فناوری نانو: ایران چه جایگاهی دارد؟

[*mishi* 11920]

فن آوری نانو یکی از بزرگترین و اصلی ترین فن آوریهای قرن 21 است. پیشوند نانو از کلمه یونانی Nanos به معنی کوتوله گرفته شده است. این فن آوری با مقیاسی سرو کار دارد که ده ها هزار بار کوچکتر از یک میلیمتر است. فناوری نانو به دنبال بررسی کردن، تولید کردن و به کارگیری ساختارهایی است که اندازه آنها کوچکتر از 100 نانومتر است.

تاریخچه ی فن آوری نانو برمی گردد به ریچارد فاینمن، فیزیک دانی که به عنوان پدر فناوری نانو شناخته می شود. نظریات مهم وی در فیزیک کوانتم، وی را به دانشمند تاثیر گذار در قرن 20 تبدیل کرد تا جاییکه در سال 1965 جایزه نوبل علم فیزیک به این دانشمند داده شد. البته فاینمن هیچگاه از کلمه فناوری نانو استفاده نکرد و نوریو تانیگوچی ژاپنی دانشمندی بود که برای اولین بار در سال 1974 این کلمه را به کار برد. امروزه فن آوری نانو در تمامی حوزه های علم و فن آوری نفوذ کرده است و بسیاری معتقدند که در مقیاس نانو مرز بین رشته های مختلف از بین خواهد رفت.

سومین جشواره بین المللی نانو در روز سوم آبان ماه در تهران افتتاح گردید. جشنواره ایی که تا هفتم آبان ادامه داشت. 207 مشارکت کننده در قالب 176 غرفه نمایشگاهی در فضایی به وسعت 15 هزار متر مربع که توسط ستاد فناوری نانو برگزار شده بود، حضور یافتند. دکتر سعید سرکار، دبیر ستاد فنآوری نانو در مراسم گشایش جشنواره، بخش "هنر و فناوری نانو" را، بخش جدید جشنواره امسال عنوان کرد و افزود: تلفیق این فناوری با هنر حائز اهمیت و جالب توجه است زیرا این فناوری می‌تواند برای حفظ آثارهنری وابنیه تاریخی مورداستفاده قرارگیرد.

وی تصریح کرد: فراخوان جشنواره، از اردیبهشت ماه سال جاری آغاز شد و 300 اثر به ستاد ویژه‌ی توسعه‌ی فناوری نانو ارسال گردید که از این تعداد 93 اثر از قبیل داستان، نقاشی، انیمیشن، آثار حجمی و تصویرسازی هستند.

دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با اشاره به بخش کریدور خدمات فناوری تا بازار، اظهار کرد: بدون ارایه‌ خدمات نمی‌توان شاهد رسیدن یک فناوری تا بازار بود که در جشنواره‌ امسال این بخش متشکل از 12 پایگاه خدماتی سعی دارد تا درصد به موفقیت رسیدن یک محصول تا بازار را افزایش دهد.

سرکار افزود: در سومین جشنواره فناوری نانو بیش از 80 شرکت تولیدی حضور دارند که محصولات خود را ارایه می‌کنند که بسیاری از این محصولات در راهیابی به بازارهای جهانی نیز موفق بوده اند.

وی افزود: همچنین درخواست 30 کارگاه تخصصی در سومین جشنواره فناوری نانو دریافت شد که از این تعداد، 13 نمونه مورد تایید قرار گرفته و برگزار می‌شود.

در این جشنواره شرکت هایی که در زمینه پوشش و پلیمر فعالیت کرده بودند نیز دستاوردهای خود را به نمایش گذاشتند. از جمله در بخش خودرو، شرکت ساپکو وابسته به ایران خودرو و بهمن دیزل، کاربرد نانوکامپوزیت و پوشش های نانویی را در خودروی SOREN و مینی بوس نانویی به نمایش گذاشتند. دستاوردهای دیگر همانند لوله های عایق صدا، رنگهای عایقی، آنتی میکروبیال و غیره به نمایش گذاشته شد که با تنی چند از غرفه گذاران در زمینه پلیمر و پوشش مصاحبه هایی به عمل آمده که در ادامه خواهید خواند.

