آموزش پروسه تولید اسپرم به زبان ساده + ( تصویر و انیمشن )

[Himmler 22171]

اسپرماتوژنز. Spermatogenesis

هنگام تشکیل رویان، سلول‌های زایای بدوی به درون بیضه‌ها مهاجرت می‌کنند و سلول‌های زایای نابالغی به نام اسپرماتوگونی را می‌سازند. سطوح داخلی لوله‌های منی‌ساز پوشیده از اسپرماتوگونی‌ها هستند که در 2 تا 3 لایه قرار گرفته‌اند. آن‌ها از زمان بلوغ پیوسته تقسیم میتوزی می‌شوند تا تعدادشان کم نشود و بخشی از آن‌ها طی مراحل مشخص تکاملی تمایز می‌سابد و اسپرم را می‌سازد.

مراحل اسپرماتوژنز

اسپرماتوژنز در خلال زندگی فعال جنسی بر اثر تحریک هورمون‌های گنادوتروپیک هیپوفیز قدامی در تمام لوله‌های منی‌ساز انجام می‌شود. اسپرماتوژنز به طور متوسط از 13 سالگی شروع می‌گردد و در تمام طول بقیه عمر ادامه می‌یابد، ولی در پیری به شدت کم می‌شود.

در نخستین مرحله از اسپرماتوژنز، اسپرماتوگونی‌ها در میان سلول‌های سرتولی رو به لومن مرکزی لوله منی‌ساز مهاجرت می‌کنند. سلول‌های سرتولی بسیار بزرگند و بسته‌های سیتوپلاسمی لبریزی دارند که از لایه‌های سلولی‌ اسپرماتوگونی‌ها در حال تکامل تا لومن مرکزی را فراگرفته‌اند.

هر اسپرماتوگونی که از سد می‌گذرد و وارد لایه سلول‌های سرتولی می‌شود، به تدریج تغییر شکل می‌سابد و بزرگ می‌شود تا اسپرماتوسیت بزرگ اولیه را بسازد. هر یک از این‌ها تقسیم میوزی می‌شود و 2 اسپرماتوسیت ثانویه می‌سازد. این‌ها هم پس از دو سه روز تقسیم می‌شوند و اسپرماتیدها را می‌سازند که نهایتا به صورت اسپرماتوزوئیدها (اسپرم) در می‌آیند.

طی مرحله تغییر از اسپرماتوسیت به اسپرماتید، 46 کروموزوم (23 جفت کروموزوم) اسپرماتوسیت تقسیم می‌شوند، به طوری که 23 کروموزوم به یک اسپرماتید می‌روند و 23تای دیگر به اسپرماتید دوم. واضح است که با این کار، ژن‌های کروموزومی هم تقسیم می‌شوند، به طوری که با نیمی از این خصوصیات ژنتیکی جنین آینده از پدر تأمین می‌شود و نیم دیگر از اووسیت حاصل از مادر.

دوره اسپرماتوژنز از سلول زایا تا اسپرم 74 روز طول می‌کشد.

[Himmler 22171]

کروموزوم‌های جنسی

 

یک جفت از 23 جفت کروموزوم هر اسپرماتوگونی حامل اطلاعات ژنتیکی مربوط به تعیین جنس فرزند حاصل است. این جفت از یک کروموزوم x که به آن کروموزوم زنانه می‌گویند، و یک کروموزوم y که کروموزوم مردانه نام دارد، تشکیل شده است. درجریان تقسیم میتوز، کروموزوم مردانه y به یک اسپرماتید می‌رود و آن را به صورت اسپرم مردانه در می‌آورد، و کروموزوم زنانه x به اسپرماتید دیگر می‌رود و آن را اسپرم زنانه می‌سازد. جنس فرزند حاصل بسته به آن است که تخمک با کدامیک از این دو نوع اسپرم بارور شود.

[Himmler 22171]

تشکیل اسپرم.

