دودکش

[Hossein.B 3666]

دودكش :

دودكش مجرایی است كه دود و گازهای حاصل از احتراق را به هوای آزاد منتقل می كند و قسمت اصلی آن عموما عمودی می باشد.

می دانیم كه وزن مخصوص گازها در اثر حرارت كم می شود و حجم مخصوص آنها اضافه می گردد، در نتیجه وزنشان از هوای خارج سبكتر شده و به طرف بالا حركت می نمایند.

مشخصات دودكش

- در صورت امكان سطح مقطع دودكش دایره یا مربع انتخاب شود.

- داخل دودكش صاف و صیقلی باشد .

- دودكش مستقیم و عمودی اجرا شود ودر صورت نیاز به انحراف ، از 30 درجه تجاوزنكند .

- محل دهانه خروجی دودكش در هوای آزاد و در جریان باد بوده و در پناه ساختمان دیگر نباشد.

- دریچه ای بمنظور بازدید در محل مناسب ودر قسمت انتهایی پایین دودكش برای پاك كردن دوده پیش بینی شود.

- دارای كلاهك مخصوص برای جلوگیری از ورود آب و باران باشد.

- مواقعی كه درجه حرارت دود خیلی زیاد است باید دودكش از مصالح نسوز ساخته شود.

- در قسمت پایینی دودكش مخصوصا در مواقعی كه ارتفاع دودكش زیاد است فوندانسیون مخصوص دودكش در ساختمان پیش بینی و ساخته شود.

- حداقل قطر دودكش برای سیستم حرارت مركزی 20سانتیمتر و برای آبگرمكن و دستگاههای مشابه 15سانتیمتر است .

مكشی كه در دودكش بوجود می آید به عوامل زیر بستگی دارد :

- ارتفاع دودكش

- سطح مقطع دودكش

- درجه حرارت دود و گازهای حاصل از احتراق و هوای خارج

- جنس جداره دودكش

هرچه ارتفاع دودكش بیشتر باشد قدرت كشش آن بیشتر می شود ودر نتیجه سطح مقطع آنرا می توان كمتر اتخاذ نمود.معمولا ارتفاع دودكش را حداقل 5 متر در نظر می گیرند ، شكل مقطع نیز در این رابطه مهم می باشد.اختلاف درجه حرارت دود و هوای خارج در مكش دودكش موثر بوده و با زیاد شدن اختلاف درجه حرارت ، كشش دودكش نیز زیاد می شود.

عامل مهم دیگر ، جنس جداره دودكش است كه هرچه صاف تر و صیقلی تر باشد اصطكاك كمتری را ایجاد نموده و در نتیجه كشش بیشتری خواهیم داشت .

درجه حرارت و حجم دود و گازهای حاصل از احتراق به نوع سوخت بستگی دارد .

مقدار حجم دود به ازای هر 1000كیلوكالری حرارت با توجه به انواع سوخت به قرار زیر است :

چوب 4.3 مترمكعب درساعت

زغال سنگ 3.3 مترمكعب در ساعت

نفت و گازوییل 2.1 مترمكعب در ساعت

 

- شكل مقطع دودكش :

دودكش را در مقاطع مختلف دایره مربع و مستعطیل می سازند . مقطع دایره بهترین شكل برای دودكش می باشد.زیرا دود در آن بصورت مارپیچ حركت می كند . در مقطع مربع شكل بعلت وجود آشفتگی در گوشه های دود كش ،مكش آن نسبت به مقطع دایره ای كمتر می باشد .مقطع مستعطیل زیاد مناسب نبوده و كشش آن از مقطع مربع كمتر می باشد .قابل ذكر است هرچه نسبت طول به عرض بیشتر باشد مكش كمتر می شود.

دراندازه های كوچك عموما مقطع دودكش را دایره ای شكل در نظر می گیرند و قطعات آن نیز پیش ساخته و آماده می باشد .درابعاد و اندازه های بزرگ چون دودكش آماده به شكل دایره وجود ندارد و همچنین بلیل اینكه مقطع دایره ای فضای بیشتری را می گیرد ، دودكش را با مقطع مستعطیل و یا دایره بوسیله مصالح ساختمانی می سازند .درمواردی كه عرض فضای عبود دودكش كم باشد آنرا به شكل مستعطیل طرح می نمایند.

- محاسبه سطح مقطع دودكش :

لازمست سطح مقطع دودكش طوری انتخاب شود كه دود براحتی از آن تخلیه گردد.

اگرسطح مقطع كم انتخاب شود،سرعت دود در آن زیاد بوده و تولید صدا خواهد كرد و احتمالا كشش آن نیز مناسب نمی باشد.

چنانچه سطح مقطع زیاد محاسبه گردد سرعت دودكم شده و درجه حرارت پایین آمده ودر نتیجه از كشش دودكش می كاهد .

برای محاسبه سطح مقطع از رابطه زیر استفاده می شود :

برای سوخت مایع : A = 0.02 Q / ÖH

برای سوخت جامد :A = 0.04 Q / ÖH

كه در آن :

A = سطح مقطع دودكش برحسب سانتیمترمربع

Q = ظرفیت حرارتی دیگ برحسب كیلوكالری برساعت

H = ارتفاع معادل دودكش برحسب متر

ارتفاع معادل دودكش برابر است با طول قسنت عمودی به آضافه نصف طول قسمت افقی :

بعد از محاسبه سطح مقطع با انتخاب شكل مقطع دودكش بصورت دایره ، مربع و یا مستعطیل ، ابعاد آن نیز تعیین می شود.

قطر دودكش چنانچه مقطع آن دایره انتخاب شود برابر است با :

 

D = 2 Ö A/p p = 3.14159

و چنانچه سطح مقطع مربع در نظر گرفته شود :

طول هر ضلع برابر است با ÖA

 

اگر دودكش با سطع مقطع مستعطیل انتخاب شود نسبت طول به عرض آن معمولا 1.5 فرض می شود

b / a = 1.5 نسبت طول به عرض