راز ناتواني هوشي انسان‌ها در بال‌هاي مگس ميوه!

[Matin H-d 18145]

موفقيت دانشمندان ايراني و آلماني در كشف جهش عامل ناتواني هوشي ارثي

 

 

 

تيمي از محققان ايراني و آلماني با بررسي رفتار مگس‌هاي ميوه در حال بررسي ارتباط يك جهش ژني با ناتواني هوشي ارثي در انسانها هستند.

 

 

 

برخي مگس‌هاي ميوه به دليل جهش‌هايي در ژني موسوم به dNab2 نمي‌توانند بالهاي خود را در فاصله خيلي نزديك از بدنشان نگه داشته و همچنين با رفتارهاي پروازي و بالا رفتن نيز مشكل دارند.

 

 

در مطالعاتي كه توسط محققان دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران با همراهي دكتر مسعود گرشاسبي، محقق پست دكتري موسسه مكس‌پلانك برلين بر روي چند خانواده ايراني انجام شده، جهش‌هاي اين ژن كه در اينجا ZC3H14‌ نام دارد، منجر به ناتواني هوشي شده است. ناتواني هوشي به شرايطي گفته مي‌شود كه پيش از اين به عنوان عقب‌ماندگي ذهني تلقي مي‌شد.

 

 

 

پروتئيني كه با Nab2/ZC3H14 رمزگذاري شده، ظاهرا بخشي از گروه پروتئين‌هايي است كه براي مثال در سندرم x شکننده مختل مي‌شوند. اين پروتئين‌ها عملكرد سلول‌هاي مغز را با اتصال به آران‌اي تنظيم مي‌كنند.

 

 

 

مقايسه عملكرد Nab2/ZC3H14 گونه‌هاي متقابل، چگونگي عملكرد سلول‌هاي مغزي در تنظيم اين ژنها را با كنترل اندازه دم آران‌اي آنها براي دانشمندان روشن كرده است.

 

 

 

محققان دانشكده پزشكي دانشگاه اموري از دهه 1990 در تلاش براي بررسي ژن Nab2 بوده و به مطالعه حشرات ميوه با اختلال اين ژن مي‌پرداختند.

 

 

 

شناسايي حشرات با اين جهش از حشرات سالم كار سختي نيست، چرا كه حشرات جهشي بال‌هاي خود را از بدنشان دور نگه مي‌دارند. اما در آن زمان اين محققان از دليل اصلي اين مشكل آگاه نبوده و نمي‌دانستند كه آيا اين امر به دليل عضلات متصل به بالها بوده يا از شبكه عصب‌هاي كنترل كننده اين عضلات ناشي مي‌شود.

 

 

 

در سال 2009، تحقيق مشترك دكتر گرشاسبي و محققان دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران به اين دانشگاه فرستاده شد كه در آن به مطالعه خانواده‌هايي كه با ازدواج فاميلي تشكيل شده بودند و جهش ژنتيكي خاصي كه به ناتواني هوشي منجر مي‌شود پرداخته شده بود.

 

 

 

تيم مشترك تهران-برلين دريافت كه جهشي در ژن ZC3H14 منجر به اين اختلال در خانواده‌هايي با ريشه فاميلي شده است. همچنين در اين تحقيقات مشخص شد كه اين اختلال ممكن است هم در دختران و هم در پسران موروثي شده و البته الزاما با تغييرات ظاهري مانند اوتيسم همراه نيست.

 

 

 

كشف ارتباط بين حشره و انسان منجر به بروز پرسش‌هاي جديدي شده است. پروتئين Nab2/ZC3H14 دم‌هاي پلي A را به هم متصل مي‌كند. اين پروتئين اندازه اين دمها را كه ممكن ايت براي برخي از ژنها مهمتر از بقيه باشد محدود مي‌كند.

 

 

 

به گزارش ايسنا، دانشمندان دانشگاه ايموري در حال حاضر در حال بررسي بيشتر در مورد حشرات ميوه جهشي براي درك دقيقتر از مشكل ژنتيكي آنها هستند.

 

 

 

اين محققان در حال تحقيق بر روي سلول‌هاي مغزي كه تحت تاثير اين جهش قرار مي‌گيرند و همچنين اين مساله هستند كه كدام ژنها و فرآيندها در اين سلولها از بين مي‌روند. اگرچه به نظرساختار كلي مغز اين حشرات سالم است، اما شواهد اوليه نشان از اين دارد كه اين جهش بر ساختارهاي مرتبط بر يادگيري و حافظه تاثير مي‌گذارند.

 

 

 

از سوي ديگر محققان ايراني در برلين و تهران در حال بررسي بر روي ميزان شيوع جهش ZC3H14 در گروهاي انساني خارج از ايران بوده و اينكه آيا اين جهش در ساير گونه‌هاي ناتواني هوشي تاثير دارد يا خير.

 

 

 

نتايج اين تحقيقات در مجله مجموعه مقالات آكادمي ملي علوم منتشر شده است.