آلودگي صوتي Noise Pollution

[spow 44197]

آلودگي صوتي Noise Pollution

مقدمه:

امروز آلودگي صوتي نسبت به ساير آلودگي ها در اولويت پائين‌تري قرار گرفته است، چرا كه خطرات بهداشتي ناشي از آن به سرعت قابل رؤيت نمي‌باشد؛ اما در عين حال نبايد از اين موضوع غافل شد كه در قرن اخير، بسياري از شهرهاي بزرگ با اين مسأله و عوارض ناشي از آن به عنوان يكي از معضلات زيست محيطي مواجهند؛ و از اين‌رو كنترل آن از امور مهمي است كه انديشه بسياري از برنامه‌ريزان شهري را به خود معطوف ساخته است.

 

مفهوم آلودگي صوتي و منابع مولد آن

در تعريف ساده، آلودگي صوتي يا سرو صدا، امواج ناخواسته‌اي است كه تحت شرايط مكاني و زماني خاص، بر فعاليتهاي ارگانيسم‌هاي زنده به ويژه انسان تأثير گذاشته و ممكن است با ايجاد عوارض متعدد جسمي و روحي، آرامش و راحتي او را سلب كند.

بطور كلي منابع مولد آلودگي صوتي، به دو دسته‌ي «ثابت» و «متحرك» تقسيم مي‌شوند؛ از جمله منابع ثابت مي‌توان به سيستم‌هاي خنك‌كننده، نيروگاههاي حرارتي، صنايع گوناگون، ساختمان‌هاي در دست احداث، مراكز تجاري و عمومي و... اشاره كرد و از جمله منابع متحرك، مي‌توان انواع وسايل حمل و نقل زميني، هوايي و دريايي را نام برد.

آثار آلودگي صوتي بر انسان

مطالعات متعدد نشان داده است كه روبرو شدن با صداهاي ناهنجار، اثر زيان‌آور و مخاطره‌آميزي بر سلامت انسان دارد. نوع و ميزان واكنش انسانهايي كه در محيطهاي پر سر و صدا مشغول به كار بوده و يا در حال زندگي هستند، در طول شبانه‌روز و حتي از مكاني به مكان ديگر متغير است.

به طور كلي اثرات ناهنجار آلودگي صوتي بر انسان را مي‌توان به دو دسته اثرات مستقيم و اثرات غير مستقيم تقسيم كرد، كه به شرح ذيل است:

الف- اثرات مستقيم: كه خصوصاً به آسيب‌هاي مربوط به حس شنوايي و مكانيسم ايجاد آنها مربوط مي‌شود. از ساده‌ترين و محسوس‌ترين عوارضي كه سر و صدا براي انسان به ارمغان مي‌آورد، از دست دادن قدرت شنوايي است، حتي صداي مداوم و غيرآزاردهنده نيز براي انسان مضر بوده و حساسيت گوش را نسبت به انواع صداها تقليل مي‌دهد. شنيدن صدايي با شدت صوتي 100 دسي‌بل (واحد اندازه‌گيري شدت صوت) به مدت 10 دقيقه، نياز به استراحتي به مدت 20 دقيقه در محيطي كاملاً آرام دارد تا اثر آن را جبران نمايد. اثرات بلند مدت سر و صدا بر گوش انسان به صورت «كري ادراكي يا عصبي» ظاهر مي‌گردد؛ همچنين در نتيجه كاركردن در محيطهاي شلوغ و پر سر و صدا، سلولهاي شنوايي از بين رفته و منجر به كري غيرقابل برگشت مي‌گردد، كه اين نوع افت شنوايي را در اصطلاح «كري شغلي» مي‌نامند. در ضمن، افزايش سن نيز بر كاهش شنوايي تأثير زيادي دارد، بطوريكه ابتدا در فركانس‌هاي بالاتر با شدت بيشتري اعمال مي‌شود اما به تدريج به عنوان بخشي از روند فيزيولوژي، با افزايش سن اين حساسيت كاهش مي‌يابد. نبايد فراموش كرد كه ميزان كاهش شنوايي در اثر افزايش سن، در افراد مختلف متفاوت است؛ حتي در مورد زنان، تأثير سن در كاهش شنوايي در مقايسه با مردان كمتر است.

ب- اثرات غيرمستقيم: كه عبارتند از:

حساسيت عصبي، تحريك‌پذيري شديد، گرفتگي عضلاني، شوك عصبي، خستگي جسمي و روحي، سرگيجه، ترس و اضطراب، آشفتگي خواب، آلرژي، افزايش ضربان قلب و فشارخون، اختلال در تعادل بدن، انقباض عروق خوني پوست، كاهش فعاليت سيستم گوارشي و سوء هاضمه، ضعف قوه بينايي و جنسي، تماي به قتل و خودكشي و غيره.

لازم به يادآوري است كه از ميان اثرات مذكور، اثرات ذهني و رواني بر حسب حساسيت شخص، موقعيت، زمان و حالات رواني افراد متفاوت است؛ اما در مجموع، از قدرت فراگيري افراد كاسته، و بر تعداد اشتباهات در انجام كارهاي فكري مي‌افزايد.

روش‌هاي كنترل آلودگي صوتي:

با توجه به عوارض و پيامدهاي نامطلوب آلودگي صوتي در محيطهاي طبيعي، اجتماعي و بويژه انساني، ضرورت كنترل آن بطور جدي مطرح مي‌گردد؛ از اين رو، به منظور مقابله با اين مسأله، روش‌هاي مختلفي وجود دارد كه در ذيل به برخي از آنها اشاره مي‌شود.

1. میزان صدا در محیطهایی که کارگران بطور مداوم در معرض فعالیتهای مغزی قرار دارند نباید از 10 دسی‌بل تجاوز نماید.

2. سعی شود از ورود ماشین آلات که بیش از حد معین آلودگی صوتی تولید می‌کنند جلوگیری شود.

3. صدای ماشین‌آلات کارخانه‌ها نباید به بیرون ازکارخانه‌ها برسد.

#منشا آلودگی صوتی را باید از بین برد.

1. سعی شود از ایجاد واحدهای مسکونی در مجاورت فرودگاهها جلوگیری شود.

2. ضد صدا کردن ساختمانها و واحدهای مسکونی.

3. مضاعف یا دو لایه کردن شیشه پنجره‌ها در جهت جلوگیری از نفوذ صدای بیرون به داخل ساختمان.

4. محدود و ممنوع کردن عبور کامیونها و وسائط نقلیه پر صدا.

5. ایجاد نوارهای عریضی از درختان و پوششهای گیاهی که به میزان 10 دسی‌بل از شدت صوت می‌کاهد.

 

نتيجه‌گيري:

آلودگي صوتي خطري است كه آسايش جسم و روان انسان‌ها را در شهرهاي بزرگ در معرض تهديد جدي قرار داده است. تنوع طلبي در زندگي نوين امروز، انسان را در محيط شهري خويش با انواع و اقسام وسايل آزاردهنده‌ي گوش روبرو كرده است؛ و به عبارتي بهتر، پيشرفت صاعقه آساي ماشينيسم، خوي انطباق‌پذيري با وضعيت نابسامان امروز را از مردم ما گرفته است. متأسفانه در جامعه‌ي ما تا مشكل و معضل، علني و عمق نشده باشد، به فكر چاره‌انديشي و چاره‌جويي نيستيم، لذا هر چند كه در حال حاضر، سازمان محيط زيست ميئوليت كنترل آلودگي صوتي را عهده‌دار بوده و شهرداري نيز در اجراي سياست‌گذاري‌ها، مي‌تواند به عنوان يك حامي ايفاي نقش كند، بايد بطور جدي در مورد آلودگي صوتي و عوارض زيانبار آن، حساسيت بيشتري اعمال نموده و در اين ارتباط، آئين‌نامه‌ها و قوانين خاصي تدوين كرد.