 

(1)

سعید محمدی یزدی، کارشناس ستاد فن آوری نانو و مسوول روابط عمومی نمایشگاه نانو در گفت گو با خبرنگار بسپار از فعالیت های ستاد فن آوری نانو در ارتقا و پیشبرد این تکنولوژی در کشور و نقش ستاد در این ارتباط می گوید: وظایف ستاد فن آوری نانو را می توان در ارایه راه کارهایی برای توسعه نانو در حوزه ی علوم و فن آوری و صنعت دانست. در بخش علوم و ارایه مقالات ISI ما توانسته ایم در رتبه ی 14 جهانی و در بخش صنعت در جایگاه دهم قرار بگیریم.

 

بسپار- رتبه های اعلام شده از طرف چه ارگانهایی بوده است؟

محمدی یزدی: رتبه ی چهاردهم از طرف سازمانهای بین المللی ذی ربط، اما رتبه ی دهم را براساس مشاهدات خود از وضعیت بازار محصولات تجاری ارایه کرده ایم.

 

بسپار-معیار شما برای این ارزیابی چه بوده است؟

محمدی یزدی: با توجه به رشدی که در حوزه ی پلیمر ها، نانو کامپوزیت و پوشش های نانویی و کاربرد آنها در صنعت خودرو صورت گرفته، همچنین در بخش کشاورزی و نساجی پیش رفت های قابل توجهی که انجام شده و طرح هایی که به مرحله ی صنعتی شدن رسیده اند، می توان این ادعا را داشت.

 

بسپار- ستاد فن آوری نانو تا به حال چه خدماتی را در بخش حمایتی ارایه کرده است؟

محمدی یزدی: ستاد تا به حال تلاش های زیادی را برای جمع آوری گزارش های علمی و تحقیق انجام داده است. از جمله ارایه وام یک میلیون و دویست هزار تومانی برای دانشجویانی که پایان نامه کارشناسی ارشد خود را در ارتباط با فناوری نانو بنویسند و برای مقطع دکترا نیز این رقم افزایش پیدا می کند.

برگزاری نمایشگاه نانو که ستاد متولی برگزاری آن است، از دیگر فعالیت های ماست.

ارایه تسهیلات و حمایتها که به چند بخش تقسیم می شود. یکی حمایتها در بخش پایان نامه ها و مقالات که قبلا توضیح داده شد. دوم، حمایت از فن آوری که تا 80 در صد از مبلغ حق اختراع را ستاد پرداخت می کند. سوم، حمایتهای ترویجی مثل برگزاری سمینارها یا ارایه تسهیلات به مجلاتی که به این حوزه وارد شوند (بسپار- جالب است که علیرغم مکاتبات انجام شده و بخش عمده ای که به عینه این مجله تا کنون به مبحث نانو اختصاص داده است، تاکنون هیچ کمکی در این زمینه از سوی این ستاد در اختیار بسپار، قرار داده نشده است.)

چهارم، حمایت از اشتغال، به طور مثال شرکتهایی که می خواهند روی تکنولوژی نانو کار کنند به آنها در ارایه گزارشات مشاوره و هزینه های ایجاد R&D کمک می شود.

البته این را نیز باید گفت برای اینکه اشخاص حقیقی و حقوقی بتوانند از خدمات ستاد به طور کامل بهرمند شوند، در اولین قدم باید صحت ادعای آنها مبنی بر داشتن محصول نهایی مورد تایید قرار بگیرد. بعد از آن مرکزی داریم که گواهینامه هایی صادر می کند که می توانند از این خدمات بهرمند شوند. مثل خدمات بازاریابی، مشارکت حقوقی و سرمایه گذاری مشترک که در این ارتباط صندوق هایی وجود دارد مثل صندوق توسعه تکنولوژی یا صندوق توسعه ی فن آوری نوین که با ستاد کار می کنند و ستاد در این صندوق ها چند صد میلیون تومان سرمایه گزاری انجام داده و شرکت هایی که تاییدیه لازم را به دست بیاورند می توانند تا سقف 200 میلیون تومان وام بگیرند. حمایتهای تضمینی ستاد نیز می توانند تضمین خرید باشند. مثل ساخت دستگاه STM که ما به شرکت سازنده قول خرید داده ایم و آنها را به دانشگاه های کشور عرضه کردیم.

 

بسپار- تا به حال چه پروژه های موفق و ملی در ارتباط با فناوری نانو انجام شده است؟

محمدی یزدی: از پروژه های موفق می توان به تولید لوله های نانو کربنی اشاره داشت که در پژوهشگاه نفت انجام شد.

