ضرب المثل های ایرانی (الف تا ی)

[*Polaris* 19606]

تخم نکرد نکرد وقتی هم کرد توی کاهدون کرد.

 

ترب هم جزء مرکبات شده.

 

تعارف کم کن ‌و بر مبلغ افزا.

 

تغاری بشکنه ماستی بریزد - جهان گردد به کام کاسه لیسان.

 

تف سر بالا، بر میگرده به ریش صاحبش.

 

تلافی غوره رو سر کوره در میاره.

 

تنبل مرو به سایه، سایه خودش میآیه.

 

تنها به قاضی رفته خوشحال برمیگرده.

 

تو بگو ( ف ) من میگم فرحزاد.

 

توبه گرگ مرگه.

 

توی دعوا نون و حلوا خیر نمی کنند.

 

تومون خودمون رو میکُشه، بیرونمون مردم رو.

[*Polaris* 19606]

جا تره و بچه نیست.

 

جاده دزد زده تا چهل روز اَمنه.

 

جایی نمی خوابه که آب زیرش بره.

 

جایی که میوه نیست چغندر، سلطان مرکباته.

 

جواب ابلهان خاموشیست.

 

جوابِ‌ های، هویـه.

 

جوانی کجائی که یادت بخیر.

 

جوجه را آخر پائیز می شمرند.

 

جوجه همیشه زیر سبد نمی مونه.

 

جون به عزرائیل نمیده.

 

جیبش تار عنکبوت بسته.

[*Polaris* 19606]

چار دیواری اختیاری.

 

چاقو دسته خودش رو نمیبره.

 

چاه کن همیشه ته چاهه.

 

چاه مکن بهر کسی، اول خودت، دوم کسی.

 

چاه نکنده منار دزدیده.

 

چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی.

 

چراغی که به خونه رواست، به مسجد حرام است.

 

چشم داره نخودچی، ابرو نداره هیچی.

 

چشمش آلبالو گیلاس می ‌چینه.

 

چغندر گوشت نمیشه، دشمنم دوست نمیشه.

 

[*Polaris* 19606]

چوب خدا صدا نداره، هر کی بخوره دوا نداره.

 

چوب دو سر طلا‌ست.

 

چوب را که برداری، گربه دزده فرار میکنه.

 

چوب معلم گله، هر کی نخوره خله.

 

چه خوشست میوه ‌فروشی - گر کس نخرد خودت بنوشی.

 

چیزی که شده پاره، وصله ور نمی‌ داره.

 

چه عزائیست که مرده ‌شور هم گریه میکنه.

 

چنار در خونه‌ شون رو نمی بینه.

 

[*Polaris* 19606]

خاله سوسکه به بچه ‌اش میگه: قربون دست و پای بلوریت.

 

خانه ‌ای را که دو کدبانوست، خاک تا زانوست.

 

خانه اگر پر از دشمن باشه بهتره تا خالی باشه.

 

خدا به آدم گدا، نه عزا بده نه عروسی.

 

خدا برف را به اندازه بام میده.

 

خدا جامه می ‌دهد کو اندام؟ نان می ‌دهد کو دندان؟

 

خدا خر را شناخت، شاخش نداد.

 

خدا را بنده نیست.

 

خودم کردم که لعنت بر خودم باد.

[*Polaris* 19606]

خواهر شوهر، عقرب زیر فرشه.

 

خواست زیر اَبروش رو برداره، چشماشو کور کرد.

 

خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو.

 

خری که از خری وابمونه باید یال و دمش رو برید.

 

خوشبخت آنکه خورد و کِشت، بدبخت آنکه مرد و هِشت.

 

خروسی را که شغال صبح میبره بگذار سر شب ببره.

 

خر، همان خره پالانش عوض شده.

 

خر ما از کرگی دم نداشت.

 

خر که جو دید، کاه نمیخوره.

[*Polaris* 19606]

خرس در کوه، بو علی سیناست.

 

خر را گم کرده پی نعلش میگرده.

 

خر را با آخور میخوره، مرده را با گور.

 

خر بیار و باقلا بار کن.

 

خرج که از کیسه مهمان بود - حاتم طایی شدن آسان بود.

 

خر از لگد خر ناراحت نمیشه.