در آغاز که اسپرماتیدها ساخته می‌شوند، هنوز دارای خصوصیات معمول سلول‌های اپیتلیویید هستند. ولی هر اسپرماتید طی مدت کوتاهی شروع به درازشدن می‌کند و به اسپرماتوزویید تبدیل می‌شود که از یک سر و یک دم تشکیل شده است. سر متشکل از هسته متراکم سلول است که پیرامون سطح آن را لایه نازکی از سیتوپلاسم و غشای سلول فراگرفته است. یک کلاهک ضخیم موسوم به آکروزوم بر روی سطح خارجی قدامی سر قرار دارد که عمدتا از دستگاه گلژی به وجود آمده است. این کلاهک محتوی تعدادی آنزیم مشابه آنزیم‌های لیزوزوم‌های سلول معمولی است، از جمله می‌تواند فیلامان‌های پروتئوگلیکان‌ بافت‌ها را هضم کند، و آنزیم‌های پروتئو‌لیتیک قوی که می‌توانند پروتئین‌ها را هضم نمایند. این آنزیم‌ها نقش مهمی در توان اسپرم برای ورود به تخمک و لقاح آن را دارند.

دم اسپرم موسوم به فلاژل دارای سه جزء اصلی است: (1) اسکلت مرکزی متشکل از 11 میکروتوبول که به مجموعه آن‌ها آکسونم می‌گویند (ساختمان آن مشابه ساختمان مژک‌های سطح سایر سلول‌هاست)، (2) یک غشای سلولی نازک که آکسونم را می‌پوشاند، (3) مجموعه‌ای از میتوکندری‌های پیرامون آکسونم در بخش پروگزیمال دم (موسوم به تنه دم).

حرکت دم به جلو و عقب (حرکت فلاژلی) تحرک اسپرم را فراهم می‌سازد. این حرکت حاصل لغزش ریتمیک طولی بین توبول‌های قدامی خلفی تشکیل‌دهنده آکسونم است. انرژی این روند را ATP ساخته‌شده در میتوکندری‌های تنه دم فراهم می‌کند.

اسپرم‌های طبیعی با سرعتmm/min 4-1 در محیط مایع حرکت می‌کنند. این تحرک به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در جستجوی تخمک در دستگاه تناسلی زن پیش روند

[Himmler 22171]

بلوغ اسپرم در اپیدیدیم.

 

اسپرم پس از ساخته شدن در لوله‌ای منی‌ساز به چند روز وقت باری عبور از اپیدیدیم 6 متری نیاز دارد. اسپرم برداشته شده از لوله‌ای منی‌ساز یا قسمت‌های اولیه اپیدیدیم بی تحرک است و قدرت بارورسازی تخمک را ندارد. اما اسپرم پس از 18 تا 24 ساعت ماندن در اپیدیدیم، قدرت تحرک می‌یابد، گرچه پروتئین بازدارنده در مایع اپیدیدیم وجود دارند که تا پس از انزال مانع از تحرک نهایی آن می‌شوند.

[Himmler 22171]

ذخیره‌سازی اسپرم

. بیضه‌های بالغین جوان روزانه حدود 120 میلیون اسپرم تولید می‌کنند. مقدار کمی از آن‌ها می‌تواند در اپیدیدیم ذخیره می‌شود، ولی بیشتر آن‌ها در مجرای دفران ذخیره می‌شوند. آن‌ها حداقل به مدت یک ماه می‌توانند ذخیره شوند و باروری خود را حفظ ککند. مواد بازدارنده متعددی که در ترشحات مجاری وجود دارند اسپرم‌ها را در تمام طول این مدت به حال شدیدا سرکوب‌شده و غیرفعال نگه ‌می‌دارند. اما در صورت فعالیت‌های جنسی و انزال‌های زیاد ممکن است ذخیره‌سازی بیش از چند روز طول نکشد.

اسپرم‌ها پس از انزال نتحرک می‌شوند و طی روندی به نام بلوغ قدرت بارورسازی تخمک را می‌یابند. سلول‌های سرتولی و اپیتلیوم اپیدیدیم مایع مغذی خاصی ترشح می‌کنند که همراه اسپرم خارج می‌شود. این مایع حاوی هورمون‌ها (از جمله استروژن‌ها و تستوسترون)، آنزیم‌ها و عناصر غذایی خاص لازم بلوغ اسپرم است.