همچنین تولید لوله های پلیمری عایق صدا که توسط شرکت پارس پلیمر شریف ساخته شده و توسط شرکت لوله و اتصالات وحید به تولید انبوه رسیده است.

دیگری تولید شیشه های Low E از شرکت کاوه فلوید است که به اروپا هم صارات داشته است.

پیگیریهای ستاد در بخش صنعت خودرو، به صورت نمونه هایی که می توانید در غرفه های ایران خودرو و بهمن دیزل ببینید، قابل ارایه است.

 

بسپار - دور نمای فن آوری نانو را در کشور چگونه می بینید؟

محمدی یزدی: دورنمای ما تا سال 1394 رتبه اول جهان اسلام بوده است که حتی 5 سال زودتر هم به آن رسیدیم ولی نباید تنها به این دستیابی البته مهم اکتفا کرد. زمانی که شرکت صادر کننده داشته باشیم در آن زمان می توان حرفی برای گفتن داشت چرا که رمز موفقیت و بقای یک شرکت در صادرات است.

 

(2)

صادقیان، کارشناس پلیمر از شرکت صنایع ریف ایران از کاربرد تکنولوژی نانو در رنگهای تولیدی این شرکت می گوید. شرکت ریف ایران تولید کننده انواع رنگهای ساختمانی پایه آب، رنگهای صنعتی و انواع رزینهای آکریلیک می باشد. ولی مهمترین تولید شرکت یاد شده چنانکه نماینده این مجموعه می گوید، رنگ و رزین های ترافیکی هستند: این رنگها که به نام ترموپلاست یا رنگهای سرد معروف شده اند، به دلیل کاربرد آسان و قیمت ارزان معمولا در سطح جهان استفاده می شوند ولی عمده مشکل آنها عمر 6 تا 9 ماه آنها می باشد که ما بدون اینکه ساختار شیمیایی آن را تغییر دهیم با استفاده از نانو ذرات موفق به ساخت رزین نانوکیلری شدیم که می تواند 2 تا 3 برابر طول عمر رنگهای ترافیکی را افزایش دهد. در حال حاضر این رزین به مرحله تولید صنعتی رسیده است و با قرادادی که یکسال ونیم پیش با شرکت عرف ایران بزرگترین پیمانکار شهرداری تهران بستیم، این نوع رنگ را به آنها عرضه می کنیم.

صادقیان در ارتباط با واحد تحقیق و توسعه شرکت عنوان کرد: فرمولاسیون رنگهای ترافیکی به طور کامل در قسمت R&D شرکت به دست آمده است. البته از زمانی که "کفا" محصول ما را به عنوان محصول نانویی شناخت تسهیلات خاصی را اعطا کرد. هرچند که برای تولید این نوع رنگ 5 درصد به هزینه های ما افزوده شده ولی با توجه به افزایش طول عمر هزینه ی مازاد به طور کامل پوشش داده می شود.

در ادامه صادقیان افزود: رتبه 14جهان در زمینه فناوری نانو در بخش صنعت، شاید حداقل در زمینه پوشش صدق نکند و به اعتقاد من در این راه گامهای اولیه را بر می داریم ولی به دلیل اینکه طرحهای رنگ و رزین به سرعت می توانند در فاز صنعتی شدن قرار بگیرند به راحتی می توان در آن پیشرفت کرد. ما نیز در نظر داریم با استفاده از نانو ذرات در بخش رنگهای خودرویی، رنگ ضد خش تولید کنیم و در بخش کامپوزیت ها مثل وینیل استر یا پلی استر غیر اشباع شانس این را داریم که نتیجه بهتری بگیریم.

 

(3)

علی بیگدلی، مدیر عامل شرکت پوشش صنعت در ارتباط با کاربرد نانو سیلیکا در رنگهای عایقی اظهار داشت: شرکت پوشش صنعت به عنوان یک شرکت بازرگانی، با عرضه رنگهای ضد عایق فعالیت خود را آغاز کرد ولی به دلیل هزینه سنگین واردات آن که متری 9 تا 10 هزار تومان هزینه در بر داشت، برای ما توجیه اقتصادی را از دست داد و در نتیجه تصمیم به تولید این رنگها در کشور گرفتیم.

