ضرب المثل های ایرانی (الف تا ی)

[*Polaris* 19606]

آب از دستش نمیچکه.

 

آب از سر چشمه گل آلوده.

 

آب از آب تکان نمیخوره.

 

آب از سرش گذشته.

 

آب پاکی روی دستش ریخت.

 

آب در کوزه و ما تشنه لبان میگردیم.

 

آب را گل آلود میکنه که ماهی بگیره.

 

آب زیر پوستش افتاده.

 

آب که یه جا بمونه، میگنده.

 

آبکش و نگاه کن که به کفگیر میگه تو سه سوراخ داری.

[*Polaris* 19606]

آب که از سر گذشت، چه یک ذرع چه صد ذرع ـ چه یک نی چه چه صد نی.

 

آب که سر بالا میره، قورباغه ابوعطا میخونه.

 

آب نمی‌بینه و گرنه شناگر قابلیه.

 

آبی از او گرم نمیشه.

 

آتش که گرفت، خشک و تر میسوزد.

 

آخر شاه منشی، کاه کشی است.

 

آدم با کسی که علی گفت، عمر نمیگه.

 

آدم بد حساب، دوبار میده.

 

آدم تنبل، عقل چهل وزیر داره.

 

[*Polaris* 19606]

آدم خوش معامله، شریک مال مردمه.

 

آدم دست پاچه، کار را دوبار می‌کنه.

 

آدم زنده، زندگی می‌خواد.

 

آدم زنده وکیل وصی نمی‌خواد.

 

آدم گدا، اینهمه ادا؟

 

آدم گرسنه، خواب نان سنگک می‌بینه.

 

آدم ناشی، سرنا را از سر گشادش میزنه.

 

آرد خودمونو ریختیم، الک مونو آویختیم.

 

آرزو بر جوانان عیب نیست.

 

آستین نو پلو بخور.

 

[*Polaris* 19606]

آسوده کسی که خر نداره --- از کاه و جوش خبر نداره.

 

آسه برو آسه بیا که گربه شاخت نزنه.

 

آشپز که دو تا شد، آش یا شوره یا بی ‌نمک.

 

آش نخورده و دهن سوخته.

 

آفتابه خرج لحیمه.

 

آفتابه لگن هفت دست،اما شام و ناهار هیچی.

 

آمدم ثواب کنم، کباب شدم.

 

آمد زیر ابروشو بر داره، چشمش را کور کرد.

 

آنانکه غنی‌ ترند، محتاج‌ ترند.

 

[*Polaris* 19606]

آنچه دلم خواست نه آن شد --- آنچه خدا خواست همان شد.

 

آنرا که حساب پاکه، از محاسبه چه باکه؟

 

آنقدر بایست، تا علف زیر پات سبز بشه.

 

آنقدر سمن هست، که یاسمن توش گمه.

 

آنقدر مار خورده که افعی شده.

 

آنوقت که جیک‌ جیک مستانت بود، یاد زمستانت نبود؟

 

آواز دهل شنیدن از دور خوشه.

 

[*Polaris* 19606]

اجاره نشین خوش نشینه.

 

ارزان خری، انبان خری.

 

از اسب افتاده‌ ایم، اما از اصل نیفتاده ‌ایم.

 

از اونجا مونده، از اینجا رونده.

 

از اون نترس که های و هوی داره، از اون بترس که سر به زیر داره.

 

از این امامزاده کسی معجزه نمی‌ بینه.

 

از این دم بریده هر چی بگی بر‌میاد.

 

از این ستون به آن ستون فرجه.

 

از بی ‌کفنی زنده‌ ایم.

 

از دست پس میزنه، با پا پیش می‌کشه.

 

[*Polaris* 19606]

از تنگی چشم پیل معلومم شد - آنانکه غنی ‌ترند محتاج ‌ترند.

 

از تو حرکت، از خدا برکت.

 

از حق تا نا حق چهار انگشت فاصله است.

 

از خر افتاده، خرما پیدا کرده.

 

از خرس موئی، غنیمته.

 

از خر میپرسی چهارشنبه کیه؟

 

از خودت گذشته، خدا عقلی به بچه ‌هات بده.

 

از درد لا‌علاجی به خر میگه خانم باجی.

 

از دور دل رو میبره، از جلو زهره رو.

 

از کوزه همان برون تراود که در اوست.

 

[*Polaris* 19606]

از کیسه خلیفه می‌بخشه.

 

از گدا چه یک نان بگیرند و چه بدهند.