مورفولوژی اسپرم بالغ. اسپرم طبیعی متحرک و بارور قادر است با حرکت فلاژلی خود با سرعت mm/min 4-1 در محیط مایع حرکت کند. فعالیت اسپرم در محیط خنثی و مختصر قلیایی (نظیر آنچه در منی انزالی وجود دارد) تا حدود تقویت می‌شود و در محیط مختصر اسیدی تا حدود زیادی تضعیف می‌گردد. محیط شدیدا اسیدی می‌تواند سبب مرگ اسپرم شود.

[Himmler 22171]

عوامل هورمونی محرک اسپرماتوژنز

چند هورمون در اسپرماتوژنز نقش اساسی را دارند. برخی از آن‌ها از این قرارند:

1- تستوسترون که از سلول‌های لیدیگ در میان‌بافت بیضه ترشح می‌شود، برای رشد و تقسیم سلول‌های زایای بیضه در مرحله اول ساخت اسپرم ضروری است.

2- هورومون زردساز (lh) که از غده هیپوفیز قدامی ترشح می‌شود، سلول‌های لیدیگ را وادار به ترشح تستوسترون می‌کند.

3- هورمون محرک فولیکول (fsh) که آن هم از غده هیپوفیز قدامی ترشح می‌شود، سلول‌های سرتولی را تحریک می‌کند، تبدیل اسپرماتیدها به اسپرم (روند اسپرمیوژنز) بدون این تحریک رخ نخواهد داد.

4- استروژن‌ها که بر اثر تحریک سلول‌های سرتولی با fsh از تستوسترون ساخته می‌شوند، احتمالا برای اسپرمیوژنز لازمند.

5- هورمون رشد (و نیز بیشتر هورومون‌های دیگر) برای کنترل اعمال متابولیک زمینه‌ای در بیضه‌ها لازم است. هورمون رشد اختصاصا باعث پیشرفت تقسیم اولیه خود اسپرماتوگونی‌ها می‌شود، در غیاب آن ( مثلا در کوتوله‌های هیپوفیزی) اسپرماتوژنز به شدت ناقص است یا اصلا وجود ندارد و لذا شخص نابارور است.

منبع بیولوژی

[Himmler 22171]

SPERMATOGENESIS

Spermatogenesis refers to the meiotic cell divisions that produce sperm cells. This occurs in the testes of males

At puberty, male hormones stimulate diploid cells in the testes called spermatogonia to under mitotic cell division. Half of the daughter cells formed are type A spermatogonia. The other half are type B spermatogonia. The type A spermatogonia are used to replenish the spermatogonia supply. They do not differentiate. The type B spermatogonia differentiate into primary spermatocytes. The primary spermatocytes undergo meiosis. The two daughter cells produced by meiosis I are called secondary spermatocytes. These cells undergo meiosis II to form four spermatids

The spermatids produced by meiosis will differentiate to become functional sperm

[Himmler 22171]

یک انیمشن ساده برای فهم بیشتر موضوع

در زیر این تصویر

 

 

 

در لینک عبارت To view an animation of this process, click

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

نوشته شده که میتونید انیمشن را ملاحظه کنید

 

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Himmler 22171]

مقایسه تقسیمات کروموزومی در در دو جنس ضمن میوز و میتوز

 

 

 

میوز و میتوز

 

 

[H.j.b 84]

مرسی داداش

[Himmler 22171]

[h=3]چه زمانی اسپرم ها قدرت باروری بیشتری دارند؟[/h]نتیجه یک تحقیق نشان می دهد مردانی که به علت آسیب دیدگی اسپرم توانایی بارورسازی پایینی دارند،اگر به مدت یک هفته هر روز از طریق همبستری،انزال داشته باشند، کیفیت اسپرمشان بهبود می یابد.

یک محقق استرالیایی در کنفرانس انجمن اروپایی تولید مثل انسانی و جنین شناسی با اعلام نتایج پژوهشهای خود گفت:در حالی که پیش از این به زوج ها توصیه می شد هر دو سه روز یک بار رابطه جنسی داشته باشند ولی تحقیقات او نشان می دهد همبستری هر روزه به ارتقای سلامت اسپرم ها کمک می کند.

