ژئوفیزیک-لرزه نگاری(انکساری)

[XMEHRDADX 7,514]

 

انکسار لرزه اي حرکت امواج صوتي در محيط بالايي و در سطح مشترک لايه هاست. امواج صوتي مانند امواج سبک، از قانون انکسار اسنل تبعيت ميکند.

اکتشافات انکسار لرزه اي معمولاً براي تعيين ضخامت مواد سستي که در بالاي سنگ بستر ( ضخامت لايه رويي) قرار گرفته اند و براي تعيين عمق سطح ايستابي مورد استفاده قرار ميگيرد. انکسار لرزه اي براي تعيين خصوصيات چهارچوبهاي زمين شناسي مطالعات آلوگي آبهاي زيرزميني و ارزيابي خطرات زمين شناسي و مطالعات باستان شناسي مورد استفاده قرار ميگيرد.

زمانيکه امواج صوتي از سطح مشترک بين دو لايه که داراي سرعتهاي متفاوت هستند، عبور ميکنند، انکسار مي يابند. زاويه موجي که سطح مشترک را ترک ميکند نسبت به زاويه برخورد تغيير ميکند. اين تغيير زاويه به سرعتهاي نسبي بستگي دارد. زمانيکه موج از لايه با سرعت پايين به لايه با سرعت بالا حرکت ميکند، موج در سطح بالايي لايه پاييني انکسار پيدا ميکند. هنگامي موج حرکت ميکند، موج انکسار يافته در لايه بالايي انتشار مي يابد. در اين حالت اين موج به سطح ژئوفونها وارد ميشود.

 

 

 

 

 

سرعت امواج صوتي در لايه پاييني در مقايسه با لايه بالايي بيشتر است، بنابراين در برخي از نقاط، در سطح موج انکسار يافته نسبت به موج مستقيم سبقت گرفته و سريعتر عبور ميکند. در نتيجه موج انکساري اولين موجي خواهد بود که به ژئوفونها ميرسد و اين حالت تا زماني که موج سريعتر و عميقتري وجود داشته باشد، پايدار خواهد بود. تفاوت زمان طي شده از موج دريافتي بين ژئوفونها به ميزان سرعت لايه پاييني بستگي دارد. اگر لايه مسطح باشد، امواج انکساري حاصل از خط مستقيمي که دامنه آن مستقيماً به سرعت وابسته است، تشکيل ميشوند. نقطه اي که در آن امواج انکساري از امواج مستقيم پيشي ميگيرند، "مسافت متقاطع" (Crossover distance) ناميده ميشود و براي تخمين فاصله بخشهاي عميق تا سطح انکساري به کار برده ميشود.

آزمايشهاي انکساري بر اساس زمان دريافتي حرکت زمين که توسط منبع ثبت شده توليد گشته در فواصل مختلف استوار شده است. اطلاعات بدست آمده از آزمايشهاي انکساري شامل سريهاي زمان در برابر مسافت است. اين اطلاعات به صورت عمق سطح مشترک زير سطح و سرعتي که در آن موج درون هر يک از لايه هاي زير سطحي حرکت ميکند. اين سرعتها توسط ثابتهاي فيزيکي که پارامترهاي الاستيکي ناميده ميشوند، کنترل ميگردند.

[XMEHRDADX 7,514]

مزایا و معایب روش لرزه ای انکساری

 

مزایا

مشاهدات انکساري به منابع توليد کننده امواج کمتر و به تبع آن به دريافت کننده هاي کمتري نيازمند است و در مقايسه با روش انعکاسي ارزان قيمت تر ميباشد. پردازش هاي کمي در مشاهدات انکساري انجام ميشود (البته در اين مورد استثناهايي هم وجود دارد که شامل *****ها يا اسکنهايي است که براي زمان دريافتي مورد استفاده قرار ميگيرند). از آنجاييکه نسبت کوچکي حرکت زمين ثبت ميشود، ايجاد مدلها و تفسيرهاي مربوط به آن در مقايسه با ساير روشهاي ژئوفيزيکي آسانتر است.

 

معایب

از روش انکسار لرزه اي زماني ميتوان سود برد که حرکت ايجاد شده و انتشار يافته با افزايش عمق زمين افزايش پيدا کند. مشاهدات انکسار لرزه اي اغلب به صورت لايه اي تفسير ميشوند. اين لايه ها داراي شيب و توپوگرافي هستند. مشاهدات لرزه اي انکساري فقط براي زمان دريافتي حرکت زمين در مسافتهاي مختلف از منبع به کار برده ميشود. مدلي که براي زير سطح زمين داده ميشود از اصلاح زمانهاي دريافتي مشاهده شده، بدست آمده است.

 

منبع:پایگاه ملی داده های علوم زمین.

[XMEHRDADX 7,514]

شکل زیر مکانیسم روش انکساری را نمایش میدهد

 

 

 

شکل زیر برداشت لرزه نگاری انکساری دریایی را نمایش می دهد

 

 

[zahra017 0]

سلام

وقت بخیر

چگونه میتوان برداشت های لرزه ای را به نقشه ها شماتیک تعمیم داد؟ مثلا درمحور x فاصله ژئوفون ها ودر محور yزمان را داشته باشیم و بخواهیم به روش مثبت و منفی توپوگرافی رسم کنیم.

منظورم جایگذاری اعداد در فرمول است.

ممنون