 

خدا گر ببندد ز‌حکمت دری - ز‌رحمت گشاید در دیگری.

 

خدا نجار نیست اما در و تخته رو خوب بهم میندازه.

 

خدا وقتی بخواد بده، نمیپرسه تو کی هستی؟

 

خدا همونقدر که بنده بد داره، بنده خوب هم داره.

 

خدا یه عقل زیاد به تو بده یه پول زیاد به من.

 

خربزه شیرین مال شغاله.

 

خربزه که خوردی باید پای لرزش هم بشینی.

[*Polaris* 19606]

خیر در خانه صاحبش را میشناسد.

 

خوش زبان باش در امان باش.

 

خوشا بحال کسانی که مردند و آواز تو را نشنیدند.

 

خود گویی و خود خندی، عجب مرد هنر‌مندی.

 

خراب بشه باغی که کلیدش چوب مو باشه.

 

خانه نشینی بی‌بی از بی ‌چادریست.

 

خانه قاضی گردو بسیاره شماره هم داره.

[*Polaris* 19606]

داشتم داشتم حساب نیست، دارم دارم حسابه.

 

دانا داند و پرسد نادان نداند و نپرسد.

 

دانا گوشت میخورد نادان چغندر.

 

دانه فلفل سیاه و خال مهرویان سیاه -هر دو جانسوز است اما این کجا و آن کجا.

 

دختر تنبل، مادر کدبانو را دوست داره.

 

دختر میخواهی ماماش را ببین - کرباس میخواهی پهناش را ببین.

 

دختری که مادرش تعریف بکنه برای آقا دائیش خوبه.

 

در بیابان لنگه کفش، نعمت خداست.

 

در پس هر گریه آخرخنده ‌ایست.

 

در جنگ، حلوا تقسیم نمی ‌کنند.

 

در جوانی مستی، در پیری سستی،پس کی خدا پرستی؟

[*Polaris* 19606]

در جهان هر کس که داره نان مفت، میتواند حرفهای خوب گفت.

 

در جهنم عقربی هست که از دستش به مار غاشیه پناه می‌برند.

 

در جیبش را تار عنکبوت گرفته است.

 

در حوضی که ماهی نیست، قورباغه سپهسالاره.

 

در خانه‌ ات را ببند همسایه ات را دزد نکن.

 

در خانه مور، شبنمی طوفان است.

 

درخت هر چه بارش بیش تر بشه، سرش پائین‌ تر میاد.

 

درد دل خودم کم بود، این هم غرغر همسایه.

[*Polaris* 19606]

درد، کوه کوه میاد، مومو میره.

 

در دروازه را میشه بست، اما در دهن مردم رو نمیشه بست.

 

در دنیا همیشه به یک پاشنه نمی ‌چرخه.

 

در دنیا یه خوبی می‌ مونه یه بدی.

 

در دیزی وازه، حیای گربه کجا رفته.

 

در زیر این گنبد آبنوسی، یک جا عزاست یک‌ جا عروسی.

 

در شهر کورها یه چشمی پادشاست.

 

در شهر نی ‌سواران باید سوار نی شد.

 

در عفو لذتیست که در انتقام نیست.

 

در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست.

[*Polaris* 19606]

در هفت آسمان یک ستاره نداره.

دزد بازار آشفته می‌ خواهد.

 

دزد باش و مرد باش.

 

دزد حاضر و بز حاضر.

 

دزد ناشی به کاهدون میزنه.

 

دزدی که نسیم را بدزدد دزد است.

 

دست بالای دست بسیار است - در جهان پیل مست بسیار است.

 

دست بریده قدر دست بریده را میدونه.

 

دست بشکند درآستین، سر بشکند درکلاه.

 

دست پیش را گرفته که پس نیفته.

 

دست‌ تنگی بدتر از دلتنگی است.

 

دست خالی برای تو سر زدن خوبه.

 

[*Polaris* 19606]

دست، دست را میشناسه.

 

دست راست را از چپ نمیشناسه.

 

دستش به دهنش میرسه.

 

دستش در کیسه خلیفه است.

 

دستش را توی حنا گذاشت.

 

دست شکسته بکار میره، دل شکسته بکار نمیره.

 

دست شکسته وبال گردنه.

 

دستش نمک نداره.

