آموزش بررسی مغزه های نفتی در آزمایشگاه

[DiDaX 105]

در این قسمت خواص فیزیكی و پترو فیزیكی سنگ های مخزن مانند تراوایی- تخلخل، ترشدگی و چگالی را بررسی می كنند.

روش كار:

ابتدا مغزه هایی راكه ازدرون چاه آمده است مورد بررسی قرار می دهند و طبق نظر كارشناسی بهترین محل برای تهیه نمونه (Plug) از درون مغزه با یك علامت دایره مشخص می شود و از محل های مشخص شده نمونه تهیه می شود. پـس از تهیـه نمونه توصیف از نمونه های داخل جعبه ها و تشخیص جنس توسط زمین شناس ، نمونه ها در قسمت شستشو بوسیله تولوئن به مدت 72 ساعت شستشو داده می شود و سپس آنها را با (oven) خشك می كنند. این شستشو بخاطر این است كه قسمت های نفتی و آلی آن بوسیله تولوئن از درون نمونه خارج شوند. این كار معمولآ توسط دستگاه سوكسیله انجام می شود.

با داشتن حجم (V) و جرم(m ) می توان چگالی را تعیین كرد. در اینجا تخلخل مغزه ها نیز اندازه گیری می شود. برای اینكار ابتدا دستگاه را با استفاده از یك نمونه مشخص كالیبره می كنند و سپس نمونه مورد نظر را در آن قرار داده و گاز تزریق می كنند سپس با استفاده از فرمول زیر تخلخل را بدست می آورند.

volume حجم هلیم نفوذی

Bulk volume معمولاً بوسیله كولیس اندازه گیری می شود.

برای بدست آوردن نفوذ پذیری نیز از دستگاههای مكانیكی و دیجیتالی استفاده می شود. ابتدا نمونه را تحت فشارهمه جانبه (180 Psi) قرار می دهند و هوا را تزریق می كنند و با استفاده از مانومترو اریفیس مقدار دبی عبوری بـــدست می آید. با استفاده از رابطه دارسی می توان نوشت .

روشی كه قبلاً برای اندازه گیری تخلخل ارائه شد یك روش مكانیكی بود و امروزه بوسیله روش دیجیتالی نیز می توان این اندازه گیری را انجام داد. برای این كار از پلاگهایی باشكل زیر استفاده می شود.

لازم به ذكراست كه پلاگهای مغزه ها می تواند چوبی، مقوایی یا فلزی باشد.

بایـد تـوجه داشت كه مخازن نفتی ایران دارای تخلخل 10% = ф و بهترین مخازن گازی دارای تخلخل 30% = ф می باشند.

همانطور كه ملاحظه می شود بر روی این پلاگ یك فلش وجود دارد كه این فلش جهت تزریق (injection) را نشان می دهد. در صورتیكه نمونه عمودی باشد تزریق باید از پایین به بالا صورت پذیرد.

هر پلاگ دارای شناسنامه ای می باشد كه اطلاعات مربوط به آن پلاگ را در بردارد. این اطلاعات شامل موارد زیراست:

نام مخزن

شماره نمونه

نوع نمونه : ( (vertical / horizontail

طول نمونه : (Length)

قطر نمونه : (Diameter)

دستگاههای دیجیتالی نسبت به حرارت حساس می باشد و مقاومت نوع اول و دوم بصورت زیراست:

نوع اول تراوایی را برای ما اندازه گیری می كند،

در حالیكه نوع دوم هم دانسیته و هم Porosity را برای ما اندازه گیری می كند.

اگر ما شكل مغزه های عمودی را نیز در نظر داشته باشیم (Top و bottom) حالت آن به طریق زیر تعیین می شود.

گاهی نفوذ پذیری بصورت قائم اندازه گیری می شود وگاهی برای تعیین نفوذ پذیری از نمونه گیر (Coreholder) بزرگ استفاده می شود.

شرایط انجام آزمایشات بصورتUnsteady state است.

اصولاً هدف از این قسمت مطالعات مربوط به حابجایی سیال در شرایط Unsteady State و رفتار موئینگی و ترشدگی (wettability) و شرایط تزریق آب و گاز درمیادین می باشد.

یكی دیگر از اهداف عمده این مجموعه حل مسائل و مشكلات عمده در صنایع بالادستی می باشد. از دیگراهداف این مجموعه كاربرد و توسعه ابزارهای پیشرفته برای تعیین خواص پتروفیزیكی سنگهاست.

تهیه کننده:

دکتر قاسم العسکری

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعت نفت

 

تنظیم مقاله PDF :

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام