مقاله زمان، سرعت و ضرباهنگ زندگی شهری

[Mohammad Aref 120,439]

چنین می نماید که فرهنگ و روابط اجتماعی در شهرهای امروزی دگرگون شده، زندگی شهری ضرباهنگ تندتری یافته و روابط اجتماعی نیز سردتر از گذشته شده اند. محققان، تغییرات اجتماعی و فرهنگی زندگی شهری را به عوامل مختلفی نسبت می دهند. برخی بر تغییرات رفتاری جامعه طی زمان تأکید می ورزند و بروز نوعی فردگرایی را عامل این تغییرات می دانند؛ و دسته ای دیگر اندازه شهر را به لحاظ وسعت و جمعیت عامل اصلی موثر بر رفتار اجتماعی و فرهنگ و روابط مردم می شناسند. اما یکی از مطرح ترین دیدگاه ها در این زمینه نقش پدیده سرعت و ضرباهنگ زندگی شهری است.

سرعت زندگی شهری و ضرباهنگ شهری ادراک ذهنی از سرعت گذر زمان است، و خود ناشی از ویژگی های محیطی و خصوصیات فردی مردم است. عوامل غیرزمانی چندی در این ادراک ذهنی موثرند، که مهمترین آنها عبارتند از تعداد وقایعی که در یک واحد زمانی رخ می دهند، میزان پیچیدگی وقایع و در نتیجه مقدار فضای حافظه مورد نیاز برای ثبت آنها، تنوع وقایع پیچیدگی ادراک واقعه، حالات احساسی و عاطفی درونی فرد نسبت به واقعه، بزرگی و شدت واقعه، و بالاخره میزان احساس اضطرار زمان.

مطالعات نشان می دهند که ابعاد مفهومی مجزا کننده محیط های دارای ضرباهنگ تند از محیط های دارای ضرباهنگ کند، عبارتند از انگیزش - فعالیت، احساس - ارزیابی و بالاخره بالاسری هزینه زندگی. یکی از مهمترین جنبه هایی که سرعت زندگی شهری بدان نسبت داده می شود اندازه شهر است، به طوری که شهرهای بزرگ با سرعت ضرباهنگ تند، و شهرهای کوچک با سرعت ضرباهنگ کند ارزیابی می شوند.

هرچند زندگی در شهرهای بزرگ عموماً به لحاظ کیفیت زندگی مطلوبیت ندارد، اما می تواند انطباق پذیری انسان، این شرایط را برای وی تحمل پذیر می سازد. این واقعیت که انسان می تواند محیط هایی را به وجود آورد و برای مدتی نیز با آن انطباق حاصل کند، به این معنی نیست که این محیط ها ضرورتاً محیط های مطلوبی هستند. به عبارتی، ما با انطباق پذیری تدریجی، دچار خطای دریافت می گردیم و شرایطی را پذیرا می شویم که در دراز مدت هم برای حیاط طبیعی و هم برای حیات اجتماعی - فرهنگی ما نابود کننده است. شتابناکی زندگی شهری خود حاصل همین تلاش انسان برای انطباق با محیط شهری است؛ اما در عین حال مستلزم سرعت فعالیت و کاهش روابط اجتماعی است و در نهایت به مرگ و حیات اجتماعی شهر می انجامد.

 

نویسنده: راضیه رضازاده

 

دانلود مقاله