معرفی فیروز آباد

[Mohammad Aref 120454]

شهرستان فيروز آباد از شمال به شهرستان شيراز، از غرب به شهرستان كازرون، از جنوب به استان بوشهر، و از شرق به شهرستان های جهرم و لار محدود است.

 

تاریخچه شهر

فيروز آباد كنونی را در عهد باستان «اردشيركوره» و «شهرگور» می‌ناميدندكه معرب آن «جور» است. اين شهر در عهد شاهنشاهی ساسانی و در سده‌های نخستين اسلام، مركز كوره اردشير و يكی از پنج ناحيه معروف پارس بود. بنای اين شهر را، به عهد اردشير، بنيان گذار شاهنشاهی ساسانی نيز نسبت داده اند. گفته می شود نام كنونی اين شهر، از نام «فيروز» نيای انوشيروان گرفته شده است که در زمان خود بناهايی در فيروز آباد احداث كرده بود

[Mohammad Aref 120454]

نقش پیروزی فیروزآباد

 

اين نقش برجسته يادبود نبرد و پيروزي اردشير بنيان گذار سلسله ساساني(سده 2م) بر آخرين پادشاه اشكاني (اردوان 5) است كه بر فراز صخره‌اي در سمت راست رودخانه فيروزآباد حجاري شده است. اين اثر اولين نقش برجسته ساساني و بزرگترين نقش برجسته ايران است.

 

 

قلعه دختر فیروزآباد

 

در فاصله 6كيلومتري شهر كنوني فيروزآباد، آثار قلعه‌اي بزرگ از سنگ و ساروج است كه بر فراز كوهي ساخته شده و داراي تزئينات گچ بري در داخل بنا مي باشد. ساختمان بناي اين قلعه مربوط به اردشير اول بنيانگذار سلسله ساساني(سده 3م) مي باشد

 

 

 

کارخ فیروزآباد

 

اين بناي باستاني در شمال غربي فيروزآباد واقع شده است. مصالح اين كاخ ساروج و سنگ لاشه مي باشد كه با روكشي از گچ پوشيده شده است. بناي اين كاخ مربوط به اردشير اول بنيانگذار سلسله ساساني (سده 3م) است. به علت قرار گرفتن اين كاخ در كنار چشمه «قمپ آتشكده» آن را آتشكده فیروزآباد نيز مي نامند .

[Mohammad Aref 120454]

نقش تنگاب

 

رو به روی قلعه دختر، در پایین كوه، در سمت راست رودخانه تنگاب به سوی فیروزآباد، در كوه نقش برجسته ای به ابعاد 5×3 متر و به بلندای چهار متر از كف رودخانه كنده شده كه در بین مردم منطقه به نقش رستم مشهور است. در این نقش، مراسم تاج گذاری اردشیر بابكان دیده می شود و مظهر میترا (مهر) حلقه قدرت را به اردشیر ارزانی می دارد. پشت سر اردشیر كودكی وجود دارد كه احتمالاً ولیعهد یعنی شاپور اول است و سه نفر از بزرگان در كنار این كودك به حالت احترام ایستاده اند. در این اثر، كتیبه ای بین اردشیر بابكان و مظهر میترا وجود دارد كه حروف آن محو شده است.

 

منار میلو

 

در مركز دایره، ساختمانی باقی مانده كه هم اكنون مردم فیروزآباد آن را منارمیلو می نامند. این منار از سنگ خارا و گچ درست شده و ارتفاع كنونی آن 33 متر است. قسمت پایین هر ضلع منار 11 متر است. در دوره آبادانی و شكوه، بلندای منار 78 متر و هر ضلع آن 18 متر بود. بنابر نظر باستان شناسان، بر فراز این منار، در هر سمت ، دو اتاق و یك ایوان وجود داشت و آب را از شش كیلومتری به بالای منار هدایت كرده بودند كه به صورت فواره بود. برای این منار كاركردهای متفاوتی مطرح شده است؛ برخی آن را به عنوان سمبل قدرت پادشاه می شمارند و گروهی بر آنند كه برای ارتباط با قلعه دختر ، این منار بر پا شده بود. برخی نیز آن را محل نیایش آتش می دانند. این منار در آن زمان، گنبد گیرمان نام داشت.

[Mohammad Aref 120454]

پل کوار

 

ظاهراً بنای اولیه آن به دوره ساسانی تعلق دارد كه در دوره های بعد به ویژه دوره صفویه و قاجاریه بازسازی شده است. پل كوار 125 متر طول، 30/10 مترارتفاع و 80/3 متر عرض – با احتساب جان پناه ها – و شش دهانه به ابعاد مختلف داشت كه امروزه دو دهانه میانی آن فرو ریخته است. پایه ها در جهت بالا دست و پایین دست دارای موج شكن های نوك تیز است كه شكل های آنها با توجه به شالوده صخره ای و بازسازی های صورت گرفته ، متفاوت است. مصالح مورد استفاده ، قطعات سنگ های طبیعی به اشكال و ابعاد مختلف و ملات ساروج است. پایه های پل هر كدام جداگانه بر روی صخره های طبیعی بستر رودخانه قرار گرفته و به همین جهت، نقشه پل متناسب با موقعیت این صخره ها در بستر رودخانه شكل گرفته است. چنین ساختار و شالوده ای، سبب استحكام و ماندگاری زیاد پل كوار شده است. در قسمت انتهای جنوبی پل و میانه ی پایه ، متكی به صخره كناره رودخانه و نیز روی اولین پایه انتهای شمالی پل اتاقی قرار دارد كه دسترسی به آنها در مواقع كم آبی از روی صخره بستر رودخانه و توسط چند پله صورت می گیرد. این اتاق ها جهت اطراق و استراحت مسافران یا اقامت محافظان پل مورد استفاده بود

