تعادل فضایی چیست ؟

[omid vakili 6395]

حالت ادراکی توازن در هر طراحی و ترکیب بندی تحت تاثیر کنش نیروی بصری موجود در بخش های سازنده ی آن قرار می گیرد. طراحی متعادل، نوعی طراحی است که در آن ایجاد هیچ تغییری در کنش متقابل نیروهای بصری لزومی ندارد. عدم تعادل در حالتی پیش خواهد آمد که لازم باشد این نیروها به طریقی با تغییر عناصر تغییر یابند.

چندین عامل ممکن است بر تعادل تاثیر داشته باشند. یکی از مهم ترین آنها راستای حرکت است: عناصری که در راستاهای مخالف حرکت میکنند به یکدیگر تعادل می بخشند. قدرت بصری آشکار عناصر، عامل مهم دیگری است. فرم های بزرگتر نسبت به فرم های کوچک تر مستحکم تر به نظر می آیند، شکل های منظم بسته ، نسبت به انواع نامنظم و باز استحکام بیشتری دارند و فرم های صلب، استوارتر از فرم های پراکنده هستند. رنگ نیز می تواند بر قدرت بصری تاثیر داشته باشد-رنگ های تیره قوی تر از رنگ های روشن و پیش نشین ها تاثیرگذارتر از پس نشین ها هستند. حرکات سریع، طولانی و مکرر نسبت به حرکات کند، کوتاه و با تکرار کمتر قدرتبصری بیشتری دارند.

موقعیت فرم ها تاثیر شدیدی بر تعادل دارد. فرم های عمودی، مستحکم تر از انواع افقی اند. هنگامی که فرم های افقی در ارتباط با خطوط افقی دیگر قرار گیرد پایدارتر می نماید. از تاکید افقی بام ساختمان می توان در تعادل بخشیدن به مجموعه ی عناصر عمودی زیرین آن استفاده کرد. رابطه ای مستحکم بین تعادل و تقارن و عدم تقارن برقرار است. می توان از تعادل نامتقارن برای ایجاد طرح هایی آزادتر، بی باکانه تر و غیر هندسی تر استفاده کرد، در حای که تقارن در طرح ، محصولی منظم ، منظم ، ایستا و استوار پدید خواهد آورد.

این تصویر انتزاعی متعادل به نظر می رسد.

موقعیت عنصر سیاه دال بر اینست که سنگینی کل ترکیب در بالاست.

این ترکیب بندی، متزلزل ولی متعادل به نظر میرسد.

این تصویر باید متعادل باشد ولی مثلث برعکس باعث می شود نامتعادل به نظر برسد.

[omid vakili 6395]

تعادل و نیروهای بصری:

نقطه ی سیاه نامتعادل است چرا که طوری به نظر می رسد که گویی به سمت چپ غلطان است.

در اینجا نقطه در راس منحنی ثابت است و نیروهای بصری شدید می خواهند آن را به پایین بکشند.

نقطه به سمت کف منحنی می لغزد

ثابت ترین موقعیت نسبت به بقیه که همه ی نیروهای بصری نیز تعادل یافته اند.

موقعیت این نقطه ها بر تعادل ترکیب های زیر موثر است:

الف) در مرکز، توازن کامل برقرار است.

ب)تعادل یافتن در بخش بالاتر نوعی عدم تعادل است و عامل آن، نیروهای بصری.

عکس زیر: ساختمان کوچکی که از نظر نوع ساخت متعادل است(یعنی نخواهد افتاد) ولی باز هم نامتعادل به نظر می رسد. دلیل اینست که : الف) بام برای تیرهای عمودی تکیه گاه بسیار سنگینی است و ب) راستای تخته کوبی مایل قسمت قاب بندی شده، چشم را طوری هدایت می کند که گویی ساختمان باید به سمت راست بیفتد. تیرهای عمودی سنگین تر و قاب بندی با پویایی کمتر می توانست تعادل را بازگرداند

عکس زیر:

ترکیب منظری چمن زار که از نظر تناسب فضای باز و توده های درختان بخوبی تعادل یافته است. دسته های سکویا در فاصله ی میانی به عنوان نقطه ی مرکزی عمل کرده، چشم را به سمت خود نگه می دارند.

با استفاده از عنصری کوچک با وزن بصری زیاد برای تعدیل عنصری بزرگ تر با نیروی بصری ضعیف تر می توان در طراحی، تعادل برقرار کرد. اگر در ورودی ساختمانی با رنگی درخشنده و تند مثلاً قرمز رنگ آمیزی شود در صورتی که باقی ساختمان به رنگی پس رونده باشد تعادل در طرح ایجاد خواهد شد. یک بام تیره رنگ، وزن بصری بیشتری دارد و ظاهراً استوار بر زمین است، بنابراین به تعادل بصری ساختمان کمک می کند.

[Archi 576]

سلام

آقا امید توضیحات خیلی خوبی دادن. اما با توجه به اینکه منظور شما تعادل فضایی است و فضا نقش خیلی مهمی در طراحی شهری دارد ... من این موضوع رو از کتاب مبانی نظری و فرایند طراحی شهری دکتر پاکزاد براتون در زیر میذارم....