهر سنتی به حد جدایی برسد- به آن نسبت می‏دادیم. آرامش شهر عام با خلوت کردن قلمرو زندگی اجتماعی به‌دست می‏آید [...]؛
  • شهر عام، قابل تفکیک است؛ یعنی از تکرار واحد ساختاری ساده، شکل می‏گیرد و می‏توان از کوچک‌ترین قطعه‏ی آن، مثل یک کامپیوتر رومیزی یا حتی یک دیسکت، آن را بازسازی کرد؛
  • زمین‏های بازی گلف، تنها چیزی است که از غیریت برجای می‏ماند؛
  • شهر عام، شماره تلفن‏های ساده‏ای دارد [...]؛
  • مهم‏ترین جذابیت آن، بی‌نظمی حاکم بر آن است» (کولهاس، 1385: 189؛ بادخل و تصرف).

  • Like 3
لینک به دیدگاه

spow    44197

spow
  • مالک
ارسال شده در

شهر عام کولهاس، «پسا - شهری» است که در محل «پیشین- شهر» آماده شده است: «شهرِ عام، شهر آینده است، که زمینه‏ی شکل‏گیری آن را شهر پیشین فراهم آورده است» (کولهاس، 1385: 190). در این شهر، خیابان مرده است: آسمان‏خراش به‌گونه‏شناسی قطعیِ آن بدل شده است. آسمان‏خراش، تمام چیزهای دیگر را بلعیده است و می‏تواند هر جا که دوست ‏دارد، به کنار و مصون از تعرض برپا شود. شهر عام بر روی لوح سفید ساخته شده است؛ یا از هیچ‌چیز پدید می‏آید یا جایگزین هر آنچه پیش از آن وجود داشته، می‏شود. از نظر کولهاس، این شهر به‌طور قطع «نساختنی» است. تنها فعالیت، خرید کردن است و برنامه‏ریزی تأثیری در آن ندارد.

کولهاس با مسئله خانه‌سازی به راحتی برخورد می‏کند: «خانه‌سازی یک مشکل نیست. یا کاملاً حل شده و یا کاملاً به تصادف واگذار شده است. در حالت اول، قانونی و در دومی، غیر قانونی است» (کولهاس، 1385: 191). در مورد نخست، او با قدری تعجب اظهار می‏دارد که همه سکنه‏ هوا را تصرف می‏کنند و در مورد دوم زمین را (کولهاس، 1385: 191). کولهاس پس از تحقیر دلبستگی احساسی به گذشته و اعلام اینکه، معماری در شهر عام بنابه تعریف خود او «پست‌مدرن» است، دست آخر به این تعریف جدید از شهر دست می‏یابد که، شهر ساحتی است که مردم و فرایندها به کارآمدترین وجه در آن به سر می‏برند و هتل‏ها مهم‏ترین محل اقامت در شهر عام خواهند بود: «بلوک‏های شهری که زمانی محل ادارات بودند و همیشه مملو از رفت و آمد، حال نشانگر مکان‏های مهم‌تر از جاهای دیگر هستند. هتل‏ها حالا مکان‌هایی هستند که با افزایش امکانات، بیشتر از همه به چشم می‏خورند. حتی به‌عنوان محل‏های خرید، نزدیک‏ترین مکان به محل‏های زندگی شهر هستند، سبک قرن بیست و یکم» (کولهاس، 1385: 196).

در تعریف شهر عام، شهر بیشتر شبیه «نا- شهر»

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
تعریف می‏شود و به‌عنوان یک واقعیت مسلم توصیف می‏گردد. نوشته او در «شهر عام» با این جملات به پایان می‏رسد که: «آرامش ... تمام شد. این داستان یک شهر بود، دیگر شهری وجود ندارد. اکنون می‏توانیم تئاتر را ترک کنیم ...» (کولهاس، 1385: 200).

مباحث نظری کولهاس، آبشخور اندیشه‏های فیلسوفانی نظیر مارک‌اوژه، ادواردسوجا، فردریک‌جیمسون، ژاک‌دریدا، رولان‌بارت و ژولیاکریستوا، و ازسویی، تحت‌تأثیر آرمان‌شهر نویسانی همچون فرانسیس‌بیکن (آتلانتیس جدید)، توماس‌مور (آرمان‌شهر) و ماکی‌دوساد (صد و بیست روز در سدوم)، است.

کتاب «S, M, L, XL»، کتابی از جنس کتب آرمان‌شهرگرایی است. او در نوشتن کتاب همچون نویسندگان آرمان‏شهر که از مقام کلیت و همه چیز دانی، عالم را ملاحظه می‏کنند و سخن می‏گوید، به‌موضوع پرداخته است. نخست آنکه او تلاش می‏کند ما را در یک فرایند برهم ریختگی اذهان درگیر کند. هدف از این برهم ریختن، چیزی نیست جزء فراتر بردن فرد از سطح متعارف موجود. او همچون شعارهای نویسندگان آرمان‏شهر می‏نویسد: «مرگ بر وجه تشخیص»، «طراحی مرده است»، «مرگ برنامه ریزی» و «خیابان مرده است». او همان استفاده‏ای را از این عبارات می‏برد که نیچه از عبارت «خدا مرده است». به‌همین سبب، نباید دلالت‏های مفاهیم این مقاله را به‌وجه تطابقی در نظر گرفت، بلکه باید به‌سراغ دلالت‏های ضمنی آنها رفت. باید دید که کولهاس از این موضع- و نه در مقام محقق شهرشناسی و از موضع زمینی- چه تأملاتی را می‏خواهد برانگیزد و چه توهماتی را می‏خواهد بزداید. از آن‏جایی که زبان کتاب، تمثیلی است، این زبان بیشتر به‌کار تقریب مفاهیم به اذهان می‏آید تا دفاع عقلانی از آنچه در ذهن داریم.

اندیشه‏ها و دیدگاه‏های مارک‌اوژه و ادوارد‌سوجا، در کتاب موج می‏زند و به جرأت می‏توان این ادعا را داشت که: اگر کولهاس با آرای این فیلسوفان آشنا نبود، شاید نوشتن چنین کتابی برای او امکان‏پذیر نمی‌شد. آنچه در اندیشه‏های اوژه و سوجا برای کولهاس مهم است، بحث «نامکان‌مندی»، «عدم‌تعیین» و «ناشهر» در حیطه شهرسازی هزاره جدید است. اوژه معتقد است که ما در جامعه‏ای «سوپر مدرن»

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
زندگی می‏کنیم که «نامکان‌ها»
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
بیش از پیش بر آن غلبه یافته‏اند. به‌عنوان مثال، ما بیشتر وقت خود را در سوپرمارکت‏های بزرگ، مجتمع‏های تفریحی خارج از شهر، جایگاه‏های پمپ بنزین اتوبان‏ها، سالن‏های انتظار و غیره سپری می‏کنیم. بیشتر معاملات روزمره‏ی ‌ما از طریق تلفن انجام می‏شود، به صدای دیجیتال گوش می‏کنیم، با کامپیوتر کار می‏کنیم، در کلینیک متولد می‏شویم و در بیمارستان می‏میریم. او بر این عقیده است که «نامکان‏ها»، مرکز و میدان و حد و مرزی ندارند. مکان جایی است که مردم به آن تعلق دارند. نامکان جایی است که شما از آن عبور می‏کنید (ر.ک.به: اوژه، 1996).

ادوارد‌سوجا، جغرافی‌دان و نظریه‌پرداز آمریکایی، دفاعیه‏ای شفاف از ضرورت «برداشت جغرافیایی و فضایی» در آثار نظری ارائه می‏دهد، و استدلال می‏کند که، در دوران مدرن، مطالعه دانشگاهی، زمان و تاریخ را نسبت به فضا و جغرافیا در مرتبه‏ای بالاتر فرض کرده است. این ادعا بدان معناست که تاکنون مدرنیته به‌عنوان کوششی بیش از حد عجولانه و ساده برای ویران کردن و جایگزین ساختن سنت‏ها، تفسیر شده است. حال آنکه سوجا دلیل می‏آورد که دقیق‏تر است مدرنیته به‌عنوان سازمان‌دهی مجدد و پیچیده روابط زمانی و فضایی تفسیر شود. برای نمونه، خصلت حیاتی مدرنیته این است که چگونه خود را تغییر می‏دهد و این خصلت، خاصه در حیطه‏های تکنولوژیکی و اقتصادی، به‌طور فزاینده‏ای روز به روز به‌گونه‏ای جهانی همزمان می‏شود. خصوصاً دگرگونی‏های اجتماعی دوران پست‌مدرن، درگیر نظم بخشیدن جدید به فضا است: سرعت و دسترس‌پذیری، بر فاصله غلبه می‏کنند، هر چند آب رفتن و کوچک شدن جهان ممکن است از طرف دیگر، به مرزهای مستحکمی ختم شود که میان حواشی و مراکز در حال استقرارند. دیدگاه «دیگرمکان»

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
، یکی از مباحث کلیدی اندیشه‏های سوجا است. او بر این عقیده است که، دیگرمکان فضایی دیگر است، نوعی فضامندیِ بالفعل زیسته شده و از نظر اجتماعی ایجاد شده، انضمام و درعین‌حال انتزاعی، که منش اعمال اجتماعی است. دیگرمکان فضایی است که به‌ندرت دیده می‏شود، چرا که به‌واسطه بصیرتی دوکانونی
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
، تیره و تار شده است؛ به‌واسطه‏ی بصیرتی که از نظر سنتی، فضا را به‌مثابه یا بنایی روحی یا شکلی جسمانی می‏بیند. دیگرمکان قادر است که در یک مکان منفرد واقعی، شماری مکان‏ها و شماری محل‏ها را در کنار یکدیگر قرار دهد. مکان‏هایی که باقی می‏مانند، واجد نوعی کارکردند. این کارکرد، میان دو قطب نهایی پدیدار می‏شود. نقش آ‏نها، ساختن فضایی از توهم و هذیانی است که همه‏ی فضاهای واقعی را در معرض دید قرار می‏دهد، تمامی محل‏هایی که درون آنها زندگی بشر منفک و جدا شده است، که خود امری خیالی و واهی‏تر است، یا این که نقش آنها، برعکس، ساختن فضایی است که دیگر است، فضای واقعی دیگری، فضایی که دقیقاً به همان اندازه‏ی فضای واقعی‏مان بی‌نقص، دقیق و مرتب و برنامه‏ریزی شده است (سوجا، 2000: 13 –16).

  • Like 3
لینک به دیدگاه

spow    44197

spow
  • مالک
ارسال شده در

مشابهت بحث‏های بارت و جیمسون با مباحث مطرح شده‌ی کولهاس در کتاب مذکور اتفاقی و تصادفی به نظر نمی‏رسد، چراکه هر دو گروه با واژگان ثابت و مفاهیم مشابه، مطالب خویش را پیش می‏برند. به‌عنوان نمونه مباحثی را یادآور می‏شویم: بحث «پلان تیپ» کولهاس و تعریف او از معماری، «معماری صفر درجه»

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
است، را با کتاب «درجه صفر نوشتار» و تعریف بارت از «نویسنده و نویسا» مقایسه کنید. عیناً با تعریف ارائه شده‌ی کولهاس از معماری مطابقت دارد (ر.ک.به: بارت، 1378). یا مشابهت بحث جیمسون در مهم‏ترین کتاب خود باعنوان «منطق فرهنگی سرمایه‏داری متأخر»، در توضیح و تشریح کارهای جان‌پورتمن و اختصاص چند صفحه‏ای از کتاب «S, M, L, XL»، به‏طوری که در تمام کتاب، تنها یک معمار معاصر را با چنین شمول وسیع، معرفی می‏کند (کولهاس، 1995). ازسویی، نقیضه‏گویی‏های کولهاس در سراسر مقاله‌ی «شهر عام» خود، تبدیل به شیوه نگارش او شده است. جایی می‏گوید، عامل قوام شهر بی‏هویت و خود به خودی، فضای عمومی نیست، ساکنان آن هستند و در جایی دیگر، گذرگاه (پل، زیرگذر، خیابان) را میراث شایسته‏ی معماران آن برمی‏شمارد. در جایی می‏گوید که شهر بی‏هویت، طراحی ناشده است و مرگ طراحی را اعلام می‏کند، اما نه بدان دلیل که شهر طراحی نشده است، بلکه بدان دلیل که دیگر طراحی در تغییر شکل آن تأثیری ندارد (به‌نقل‌از: کولهاس، 1385؛ محمدی، 1376: 74).

هویت، یکی از بحث‌های کلیدی مقاله‌ی «شهر عام» است. هویت مطرح شده کولهاس، هویت چندپاره و پست‌مدرن است. زندگی اجتماعی در قیاس با دوره‏ی مدرنیته، سریع‏تر و پیچیده‏تر، و مقتضیات آن بیشتر و بیشتر می‏شود، و ما همچنان که جامعه رفته‌رفته چندپاره می‏شود، باید نقش‏های زیادی را که سریعاً در حال گسترش هستند، بپذیریم. نظریه‌پردازانی مانند جیمسون و بودریار به این نکته توجه کردند که چگونه «خود»، تحت‌تأثیر مدرنیته متعاقب مصرف‏گرایی و فرهنگ توده‏ای و بوروکراتیک شدن بیش از پیش زندگانی، از بین رفته است. دیگر اندیشمندان (از قبیل لاکان و فوکو) می‏گویند، «خودِ» ثابت و یکپارچه همیشه یک خیال خام بوده است. اگرچه هویت در زندگی روزمره همچنان به‌عنوان یک مسئله باقی می‏ماند، نظریه‌پردازان پست‌مدرن، مفهوم «خودِ» بنیادی یا اساسی یا پایدار را به‌دور انداخته‏اند. ما به‌جای جستجوی جدی و مستمر مدرنیستی برای یافتن «خود» عمیق و اصیل، به‌منزله‏ی چیزی که خرید و فروش می‏شود، می‏پردازیم. به‌نظر می‏رسد اکثر اندیشه‏های پست‌مدرن در زمینه‏ی هویت به‌طور ویژه به زندگی شهری می‏پردازند. درواقع، این اندیشه‏ها بر اساس ایده‏های مربوط به شیوه‏های زندگی شهری شکل گرفته‏اند، شیوه‏هایی که از اوایل پیدایش کلان‌شهرهای مدرن حضور داشته‌اند. از این لحاظ، نگرش پست‌مدرن را می‏توان بیشتر تقویت تجربه‏ها و شرایطی دانست که در طول بیش از یک و نیم قرن وجود داشته‌اند، نه گسست ماهوی از آنها. درنتیجه، آثار زیادی که اخیراً در مورد شهر پست‌مدرن نوشته شده است، مضامینی را تشدید می‏کنند که اساساً به‌وسیله‏ی نظریه‌پردازان پیشین مدرنیته بسط یافته‏اند. بر همین اساس است که کولهاس در تقابل با شهرسازی مدرن، ایده شهر عام را مطرح می‏کند و یکی از عناصر مهم آن نیز پرداخت به‌هویت فردی و شهری است. هویت در مقاله کولهاس جایگاه خاصی دارد. او یکی از مزایای بارز شهر عام را در بی‌هویتی آن جست‌وجو می‏کند و از این روست که «فرودگاه‏ها»، بی‌هویت‏ترین عوامل شهرند و از ویژگی‏های برجسته آنها این است که روز به روز بزرگ‌تر و بیشتر شبیه هم می‏شوند.

«شهر عام» کولهاس، به‌دلیل برخی بصیرت‏های نهفته در آن، ظرفیت تبدیل شدن به شبه‌نظریه شهرسازی در دوران ما را دارد (مثل شبه‌نظریه‏های تاریخیِ نظم نوینِ جهانی، پایان تاریخ و افول غرب). اما به‌دلیل ظرفیت اندک تبیینی و تحلیلی و تناقض‏های موجود آن، هم‌سو با اسلاف آرمان‏شهرگرای خود، در حد نگاهی شاعرانه به شهر محدود می‏ماند. آنچه حقیقتاً علاقه کولهاس را برمی‏انگیزد و ایده شکل‏گیری کتاب او باعنوان «جهش‏ها»

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
‏ نیز بر آن صحه می‏گذارد، حقیقت شهر معاصر است. به عقیده کولهاس، پدیده خرید کردن در جهان، ساخت موزه‏ها و فضاهای گذران اوقات فراغت و هتل‏ها و فرودگاه‏ها همگی بخشی از یک کلیت آشوبناک پیچیده‌ی شهرسازی معاصرند (کولهاس، 2001: 11).

کتاب «جهش‏ها»، محصول نمایشگاهی به همین نام در شهر بوردو

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
فرانسه است. کولهاس با همکاری بوری
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
در این نمایشگاه، که از نوامبر سال 2000 تا مارس 2001 میلادی ادامه داشت، ایده‏های خود را در مورد شهر مطرح کرد. او دانشجویان دوره دکترای معماری هاروارد را متقاعد می‏کند که سه سال از عمر خود را بر روی تحقیق روند خرید صرف کنند. ماحصل این تحقیق بعد از نمایشگاه مذکور، کتاب «جهش‏‏ها» است که از طرف انتشارات اکتار
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
به سال 2001 میلادی به‌چاپ رسید. تمثیل کولهاس از روند خرید، بی‌شباهت با یک جانور رو به مرگ نیست. اکثر حیوانات دم مرگ، به‌عنوان نمونه فیل، کاملاً وحشی و غیرقابل کنترل می‏شوند و به هر چیزی حمله می‏کنند. از نظر بودریار و البته کولهاس، امر خرید کردن برای انسان معاصر، یک چنین روندی دارد.

یکی از پیشروان بحث «خرید»، ژان‌بودریار، فیلسوف فرانسوی است که به‌تأسی از کارل‌مارکس، بحث خرید را مطرح کرده است. بودریار بر این عقیده است که اشیاء مصرفی در برقرار نمودن شیوه‏ی دسته‌بندی و ساختار بخشیدن به رفتار، تأثیر دارند. آگهی‏های تبلیغاتی به فرآورده‏ها از راه نمادها به‏گونه‏ای نظم می‏بخشند که آنها را از دیگر فرآورده‏ها متمایز می‏نمایند و درنتیجه آن، یک شیء در یک مجموعه قرار می‏گیرد. شیء از راه انتقال معنی خود به هنگام مصرف، بر فرد مصرف‌کننده تأثیر می‏گذارد. از این راه، بازی بالقوه‌ی پایان‌ناپذیری از نشانه‏ها پایه‏گذاری می‏شود که به اجتماع نظم می‏بخشد و در فرد نوعی احساس آزادی برمی‏انگیزد. او همچنان در مورد اینکه اشیاء مصرفی، مجموعه‏ای از نشانه‏های ایجادکننده‏ی تمایز در بین مردم هستند، دیدگاه خود را پی می‏گیرد و گسترش می‏بخشد. از این زاویه دید، اشیاء مصرفی نه به‌عنوان پاسخ به یک نیاز یا مشکل مشخص، بلکه به‌عنوان شبکه‏ای از دال‏های شناور هستند که در برانگیختن خواهش‏ها، توانایی نامحدود دارند. به باور بودریار، هر فرد از راه اشیاء، جایگاه خود را در نظم اجتماعی جستجو می‏کند. از این‌رو، کار ویژه‏ی کالاها تنها برآوردن نیازهای فرد نیست، بلکه بین فرد و نظم اجتماعی نیز ارتباط برقرار می‏سازند. در این راستا، مصرف فقط نقطه‏ی پایان زنجیره‏ای اقتصادی که از تولید آغاز می‏شود نیست، بلکه هم به‌عنوان نظام معاوضه و هم به‌مثابه یک زبان عمل می‏کند که در آن کالاها به‌عنوان ابزارهایی برای اندیشیدن در یک نظام نمادشناسی مطرح هستند که مانند زبان‏های گفتاری، از نظر وجودی بر فرد تقدم زمانی دارند.

کولهاس، به پیشرفت اجتماعی معتقد است. وی فردی خوشبین است که تغییرات جهان وی را پریشان نمی‏کند. کتاب «جهش‏ها»، رابطه‏ی بین تکنولوژی و پیشرفت است و به مسخ تکنولوژی که بودریار در اندیشه‌های خود به آن پرداخته است، می‌پردازد. او در جای‌جای کتاب مذکور، روند خرید و صورت‏های مختلف آن را مورد مطالعه قرار می‏دهد و از آن با واژگانی همچون: فرودگاه، مغازه، سوپرمارکت، آموزش، موزیک و جنبش یاد می‏کند (کولهاس، 2001). او از کالا با عناوینی همچون اطلاعات، روابط و شبکه‌ی بی‌انتها

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
نام می‌برد (کولهاس، 2001: 146). البته لازم به‌ذکر است که ایده خرید، در «شهر عام» او نیز به چشم می‏خورد، در آنجایی که تنها فعالیت در شهر عام، خرید کردن است (کولهاس، 1385: 195). او در توضیح این عبارت که، «چرا در شهر عام تنها فعالیت، خرید کردن است»، می‏نویسد: «خرید بهترین وقت را هدر می‏دهد. آن هم تقصیر ما است -که به‌کار بهتری فکر نمی‏کنیم. همین فضاها، لبریز از برنامه‏های دیگر مثل کتابخانه‌ها، حمام‌ها و دانشگاه‏ها خواهد شد- از عظمت آنها خواهیم ترسید» (کولهاس، 1385: 195-196). او در مصاحبه‏ای با منتقد معماری «مجله تایمز»، بیان داشت که: «من در یکسال و نیم گذشته، در کار گردآوری اطلاعات در مورد این جهش شگفت‏انگیز از فضاهای به‌خصوصی در سرتاسر جهان بوده‏ام. به اعتقاد من، چنین پدیده‏ای بس اجتناب‏ناپذیر است، و درنتیجه ما باید به پژوهش در این زمینه بپردازیم که چگونه معماری می‏تواند شرایط تازه را به‌دست آورد و در برابر آن واکنش نشان دهد.» او در ادامه مصاحبه، در پرسش خبرنگار «مجله تایمز» که پرسید: «خود جنابعالی این تغییرات را مثبت می‏بینید یا منفی؟» پاسخ داد: «این مشخصاً دربردارنده‏ی عناصر مثبت و منفی در کنار هم است. از یک‌سو منفی است، چون با افزایش بی‌وقفه تجارت همراه است؛ ازسویی دیگر مثبت است، چون چه بسا حیطه معماری را تا چنان گستره‏هایی بکشاند که پیش‏تر هیچ‏گاه به آنها وارد نشده بود. درعین‌حال، این موقعیت نیز می‏تواند بسیار سریع دگرگون شود. به اعتقاد من، اینکه همه چیز به شکلی اجتناب‌ناپذیر در جوش ‌و خروش است و بی‌چون و چرا ناگزیر از تغییر، هم‌اکنون بس خیره‌کننده و جالب است. به گمان من، معماری باید به هم‌آوردی با این پدیده بپردازد و به آن اذعان کند» (اوروسف، 1379: 74).

  • Like 2
لینک به دیدگاه

spow    44197

spow
  • مالک
ارسال شده در

به هر حال باید این نکته را یادآور شویم که کولهاس، معمار بزرگی است. او پیشاپیش در جهان پس از مرگ مدرنیته زندگی می‏کند و همواره می‏کوشد این جهان را در کارهای معماری خود بیابد. دیدگاه‌های نظری او را با سخنی از خود او به پایان می‏بریم: «[...] آینده به پای خودش نمی‏آید. فقط اگر ما کارمان را درست انجام دهیم، پایه و اساس خوبی برای آینده خواهد شد. در تمام این سال‏ها، بیشتر و بیشتر آموخته‌ام که معماری بازی با فرم‏ها نیست. رابطه نزدیک میان معماری و تمدن را فهمیده‏ام. یاد گرفته‏ام که معماری باید از نیروهای قوام‏دهنده و جلو رونده‌ی تمدن ناشی شود و اینکه معماری می‏تواند، در بهترین حالت، بیان درونی‌ترین ساختار زمانه‌اش باشد» (لوتسما، 1379: 65).

 

 

منابع و مأخذ فارسی و انگلیسی

 

 

  • · اوروسف، ن.، 1379. «اندیشه‌هایی برای محیط و دنیای در حال تغییر: گفت‌و‌گو با رم‌کولهاس». ترجمه‌ی حمیدخادمی. معماری‌ایران (ما). 1. تابستان: 73-75.
  • · بارت، ر.، 1378. درجۀ صفر نوشتار. ترجمه‌ي شیرین‌دخت دقیقیان. تهران: مرکز.
  • · برمن، م.، 1379. تجربه مدرنيته: هرآنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود. ترجمه‌ي‌ مراد فرهادپور. تهران: طرح نو.
  • · کولهاس، ر.، 1385. S, M, L, XL. ترجمه‌ی ایمان رئیسی. اصفهان: خاک.
  • · لوتسما، ب.، 1379. «درجستجوی مدرنیسم جدید: رم کولهاس در گفتگو با بارت‌لوتسما». ترجمه‌ی لیدا قدیم‌زاده. معمار. 10. پاییز: 61-65.
  • · محمدی، م.، 1376. «شهر بی شناسه». آبادی. 25. تابستان: 72-79.

 

 

 

 

  • Augé, M., 1996. “Section 3: Anthropology of Non-Place”. In Architecture & Anthropology. London. Architectural Design. Vol. 66. 11-12: 82-83.
  • Augé, M., 2000. “Non-places”. In Read, A. (ed.), Architecturally Speaking. New York: Routledge: 7-11.
  • Koolhaas, R., 2001. Mutations: Harvard Project on the City. Barcelona: ACTAR.
  • Koolhaas, R.; Bruce, M., 1995. S, M, L, XL. New York: Monacelli.
  • Soja, E. W., 1992. “Taking Los Angeles Apart, Towards a Post Modern Geography”. In Jencks, C., (ed.), The Post-Modern Reader. London: Academy Editions: 277-298.
  • Soja, E. W., 2000. “Third Space”. In Read, A. (ed.), Architecturally Speaking. New York: Routledge: 13-30.
  • Steele, J., 1997. Architecture Today. London: Phaidon.

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Rem Koolhaas

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Rotterdam

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Exodus, The Voluntary Prisoners of Architecture

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Delirious New York: A Retroactive Manifesto For Manhattan

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Office for Metropolitan Architecture

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Elia and Zoe Zenghelis

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Madelon Vriesendrop

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Bruce Mau

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Ego

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Fantasy

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. The Generic City: عنوان «شهرعام» را از مرحوم منوچهر مزینی وام گرفته‌ام.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Non - City

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Super Modern

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Non – Places

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Heterotopias

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Bilocal

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Zero - Degree Architecture

 

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Mutations

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Bordeaux

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Boeri

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Actar

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
. Endless Web

  • Like 1
لینک به دیدگاه

Neutron    60966

Neutron
ارسال شده در

کلا بچه ی سرتقیه.

شدیدا علاقه به جهانی سازی هم داره و دید شدیدا کالبدی به پدیده ی شهر.

روی بین المللی بودن طراحی هایی که کرده هم خیلی تاکید داره. کلا ضد زمینه اس.

به خاطر همین طراحان شهری خیلی نقدش کردن.

اما با این حال که بی خیال زمینه میشه، مرکز شهری که دقیقا یادم نیست کجا طراحی کرده بود فکر کنم آلمان بود، از لحاظ جنبه ی کارکردی و اجتماعی خوب عمل میکنه.

 

 

  • Like 1
لینک به دیدگاه
رفتن به فهرست موضوع ها
×
×
  • اضافه کردن...