ابزار ها و مواد مصرفی در علم مرمت

[ooraman 22,216]

در مراحل مختلف عملیات مرمتی به ابزار ها و منصالح خاصی نیازمندیم .

از وسایل ابتدایی و سنتی گرفته تا وسایل پیشرفته امروزی

 

که در این قسمت به مهم ترین مواد مورد استفاده در مرمت اشاره میشود.

[ooraman 22,216]

موم پارافین و پلی اتیلن(pe):

 

 

در گذشته از موم پارافین به عنوان یک ماده مناسب جهت انتقال اشیا در محوطه های باستان شناسی استفاده میشده است که امروزه در حال ت کلی دیگر از موم جهت اشباع کردن اشیائ و آثار هنری استفاده نمیشود و از آن فقط برای فلز سرب استفاده میشود .

استفاده از موم معایبی دارد به این شرح:

این ماده از کاربرد سایر مواد مرمتی جلوگیری میکند ،باعث جذب گرد و خاک میشود،زدودن موم از شیء اشباع شده بسیار مشکل است و به ندرت میتوان این کار را انجام داد .

[ooraman 22,216]

لاستیک:

 

لاستیک طبیعی از شیره پوست درخت هوابرازیلینزیس به دست می آید.در علم مرمت لاستیک ماده ای نا پایدار محسوب میشود .لاستیک به هیچ وجه در حلال ها حل نمیشود .بخارهای متصاعد شده از لاستیک ولکانیزه مثل سولفور به راحتی میتواند بر اشیاء مجاور اثر گذاشته و باعث به وجود آمدن لکه هایی در سطح آن ها بشود.از محلول لاستیک در مرمت استخوان های فسیلی و همچنین به عنوان چسب برای کاغذ و به عنوان روکش برای نقاشی ها استفاده شده است . ترکیبات موجود در لاستیک اگر در مجاورت اشیاء برنجی قرار گیرد باعث تغییر رنگ این آثار میشود .از دهه 1930 به بعد از لاتکس به عنوان یک ماده قالبریزی استفاده شد.

از لاستیک ولکانیزه (به صورت پودر یا بلوک جامد)جهت پاک کردن لکه های چربی از سطح اشیاء آلوده استفاده میشود.

[ooraman 22,216]

پلی وینیل کراید:(pvc)

از پی وی سی نرم شده برای قالب گیری استفاده میشود و از محلول پی وی سی جهت استحکام بخشی چوب و همچنین حمل وسایل و اشیا مربوط به علم دیرین شناسی استفاده شده است.از فیلم پی وی سی برای پرس گرم کاغذ نیز استفاده میشود.

پی وی سی ناپایدار است لذا امروزه دیگر از آن برای مرمت اشیاء تاریخی استفاده نمیشود .

[ooraman 22,216]

رزین های کتونی:

 

یکی از مهم ترین کاربردهای رزین های کتونی سخت کردن و اصلاح موم بوده است .از این مواد ابتدا جهت جلای نقاشی و روتوش استفاده شد.از این رزین ها جهت پوشش محافظ بر روی آهن نیز استفاده شده است.

[ooraman 22,216]

نایلون محلول :

استفاده ازین نایلون ها جهت تقویت استحکام بخشی پارچه ،کاغذ،رنگ دانه ها و چسباندن آثار چرمی توصیه شده است.در گذشته از n متوکسی متیل نایلون جهت مرمت سطح سفالینه ها و سنگ های سست

استفاده میشده است اما امروزه استفاده از این ماده درین زمینه منسوخ شده است .چون به تدریج سست میشود و گرد و خاک هوا را به خود جذب میکند.باید توجه داشت که امروزه n متوکسی متیل نایلون کلا در امر مرمت کاربردی ندارد.

[ooraman 22,216]

پلی اتیلن گلیکول(peg):

در ابتدا عمده کاربرد آن در زمینه استحکام بخشی چوب های اشباع شده از آب بوده است .از انواع peg برای مرمت فرآورده های پوستی نیز استفاده میشود.(به منزله یک ماده نم گیر و نرم کننده)از دیگر کاربردهای peg افزایش میزان انعطاف پذیری در مواد سلولزی است مثل پارچه های بافته شده توسط الیاف درشت توت.