فرآید ساخت رنگهای عایقی که به عنوان یک فن آوری برای این شرکت محسوب می شود کاربرد نانو سیلیکا داخل رنگ است که 70 درصد از ضخامت را تشکیل می دهد. در واقع بعد از اینکه رنگ روی سطح اعمال می شود، پرزها و حفره های تونلی به وجود می آید که ساختار نانویی با ضخامت چند میکرون دارند که مانع از انتقال حرارت می شود. مواد به کاررفته در رنگهای عایقی به غیر از نانوسیلیکا که از شرکت سیلیکا کم آمریکا از طریق دبی تهیه می شود، همه ایرانی هستند.

بیگدلی تاکید کرد: با تغییراتی که در فرمول رنگ و رزین ایجاد شده این رنگها با شرایط آب و هوایی ایران کاملا منطبق شده اند و می تو انند در ایران بازار خوبی پیدا کنند. در حال حاضر برای تولید رنگهای عایقی به صورت صنعتی وارد عمل نشده ایم و تنها با گرفتن سفارش تولید می کنیم. سفارش دهندگان ما نیز بیشتر مراکز دولتی هستند.

در پایان بیگدلی در مورد طرح های توسعه شرکت عنوان کرد: در نظر داریم پوشش های ضد عایق، عایق های صنعتی با پوشش بالاتر رطوبتی، صدا و عایق های هوشمند را در برنامه ی کاری شرکت قرار دهیم.

 

(4)

کاوه ممی زاده، مدیر فروش شرکت پارسا پلیمر شریف در ارتباط با محصولات نانومتریک شرکت می گوید: شرکت به لحاظ داشتن واحد R&D قوی با سرپرستی دکتر باقری، دستاوردهای خوبی در خلق ایده های نو داشته است. از جمله کاربرد نانو در کامپوزیت که تحت عنوان پلی پروپیلن ضد خراش ثبت اختراع شده است، کاربرد بسیار زیادی در خودرو سازی مخصوصا در داشبورد دارد. این محصول تا به حال به شرکت مهرکام پارس ارایه شده است.

در زمینه لوله واتصالات، نانو کامپوزیتهایی به نام Pipe Silent (لوله های بدون صدا) تولید شده اند که در لوله های ساختمانی به کار می روند. در حال حاضر پروژه ایی که در دست داریم مواد سدگر در برابر اکسیژن است که مراحل پایانی صنعتی شدن را طی می کند. سدگرهای در برابر اکسیژن، نوعی کامپوزیت برای افزایش ماندگاری محصول در داخل بسته بندی ها هستند و در واقع مانع نفوذ پذیری اکسیژن به داخل بسته بندی می شوند و تا 30 درصد ماندگاری محصول را افزایش می دهند.

ممی زاده در بخشی دیگر از سخنان خود افزود: متاسفانه کاربرد نانو در بخش صنعت پیشرفت آنچنانی نداشته و بیشتر طرحها در حد نیمه صنعتی باقی مانده و فقط در زمینه ارایه مقالات علمی خیلی پیشرفت داشته ایم. این در حالی است که بهترین راه برای تغییر خواص ویژه در مواد و کابرد بهینه آن در صنعت، استفاده از تکنولوژی نانو می باشد و لازم است در این حوزه کار و سرمایه گذاری بیشتری شود.

 

(5)

آزاده زارع کلیشادی، مدیر عامل شرکت صنایع سلولزی پلیمری تاوایرانیان در مورد استفاده از فناوری نانو در محصولات این شرکت اظهار داشت: این شرکت تولید کننده ورق های پلی اتیلن، پلی پروپیلن آنتی باکتریال با تکنولوژی نانو سیلور نقره می باشد. ورق های آنتی باکتریال تولیدی در تولید بدنه داخل یخچال، ظروف نگهداری غذا های آماده، جعبه های تجهیزات پزشکی و خون با ضخامت حداکثر µ800 کابرد دارند. همچنین لوله های آنتی باکتریال در سایزهای mm40، 32، 25، 20 در سیستم لوله کشی مکان های عمومی همانند مدارس به کار می رود. کلیشادی هدف شرکت را در استفاده از فناوری نانو، کاهش مصرف منابع، سازگاری بیشتر با محیط زیست با ویژگی هایی همچون غیر سمی و غیر حساسیت زا برای بدن دانست.

 

(6)

دکتر سید علی هاشمی، مدیر عامل شرکت نانو آب ایرانیان و عضو هیات علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، در ارتباط با دستاوردهای پژوهشی شرکت یاد شده، اظهار داشت: ما از 20 سال گذشته روی پلیمرهای سوپرجاذب، فعالیت های تحقیقاتی انجام دادیم که در سال گذشته موفق شدیم با سرمایه گذاری مشترک با کانادا آن را به تولید انبوه برسانیم.

استفاده از هیدروژل های سوپر جاذب، جدیدترین شیوه آبیاری می باشد. این مواد پلیمری آب انبارهای مینیاتوری هستند که قابلیت جذب مقادیر زیادی آب و محلول های آبی را دارا هستند، به طوریکه حتی تحت فشار، آب را چندین مرتبه جذب نموده و هنگام نیاز ریشه، به راحتی آب را در اختیار آن قرار می دهند.

هاشمی در ادامه توضیح داد: چهار پروژه تولید سم در دستور کار داریم. دو نوع سم طبیعی، زیره و دوردانه که آن را تبدیل به نانو کپسول کرده ایم. امتیاز کپسول نانویی سم این است که سم نسبت به PH محیط قرار گیری و یا دما شروع به آزاد شدن می کند و در نتیجه میزان سم در آن کاهش پیدا می یابد. در واقع سموم معمولی در 3 روز سم را آزاد می کنند ولی سموم کپسوله شده نانویی به طور مثال در ظرف 6 ماه می توانند را آزاد کنند.

طرح پوشش بذر که در آن از پلیمر های هوشمند استفاده شده، سیستمی است که وقتی هوا سرد می شود، آب را جذب نمی کند و در زمانی که دما مناسب باشد، آب جذب می شود.

هاشمی، در مورد پیشرفت تکنولوژی نانو در کشور معتقد است: ایران از لحاظ آکادمیک در زمینه ارایه مقالات علمی نانو پیشرفت خوبی را داشته ولی از لحاظ رتبه و جایگاه بین دانشگاه و صنعت فاصله ی زیادی وجود دارد و تا زمانی که از پروژه های نانویی حمایت مالی نشود، این فاصله همچنان باقی خواهد ماند.

هاشمی، طرحهای آتی شرکت را تولید کودهای غنی شده و بذر پوشش داده شده دانست که در مرحله تحقیقات است. وی همچنین اعلام کرد تثبیت خاک یک تکنولوژی است که ما توانسته ایم هم اکنون آن را به مرحله تجاری برسانیم.

 

(7)

رضا فراهانی، مدیر بازرگانی شرکت دانش بنیان نانو رنگدانه شریف از فعالیت های تولیدی و بازرگانی شرکت نانو رنگدانه شریف سخن به میان آورد. وی گفت: ما از زمان شروع به کار شرکت، که سه سال می گذرد، محصولات تخصصی نانو را تولید کرده ایم که می توان به مواد ذیل اشاره کرد.

- محصولات نانو نقره با نام گروه محصولات آنتی باکتریال دارای خاصیت فتوکاتالیستی شبیه نانو اکسید سیلیس که می تواند امکان نابودی انواع زیادی از میکروب ها را به وسیله مکانیزم ساده جفت شدن ذرات نانو نقره فراهم کند. این محصول پنج زیر مجموعه دارد، از جمله:

الف- نانو کامپوزیت پلیمری، نانو کپسول های پلیمری در اندازه های کمتر از 8 نانومیکرون که در تولید انواع محصولات میکروبیال پلیمری کاربرد دارد.

ب- انواع رزین های پلیمری به صورت گرانول حاوی ذرات نقره در اندازه های سه تا 10 نانومیکرون با قابلیت استفاده در انواع پلیمرها به صورت مستربچ، امکان اختلاط با انواع پلیمرها و قابلیت تهیه لایه های نازک پلیمری در حد میکرون با خاصیت آنتی باکتریال.

ج- ماده معدنی محتوی نانو ذرات نقره با غلظت ppm 250 رنگ زرد و سفید که در رنگ های محصولات کشاورزی و بسته بندی انواع محصولات باغی و کشاورزی به کار می رود.

- نانو سیلیس رسوبی که با نام کربن سفید شناخته می شود دارای خواص مقاوم حرارتی بالا، عدم آلایندگی، افزایش عامل چسبندگی، مقاومت ایزولاسیون الکتریکی و پر کننده ی تقویتی می باشد. کاربرد آن در صنایع لاستیک سازی، محصولات آرایشی، صنایع غذایی، رنگ و رزین، شیشه و سرامیک، شیمی و کاغذ سازی است.

- پودر نانو اکسید روی یک ترکیب غیر آلی با فرمول شیمیایی ZnO می باشد. این ماده اغلب به صورت یک ترکیب پودر سفید رنگ که غیر قابل حل در آب است مورد استفاده قرار می گیرد. کاربرد های آن در

الف: لاستیک سازی است که باعث استحکام و طول عمر لاستیک می شود.

ب: در پوشش ها برای افزایش مقاومت خوردگی در سطوح فلزی است.

از دیگر کاربرد های این ماده در پزشکی، شناسایی اثر انگشت، صنایع الکتریکی، آرایشی، کرم ضد آفتاب و حذف آلاینده و تصفیه آب می باشد.

- نانو کلی، خاک رسوبی که عموما شامل 20-80 درصد کاولینیت (یک نوع سیلیکات معدنی)، 25-10 درصد میکا و 60 و 65 درصد کوارتز می باشد. کاربردهای آن در صنایع پلیمر است که باعث افزایش مقاومت و تهیه کامپوزیت در صنایع لاستیک سازی جهت افزایش راندمان عمل آوری لاستیک ها و در صنایع سرامیک و ریخته گری است.

- نانومگنتایت، به صورت محلول بوده و به روش های حرارتی مکانیکی و سل ژل تولید می گردد. کاربردهای آن در صنایع چاپ، بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک می باشد.

در زمینه رنگ های عایق با استفاده از نانو سیلیس ساختار با استفاده از سه ویژگی تخلص بالا، مقاومت حرارتی و افزایش عامل چسبنده، موجبات تولید پوششی عایق با خواص و ویژگی هایی موثر و کاربردی را فراهم می آورد. از این عایق ها می توان در صنایع مختلف مانند صنایع نظامی، هوایی، دریایی، دفاعی، خودرو سازی و لوازم خانگی استفاده کرد.

فراهانی در ارتباط با حمایتها و تبادل همکاری، افزود: در حال حاضر شرکت هفت تاییدیه "کفا" را در زمینه ی تکنولوژی نانو به دست آورده ولی از تسهیلات مالی و غیره مالی ستاد فن آوری نانو تا به حال استفاده نکرده ایم چرا که معتقدیم می توانیم به طور کامل روی پای خود بایستیم. همچنین اعلام می کنیم حاضریم با شرکت های داخلی فعالیت علمی و تجاری داشته باشیم. چرا که با توجه به تحریم ها بعضی از مواد هستند که واردات آنها به کشور دچار مشکل می شود و ما این توانایی را داریم که بتوانیم آنها را در داخل تولید کنیم.

 

(8)

با توجه به رشد چشم گیر تولید خودرو در ایران و به تبع آن مشکلاتی همچون افزایش آلودگی های زیستی، افزایش سوخت، امنیت خودرو و ... به طور حتم استفاده خودرو سازان از تکنولوژی های نوین برای ارتقای کیفیت و حمایت از محیط زیست به امری گریزناپذیر تبدیل شده است. در سومین جشنواره فناوری نانو دو شرکت ساپکو و گروه بهمن از آخرین دستاوردهای کاربرد نانو در تولید خودرو های خود با مجله بسپار به گفت وگو نشستند.

هادی زبردست، رییس استراتژدی تکنولوژی ایران خودرو اظهار داشت، فن آوری نانو و کاربرد آن در خودرو برای ما درراستای چند هدف مهم دنبال می شود:

اول، ارتقای کیفیت در محصولات همچون بررسی و ویژگیها و کارکردهایی که ارزش افزوده برای مشتری به همراه خواهد داشت.

دوم، کاهش مصرف سوخت و آلایندگی.

سوم، خودکفایی در دسترسی به مواد اولیه.

در حال حاضر مجموعه فعالیت های متمرکز در ساپکو در این زمینه سه بخش دارد. بخشی، فعالیت هایی است که جنبه تحقیقاتی و کاربردی دارد و می تواند به ارایه یک نمونه آزمایشگاهی منجر شود.

بخش دوم بحث توسعه محصول است که نمونه صنعتی ساخته می شود و در مرحله بعد سعی در تجاری سازی و تولید انبوه آن می شود.

در بخش نمونه سازی و ارزیابی فنی اقتصادی، فعالیت های ما خلاصه می شود در الف: قطعات کامپوزیتی که شامل دو بخش است 1- استفاده از نانو کامپوزیت های پلی پروپیلن در تولید قطعات خودرو که مصادیق و کاربردهای آن عبارت است از پروانه فن رادیاتور، جعبه ECU و درب آن، قاب محافظ هواکش، بخاری، قالپاق چرخ و غیره

2- استفاده از نانو کامپوزیت هایABS در تولید قطعات خودرو نظیر هاوزینگ، چراغ خطر خودروی پژو405، چراغ خطر خودروی روآ، قاب ستونهای خانواده خودرویی پژو 405 و قطعات مجموعه داشبورد خودرو ها

ب: پوشش های نانویی. پروژ ه های ما در این گروه تقسیم می شود به

1- پوشش روی منسوجات خودرو نظیر روکش صندلی که خاصیت آب گریزی دارد.

2- پوشش روی فلزات نظیر رینگ خودرو که خاصیت ضد لک را دارد.

3- پوشش روی شیشه و آینه. آقای مهندس بیرامی، کارشناس مهندسی و تحقیقات مواد شرکت ساپکو در این مورد می گوید: این شیشه از نوع LOW E می باشد که در حال حاضر در ساخت آن در مقدمه کار قرار داریم چرا که برای رسیدن به فرمولاسیون و بهینه سازی احتیاج به زمان زیادی هست. خواصی که این شیشه ها دارند ممانعت از ورود گرما و سرما به داخل خودروست و نرخ تابش کمی هم دارند و شرکت سازنده آن کاوه فلوید یک شرکت داخلی است.

ج: شیمیایی

1- ساخت نمونه ***** نانو ذرات Tio2 به روش سل ژل. این ***** آلاینده های غیر احتراقی داخل هوا را جذب کرده و مواد آلی آنرا تجزیه می کند.

2- ساخت نانو ذرات Sic (سیلیسیم کارباید) به روش شیمیایی.

3- ساخت نانو ذرات B4C تولید شده به روش شیمیایی.

4- کاتالیست کانورتور سرامیکی برای موتورهای با حجم 1600 , 1800سی سی و کاتالیست کانورتور (مبدل کاتالیزوری) فلزی که می تواند به عنوان یک راکتور کوچک شیمیایی آلاینده های Co HC و NoX را به Co2 , H2o, N2 تبدیل نمایند.

زبردست در ادامه می گوید، به اعتقاد من با توجه به این که در حوزه ی فناوری نانو به موقع وارد شدیم و دولت سرمایه گذاری خوبی در آن انجام داد. جایگاه خوبی را در سطح جهان در زمینه کاربرد نانو در خودرو به دست آورده ایم. به طوریکه در مقایسه با دیگر خودروسازان معظم دنیا، همچون BMW دستاوردهای مشابهی داشته ایم. در حال حاضر نیز پروژه های تحقیقاتی زیر را در دست داریم:

1- بررسی امکانپذیری تولید باک خودروها با استفاده از نانو کامپوزیت های هیبریدی با هدف دستیابی به استاندارد Euro IV توضیح آنکه استاندارد EURO IV برای نشتی میزان بخار بنزین یک حدی را تعریف کرده است که برای به دست آوردن آن باید باک خودرو را سه لایه بسازیم که مسلما وزن و هزینه آن را بیشتر می کند ولی با کاربرد نانوکلیر می توانیم همان تک لایه را تولید و خواص سه لایه را از آن بگیریم.

2- جایگزینی لوله های سوخت چند لایه با لوله های تک لایه نانو کامپوزیتی پلی آمید

3- استفاده از نانو کامپوزیتهای داخلی SBR به جای لاستیک وارداتی EPDM در حداقل یک قطعه خودرو

4- بررسی کابرد نانو در لنت خودرو

5- تهیه کامپوزیتهای SIC در بستر آلومینیوم

6- بررسی کاربرد نانوSIC در تایر خودرو

7- کابرد نانو SIC در پوشش سرامیکی منیفولد دود خودرو

8- خالص سازی و نانو کردن SIC تولید داخل کشور

9- بررسی تاثیر استفاده از نانو روانکارها در میزان مصرف سوخت و آلاینده های خودرو

کلیر نانویی رنگ بدنه از دیگر دستاوردهای ما بوده است. کلیر، آخرین لایه رنگ خودرو بوده و در بخش فرآیند رنگ بدنه پاشش می گردد.

