sam arch 55879 اشتراک گذاری ارسال شده در 27 خرداد، ۱۳۹۰ این مطلب به صورت خلاصه ارائه شده است در صورت نیاز به دسترسی کامل به فایل pdfضمیمه مراجعه کنید در این فایل دیاگرام و عکس برای توضیح بیشتر موجود است. بررسی خصوصیات مسیر حرکت کلیات سیستم اتوبوس همانند وسایلنقلیه ریلی که بر روي ریل حرکت می کنند، در مسیرهاي حرکتی و هدایتی با ویژگیهاي متفاوت حرکت مینماید. در حقیقت مسیرهاي حرکت یکی از کلیديترین اجزاء سیستمهاي اتوبوسرانی م یباشند بطوریکه میتوانند بر طراحی و برنامه ریزي تأ ثیر بسزایی داشته باشند. هدف اص لی از ایجاد مسیرهاي حرکتی براي سیستم اتوبوسرانی ، فراهم نمودن فضایی براي عملکرد وسایلنقلیه این سیستم میباشد بطوریکه وسایلنقلیه بتوانند بدون تأخیر و برخورد با وسایل نقلیه دیگر، خدمات بهتر و مطمئن تري را به مساف ران ارا ئه دهند. به گفته بسیاري از متخصصان حملونقل عمومی مسیر حرکت، مهمترین عنصر در تعیین میزان سرعت و قابلیت اطمینان درخدمات سیستم اتوبوسرانی است . در نهایت از آنجایی که اجزاء سیستم اتوبوسرانی در معرض دید عدة زیادي از مسافران موج ود و مسافران احت مالی در آینده ق رار دارند، مسیرهاي حرکتی میتوانند تأثیر بسیاري بر پذیرش عمومی و خصوصیات این سیستم داشته باشند. مسی ر حرکت اتوبوس هاداراي 2 خصوصیت بارز میباشد که در ادامه مورد بررسی قرار میگیرند و عبارتند از: میزان و چگونگی تفکیک مسیر حرکت نحوه علامتگذاري مسیر حرکت میزان و چگونگی تفکیک مسیر حرکت چگونگی تفکیک مسیر حرکت از بقیه ترافیک وسایل نقلی ه اصلی ترین پارام تر در طراحی مسیر حرکت می باشد. مسیره اي حرکتی میتوانند بر اساس میزان دسترسی (نحوه تفکیک مسیر) و یا نوع تسهیلات طبقه بندي شوند. مسیرهاي حرکت ی سیستم اتوبوسرانی معمولا بصورت شعاعی طراحی می شوند بطوریکه مرکز شهر را به مناطق مسکونی یا تجاري حومه متصل می نماین د.در بعضی شهرهاي بزرگ، مسیرهاي حرکتی در صورتیکه چند مرکز جذب سفر و مناطق مسکونی را به یکدیگر متصل سازند، در حالتیکه بصورت معمول این وظیفه به عهدة چند خط جداگانه اتوبوس باشد، میتوانند بصورت شبکه اي اجرا شوند. همچنین امت داد مسیرهاي حرکتی باید بصورت مستقیم باشد و تعداد گردشها به سمت چپ و راست باید به میزان حداقل باشند. در مسیرهاي حرکتی که از مرکز شهر عبور می کنند و به مناطق اداري و تجاري شهر خدمات ارائه میدهند باید تسهیلاتی وجود داشته باشند تا خدمات مطلوبتري به مسافرانی که در این مناطق سفر خود را آغاز میکنند و یا به پایان میرسانند ، ارائه شود .این تسهیلات باید بگون ه اي باشند که میزان اطمینان م سافران از خدمات این سیستم را در سطح مطلوبی حفظ نمایند، زمان هدر رفته ناشی از تأخیرات جریان کلی ترافیک را به حداقل برسانند و دسترسی مناسبی را براي افراد پیاده فراهم نمایند. در گلوگاهها و یا در طول مسیر باید اقدامات اولویت دهنده اي براي اتوبوس ها در نظر گرفته شود .