 

تخت نشین

در جنوب شرقی منار و به فاصله حدود 100 متری آن ، آثار بنایی وجود دارد كه قطعات بزرگ سنگ، غیر از شالوده آن، در اطراف پراكنده و علامت حجاران ساسانی بر روی بعضی از آنها مشخص است. آثار دو استخر در جنوب این كاخ هنوز وجود دارد. امروزه بقایای این بنا را «تخت نشین» می نامند و از آنجا كه فرم اصلی آن به صورت چهار طاقی بود، كاربری آن را احتمالاً آتشكده می دانند.

 

پل مهر نرسه

در 15 كیلومتری فیروزآباد، در تنگه ای در مسیر فیروزآباد – شیراز، در كوه جنوبی و كنار نقش برجسته اردشیر ساسانی، آثار یك كتیبه پهلوی در هفت سطر وجود دارد كه ترجمه ی آن بر اساس مطالعات پروفسور" هنینگ " استاد زبان پهلوی دانشگاه لندن ، چنین است:" این پل به دستور مهرنارسه ورزگ فرمازاد برای شادی روح او به هزینه خودش ساخته شد. هركس از این راه عبور كند، برای مهرنارسه و پسرانش به خاطر ساختن این پل درود فرستد. با كمك و لطف خداوند، نادرستی و فریب در آنجا نخواهد بود". مهرنرسه یا مهرنارسه، از بزرگ ترین فرمانداران و وزیران ساسانی بود كه وزارت سه پادشاه قرن پنجم میلادی را برعهده داشت و كارهای عمرانی بسیار انجام داد. بقایای اندكی از پل در این محل مشهود است.

[Mohammad Aref 120454]

رودخانه شور دهرم

شور دهرم يک رودخانه دايمی به طول 180 كيلومتر است كه مسير كلی آن نخست جنوب خاوری و سپس جنوب باختری است. اين رودخانه از كوه های سلامتی و دولوو ميشوان در 65 كيلومتری شمال باختری فيروزآباد واقع در دهستان خواجه ای سرچشمه گرفته و به نام رودخانه هونيقان متوجه جنوب می شود. سپس با نام رودخانه فيروزآباد از دره باختری كوه پادانا عبور کرده و وارد دهستان حومه فيروزآباد می شود. در اين دهستان به شاخه های فراوانی تقسيم می شود که شاخه اصلی آن از نواحی باختری شهر فيروزآباد عبور کرده و ضمن آميختن با ريزابه های فراوان و عبور از روستاهای بسيار سرانجام در دامنه جنوبی ماده كوه با رودخانه دزگاه مخلوط شده و رودخانه موند را تشكيل می دهد.

 

رودخانه زاغ فیروزآباد

رودخانه فصلی زاغ که 55 كيلومتر طول دارد در مسير کلی خود به سمت جنوب خاوری از شهرستان های جهرم و فيروزآباد عبور می کند. اين رود از كوه های سفيدار و پودنو واقع در دهستان ميمند در 15 كيلومتری خاور فيروزآباد سرچشمه گرفته و پس از عبور از روستاهای مختلف در خاور روستای براق 41 كيلومتری شمال باختری جهرم به رودخانه قره آغاج می ريزد.

[Mohammad Aref 120454]

چشمه تنکاب

اين چشمه در مسير جاده شيراز- فيروزآباد و در فصله 10 كيلومتری جاده اصلی از دامنه كوه می جوشد.اين چشمه به دليل آب گوارايی كه دارد مورد توجه مردم و مسافران قرار می گيرد.

 

چشمه حنيفقان

 

چشمه حنيفقان در 45 كيلومتری شهر فيروزآباد قرار دارد و با توجه به قابليت های تفرجگاهی گسترده آن ‌از جمله گردشگاه های مشهور اين شهرستان محسوب می شود وطی سال گردشگران زیادی از این چشمه دیدن می کند.

 

چشمه آب گرم فیروزآباد

اين چشمه در شهرستان فيروزآباد و در فاصله 8 كيلومتری جاده قير - خنج واقع شده است. مردم اين منطقه از حوضچه های اين آب برای درمان بيماری های پوستی و رماتيسمی استفاده می كنند. آب اين چشمه از نوع آب های معدنی گوگردی است و مورد بهره برداری درمانی و گردشگاهی قرار می گيرد. در اطراف اين چشمه، درختان بزرگ نخل و بيد وجود دارد كه محل اتراق بسياری از مسافران اين شهرستان و اهالی بومی آن است.