[ooraman 22,216]

استات سلولز(ca):

 

ابتدا از ca محلول در آستون جهت تثبیت رنگدانه ها روی آثار سنگی و کاغذی و همچنین استحکام بخشی مواد مختلف استفاده شد.مدتی از آن جهت جلای نقاشی استفاده شد اما از سال 1937به بعد استفاده ازآن در این زمینه منع شد.از سال 1934 از caجهت پرس گرم کاغذ استفاده شد.امروزه تقریبا استفاده از استات سلولوز هم منسوخ شده است و مواد مناسب تری جای آنرا گرفته است.

[ooraman 22,216]

نیترات سلولز (cn):

عمده کابرد این ماده در زمینه استحکام بخشی آثار سنگی ،نقاشی های دیواری،آثار خشتی،چوب و مواد آلب،الیاف گیاهی،رنگدانه ها و همچنین جهت چسباندن آثار سفالی بوده است.از نیترات سلولز در اواخر قرن 19 برای نخستین بار جهت مرمت آثار تاریخی استفاده شد.در نیمه اول قرن 20 استفاده از این ماده بسیار رواج داشته است و از آن در زمینه های مختلفی چون ایجاد لایه محافظ،استحکام بخشی و چسباندن مواد مختلف استفاده میشده است.امروزه نیز در مرمت آثار هنری از cn به عنوان چسب و استحکام بخشی استفاده میشود.

[ooraman 22,216]

کازئین:

 

از کازئین جهت تثبیت رنگدانه های روی آثار کاغذی و همچنین استحکام بخشی آثار سنگی استفاده هایی شده است.جهت مرمت آثار چوبی و همچنین اندود ها از یک چسب سنتی استفاده میشود که توسط کازئینات کلسیم ساخته میشود.مهم ترین کاربرد کازئینات کلسیم در استحکام بخشی نقاشی های دیواری طبله کرده است.

[ooraman 22,216]

سریشم حیوانی:

 

عمده کاربرد سریشم حیوانی در استحکام بخشی و چسباندن سفال و چینی و شیست ،آثار استخوانی مثل عاج و استخوان حیوانات منقرض شده بوده است.قبل از اینکه مواد سنتزی به صورت گشترده در امر مرمت مورد استفاده قرار بگیرند استفاده از سریشم حیوانی زیاد رواج داشته است و به عنوان یکی از چسب های مقاوم مطرح بوده است .برای اینکه قارچ ها و حشرات نتوانند در سریشم رشد کنند به آن فرمالدئید یا کلرور جیوه می افزایند.در قرن 18 از ترکیب سریشم و نشاسته جهت مرمت انواع مختلف پارچه (آسترگیری نقاشی روی کرباس)

استفاده میشده است.

[ooraman 22,216]

رزین های پلی استر:

اولین کاربرد این رزین ها در امر مرمت روکش کردن آثار تاریخی بوده است.به تدریج این کاربری رزین های پلی استر در مورد اشیا حساس و نیازمند مراقبت کنار گذاشته شد.

از دیگر کاربردهای این رزین ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

مرمت آثار شیشه ای،استحکام بخشی سنگ،استحکام بخشی آثار چوبی،تهیه بتونه جهت پر کردن حفره ها و سوراخ های موجود بر روی اشیا فلزی و چوبی ،چسباندن آثار سرامیکی یا سنگی و ....

[ooraman 22,216]

پلیمر های پلی اورتان:

عمده کاربرد این پلیمر ها در موارد زیر است:

چسباندن و استحکام بخشی آثار چرمی،به عنوان پوشش محافظ و استحکام بخشی شیشه بندی های منقوش ،به عنوان روکش محافظ و نگدارنده در نقاشی ها.

[ooraman 22,216]

رزین های اپوکسی:

 

از سال 1950 به بعد استفاده از این رزین ها توسعه یافت و ار آنها در مواردمختلفی استفاده شد.برخی از مهم ترین کاربریهای این رزین ها عبارتست از:مرمت و استحکام بخشی از آثار سنگی (به دلیل دوام بالا و خاصیت پراکندگی)چسباندن وسایل مختلف مثل آثار فلزی ،چوبی و سرامیکی و..(باید توجه داشت که چسب های مختلفی با این رزین ها ساخته شده که به چسب های اپوکسی معروف هستند)مرمت آثار چرمی،مرمت کرباس تابلوهای نقاشی،از رزین های اپوکسی برای مرمت شیشه بندیهای منقوش در محل استفاده نمیشود(چسباندن)جهت جلای تابلوهای نقاشی هم از آنها استفاده نمیشود.