 

دست کار دل رو نمیکنه و دل کار دست رو نمیکنه.

 

دستش کجه.

 

دست ننت درد نکنه.

 

دست و روت را بشور منم بخور.

[*Polaris* 19606]

دست و رویش را با آب مرده شور خانه شسته است.

 

دستی را که حاکم ببره خون نداره یا دیه نداره.

 

دستی را که نمیتوان بریدباید بوسید.

 

دستی را که از من برید، خواه سگ بخورد خواه گربه.

 

دشمنان در زندان با هم دوست شوند.

 

دشمن دانا بلندت میکند ، بر زمینت میزند نادان دوست.

 

دشمن نتوان حقیر و بیچاره شمرد.

 

دعا خانه صاحبش را میشناسد.

 

دعوا سر لحاف ملا نصرالدین بود.

 

دلاک ها که بیکار میشوند سر هم را میتراشند.

 

[*Polaris* 19606]

دل سفره نیست که آدم پیش هر کس باز کنه.

 

دلش در و طاقچه نداره.

دماغش را بگیری جانش در میاد.

 

دم خروس از جیبش پیداست.

 

دندن اسب پیشکشی را نمی‌ شمارند.

 

دنده را شتر شکست، تاوانش را خر داد.

 

دنیا پس از مرگ ما، چه دریا چه سراب.

 

دنیا جای آزمایش است، نه جای آسایش.

 

دنیا، دار مکافاته.

 

دنیا را آب ببره او را خواب میبره.

 

دنیا را هر طور بگیری میگذره.

 

دنیایش مثل آخرت یزیده.

 

[*Polaris* 19606]

دود از کنده بلند میشه.

 

دود، روزنه خودشو پیدا میکنه.

 

دوری و دوستی.

 

دوست همه کس، دوست هیچکس نیست.

 

دو صد من استخوان باید که ص دمن بار بردارد.

 

دوغ و دوشاب در نظرش یکیست.

 

ده انگشت را خدا برابر نیافریده.

 

ده، برای کدخدا خوبه و برادرش.

 

دهنش چاک و بست نداره.

 

دهن مردم را نمیشود بست.

 

[*Polaris* 19606]

دیده می‌بینه، دل میخواد.

 

دیر آمده زود میخواد بره.

 

دیر زائیده زود میخواد بزرگ کنه.

دیگ به دیگ میگه روت سیاه، سه پایه میگه صل علی.

 

دیگران کاشتند ما خوردیم، ما میکاریم دیگران بخورند.

 

دیگ ملا نصرالدین است.

 

دیوار حاشا بلنده.

 

دیوار موش داره، موش هم گوش داره.

 

دیوانه چو دیوانه ببیند خوشش آید.

 

[*Polaris* 19606]

ذات نایافته از هستی بخش _ کی تواند که شود هستی بخش؟

 

ذره ذره کاندرین ارض و سماست _ جنس خود را همچو کاه و کهرباست.

 

ذره ذره جمع گردد وانگهی دریا شود.

[*Polaris* 19606]

راستی هیبت اللهی یا میخواهی منو بترسونی؟

 

راه دزد زده تا چهل روز امنه.

 

راه دویده، کفش دریده.

 

رخت دو جاری را در یک طشت نمیشه شست.

 

رستم است و یکدست اسلحه.

 

رسیده بود بلایی ولی به خیر گذشت.

 

رطب خورده کی منع رطب چون کند.

 

رفت زیر ابروش را برداره چشمش را هم کور کرد.

 

رفت به نان برسه به جان رسید.

 

رفتم ثواب کنم کباب شدم.

 

رفتم خونه خاله دلم واشه، خاله خسبید دلم پوسید.

 

[*Polaris* 19606]

رفتم شهر کورها، دیدم همه کور، من ‌هم کور.

 

رقاصه نمیتونست برقصه میگفت زمین کجه.

 

رنگم ببین و حالمو نپرس.

 

روبرو خاله و پشت سر چاله.

 

روده بزرگه روده کوچیکه رو خورد.

 

روز از نو، روزی از نو.

 

روزگار آئینه را محتاج خاکستر کند.

 

روزگار است اینکه گه عزت دهد و گه خوار دارد _ چرخ بازیگر از این بازیچه ‌ها بسیار دارد.