استفاده از کلیر نانویی باعث افزایش مقاومت به سایش ناشی از کارواش و دوام بیشتر براقیت رنگ در زیر نور آفتاب می گردد.

بیرامی در این رابطه می گوید، با توجه به کارهای انجام شده انتظار ما از مجلات تخصصی این است که مورد حمایت بیشتری قرار بگیریم.

زبردست ادامه می دهد، در واقع برای اینکه بتوان صنعت را در کشور توسعه داد زنجیره دانشگاه صنعت و دولت همه به هم متصل هستند و اگر یکی از این حلقه های زنجیر پاره شود مسلما کار با مشکل مواجه خواهد شد.

در پایان زبردست هدف از شرکت در جشواره نانو را 1-آشنا سازی مشتریان با فن آوری نانو 2- تجاری سازی 3- ارایه توانمندیها 4-فعالیت های ترویجی و تکمیلی اعلام کرد و افزود: مجلات تخصصی در این بخش خیلی می توانند به ما کمک کنند.

 

(9)

مهدی پیله چی، کارشناس واحد مهندسی خودرو سازی بهمن دیزل در ارتباط با مینی بوس های نانویی اظهار کرد: مینی بوس نانویی از تولیدات جدید بهمن دیزل می باشد. اجزایی که در آنها از تکنولوژی نانو استفاده شده است عبارت اند از: الف - جداره داخلی شیشه های مینی بوس که باعث کاهش در ارتباط با حرارت ورودی خورشید تا 7 درصد، کاهش هزینه های سرمایش تا 40 درصد و کاهش هزینه های گرمایش تا 30 درصد و جذب اشعه ماورا بنفش تا 60 درصد می شود.

ب- داخل مینی بوس از نانو ذرات کروی چند لایه روکش شده استفاده گردیده که باعث جلوگیری از انتقال حرارت، ایجاد خاصیت ضد آب و لک خوردگی در روی سطح فلز و ایجاد امکان حذف عایق های فومی کار شده در سقف و بدنه شده است.

ج- نیمی از صندلی های این مینی بوس، دارای روکش های نانویی با لایه ضد آب و لک و نیمی دیگر دارای روکش ضد باکتری و بو می باشند. روکش های ضد آب و لک دارای خواص جاذب نور مقاوم در برابر لک و آب و جلوگیری از تثبیت آلودگی و کثیفی برروی الیاف می شوند. روکش تهویه هوا و ضد باکتری نیز در این مینی بوس به کار رفته که با استفاده از نانو ذرات اکسید فلزی و پیوند دهنده های سطحی، باعث حذف ترکیبات VOC منفی در محیط، کاهش خستگی، افزایش 5 تا 15 درصدی اکسیژن در محیط می شوند.

د- سطح خارجی این مینی بوس ها با استفاده از چند کمپلکس شیمیایی و پیونددهنده های قوی مجهز به اکسید در محیط، مجهز به روکش ضد آب و لک شده که دارای خواص جلوگیری از چسبیدن مخلوط آب و گل روی بدنه و جلوگیری از پوسیدگی و خش گرفتگی بدنه تا 10درصد و همچنین تمیز ماندن شیشه و بدنه برای مدت طولانی می شود. در حال حاضر فاز تحقیقاتی مواردی که در بالا به آن اشاره شد، به پایان رسیده و اگر بخواهیم به فاز تولید انبوه برسیم، کل محصولات بهمن را می توانیم با این فن آوری تولید کنیم. البته باید بگوییم ستاد فن آوری نانو تسهیلات و همکاری هایی را با ما داشته که امیدوارم دستاورد این همکاری نتیجه مورد نظر ما را به همراه داشته باشد.

و سخن آخر اینکه در آینده در نظر داریم به دلیل اینکه خودروهای دیزلی شدت آلودگی صوتی بالایی نسبت به ماشین های معمولی دارند، روی این موضوع متمرکز شویم و با استفاده از تکنولوژی نانو آن را به حداقل برسانیم.

 

بسپار