در رویکردهایی که به پلهاي عبور از رودخانه، تقاطع هاي اصلی یا دیگر گلوگاههایی که تراکم ترافیکی بالایی دارند، منتهی میشوند مسیرهاي فرار از صف میتوانند نقش مهمی در کاهش تأخیر داشته باشند. مسیرهاي حرکت باید پذیرش عمومی اتوبوسها ر ا در اجتماع ایجاد و افزایش دهند. این مسئله بویژه زمانی که اتوبوسها در خطوط ویژه، یا در مسیرهاي ویژه میا نی شریانیها حرکت می کنند، اهمیت مییابد. استفاده از رنگهاي خاص در روسازي (بعنو ان مثال سبز، زر د و یا قرمز) یا استفاده از مواد خاص که خطوط ویژه اتوبوس را از خطوط جریان کلی ترافیک متمایز مینماید میتواند به افزایش پذیرش عمومی کمک نماید. نصب علام تگذاري، نشانه گذا ري و کنترلهاي چراغدار به حد ک افی یکی از موارد مهم در مسیره اي حرکت میباشند. این امر به ویژه در مبادي ور ود و خروج خطوط ویژه خلاف جهت در شریانیها، مسیرهاي میانی آنها، مسی رها و خیابا نهاي ویژه عبور اتوبوس و خطوط ویژه اتوبوس در آزادراهها اهمیت دارد. خطوط ویژه اتوبو س و خطوط فرار از صف میتوانند در طول خیابانهاي یک طرفه و دو طرفه تعبیه گردند. خطوط ویژه همسو با جریان را در مکانهایی م ی توان ایجاد نمود که علاوه بر خط ویژه حدا قل دو خط براي جریا ن کلی ترافیک و همسو ب ا آن وجود داشته باشد. خطوط ویژه خلاف جهت نیز در خیابانهایی م یتوان احداث کرد که حداقل دو خط براي جریان ترافیک مخالف تخصیص داده شده باشد. همچنین مسیرهاي ویژه میانی شریانیها در صورتی قابل اجرا هستند که حداقل یک خط براي عبور و یک خط براي پارکینگ در هر جهت وجود داشته باشد. در مواردي که شرایط کاملاً محدود کنندهاي وجود دارد، براي اح داث خط ویژه در خیابانهاي دو طرفه باید حداقل یک خ ط عبور و یک خط گردش به چپ علاوه برخطوط ویژه براي جریان کلی ترافیک هرطرف وج ود داشته باشد. طراحی مسیرهاي حرکت باید بگونهاي انجام شود که متناسب با عرض خیابان و نیازهاي ترافیکی باشد . در بهترین حالت خطوط ویژه اتوبوس باید بگونهاي احداث شوند که خطوط جریان عبوري کل ترافیک و در نتیجه ظرفیت مسی ر را در سمتی که ترافیک سنگین است، کاهش ندهند. ایجاد خطوط ویژه میتواند از طریق منع پارکینگ حاشی هاي یا کاهش عرض خطوط عبوري براي ایجاد خط عبوري جدید و یا حذف خطوط گردش به چپ انجام پذیرد. مسیرهاي حرکت در ترافیک مختلط در شرایط ی که موانع فیزیکی، محیطی و ترافیکی، اجراي خطوط ویژه و یا مسیرهاي ویژه اتوبوسها را امکانپذیر نسازن د و همچنین اتوبوسها قادر باش ند تا در خیابانها با سرعت مناسب عبور نم ایند، اتوبوسها م یتوانند در خیابانهاي موجود و به صورت مختلط با جریان کلی ترافیک فعالیت نمایند. در اصل، خطوط مشترك پایه اي ترین مسیر حرکت اتوبوسها میباشند. لازم به ذکر است همه سیستمه اي حملونقل همگانی که از وسایلنقلیه چرخ لاستیکی استفاده می کنند میتوانند از این مسیرها استفاده کنند و مختص مدخل اصلی نمی شود. مزایایی که این حالت دارد اینست که به هزینههاي اجرایی و سرمایه گذاري پایینی نیاز دارد و اجراي آن سریع میباشد. با این حال این مسئله میتواند سرعت اتوبوسها، قابلیت اطمینان خدمات و مقبولیت این سیستم را کاهش و زمان تأخیر را افزایش دهد و بهتر است این نوع مسیر حرکت بصورت خیلی محدود درخطوط ارتباطی به کار گرفته شود. راهکارهایی که می توان براي کاهش تأخیردراین حالت اعمال نمود بصورت خلاصه در زیر معرفی شده اند. توقفگاه پیش آمده اتوبوس در برخی ایستگاهها به منظور تسهیل در امر پهلوگیري اتوبوسها و همچنین جلوگیري از توقف وسایل نقلیه دیگر، در محل ایستگاهها، مکان ایستادن مسافران را بصورت پیش آمده در حریم خیابان ایجاد مینمایند. مسیرهاي فرار از صف خطوط مشترك حرکتی م یتوانن د با استفاد ه از مسیرهاي فرا ر از صف اصلاح شوند. مسیرهاي فرار ازصف معمولاً در تقاطعات چراغدار و یا سایر مکانهایی که ازدحام