دکتر دیوید گرینینگ به حاضران در این کنفرانس گفت او در تحقیقاتش بر 118 مرد آزمایش انجام داده و نتیجه کارش رضایت بخش بوده است.به گفته دکتر گرینینگ میزان آسیب دیدگی اسپرم در هشتاد درصد مردانی که مورد آزمایش قرار گرفتند،بعد از یک هفته انزال روزانه،12 درصد کاهش یافت.در این حال،به علت انزال روزانه میزان اسپرم های خارج شده در هر رابطه جنسی که این مردان برقرار می کردند از 180 میلیون به حدود 70 میلیون کاهش پیدا می کرد ولی به گفته آقای گرینینگ این رقم همچنان در دامنه مطلوب برای برخورداری از قدرت باروری است.به گفته گرینینگ، برقراری رابطه جنسی هر روزه به افزایش تحرک اسپرم ها نیز کمک می کند.

[Himmler 22171]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Himmler 22171]

محققان استرالیایی در کنفرانس انجمن اروپایی تولید مثل انسانی و جنین‌شناسی گفته‌اند که پیش از این،به همسران توصیه می‌شد هر دو سه روز یک بار فعالیت زناشویی داشته باشند.دکتر دیوید گرینینگ،سرپرست تیم تحقیقاتی،گفت که در تحقیقاتش روی 118 زوج به این نتیجه رسیده است.به گفته او،میزان آسیب‌دیدگی اسپرم در 80 درصد مردانی که مورد آزمایش قرار گرفته‌اند،بعد از یک هفته انزال روزانه، 12 درصد کاهش یافت.در رابطه با این تحقیق جدید،دکتر محمدرضا رزاقی،جراح و متخصص اورولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی توضیح میدهند...

 

آقای دکتر! درباره این تحقیق جدید محققان استرالیایی چه نظری دارید؟

البته این یک تحقیق جدید است و کار بیشتری باید انجام بگیرد تا نتایج قطعی‌تر به دست آید اما تا به حال در کتاب‌های معتبر اورولوژی درباره ارتباط فعالیت زناشویی بیشتر و سلامت اسپرم چیزی نوشته نشده است.این را می‌دانیم که

فعالیت زناشویی بیشتر،احتمال باروری را بیشتر می‌کند،به ویژه اگر در حوالی زمان تخمک‌گذاری یا متناسب با این زمان باشد

.آمارها نشان می‌دهد که مردان

چاق معمولا روابط زناشویی کمتری دارند و این موضوع تاثیر زیادی بر باروری آنها دارد.اما حالت‌های فعالیت زناشویی هم موثر است.

[Himmler 22171]

تغذیه چه نقشی دارد؟

ویتامین

c و آنتی‌اکسیدان‌ها از نقص یافتن اسپرم جلوگیری می‌کنند و حرکت آن را افزایش می‌دهند و میزان استرس را در تخمک‌ها و دستگاه تناسلی کاهش می‌دهند

.

کمبود روی موجب کاهش یافتن میزان هورمون تستوسترون و اسپرم می‌شود

.مصرف الکل تا 50 درصد باعث کاهش قابلیت باروری می‌شود و تولید اسپرم را کاهش داده و تولید اسپرم‌های غیرعادی و ناهنجار را افزایش می‌دهد.

 

ورزش هم تاثیری دارد؟

قطعا.ورزش متعادل می‌تواند راه خوبی برای تقویت توانایی باروری باشد.بهترین ورزش‌ها برای افزایش سلامت اسپرم،ورزش‌های هوازی سبک مثل پیاده‌روی،شنا و دوچرخه سواری است.

[Himmler 22171]

چه عواملی سلامت اسپرم را تهدید می‌کند؟

وجود

سابقه عفونت پروستات یا عفونت‌های ناحیه تناسلی،سابقه ضربه به بیضه‌ها یا چرخش بیضه‌ها،ابتلا به واریکوسل،سابقه بلوغ زودرس یا دیررس،تماس با مواد سمی در حین کار نظیر مس، کادمیوم و جیوه، اکسید اتیلن،

کلرید وینیل،مواد رادیو اکتیو و اشعه،مصرف

دخانیات،قرارگیری ناحیه تناسلی در شرایطی با دمای بالا،ترمیم فتق،داروهای مورد استفاده در درمان زخم‌ها یا پسوریازیس،دیابت،بیماری سیستیک فیبروزیس و آلودگی هوا و میزان سرب موجود در هوای تنفسی.

مشکل اصلی اسپرم‌های غیرطبیعی چیست؟

اگر تعداد اسپرم‌های

غیرطبیعی خیلی زیاد باشد،می‌تواند اثر منفی روی باروری داشته باشد

.برخی

از متخصصان عقیده دارند که اسپرم‌های غیرطبیعی در عبور از لوله رحمی و سوراخ کردن دیواره تخمک دچار مشکل می‌شوند.

تعداد زیاد اسپرم‌ها می‌تواند احتمال باروری را افزایش دهد و طبیعی بودن آنها نیز نقش حیاتی در باروری دارد.نتایج تحقیقات نشان داده است که

مردان با تعداد کم اسپرم‌ها همچنان می‌توانند بارور باشند،به شرط اینکه درصد اسپرم‌های طبیعی در آن‌ها بالا باشد.

[Himmler 22171]

آسیب‌دیدگی اسپرم‌ها

باور عمومی محققان این است که

هرچه اسپرم‌ها به مدت طولانی‌تری در بیضه‌ها باقی بمانند به خاطر شرایط محیطی و دمای بدن دچار آسیب‌دیدگی بیشتری می‌شوند و ناباروتر می‌شوند

.

از سوی دیگر،دیوید گرینینگ،سرپرست تیم تحقیقاتی محققان استرالیایی توصیه می‌کند بهترین راه برای

تقویت قدرت بارداری،برقراری رابطه هر روزه در دوره تخمگذاری زنان است

.پزشکان با جالب دانستن آزمایش‌های دکتر گرینینگ می‌گویند این نتیجه شاید برای همه مردان مفید نباشد.

به گفته دکتر آلن پیسی از دانشگاه شفیلد در بریتانیا این توصیه در مردانی که تولید اسپرم پایینی دارند،به نتیجه مطلوب نمی‌انجامد.محققان دانشگاه

کالیفرنیا،انگشت اتهام را به سمت وان‌های پر از آب داغ حمام،جکوزی‌ها و حوضچه‌های آب‌گرم گرفته‌اند.آنها می‌گویند حرارت این مکان‌ها،روی تعداد و کیفیت اسپرم‌ها،حداقل تا چند ماه،تاثیر می‌گذارد و این چیزی است که می‌تواند باروری مردان را کم کند.

 

این محققان مردانی را که به علت ناباروری به این کلینیک‌ها مراجعه کرده بودند،بررسی کردند. آزمایش‌ها نشان داد در آنهایی که حداقل 30 دقیقه در هفته در وان پر از آب داغ حمام،قرار می‌گرفتند، هم تعداد اسپرم‌ها کم شده و هم شاخص‌های کیفیت اسپرم آنها پایین‌تر آمده بود؛شاخص‌هایی مثل تحرک،اندازه و غیره. بعد از 3 تا 6 ماه خودداری از این گونه حمام‌ها،در نیمی از این مردان تعداد اسپرم‌ها 5 برابر شده بود؛ نکته‌ای که از نظر دانشمندان، یک تاثیر فوق‌العاده بود. در این مردان همچنین تحرک اسپرم‌ها از 12 درصد به 34 درصد رسیده بود که این هم قابل توجه بود.نکته جالب اینکه 5 نفر از 6 نفری که قطع این حمام‌های داغ روی آنها تاثیری نگذاشته بود،سیگاری‌های قهاری بودند و باعث شدند محققان به این نتیجه برسند که

اثر منفی سیگار بر کیفیت اسپرم‌ها آن قدر مهم هست که ادامه ناباروری این مردان را بتوان به آن نسبت داد.