ضوابط طراحی مکان های درمانی

[sam arch 55879]

ملزومات اتاق بازگشت هوشیاری:

 

اتاق بازگشت هوشیاری باید بتواند چندین بیمار عمل شده از اتاقها ی جراحی مختلف را در خود جا دهد. تعداد تختهای محاسبه شده باید5/1 برابر تعداد اتاقهای عمل باشند. اتاق مجاورآن اتاق شستشو با چند سینک است. پرستاری می‌‌بایستی دارای یک جایگاه نظارتی باشد که از آن بتواند بر همه بیمارها تسلط داشته باشد. طراحی اتاق باید طوری باشد که نور طبیعی بتواند وارد آن شود تا بیمارها بتوانند خود را با ساعات شبانه روز تطبیق دهند.

 

 

 

رعایت نکات ایمنی در جراحی

 

اتاق جراحی باید از طریق درهای کشویی برقی به اتاقهای بیهوشی، ترخیص شستشو واشیاء استریل ارتباط داشته باشند. این درها بایستی در خارج از اتاق عمل نصب شوند تا فضای اتاق را اشغال نکنند. به خاطر مسائل بهداشتی، سیستم باز کردن درها باید با پدالهای پایی کنترل شود در اتاق فعالیتهای جنبی درهای محوری (بدون جفت) با پهنای یک متر تا 1.25 متر کافی است

 

این نکته بایستی در نظر گرفته شود که اتاقهای اصلی بیهوشی دارای ترکیبی انفجار کننده از گازها هستند (بخارها، اکسیژن، اکسید نیتروژن) این گازها ممکن است به محدوده جراحی اتاقهای آماده کردن بیمار و گچ گیری رخنه کنند برای مقابله با جمع شدن گازهای بیهوشی در اتاق اتصالات الکتریکی و الکتروپزشکی بایستی حداقل در ارتفاع 1.20 متر از سطح کف اتاق قرار گیرند. به وسیله کف رسانای اتاقها را با هم برابر کنید. رطوبت هوا را بین 60% تا 65% حفظ کنید. اتاقهایی که جهت نگهداری مواد بیهوشی به کار می‌‌روند بایستی ضد آتش باشند و به اتاقهای عمل، زایمان و بیهوشی راه نداشته باشند.

 

 

 

روشنایی

 

روشنایی در اتاق عمل بایستی قابل تنظیم باشد تا با توجه به موقعیت برش جراحی، نور را بازاویه‌های مختلف بتاباند. متداول‌ترین سیستم روشنایی چراغهای جراحی سقفی متحرک هستند این سیستم متشکل از یک روشنایی اصلی است که دارای حرکت چرخشی و زاویه‌هایی است و یک لامپ جنبی که بر روی یک بازوی ثانوی سوار است. روشنایی اصلی از تعداد زیادی لامپ کوچک ساخته شده است تا از ایجاد سایه‌های خیلی تاریک جلوگیری شود. امروزه اتاقهای عمل تخم مرغی شکل با روشنایی داخل سقفی نیز گاهی ساخته شوند مقررات روشنایی بیمازستانها شدت اسم روشنایی برای اتاقهای عمل را lux 1000 و اتاقهای جنبی عمل را lux 500 معرفی می‌کنند.

 

 

[sam arch 55879]

استریل‌سازی مرکزی

 

این مکان جایی است که تمام ابزار بیمارستان را آماده می‌کند. بیشتر این وسایل توسط دپارتمان جراحی (40%) و مراقبتهای ویژه، جراحی و داخلی (هر کدام 15%) استفاده می‌شود. به همین دلیل اتاق استریل‌سازی و مرکزی بایستی در نزدیکی این حوزه‌های تخصصی قرار گیرد توصیه می‌شود که مکانهای استریل‌سازی در جاههایی که دارای رفت‌وآمد کم (انسان و مواد) است قرار گیرند. تعداد استریل‌سازها بستگی به بزرگی بیمارستان و دپارتمانهای جراحی دارد و ممکن هست مساحت تقریبی 120-40 متر مربع را اشغال کنند.

 

 

 

بخش مراقبتهای ویژه

 

وظیفه بخش مراقبتهای ویژه (icu) جلوگیری از اختلالات خطرناک فعالیتهای حیاتی بدن است: برای مثال ،اختلالات تنفسی، دگرگشت (سوخت‌و‌ساز بدن) و قلب وعروق ،عفونتها،دردشدید و ازکارافتادگی اعضاء (کبد، کلیه) خدمات بخش مراقبتهای فشرده کنترل ودرمان وهمچنین مراقبت از بیمار است. در بیمارستانهای عادی که فاقد تخصص پزشکی خاصی هستند مرسوم است که مراقبتهای ویژه را به دوبخش جراحی وپزشکی داخلی تقسیم بندی کنند.

