آموزش گال یا جرب. Sarcoptes scabiei

[Himmler 22,171]

گال یا جرب ( Scabies) یک بیمارى عفونى خارش دار و عامل آن بندپایى از گروه مایت ها یا هیره ها بنام علمى Sarcoptes scabiei است. مایت ها موجوداتى شبیه کنه اما بسیار کوچکتر و میکروسکوپى و ماده هاى آنها با اندازه اى در حدود ۳/۰ میلى متر هستند .

این بیمارى شایع ترین بیمارى پوستى خارش دار در جهان است و سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا مى شوند. مایت نر که اندازه اش تقریبا نصف ماده است پس از بارور نمودن جنس ماده، بعد از مدت کوتاهى مى میرد.. محل زندگى انگل، داخل پوست بدن انسان است و پس از انتقال به میزبان، قسمت سطحى پوست بدن را به صورت عمودى سوراخ کرده سپس به ایجاد تونل در سطح افقى مى پردازد بطوریکه در هر شبانه روز حدود ۳-۲ میلیمتر پیشروى مى کند و تخمهایش را در داخل آن قراردهد. هیره ماده در طول زندگى ۵-۴ هفته اى خود در داخل نقب هاى داخل جلدى حدود ۵۰-۴۰ تخم مى گذارد که بعد از ۵-۳ روز حدود ۱۰ درصد آنها باز میشوند و لاروهایی از آنها خارج مى شوند که از سلولهاى پوست تغذیه کرده و تونلهاى جدیدى را ایجاد مى کنند و نهایتا به هیره بالغ تبدیل مى شوند.

دوره زندگى هیره از تخم تا تخم ۲۴-۱۰ روز طول مى کشد. راه اصلى انتقال، تماس نزدیک حداقل براى ۱۵ دقیقه با افراد آلوده و گاهى از طریق وسایل آلوده مى باشد.

این انگل هنگامی که روی پوست می نشیند پوست را سوراخ می کند و به زیر پوست می رود . هیره در زیر پوست تونل هایی را حفر می کند و در آنها شروع به تخم ریزی می کند و کلاً زندگیش در همین تولنها خلاصه میشود . تقریباً پس از گذشت یک ماه از ورود انگل به بدن بیمار کم کم علایمی را در خود می بینید که نوید دهنده گال هست .

با توجه به زمان طولانی بیماری به (( خارش هفت ساله )) هم مشهور است . مردم از زمانهای بسیار قدیم این بیماری را می شناخته اند و برای درمان آن از آبگرم معدنی حاوی گوگرد استفاده می کرده اند . بیماری گال در تمام دنیا بخصوص در نواحی گرم و مرطوب شایع است .

آنچه مسلم است رعایت نکردن بهداشت فردی ، فقر اقتصادی ، جنگ و محلهای پر جمعیت مانند سربازخانهها ، بیمارستانها ، و شبانه روزیها ، در انتشار بیماری نقش اساسی دارند .

[Himmler 22,171]

عامل بیماری :

عامل بیماری ، انگل بسیار ریزی به نام سارکوپت اسکابیی است که در حدود ۴/۰ میلیمتر طول دارد ، شکل آن شبیه لاک پشت است و دارای چهار جفت پای کوتاه می باشد .

انگل ماده بعد از مستعد شدن روی پوست شروع به کندن تونل در لایه شاخی پوست می کند ، طول کانال معمولاً چند میلیمتر است و گاهی تا چند سانتیمتر نیز می رسد ، جنس ماده دراین تولنها در شبانه روز ۲ تا ۳ تخم بزرگ می گذارد و در مدت ۳۰ تا ۶۰ روز به تخمگذاری می پردازد تا بمیرد .

 

[Himmler 22,171]

طریقه انتقال :

انگل بوسیله تماس مستقیم پوست با پوست و به نسبت کمتری از طریق لباس و رختخواب و ملافه های آلوده شده و تماس جنسی منتقل می شود ، بچه ها معمولاً اولین عضو خانواده اند که به این بیماری مبتلا می شوند . حوابیدن کودکان با یک دیگر و یا استفاده از لباس و وسایل همدیگر به انتشار بیماری کمک می کند .

[Himmler 22,171]

[Himmler 22,171]

علائم بیماری :

نشانه اصلى بیمارى خارش است. خارش معمولاً شبانه و شدید است و هنگام خواب در بستر که بدن شخص گرم مى شود اتفاق مى افتد. انگلها در اثر گرم شدن محیط و در بعضى مواقع به دنبال گرفتن دوش آب گرم نیز فعال شده و خارش شروع مى شود. علایم دیگر شامل ضایعات پوستى قرمز رنگ و برجسته، تورم موضعی، بثورات جلدى و تونلهاى زیرپوستى به طول ۱۵ ـ ۳ میلى متر است. دانه هایى به شکل مروارید که محتوى مایع شفاف بوده و هاله اى قرمز رنگ دور آن را احاطه کرده، روى پوست پدید مى آیند و اندازه هر یک از دانه ها که به صورت تاول قابل دیدن است، معمولاً به اندازه ته سنجاق مى باشد و ممکن است به علت خاراندن زیاد شکل خود را از دست داده و به صورت اثرات خراش مانند یا به صورت زخمهایى در محلهاى آلوده دیده شود. هیره هاى اسکابئى نقاطى از بدن انسان که داراى پوست ظریف، چین خورده و مرطوب ایت مانند پشت و کف دستها، فضاهاى بین انگشتان، مچ، آرنج، زیر بغل، و کشاله ران و نوک سینه را آلوده مى کنند. در شیرخواران صورت، کف و قوزک پا نیز ممکن است درگیر شود. تشخیص قطعى با آزمایش ضایعات جلدى و مشاهده مایت در زیر میکروسکوپ صورت می گیرد.

