معرفی منارجنبان اصفهان

[peyman sadeghian 30244]

منارجنبان یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان که در هفت کیلومتری غرب اصفهان و در مسیر جاده اصفهان به نجف آباد در روستایی به نام کارلادان واقع شده است.

این بنای تاریخی فرهنگی حدود 700 سال قبل در دوره ایلخان مغول با یک معماری منحصر به فرد ارزشی ساخته شده و اکنون نیز تنها "سازه لرزان کشور" محسوب می شود.

مقبره "عمرعبدالله بن محمد بن گورکانی" از زهاد و صلحای قرن هشتم هجری ، در قسمت زیرین این بنا قرار گرفته به جز سنگ قبر منصوب به او ، اطلاعات دیگری از وی در دست نیست . اما مردم بومی این منطقه براین عقیده هستند که منارجنبان به احترام این عارف بر روی مقبره اش احداث شده است.

با وفات شیخ زاهد در ذیحجه سال 716 هجری قمری ، این بنا که در آغاز تنها ایوانی بوده است ، ساخته شد و بعدها دو مناره معروف منارجنبان را به ساختمان آن افزودند. بنابراین بی شک ساختمان ایوان پس از سال 716 هجری قمری آغاز شده و به انجام رسیده است.

 

 

منارجنبان اصفهان

 

منارجنبان اصفهان

 

البته تاریخ دقیق ساخت مناره به درستی معلوم نیست و احتمالا در آخر عصر صفویه به ایوان مزبور اضافه شده است.

این بنا طوری بر پا شده که با تکان دادن تک مناره علاوه بر آنکه مناره دیگر نیز می لرزد، ارتعاش ناشی از تکان آن در کل ساختمان بسیار محسوس می شود. چگونگی این حرکت و انتقال به مناره دیگر اگر چه دیدگاهی تعجب بسیاری از مردم و بازدیدکنندگان آنرا برمی انگیخته است، از دیدگاه صاحبنظران و آنان که بر اموری چون معماری آگاهند، چندان شگفت و غیرطبیعی نیست. آنان براین باورند که در تمام بناهایی که چنین شکل و مناره هایی دارند ، حرکت هست و اگر در اینجا بسیار چشمگیر است، دلیل آن باریکی و سبکی این مناره هاست و گرنه جهانگردان و سیاحان به مناره ها و ساختمانهایی که به همین طریق می لرزیده اند، در نقاط دیگر جهان نیز اشاره کرده اند .

میزان زیر بنای ساختمان منارجنبان تاکنون مشخص نشده اما مساحت زمین بنا حدود 1300 مترمربع تخمین زده می شود. ایوان منارجنبان از سطح زمین 10 متر ارتفاع دارد و با احتساب ارتفاع 5/7 متری دریک از مناره های لرزان آن ، ارتفاع ساختمان در مجموع به ساختمان یک محفظه حدود 20/1 متر در 37 سانتی متر می باشد که در یک زمان فقط یک یا دو نفر می توانند از طریق این دریچه کوچک پله های مارپیچ حفاره را طی کنند و به بالای آن صعود نمایند.

در بنای تاریخی منارجنبان اصفهان با هدف زینت بخشی، یک نوع کاشی کاری بسیار ظریف از نوع معرق و به اشکال 16 ضلعی، دایره ای و چهارگوش و ذوزنقه ای و به رنگهای لاجوردی و فیروزه ای تعبیه شده که در دو حاشیه سقف داخلی ایوان درخششی خاص دارد.

برمزار آن روحانی زاهد و عابد قطه سنگی مرمری قرار داده اند که سوره یس از قرآن کریم حاشیه آنرا زینت داده است . کتیبه های دیگری نیز در این آرامگاه هست که از آن جله است. کتیبه ای بر سنگ مرمر بالای سنگ اصلی که از عمو عبدالله به عنوان یک مرد پرهیزکار و زاهد نام می برد و تاریخ او را نیز ذکر می کند .

وجود دو اتاق کوچک موسوم به "چله خانه" از دیگر نشانه های بارز ساختمان منارجنبان است که گفته می شود در این چله خانه در گذشته های دور مشاهیر و عرفا به مدت چهل شب با هدف تقویت روح معنوی خود عزلت گزینی می کرده اند.

لازم به ذکر است که در روزهای آغازین سال، روزانه هشت هزار نفر از دوستداران ابنیه تاریخی ، فرهنگی برای تماشای منارجنبان به این مکان روی می آورند. در این ایام به خاطر حفظ بنا و رهایی آن از سنگینی وزن جمعیت مشتاقی که برای رفتن به درون ساختمان در انتظارند، از ورود آنها به قسمت های بالایی بنا جلوگیری می شود . در این حال یکی از مراقبین بنا، با رفتن بر بالای یکی از مناره ها، آنرا تکان می دهد که با لرزش آن تماشاگرانی که در محوطه آزاد و همسطح زمین ایستاده اند به جلو می آیند. در زمان غیر از ایام نوروز، برای تماشاگران محدودیتی در ورود به داخل ساختمان و مناره ها وجود ندارد.

گرچه حرکت مناره های این بنا جالب توجه و اعجاب انگیز است ولی آنچه مسلم است این بنا برای چنین مقصودی ساخته نشده و حرکت دادن بیش از حد آن باعث تخریب این اثر ارزشمند خواهد گردید . این بنای تاریخی به شماره 349 در فهرست ملی ایران به ثبت رسیده است.