ترافیک در زمان اوج ترافیک وجود دارد (مانند مکانهایی که عرض خطوط کاهش پیدا میکند یا در پلها و...) ایجاد میشوند . این مسیرها میتوانند بصورت مشترك با گردش به راست مورد استفاده قرار گیرند. با این حال زمانی که حجم گردش به راست زیاد باشد خطوط گردش به راست و فرار از صف باید بصورت جداگانه فراهم شوند. به منظور ورود راحت اتوبوسها به مسیرهاي فرار از صف، ورودي این مسیرها باید به حد کافی از تقاطع دور باشند. خطوط ویژه همانطور که قبلاً گفته شد خطوط ویژه یکی از گروههاي مسیرهاي حرکتی می باشند که خود داراي انواع گوناگونی هستند که در ادامه بطور مفصل معرفی می شوند. اما خط ویژه چه مفهومی دارد؟ در حقیقت خط ویژه اتوبوس، یک خط ترافیکی در یک خیابان میباشد که به عبور اتوبوسها تخصیص یافته است. در کریدورهایی که امتداد مسیر اتوبوسها با مسیر یک خیابان شریانی همسو میباشند، خطوط ویژه میتوانند گزینه مناسبی از نظر سرعت و قابلیت نسبت به خطوط مشترك با دیگر وسایلنقلیه براي اتوبوسها باشند. براي ایجاد خط ویژه در مسیرهاي شریانی, یک خط عبور از خیابان شریانی فقط براي استفاده اتوبوسها اختصاص مییابد بطوریکه دیگر وسایلنقلیه اجازه استفاده از این خط را نخواهند داشت. به منظور جلوگیري از استفاده دیگر وسایلنقلیه از خطوط ویژه میتوان از موانع فیزیکی و یا نیروهاي پلیس استفاده نمود. برخی از نکات کلی که درباره خطوط ویژه مطرح می باشند به شرح زیر هستند: اعمال مقررات باید طوري تنظیم گردد که از سوار و پیاده کردن مسافران توسط تاکسیها در خط ویژه اتوبوس جلوگیري بعمل آید. در خیابانهاي یکطرفه محل سوار و پیاده شدن مسافران از تاکسی باید در سمت مخالف خط ویژه تعبیه شوند. دسترسی مسافران به ایستگاهها و پایانههاي اتوبوس باید ایمن و مطمئن باشد. ایستگاههاي خطوط ویژه حاشیه اي بای د فضاي مناسبی را براي انتظار و عبور مسافران فراهم نماین د. محلهاي عبور از عرض خیابان براي دسترسی به ایستگاههاي خطوط ویژه میانی باید در مکانهاي چراغداري که زمان جداگانه اي را براي عبور عابران پیاده در زمانبندي چراغها در نظر گرفتهاند، انجام گیرد . همچ نین در طول مسیر بغی ر از محل ایستگاه ها باید حفاظ هایی تعبیه گردند تا از عبور نامط مئن و خطرناك عابران پیاده جلوگیري به عمل آید. خطوط ویژه حاشیهاي همسو با جریان ترافیک خطوط ویژه همسو با جریان معمولترین نوع راهکارهاي اولویتدهی به اتوبوسه ا می باشند که جری ان عبوري اتوبوسها را تسریع میبخشند. در اصل، این خطوط براي تسهی ل حرکت اتوبوس در مناطق مرکزي شهرها از طریق تفکیک مسیر حرکت آنها از جریان کلی ترافیک است استفاده می شوند.لازم به ذکر است این خطوط در شریانی هاي خار ج از محدوده مرک زي نیز مورد استفاده قرارمیگیرند. خطوط ویژه همسو با جریان میتوانند در تمامی ساعات و یا صرفاً در ساعات اوج مورد استفاده قرار گیرند. براي خطوط ویژه حاشیهاي که در خیابانهاي یکطرفه و یا دو طرفه احداث میشوند 3 تا 4 متر عرض در نظر گرفته شود. در مکانهایی که خیابان داراي عرض کافی میباشد و / باید 5 همچنین نیاز براي دسترسی به مناطق تجاري در پیادهروها زیاد است خطوط ویژه باید داراي عرض 6 متر باشند تا اتوبوسها بتوانند از کنار خودروهاي باري که کار پخش و توزیع کالاها را دارند و در حال خدمتدهی به مکانهاي تجاري کنار مسیر میباشند، عبور نمایند. خطوط ویژه خلاف جهت حرکت گزینه