حقیقت جهان و هستی

[غایب 4790]

مذاهب ادعاهای شگرفی درباره ی حقیقت جهان و هستی دارند که حتی بزرگترین نظریات علمی و متون فلسفی با چنین قطعیتی گزاره ای ابراز نمی کنند. این مذاهب هنوز بر رفتار و ذهنیت اکثریت عظیم مردم جهان سلطه دارند. مذاهب سامی یعنی سه مذهب یهودیت ، مسیحیت و اسلام به پیروان خود می گوید خدای یگانه ای خالق هستی است و آن را از هیچ ظرف شش روز آفریده است. آفرینش انسان نیز بی دلیل نیست و دنیای اصلی برای زندگی سعادتمند جهانی است بعد از مرگ و این دنیای زودگذر تنها عرصه ای برای آزمون رفتارهای انسان توسط خداوند است . سپس در روز قیامت که پایان جهان است ، مردگان زنده خواهند شد و خداوند نسبت به اعمال انسانها ، آنها را جزا یا پاداش خواهد داد.

اینها سخنانی است که از کودکی به ما آموخته اند اما آیا واقعا چنین داستان ها و پیش گویی هایی صحت دارد؟ برچه اساس می توانیم درباره ی آنها قضاوت کنیم؟ مطمئنا یگانه راه برای تعیین صحت یا سقم یک گزاره ، عقل ماست. ( در کتب درسی به ما گفته می شود که به جز عقل ، از طریق وحی هم می توان شناخت حاصل کرد، اما این مغلطه ای است آشکار چون تشخیص اینکه یک سخن مشخص ، وحی منزل است یا یک شیادی باز بر عهده ی عقل است.)عقل به ما می گوید چیزی را بدون دلیل کافی نپذیریم . این اصلی است که فیلسوفان به آن اصل دلیل کافی می گویند. در واقع باید به هر ادعایی بگوییم "نه" مگر آنکه مدعی مورد نظر دلایل کافی برای باور کردن آن ادعا به ما ارائه دهد.

[غایب 4790]

سئوال بعدی این است که بر چه اساس می توانیم درستی یا نادرستی یک گزاره را تشخیص دهیم؟ از لحاظ روش شناسی و فلسفه ، تنها دو راه برای تعیین صحت یا سقم یک گزاره وجود دارد : اول از طریق تجربه و دومی از طریق منطق. ما پنج حس داریم که از طریق آن دنیای اطراف خود را ادارک می کنیم. شناخت تجربی به شناختی می گویند که بتوانیم که با استفاده از حواس خود و در اثر مشاهده ی مکرر ، یک نتیجه را بدست آوریم. مثلا هر روز صبح مشاهده می کنیم که خورشید از شرق طلوع می کند. می توانیم بگوییم که چرخش زمین در جهتی است که خورشید از شرق طلوع می کند چون تجربه ی مکرر ما این ادعا را نشان می دهد . نه فقط یک نفر که تمامی کسانی که قوه ی بینایی دارند می توانند این تجربه را مشاهده کنند. علومی که بر این روش شناخت اتکا دارند ، علوم تجربی نام دارند. اکنون سئوال این است که آیا دعویات مذهبی بر شناخت تجربی متکی هستند؟ هیچ کس تاکنون خدا را مشاهده نکرده است ، هیچ کس تاکنون تجربه ای از جهان بعد از مرگ را گزارش نکرده است مگر اینکه ادعایی پوچ و دروغین باشد.