 

 

 

ترتیب:

 

دپارتمان مراقبتهای ویژه بایستی یک بخش جداگانه باشد که فقط (بخاطر مسائل بهداشتی)از طریق لابی‌ها قابل دسترس باشد. توجه داشته باشید که براساس قوانین بیمارستان ،هر بخش مراقبتهای ویژه ،بایستی دارای بخش آتش‌نشانی جداگانه باشد. به غیر از سرسرای کارکنان و بیماران ،ملاقات کنندگان فقط بایستی از طریق سرسرای ملاقات کنندگان (اتاق انتظار) به این واحد دسترسی داشته باشد. درمرکز یک واحد مراقبتهای ویژه بایستی یک جایگاه کاری باز پرستاری قرار داشته باشد که به همه اتاق‌ها مشرف باشد .اتاق بازگشت هوشی بخش جراحی معمولا در قسمت مراقبتهای ویژه قرار دارد تا بیماران تحت مراقبت همان کارکنان قرار گیرند (توجیه اقتصادی) تعداد بیماران هر بخش مراقبتهای ویژه می‌‌بایستی بین شش تا ده باشد تا از انباشته شدن حجم کارکنان پزشکی و پرستاری جلوگیری شود وبهترین خدمت به بیماران ارائه شود.

 

[sam arch 55879]

برای هرواحد (که دارای شش تا ده تخت است) میبایستی جایگا ه وظیفه پرستاران، جایگاه استریل (داروها و آماده سازی خون) یک اتاق مواد ویک اتاق تجهیزات در نظر گرفته شود. فضای لازمه تختها را می‌توان در ترتیب باز، بسته یا ترکیبی از ان دو قرار دارد. در ترتیب باز فضای کف اتاق بایستی بسیار زیاد باشد. تمام تختها بایستبی در معرض دید و نظارت جایگاه پرستارها باشند و دیوارهای (پارتیشن هایی) سبک ومتحرک، بیماران را از یکدیگر جدا می‌کند. این دیوارها بایستی دارای سبکی و ارتفاع آنها نصف سقف اتاق باشد. در ترتیب بسته اتاق‌ها ی جداگانه‌ای برای بیماران در نظر گرفته می‌شود که باز هم می‌‌بایستی تحت نظارت جایگاه مرکزی پرستارها باشند. از نقطه نظر بهداشتی و و روانشناختی ترجیح داده می‌شود زیرا بیماران در این مرحله بسیار آسیب‌پذیر هستند. یک را ه حل میانی که بسیار متداول است قرار دادن دو یا سه تخت در اتاقهای جداگانه است

 

ایده ال‌ترین طرح نقشه ستره‌ای است که در آن اتاق بیمار از جایگاه پرستاران در مرکز منشعب می‌شود.اما به خاطر محدودیت فضا روشهای سنتی متداولتر است. وظایف جانبی: برای وظایف جانبی بخشهای زیر بایستی در نظر گرفته شود. اتاق عمل برای جراحی‌های جزئی(m 30-25) فضای آزمایشگاهی ،آشپزخانه ،ساب است(20m) اتاق مواد بهداشتی، اتاق معمولی، اتاق بهداشت، اتاق مهمانها،اتاق پزشک وظیفه، اتاق مدارک و در صورت امکان یک اتاق مشاوره و امکانات بهداشتی (با هماهنگی بخش بهداشت) بخش جراحی از نظر امکانات پزشکی می‌‌بایستی خود کفا و مستقل باشد.در کنار تمام تخت‌ها بایستی لوله، اکسیژن ،هوای فشرده وپمپ خلاء وجود داشته باشدو علاوه بر پریزهای برق متداول، پریزهای کم ولتاژ (برای سیستم فراخوانی پرستاران)و پریزهای پر فشار (مثلا برای تجهیزات پرتو ایکس) نیز بایستی تعبیه شود.

 

بخش جراحی ویژه باید نزدیک و تا آنجا که می‌شود همسطح با دپارتمانهای جراحی و بخش پزشکی داخلی ویژه باشد. این بخش همچنین بایستی به پذیرش ومرکز خدمات عملیات اورژانس نیز نزدیک باشد. می‌‌بایستی با بخشهای بیماران سرپایی و جراحی مرتبط باشد همچنین توصیه می‌شود راههای دسترسی به آزمایشگاه کلینکی و بانک خون کوتاه باشد.

 

[sam arch 55879]

بخش‌های مراقبت بیماران بایستی در فضای بسته باشد و ترافیک انسانی‌ آن با طرح ریزی درست راهها به حداقل برسد. بخشها بایستی دارای پنجره‌هایی جهت ورود نور طبیعی باشد اما بخش‌های درمان ،اتاق پرستارها، داروخانه و غیره را می‌توان با چراغ روشن کرد.

 

دپارتمانهای مراقبت

 

دپارتمان‌های مراقبت هر کدام به تخصصی ویژه تقسیم می‌شوند و اینها نیز دارای زیر مجموعه‌های خود می‌‌باشند. برای ایجاد مراقبت و نظارت کافی تعداد تختها هر بخش نبایستی بیش از 16 تا 24 عدد باشد به خاطر استفاده صحیح از کارکنان معمولا دو جایگاه کاری در کنار هم قرار داده و به بخش بزرگی از ناحیه خدماتی پرستاران متصل می‌کنند (برای مراقبت حدود 30 تا34 بیمار). ترتیب اتاقها به وضعیت، نوع و درجه حاد بودن بیماری بستگی دارد.

 

نواحی پرستاری زیر نیز بایستی متمایز باشند: پرستاری عادی، مراقبت ویژه و فشرده تعداد تختها برای هر گروه مراقبتی در بخش مراقبت ویژه و فشرده کمتر است (بین 6 تا 12 تخت بسته به بزرگی بیمارستان)اتاق‌ها بایستی به گونه‌ای قرار گیرد که در کناره‌های تخت (دو طرف و قسمتهای تحتانی) فضای کافی برای حرکت و دسترسی وجود داشته باشد. تعداد کابینت‌ها و کمدها برای وسایل شخصی بیمار بایستی کافی باشد. (همچنین فضای کافی برای وسایل و تجهیزات مراقبتی مانند سینی متحرک و کمد وجود داشته باشد.

 

 

استاندارد ها:

استانداردهای تخت بیمار :

طول تخت بیمار 2.00 متر ؛ پهنای تخت 0.90 متر ؛ ارتفاع تخت (از کف تا محل خوابیدن) 0.65 متر

استانداردهای راهروها :

عرض راهرو بین 2.4 تا 3.1 متر

[sam arch 55879]

بخش قلب و عروق :

 

اکنون به عملکرد بخش های مختلف یک بیمارستان (تخصصی قلب و عروق ) و احتیاجات مورد نیاز ان می پردازیم .

استانداردهای مطرح شده در این فصل صرفا در مورد ارائه خدمات مشخص برای جراحی قلب افراد بزرگسال و اطفال ؛ کاتتریسم قلبی وروشهای قلبی مداخله ای کاربرد دارد .

 

 

 

توضیح چند اصطلاح این بخش :

 

کاتتریزاسیون قلبی : عبور دادن یک لوله نازک قابل ارتجاع ( کاتتر ) داخل ورید یا شریان و هدایت ان به داخل قلب به منظور تشخیص اناتومی و عملکرد قلب است

این بخش دارای ازمایشگاههائی است که سالیانه حد اقب روی 500 بیمار روشهای مربوطه را انجام می دهند

بخش جراحی قلب : مکانی که قابلیت ارائه کاتتریزاسیون تشخیصی تهاجمی و تسهیلات درمانی شامل عمل جراحی قلب باز و بسته مانند جراحی پیوند شریان کرونر را داشته باشد .

مطالعات الکترو فیزیولوژی پیچیده : شامل ارزشیابی القائی هیس-پور کنژ بدون ایجاد اریتمی است .

جراحی قلب باز : نوعی عمل جراحی که در ان دستگاه پمپ قلبی عروقی در جریان گردش خون انجام می دهد در ان استفاده شود

 

 

 

بخش تخصصی قلب و عروق

 

این بیمارستان علاوه بر بخشهای ذکر شده برای بیمارستان های عمومی دارای بخش های زیر نیز می باشد :

1-بخش جراحی قلب ( در ان حداقل 350 جراحی عمل قلب باز انجام شود )

2- بخش کاتتریزاسیون

Ccu -3و icu

 

 

[sam arch 55879]

.1بخش جراحی :

 

این بخش شامل چند اتاق عمل به قرار زیر می باشد :

پذیرش

رختکن پرسنل

ریکاوری

اینتنسیوکار

آماده کردن

محل استریل

شستشو

اتاق عمل

شستن بعد از عمل

محل وسائل و تجهیزات ( اتاق ریکاوری باید دارای دستگاههای پایش نوار قلب و همودینامیک –احیای قلبی ریوی - ضربان ساز تشخیص درمان اریتمی ها – سیستم گردش خون ائورت به کمک بالن و ... )

سائر اتاق های مورد نیاز و ...

 

 

اتاق های جراحی نسبت به نوع کار خود از نظر فونکسیون ( عملکرد ) داخلی مستقل هستند و در جهت اکس موازی با اتاقهای عمل از داخل با هم ارتباط دارند .

فضاهای مشترک مانند : استرلیزاسیون – ایکس ری ( اشعه ایکس )

برای همه اتاقها در یک منطقه مرکزی منظور می شود .

باید در قسمت مجاور اکس حرکتی فضاهائی برای مراحل مختلف جراحی پیش بینی نمود تا بدینوسیله این فضاها جدائی کامل بین هسته اصلی و اکس اصلی بیمارستان برای جلوگیری از انتقال میکروب به وجود اید .

 

 

نوع عملکرد حد اقل فضا (به متر مربع)

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اتاق عمل 36

اتاق دست شستن 9

اتاق وسائل استریل 10

رختکن 9

محل وسائل استفاده شده 9

محل اماده کردن بیمار 18

تخت عوض کردن بعد از عمل 18

دوش و توالت 14

پارکینگ تخت تمیز و کثیف 20

ریکاوری برای 5 تخت 32

محل وسائل استریل روز 10

محل شستن قبل از عمل 10

محل شستن بعد از عمل 10

محل نکهداری وسائل کثیف 10

اتاق وسائل چونگ کننده بدن 18

اتاق تاریک خانه برای ایکس ری 18

تاریکخانه ایکس متحرک 12

اتاق پرسنل بخش جراحی 28

اتاق دفتر بخش 22

ابدارخانه بخش 9

اتاق مطالعه و جلسه بخش جراحی 12

محل وسائل استرلیزاسیون برای بخش 40

یک لابراتوار کوچک 9

[sam arch 55879]

2-بخش کاتتریزاسیون :

 

بخش کاتتریزاسیون قلب در بیمارستان باید فورا برای بیماران قابل دسترس باشد چه در محل و چه به صورت اعزام فوری

 

 

استانداردهای بخش کاتتریزاسیون :

 

-حداقل مساحت تمیز در ازمایشگاه کاتتریزاسیون قلب ( صرف نظر از کابینت ها و قفسه های ثابت و متحرک ) حدود 400 فوت مربع است

- یک اتاق کنترل در ازمایشگاه کاتتریزاسیون قلب با مساحت 50 فوت مربع برای انجام موثر تکنیکهای رادیو گرافی و استقرار وسائل ثبت و ظهور تصاویر

- محوطه محصور برای مبدلهای اشعه ایکس ؛ قطعات مولد نیرو و ابزار الکتریکی و الکترونیکی حداقل 100 فوت مربع مساحت داشته و در خود ازمایشگاه قرار داشته باشد

- اتاق ریکاوری با تمام تجهیزات ( تجهیزات قبلا ذکر شده است)

- محل شستشو نزدیک درب ورودی و اتاق انجام کار به گونه ای قرار گیرد که به کارکنان و وسائل پزشکی چیزی پاشیده نشود .

 

 

 

-اتاق کار کثیف شامل :

سینک طبی ثابت ، 2- یک سینک برای شستن دست ، 3- یک پیش خوان کار 4- محل نگهداری زباله و ...

- محل نگهداری ملحفه و البسه تمیز

- اتاق انبار یا کار تمیز باید برای انبار کردن یا نگهداری وسائل تمیز و استریل وجود داشته باشد این اتاق مجهز به دستشوئی برای شستن دست است .

در ازمایشگاه کاتتریزاسیون قلب باید سیستمی وجود داشته باشد تا خروج وسائل الوده از اتاق تمیز و استریل کردن ان و دسترسی به وسائل و اقلام تمیز را تضمین کند .

- محل تعویض لباس کار کنان آزمایشگاه کاتتریزاسیون قلب باید به گونه ایی طراحی شود که تردد یک طرفه باشد، یعنی افرادی که از خارج وارد بخش میشوند بتوانند مستقیم پس از ورود و تعویض لباس ، به سوی آزمایشگاه کاتتریزاسیون حرکت کنند.

 

 

-وجود محل مخصوص مثل انبار ، شامل سینک کف که برای نگهداری از وسایل تمیز کاری که به طور خاص برای مجموعه ی کاتتریزاسیون قلب در نظر گرفته است ، اختصاص یابد.

- در ساعات زمان بندی شده بین عمل های کاتتریزاسیون،افرادی که آموزش های ویژه ایی که در ارتباط با نظافت بخش کاتتریزاسیون قلب دیده اند باید برای انجام نظافت و سایر وظایف محوله مشغول به کار شوند - فضای نگهداری تجهیزات اشعه ایکس و مکان ظهور فیلم در این بخش پیشبینی شود.

-موارد زیر برای استفاده در این بخش باید به سهولت در دسترس باشد:

1-اتاق نظارت

2- اتاق بایگانی فیلم ها

3- اتق کنفرانس

4- کتابخانه و اتاق مطالعه

5-وسایل کمک آموزشی و بایگانی مربوط به آنها

- سیستم تلفنی اورژانس باید در اتاق ریکاوری و اتاقی که کاتتریزاسیون در آن جا انجام می شود وجود داشته باشد.