دیگري که میتوان بعنوان مسیر حرک ت در نظر گرفت خط ویژه خلاف جهت جریان ترافیک می باشد. این خط ویژه خطی است که برخلاف جهت جریان در خیابانه اي معمولاً یکطرفه کشیده می شوند. این خطوط میتوانند مسیرهاي مستقیمی را براي اتوبوس ه ا در مناطقی که خیابانهاي یکطرفه نیز در شبکه راهها وجود دارند، فراهم نمایند. خطوط ویژه خلاف جهت بر خلاف خطوط ویژه حاشیه اي نیازي به مراقب ت و اعمال شدید قانون ندارند زیرا افراد متخلف در این خطوط به راحتی شناسایی و جریمه میشوند. خطوط ویژه عادي خلاف جهت جریان باید حداقل 4 متر میباشند تا بتوان / 3/7 متر عرض داشته باشند اما مناسبترین حالت خطوط با عرض 4 تا 5 فضایی نیز براي ایستادن افرادي که در وسط قرار گرفته اند و قصد عبور از جریان ترافیک مقابل را دارند، فراهم گردد . حرکت گردش به چپ جریان ترافیک مقابل حتی الامکان باید محدود شود وصرفاً در محلهایی انجام شود که داراي چراغ راهنمایی م یباشند و داراي زمان گردش به چپ مجزاهستند. توقف وسایلنقلیه باري در خط ویژه براي تخلیه بار نیز باید محدود شود مگر در مکانهایی که فضایی ویژه در نظر گرفته شده است. خطوط ویژه داخلی همسو با جریان در بعضی شرای ط و مکانهای ی که پارك حاشیهاي باید حفظ شود، خطوط ویژه همسو با جریانترافیک باید در مجاورت خط پارك در خیابان هاي یکطرفه و دو طرفه ایجاد شوند. در خیابا نهایی که فضاي کافی وجود دارد، مطلوب است که خطوط گردش به چپ براي وسایلنقلیه دیگر فراهم شود. عرض مورد نیاز خیابان براي اجراي خطوط ویژه حداقل 18 متر (بدون وجود خط گردش چپ) و 21 متر (با وجود خطوط گردش به چپ یا راست) میباشد. ایجاد خطوط ویژه داخلی باعث میشوند دسترسی به کاربريهاي اطراف خیابان امکانپذیرتر شود. همچنین در نزدیکی تقاطعات، خط پارکینگ به خط گردش به راست تبدیل میش ود تا وسایلنقلیهاي که قصد گردش به راست دارند از خط ویژه براي گردش استفاده نکنند . مشکل ایننوع مسیرها ای ن است که وسایل نقلیه براي ورود و خروج به محوطه پارك حاشیه اي باید از خطوط ویژه استفاده نمایند و همچنین لازم است نظارت کافی وجود داشته باشد تا از پارك دوبل وسایل نقلیه جلوگیري گردد تا باعث مسدود شدن مسیر ویژه نگردد. خطوط ویژه میانی معمولاً در مسیرهایی که عرض کافی دارند، خطوط ویژه اتوبوس میتوانن در وسط خیابان یا شریانی تعبیه شوند . براي تمایز خطوط ویژه میانی با دیگر خطوط عبوري میتوان از رنگهایی در اینخطوط استفاده نمود. سکوهاي م سافران نیز معمولا در سمت راست جهت حرکت قرار دارند. لازم به ذکر است که این سکوها میتوانند در سمت چپ جهت حرکت نیز قرار گیرند اما در این حالت نیاز است تا وسایلنقلیه نیز به درهایی مجهز شوند که در سمت چپ قرار داشته باشند. در مکانهایی که فضا به حد کافی وجود دارد میتوان دو خط جدا به منظور رفت و برگشت براي خطوط ویژه میانی تعبیه نمود که با توجه به محدودیت فضا در اکثر نقاط چنین امري کمتر امکانپذیر میباشد. تجربههاي اجراي خطوط ویژه میانی نشان داده است که معمولا خطوط ویژه میانی نسبت به خطوط ویژه کناري کمتر مورد تعرض وسایلنقلیه دیگر قرار میگیرند. مسیرهاي ویژه میانی در شریانی ها مسیرهاي ویژه نیز همانند خطوط ویژه معمو لاً در مسیرهایی که عرض کافی دارند، اجرا می شوند. تنها فرقی که بین خطوط ویژه و مسیرهاي ویژه می باشد وجود موانع فیزیکی براي تفکیک مسیر ویژه از خطوط عبوري جریان