اثر آنتی ژن بر لنفوسیت های b

[RAPUNZEL 10430]

آنتی ژن های بیگانه ای که فرد با آنها مواجه می شود، در غدد لنفاوی محیطی با لنفوسیتهای b اختصاصی واکنش می دهند. به طورمثال آنتی ژن هایی که وارد گردش خون می شوند در طحال، آنتی ژن هایی که وارد لنف شوند در غدد لنفاوی، آنتی ژن هایی که استنشاق یا بلعیده شوند در بافتهای لنفاوی مخاطی و بندرت آنتی ژن ها در محل ورود خود (مثل پوست) با لنفوسیت b برخورد می کنند اتصال آنتی ژن به ایمونو گلبولین های غشایی سلولهای b ، آغازگر تغییراتی است که به فعال شدن لنفوسیت b و بنابراین ایجاد پاسخهای ایمنی هومورال منجر می شود. آنتی ژن های پروتئینی وابسته به تیموس سبب آغاز دو نوع پاسخ مشخص در سلول های b می شوند. اول آن که این آنتی ژن ها پیامبرهای ثانویه داخل سلولی برای وارد شدن سلول b در حال استراحت به چرخة سلولی را فعال می کنند. واکنش این سلولها با آنتی ژن همچنین سلولهای b را برای پاسخهای بعدی به لنفوسیتهای t یاور آماده می کند. دوم آن که سلولهای b ، آنتی ژن های پروتئینی را به درون سلول کشیده، آماده سازی می کنند و سپس به لنفوسیتهای t یاور اختصاصی برای آنتی ژن عرضه می نمایند. عرضه آنتی ژن و واکنش سلول b اختصاصی آنتی ژن، سلولهای t یاور را در محل تماس فعال خواهد کرد. در حقیقت، لنفوسیتهای t یاور اختصاصی یا فرآورده های آنها باعث رشد و دگرگونی سلولهای b در پاسخ به آنتی ژن های پروتئینی می شوند. البته فعال شدن سلولهای b در پاسخ به آنتی ژن های مستقل از تیموس به کمک سلولهای t یاور اختصاصی آنتی ژن نیاز ندارد.از نظر تکنیکی مطالعه آثار آنتی ژن ها بر سلولهای b طبیعی مشکل است زیرا براساس نظریه انتخاب رده تعداد بسیار کمی از لنفوسیتهای اختصاصی برای هر آنتی ژن وجود دارد. پژوهشگران برای تعیین آثار اتصال آنتی ژن به سلول های b ، تلاش می کنند که سلولهای b اختصاصی برای آنتی ژن را از مخلوط لنفوسیتهای طبیعی جدا کنند یا رده هایی از کلونهای سلول b تولید کننده که اختصاصی بودن آن به طور دقیق مشخص باشد. تلاشهای اخیر تا حدودی قرین موفقیت بوده است. همچنین نژادهایی از موشهای دارای ژن انتقالی ایجاد شده اند که همه سلولهای b آنها ایمونوگلبولین غشایی یکسان هستند. روش دیگر برای تحریک سلولهای b استفاده از آنتی بادی های ضد ایمونوگلبولین (آنالوگ آنتی ژن) است. آنتی ایمونوگلبولین ها احتمالاً به نواحی ثابت مولکولهای ایمونوگلبولین غشایی همه سلولهای b متصل می شوند و دارای آثار بیولوژیک مشابه آنتی ژن در اتصال به نواحی بسیار متغیر ایمونوگلبولین سطحی سلولهای b اختصاصی می باشند. چون این احتمال عموماً درست است بنابراین آنتی ایمونوگلبولین ها الگوی معتبری برای تقلید عمل آنتی ژن می باشند و به صورت فعال کننده کلونهای متعدد لنفوسیت b کاربردهای گسترده ای دارند . همین اصول درباره آنتی بادی ها ضد شاخصهای نواحی داربستی گیرنده های سلول t یا مجموعه گیرنده و مولکولهای cd3 نیز صادق است بنابراین آنتی بادی ها به صورت فعال کننده کلونهای متعدد لنفوسیت t نیز عمل می کنند بیشتر دانش ما درباره آثار آنتی ژن ها برلنفوسیتهای b نیز از تجربیاتی حاصل شده است که در آنها از آنتی ایمونوگلبولین ها استفاده شده است.

فعاليتهاي سلول هاي b در عرضه آنتی ژن به لنفوسیتهای t یاور

پس از آن که آنتی ژن یا آنتی ایمونوگلبولین به سلول b متصل شد، مجموعه لیگاند وایمونوگلبولین های غشایی به درون سلول با روند اندوسیتوز کشیده می شود اگر لیگاند پروتئینی باشد سلول b مشابه سایر سلولهای عرضه کننده آنتی ژن آن را پردازش می کند. نتیجه پردازش پروتئین، ایجاد قطعه هایی از آنتی ژن است که همراه با مولکولهای mhc کلاس دو در سطح سلول بروز می یابند. لنفوسیتهای t یاور اختصاصی آنتی ژن و محدود به mhc کلاس دو این مجموعه متشکل از پپتید آنتی ژن و مولکولهای mhc کلاس دو را شناسایی خواهند کرد. سلولهای b اختصاصی آنتی ژن، کارآیی بسیار موثری برای عرضه آنتی ژنهایی که شناسایی می کنند دارند زیرا ایمونو گلبولین های غشایی گیرنده هایی با میل ترکیبی زیاد برای آنتی ژن هستند و سلول را قادر می سازند که به مقادیر بسیار کم آنتی ژن متصل گردیده را ، به درون بکشد و در نهایت به سلول t عرضه کند. پردازش و عرضه آنتی ژن در سلولها b روندی است که به یک تا شش ساعت وقت در محیط مناسب خارج بدن نیاز دارد. البته هشت تا بیست و چهار ساعت بعد، مولکولهای جدید ایمونوگلبولین های غشایی در سلول ساخته شده و در غشا بروز می یابند. بنابراین سلول b خواهد توانست به مولکولهای بیشتری از آنتی ژن متصل شود. اما آنتی ژن های مستقل از تیموس از قبیل پلی ساکاریدها و گلیکولیپیدها هرچند که بعد از اتصال به ایمونوگلبولین های غشایی اختصاصی آنتی ژن به درون سلول b کشیده می شوند، اما این آنتی ژن ها شکسته نمی شوند و تحت تاثیر روند آماده سازی قرار نمی گیرند. بنابراین سلولهای t یاور اختصاصی آنتی ژن و محدود به mhc کلاس دو نمی توانند آنها را شناسایی کنند.

منابع:1- ایمونولوژی دکتر وجگانی

2- مبانی ایمونولوژی دکتر فرید حسینی