محل نفوذ انگل بصورت یک آبدانه یا سرخدانه و یا بصورت مجاری کوچک خطی می باشد ، مهمترین علامت خارش شبانه است و این خارش شدید در بستر گرم و موقع حمام کردن به علت تحریک انگل شدید تر می شود . خارش پوست ممکن است سبب ایجاد زخم و گاهی تورم غده های لنفاوی و تب شود . محل جایگزینی انگل بیشتر ،لای چینهای پستان خانمها و اطراف دستگاه تناسلی و مقعد می باشد

 

[Himmler 22,171]

راههای سرایت و انتقال بیماری:

انتقال از طریق کوچکترین تماس مستقیم با پوست بیماران وهم چنین از طریق لباس ( خصوصاً لباس زیر ) ملحفه و سایر وسایل شخصی آلوده صورت می گیرد .

تماس نزدیک حداقل برای ۱۵ دقیقه با افراد آلوده و انتقال از طریق وسایل آلوده راه اصلی انتقال است.

سایر راه‌های انتقال بیماری شامل موارد زیر است:

۱) خوابیدن در بستر دیگران

۲) زندگی در محیط‌های اجتماعی شلوغ

۳ ) انتقال از راه لباس و یا وسایل آلوده مثل لباس خواب

۴)‌بازی کودکان با یکدیگر مخصوصاً در مهدکودک‌ها

۵ ) نگهداری از اشخاص آلوده

[Himmler 22,171]

[Himmler 22,171]

آیا سگ و گربه هم ناقل بیماری هستند؟

سگ ها و گربه ها دارای انواع متفاوتی از انگل ها هستند که درصد بسیار زیادی از آنها نمی توانند به راحتی به انسان انتقال پیدا کند. انگل های بخصوصی بر روی بدن سگ ها وجود دارند که بیماری گال را انتقال می دهند و با نام mange شناخته می شوند. البته زمانیکه انگل های بدن گربه سانان و سگ سانان با پوست انسان برخورد میکنند، به راحتی نمی توانند به بقای خود ادامه دهند و تنها یک خارش سطحی را بوجود آورده و سپس از بین می روند. این قبیل خارش ها با بیماری خارش انسانی که با گذشت زمان بد و بدتر می شود و تا زمانیکه به درستی درمان نشود از بین نمی رود، تفاوت دارد.

آیا خطرناک است؟

گال خطرناک نیست اما مسری میباشد و اگر فوراً معالجه نشود به دیگر اعضاء فامیل یا کلاس مدرسه سرایت می‌کند.

[Himmler 22,171]

راه های مراقبت و پیشگیری :

باتوجه به اینکه ابتلا به بیماری گال مستقیماً به عدم رعایت بهداشت فردی و گروهی و نداشتن آگاهی‌های لازم بهداشتی مربوط می‌شود بنابراین آموزش بهداشت به گروه‌های زیرضروری است:

۱ ) دانش‌آموزان

۲) مسولان و سایر کارکنان مدارس

۳ ) اولیای دانش‌آموزان

[Himmler 22,171]

این گروه‌ها باید با روش‌های زیر آشنا شوند:

۱- رعایت بهداشت فردی و پاکیزه نگاه‌داشتن لباس

۲‌- اجتناب از پوشیدن لباس‌های زیر دیگران

۳- جداسازی بیمار تا بهبودی کامل

۴‌- بیماریابی در سایر افراد خانواده زیرا معمولاً بقیه افراد خانواده نیز مبتلا می‌شوند

۵‌- درمان صحیح و کامل مبتلایان

۶ – سم‌پاشی محل زندگی هیره

۷ – درمان کلیه افراد خانواده و سایر مواد تماس طبق دارونامه

۸ – ضدعفونی و جوشاندن لباسهای بیماران به مدت ۵ – ۴ دقیقه در آب جوش و خشک کردن در آفتاب

۹ – آموزش به مردم در خصوص راههای انتقال بیماری

۱۰ – آموزش بهداشت به افرادیکه در اماکن تجمعی مانند مدارس ، سربازخانه هاو …. زندگی می کنند .

۱۱ – آموزش به مردم در مورد استحمام حداقل دوبار در هفته

۱۲ – آموز ش به مردم در مورد عدم استفاده از لباس و رختخواب دیگران

۱۳ – اتو کردن درزهای لباس تا انگلهای احتمالی این ناحیه از بین بروند .

[Himmler 22,171]

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به گال می‌باشند؟

عامل گال می‌تواند تمام افراد یک خانواده را در هر سنی که باشند مبتلا کند. بیماری بیشتر از افرادی شروع می‌شود که تماس نزدیک با فرد بیمار دارند .

بچه‌های کمتر از ۱۵ سال حساس هستند و معمولاً اولین کسانی که درخانه علامت‌دار می‌شوند ، بچه‌های کوچک زیر ۱۵ سال می‌باشند.

[Himmler 22,171]