کلی ترافیک و محدود نمودن دسترسی است. مشکل دسترسی عابران پیاده به ایستگاهه ا و گردش به چپ وسایلنقلیه نیز از جمله مسائلی هستند که مسیرهاي ویژه میانی با آنها در ارتباط میباشند. لازم به ذکر است مسیرهاي ویژه میانی از ن ظر مسیر حرکتی و ایستگاهها جذابیت خاصی را براي کاربران به همراه دارند. همچنین در مسیرهاي ویژه میانی به علت آنکه بصورت فیزیکی جدا شده اند، اعمال مقررات راحتتر است و به همین دلیل نماي مطلوبتري از اتوبوسها را به نمایش میگذارد. براي اح داث هر کدام از این مسیرها حداقل به عرضی معادل 3 تا 4 خط عبوري نیاز است تا بتوان خطوط عبوري و ایستگاهها را در این فضا ایجاد نمود. مسیرهاي ویژه حاشیه اي همسطح در بعضی از مناطق شهري میتوان مسیرهای ی براي حملونقل همگانی ایجاد نمود که صرفاً وسایلنقلیه سیستم حملونقل همگانی بتوانند در آن عبور نمایند. اینگونه مسیرها به علت اینکه وسایلنقلیه اتوبوسها را از جریان کلی ترافیک بطور کامل مجزا میساز ند و امکان دسترسی وسایلنقلیه دیگر به این مسیر را از طریق موانع فیزیکی از بین میبرند، امکان افزایش و بهبود سرعت، قابلیت اطمینا ن و ایمنی را براي اتوبوسها فراهم مینمایند. تنها نقطه تلاقی خطوط مجزاي همسطح با خطوط عبوري وسایلنقلیه دیگر در تقاطعات میباشد. مسیرهاي ویژه غیرهمسطح مسیرهاي ویژه اتوب وس که اغلب سط ح آن داراي اختلاف ارتفاع با مسیر وسایل نقلیه میباشند و به همین دلیل کاملاً بصورت مجزا میباشند، جذا بترین نوع مسیر حرکتی را براي اتوبوسها فراهم مینماید. مسیرها ي ویژه باعث میشوند تا اتوبوسها خدمات خ ود را سریع و مطمئن ارائه دهند بطوریکه سرعت خدمات آنها قابل مقایسه با خدمات سیستم ریلی سریع باشد. این مسیرها مطلوبیت بالایی را فراهم میکنند و میتواند توسعه اراضی مجاور مسیر را نیز به همراه داشته باشند. علامتگذاري مسیر حرکت همانگونه که خطوط راه آهن نشانگر مکان هایی هستند که مسافران میتوانند سفر خود را آغاز ویا به پایان برسانند، علامتگذاريها نیز میتوانند بصورت مؤثر مسافران را به محلهاي خدماتدهی اتوبوسها راهنمایی کنند. علامتگذاري مسیر حرکت میتواند از طریق روشهاي مختلفی از جمله علامتگذاري روي آسفالت، مشخصکننده هاي مسی ر 1، ترکیبها و بافتهاي مختلف روسازي و ر نگهاي مختلف روسازي انجام پذیرد که در اینجا سه روش اصلی به اختصار بیان شدهاند: استفاده از تابلوها و علائم تابلوها و علائم، اساسیترین روش براي علامتگذاري و اعلام خطوط ویژه اتوبوسها میباشند. نما د خطوط ویژه اتوبوسها شکل لوزي میباشد و این مفهوم را دارد که خودروهاي شخصی نباید وارد خطی که داراي علامت لوزي میباشد، شوند.علائم و تابلوهاي مربوط به این خطو ط در مناطقی که مسیر سیستم حملونقل همگان ی و یا خطوط ویژه اتوبوس در شریانیها واقع میباشند، در تقاطعهاي آن در تمامی جهات نصب میشوند. رنگها و بافتهاي گوناگون روسازي اجراي رنگهاي مختلف روسازي بوسیله آسفالتها یا بتن رنگی میتواند خطوط ویژهاي را که براي منظورهاي مختلف تعبیه شده اند را از دیگر خطوط متمایز نماید و باعث کاهش تداخلهاي وسایلنقلیه مختلف با خودروهاي عبوري ویژه در این خط وط شوند. منبع:معاونت عمرانی دفتر حمل و نقل و دبیرخانه شوراي عالی هماهنگی ترافیک شهرهاي کشور برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام 7 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده