موزه صنعت برق ایران

[سمندون 19,437]

نخستین مولد برق در 1263 ش‌، به دستور ناصرالدین شاه قاجار وارد ایران شد و در تکیه دولت و (دربار)، به منظور روشنایی مورد استفاده قرار گرفت‌.

در 1284 نخستین نیروگاه خصوصی برق شهر توسط مرحوم حاج حسین مهدوی (امین الضرب‌) در تهران افتتاح شد.

موزه صنعت برق ایران موزه‌ای تاریخی‌، صنعتی و آموزشی است که در 1374، با مساحتی بالغ بر 4500 مترمربع‌، با آب نماها و فضای سبز بسیار زیبا و دیدنی‌، در محل اصلی یکی از قدیمی‌ترین نیروگاه‌های کشور احداث شد. در گذشته و محل فعلی موزه‌، چهار کارخانه قرار داشت که عبارت بودند از کارخانه اشکودا، کارخانه دیزل‌، کارخانه وستینگهاوس 8000 کیلوواتی و کارخانه وستینگهاوس 10000 کیلوواتی‌. در حال حاضر موزه در جایی قرار گرفته که قبلاً کارخانه 10000 کیلوواتی قرار داشت‌. نیمی از مساحت کارخانه برای ساخت موزه خراب شد و نیمه باقی مانده در موزه به کار رفته است که شامل یک واحد نیروگاه حرارتی (بخاری‌) با قدرت 5000 وات است و طوری قرار گرفته است که در تمام مراحل بازدید از موزه‌، کارخانه در معرض دید است‌. موزه شامل چهار طبقه است که علاوه بر آن‌، در محوطه بیرون از موزه‌، ماشین‌های دیزل و نیم دیزل و بخار ابتدایی استقرار یافته‌اند.

ر این گنجینه‌، اشیا و اسناد قدیمی مربوط به صنعت برق از حدود 120 سال پیش تاکنون به همراه پیشرفت‌های این صنعت در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است‌. هم‌چنین‌، فیلمی از پیدایش صنعت برق در ایران در محل سالن آمفی‌تئاتر موزه‌، که مجهز به سیستم‌های پیشرفته صوتی تصویری است‌، برای بازدیدکنندگان پخش می‌شود. ترتیب قرار گرفتن اجزا در موزه طوری است که روند تکامل صنعت برق را نشان می‌دهد. این تکامل از وسیله پی‌سوز، قبل از دوران هخامنشی شروع می‌شود و بعد از نمایش شمع و چراغ‌های نفتی‌، به نمایش اولین مولد ایران همراه با عکس و اسناد مربوط به آن در 1302 ق‌، در زمان ناصرالدین شاه‌، می‌رسد; سپس اولین نیروگاه عمومی که امین‌الضرب در 1284 ش به تهران وارد کرد با اسناد و عکس به نمایش گذاشته می‌شود; و به دنبال آن انواع لامپ‌ها، از لامپ ادیسون گرفته تا لامپ‌های امروزی‌، و نیز وسایلی که در مسیر انتقال به کار برده می‌شود، در معرض نمایش قرار گرفته است‌. دراین بین‌، روش تولید انرژی توسط مولدهای بادی و نوری توسط ماکت و به طور عملی نشان داده می‌شود.

معماری موزه جالب و خاص است‌، به طوری که بازدیدکنندگان در حین دیدن اشیا و لوازم‌، متوجه نمی‌شوند که چند طبقه بالا آمده‌اند. سالن‌ها به طور زیگزاگ در کنار نیروگاه 5000 کیلوواتی بالارفته و طوری ساخته شده است که هر بخش توسط چهار پله از بخش دیگر جدا می‌شود.