 

از گیر دزد در آمده، گیر رمال افتاد.

 

از ماست که بر ماست.

 

از مردی تا نامردی یک قدم است.

 

از نخورده بگیر، بده به خورده.

 

از نو کیسه قرض مکن، قرض کردی خرج نکن.

 

از هر چه بدم اومد، سرم اومد.

 

از هول هلیم افتاد توی دیگ.

 

از این گوش میگیره، از آن گوش در میکنه.

 

[*Polaris* 19606]

اسباب خونه به صاحبخونه میره.

 

اسب پیشکشی رو، دندوناش رو نمی‌شمرند.

 

اسب ترکمنی است، هم از توبره میخوره هم از آخور.

 

اسب دونده جو خود را زیاد میکنه.

 

اسب را گم کرده، پی نعلش میگرده.

 

استخری که آب نداره، اینهمه قورباغه میخواد چکار؟

 

اصل کار بـَر و روست، کچلی زیر موست.

 

اکبر ندهد، خدای اکبر بدهد.

 

اگر بیل‌زنی، باغچه خودت را بیل بزن.

 

اگر برای من آب نداره، برای تو که نان داره.

[*Polaris* 19606]

اگر بپوشی رختی،بنشینی به تختی،تازه می‌بینمت به چشم آن وختی.

 

اگه باباشو ندیده بود،ادعای پادشاهی می کرد.

 

اگه پشیمونی شاخ بود،فلانی شاخش به آسمان می رسید.

 

اگه تو مرا عاق کنی،من هم تو را عوق می کنم.

 

اگه خاله ‌ام ریش داشت،آقا دائیم بود.

 

اگه خیر داشت،اسمشو می گذاشتند خیرالله.

 

اگر دانی که نان دادن ثواب است - تو خود میخور که بغدادت خرابست.

 

اگه دعای بچه‌ ها اثر داشت، یک معلم زنده نمی ‌موند.

 

اگه زری بپوشی،اگر اطلس بپوشی،همون کنگر فروشی.

[*Polaris* 19606]

اگه علی ساربونه، میدونه شتر رو کجا بخوابونه.

 

اگه لالائی بلدی، چرا خوابت نمیبره.

 

اگه لر ببازار نره بازار میگنده.

 

اگه مردی، سر این دسته هونگ ( هاون ) و بشکن.

 

اگه بگه ماست سفیده، من میگم سیاهه.

 

اگه مهمون یکی باشه، صاحبخونه براش گاو می‌ کشه.

 

اگه نخوردیم نون گندم، دیدیم دست مردم.

 

اگه نی زنی چرا بابات از حصبه مرد.

 

اگه هفت تا دختر کور داشته باشه، یک ‌ساعته شوهر میده.

 

اگه همه گفتند نون و پنیر، تو سرت را بگذار زمین و بمیر.

 

امان از خانه داری، یکی میخری دو تا نداری.

 

امان ازدوغ لیلی، ماستش کم بود آبش خیلی.

 

[*Polaris* 19606]

اولاد، بادام است اولاد اولاد، مغز بادام.

 

اول بچش، بعد بگو بی ‌نمکه.

 

اول برادریت رو ثابت کن، بعد ادعای ارث و میراث کن.

 

اول بقالی و ماست ترش فروشی.

 

اول پیاله و بد مستی.

 

اول، چاه را بکن، بعد منار را بدزد.

 

این تو بمیری، از آن تو بمیری ‌ها نیست.

 

این قافله تا به حشر لنگه.

 

اینکه برای من آوردی، ببر برای خاله‌ ات.

 

اینو که زائیدی بزرگ کن.

 

اینهمه چریدی دنبه‌ ات کو ؟

[*Polaris* 19606]

با آل علی هر که در افتاد، ور افتاد.

 

با اون زبون خوشت، با پول زیادت، یا با راه نزدیکت.

 

با این ریش میخواهی بری تجریش؟

 

با پا راه بری کفش پاره میشه، با سر کلاه.

 

باد آورده را باد میبرد.

 

با دست پس میزنه، با پا پیش میکشه.

 

بادنجان بم آفت ندارد.

 

بارون آمد، ترکها بهم رفت.

 

بار کج به منزل نمیرسد.

 

با رمال شاعر است، با شاعر رمال، با هر دو هیچکدام با هر هیچکدام هر دو.

 

بازی اشکنک داره، سر شکستنک داره.

[*Polaris* 19606]

به بهلول گفتند ریش تو بهتره یا دم سگ؟ " گفت اگر از پل جستم ریش من و گرنه دم سگ.

 

بجای شمع کافوری چراغ نفت می سوزد.

 

بچه سر پیری زنگوله پای تابوته.

 

بچه سر راهی برداشتم پسرم بشه، شوهرم شد.

 

بخور و بخواب کار منه، خدا نگهدار منه.

 

بد بخت اگر مسجد آدینه بسازد - یا طاق فرود آید، یا قبله کج آید.

 

به درویشه گفتند بساطت رو جمع کن، دستشو گذاشت در دهنش.

 

به دعای گربه کوره بارون نمیاد.

 

بدهکار رو که رو بدی طلبکار میشه.

 

برادران جنگ کنند، ابلهان باور کنند.

 

برادری بجا، بزغاله یکی هفت صنار.

 

برای کسی بمیر که برات تب کنه.

 

[*Polaris* 19606]

برای همه مادره، برای ما زن بابا.

 

برای یک بی‌ نماز، در مسجد‌ رو نمی‌ بندند.

 

به روباهه گفتند: شاهدت کیه؟ گفت: دُمم.

 

به زبون خوش مار از سوراخ در میاد.

 

بزک نمیر بهار میاد - کنبزه با خیار میاد.

 

به شتر مرغ گفتند: بار ببر، گفت: مرغم، گفتند: بپر، گفت: شترم.

 

بعد از چهل سال گدایی، شب جمعه را گم کرده.

 

به قاطر گفتند: بابات کیه؟ گفت: آقا دائیم اسبه.

 

به مالت نناز که به یک شب بنده، به حسنت نناز که به یک تب بنده.

 

به ماه میگه تو در نیا من در میام.

[*Polaris* 19606]

به مرغشان کیش نمیشه گفت.

 

به یکی گفتند: بابات از گرسنگی مُرد. گفت: داشت و نخورد؟

 

به یکی گفتند: سرکه هفت ساله داری؟ گفت: دارم و نمیدم، گفتند: چرا؟ گفت: اگر میدادم هفت ساله نمیشد.

 

به هر کجا که بری آسمون همین رنگه.

[*Polaris* 19606]

با سیلی صورت خودش رو سرخ نگه‌ میداره.

 

با کدخدا بساز، ده را بچاپ.

 

با گرگ دنبه میخوره، با چوپان گریه میکنه.

 

بالابالا‌ها جاش نیست، پائین پائین ‌ها راش نیست.

 

با مردم زمانه سلامی و والسلام.

 

با نردبان به آسمون نمیشه رفت.

 

با همین پرو پاچین، میخواهی بری چین و ماچین؟

 

باید گذاشت در کوزه آبش را خورد.

 

با یک دست دو هندوانه نمی شود برداشت.

 

با یک گل بهار نمیشه.

 

به اشتهای مردم نمی شود نان خورد.

 

[*Polaris* 19606]

پا را به اندازه گلیم باید دراز کرد.

 

پز عالی، جیب خالی.

 

پس از چهل سال چار واداری، الاغ خودشو نمی شناسه.

 

پس از قرنی شنبه به نوروز می اُفته.

 

پسر خاله دسته دیزی.

 

پسر کو ندارد نشان از پدر - تو بیگانه خوانش نخوانش پسر.

 

پنج انگشت برادرند، برابر نیستند.

 

پول است نه جان است که آسان بتوان داد.

 

پول پیدا کردن آسونه، اما نگهداریش مشکله.

 

پولدارها به کباب، بی‌ پولها به بوی کباب.

 

[*Polaris* 19606]

پیاده شو با هم راه بریم.

 

پیاز هم خودش رو داخل میوه ‌ها کرده.

 

پی خر مرده میگرده که نعلش را بکنه.

 

پیراهن بعد از عروسی برای گل منار خوبه.

 

پیرزنه دستش به درخت گوجه نمی رسید، می ‌گفت: ترشی به من نمیسازه.

 

پیش رو خاله، پشت سر چاله.

پیش قاضی و معلق بازی.

 

[*Polaris* 19606]

تا ابله در جهانه، مفلس در نمیمانه.

 

تابستون پدر یتیمونه.

 

تا پریشان نشود کار بسامان نرسد.

 

تا تریاق از عراق آرند، مار گزیده مرده باشد.

 

تا تنور گرمه نون ر‌و بچسبون.

 

تا گوساله گاو بشه، دل مادرش آب میشه.

 

تا نازکش داری نازکن، نداری پاهاتو دراز کن.

 

تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها.

 

تخم دزد، شتر دزد میشه.