وقتى در لحن ما قضاوتى پنهان است

[afa 18504]

هیچ انسانى كامل نیست .

اولیا و پیامبران خدا.

صاحب نظران و روان شناسان بر این باورند كه نخستین گام به سوى تغییر براى رسیدن به كمال و تعالى، شناسایى الگوى روابط شما به ویژه با اعضاى خانواده و سایر افراد مهم است. نبود صراحت و وضوح در نوع رابطه متقابلى كه شما با اشخاص مهم برقرار مى كنید مى تواند به شیوه اى مختلف خود را نشان دهد. چرا اجازه مى دهیم كه دیگران ما را تحقیر كنند. سوء استفاده كلامى و انتقاد و فنون ظریف ترى همچون سرزنش، ترشرویى و بى اعتنایى همه مصداق هایى از سوء استفاده عاطفى و روحى هستند كه به هسته درونى شخصیت افراد آسیب وارد كرده و زخم هایى ایجاد مى كند كه بسا عمیق تر و مزمن تر از جراحت هاى بدنى است. رفتارهاى پرخاشگرانه معمولا مستقیم و آشكارند. بد زبانى، متهم سازى، تهدید و دستور دادن، شكل هاى متفاوت رفتارهاى پرخاشگرانه هستند كه تعادل و استقلال حاكم بر روابط بزرگى را از بین مى برند. پرخاشگر وقتى مى گوید: من این را بهتر از همه مى دانم. در لحن او قضاوتى پنهان است كه براى آن موقعیت نامناسب است و در روابط هم سطح، نابرابرى ایجاد مى كند. گاه پرخاشگر از قبول واقعیت امتناع مى ورزد و مصرانه مى گوید: من نمى دانم تو درباره چه صحبت مى كنى.

مضایقه كردن به باور روان شناسان شكل دیگرانكار كردن است و شامل خوددارى از شنیدن و امتناع از ایجاد یك رابطه سالم مى شود و گاه رنگ اصلاح از طریق سكوت را به خود مى گیرد كه بیشتر در میان زوج هاى تازه ازدواج كرده روى مى دهد و هدف آن است كه فرد زوج مقابل را در ورطه حدس و گمان بیندازد. آخر خط انكار، ناچیز شمردن است. گاه یكى از طرفین رویدادى را كه رخ داده انكار نمى كند اما تجربه طرف مقابل را درازاى آن زیر سوال مى برد با عباراتى همچون: تو بیش از حد حساس هستى، تو از كاه كوه مى سازى، خیلى اغراق مى كنى كه همگى بیان كننده این نكته هستند كه عواطف و دریافت هاى طرف مقابل معیوبند و نباید به آنها اعتماد كرد. این فن شكل ظریف ناچیز شمارى است كه در عین حال بسیار آسیب زا است. وانگهى چنان چه والدین بر تجربه ها و هیجانات فرزندانشان نام بگذارند و درباره رفتارهاى آنها مرتب قضاوت و داورى یك سویه كنند، بچه ها یاد نمى گیرند معیارهاى خاص خودشان را شكل بدهند و بر احساسات و دریافت هاى خود متكى باشند و در چنین محیطى آنها نیز از همین روش ها در بزرگسالى بهره مى گیرند تا احساس امنیت و كنترل بیشترى كنند.

دركدام حد و اندازه ظاهر مى شویم؟

معمولا به اشخاصى كه مطابق انتظار ما رفتار مى كنند اجازه ورود به زندگیمان را مى دهیم. چنان چه در خود احساس حقارت و اهانت كنیم دوستان یا اشخاص را در زندگى انتخاب مى كنیم كه این احساسات را در ما برانگیزند. اگر برخورد منفى دیگران را تحمل مى كنیم یا با دیگران همین برخورد را داریم ممكن است با خود نیز به همین شیوه یكسان رفتار كنیم. اكنون به نحوه رفتار و برخورد با خود توجه كنید چه چیزهایى به خودتان مى گویید؟ آیا اخطارى چون من یك احمقم یا هیچ وقت نشده كارى را درست انجام بدهم در ذهن شما نقش مى بندند. دوست داشتن خود و مهرورزیدن به عواطف خود عزت نفس را درما افزایش مى دهد و امكان روابط سالم را فراهم مى آورد.

اگر به حقوق پایه در یك رابطه سالم خانوادگى و یا همكارى قایل هستید احتمال این كه درك روشى از این مقوله داشته باشید، بسیار است بنابراین:

۱- حق دارید توقع نیت و رفتار خوب از دیگران داشته باشید.

۲- حق دارید مورد حمایت عاطفى همسرتان قرار بگیرید.

۳- حق دارید دیگران به شما گوش فرادهند و احترام آمیزپاسخ گویند.

۴- حق دارید ایده خاصى داشته باشید حتى اگر همسر و یا همكار شما نظر متفاوتى داشته باشد.

۵- حق دارید به احساسات و تجربه شما به عنوان امرى واقعى نگاه شود.

۶- حق دارید براى هر شوخى و رفتار بى ادبانه، عذر خواهى صادقانه اى دریافت كنید.

۷- حق دارید براى سوالاتتان، پاسخ هاى روشن بخواهید.

۸- حق دارید به دور از تهمت و سرزنش زندگى كنید.

۹- حق دارید تشویق شوید.

۱۰- حق دارید به دور از خشم و نفرت به سر ببرید.

۱۱- حق دارید در مورد كار و علایق شما با احترام صحبت شود.

۱۲- حق دارید با نام و عنوانى كه ارزش شما را كاهش مى دهد، خوانده نشوید.

۱۳- حق دارید به دور از تهدید فیزیكى یا عاطفى زندگى كنید.

* از خاطر نبریم كه رعایت تمامى حقوق یادشده در گرو داشتن خانواده سالم و آموختن مهارت هاى شش گانه زندگى است.