معرفی چند اصطلاح موسیقی كلاسیك و معانی آنان

[shadmehrbaz 24,772]

ارکستر سمفونی (Symphony Orchestra): ارکستر سمفونی با اینکه می تواند هر نوع موسیقی را بنوازد بیشتر قطعه هایی از موسیقی کلاسیک و آثار آهنگسازان بزرگ را می نوازد , عده نوازندگان در این ارکستر ممکن است به 100 نفر نیز برسد. به همین سبب, ارکستر سمفونی برنامه های خود را فقط در تالارهای بزرگ می تواند اجرا کند. در این ارکستر معمولا20 نوع از سازهای زهی و بادی و ضربی به کار می رود. نوازندگان این ارکستر گاهی یک خواننده یا گروه همسرایان(کُر) را همراهی می کنند. بیشتر شهرهای بزرگ جهان دارای یک یا چند ارکستر سمفونی هستند که بعضی از آنها شهرت جهانی دارند. مانند ارکستر فیلارمونیک برلین, وین, نیویورک و توکیو و ارکستر سمفونی لندن.

 

 

 

 

ارکستر فیلارمونیک شیکاگو

ارکستر مجلسی (Chamber Orchestra): ارکستر مجلسی نوع کوچکتری از ارکستر سمفونیک است که در آن تعداد نفرات کمتر بوده و نیاز به سالن بزرگ و مجلل ندارد . در این نوع ارکستر بیشتر از ساز های زهی ، چوبی و کوبه ای استفاده میشود . قدمت این ارکستر به قرن هفدهم نیز میرسد .

 

ارکسترهای زهی : ارکستر سازهای زهی در حدود20 نوازنده دارد. در این ارکستر فقط سازهای زهی به کار می رود. این ارکستر هم موسیقی کلاسیک و هم موسیقی جدید می نوازد

 

ارکستر فیلارمونیک (Philharmonic Orchestra): به مجموعه زبردست ترین و ماهر ترین نوازندگان یک شهر ، ارکستر فلارمونیک آن شهر می گویند .ارکستر های فلارمونیک می تواند بزرگ و کوچک باشد و جزو دسته بندی ارکستر ها محسوب نمی شود .

 

 

 

 

رهبر ارکستر (Conductor) : رهبر قلب یک ارکستر محسوب می شود . رهبر ارکستر همیشه دفتر نتی که پارتی تور نامیده می شود به همراه خود دارد . در پارتی تور ریزترین نکات در مورد نحوه اجرای هر ساز ذکر شده است . هر آهنگسازی که قطعه ای می نویسد باید برای آن یک پارتی تور نیز تهیه کند . معمولا کنسرت سمفونیک ها ، گروه های کر، کنسرت مجلسی ها و ... دارای رهبر ارکستر هستند . رهبر ارکستر با تکان دادن چوب خود که کونداکتینگ باتون ( Conducting Baton ) نامیده می شود بیت و یا تمپو هر لحظه را به نوازندگان نشان می دهد .

هربرت فون کارایان افسانه ای (Herbert von Karajan) از بزرگترین رهبران ارکستر معاصر و رهبر

سابق ارکستر فیلارمونیک برلین (تصویر بالا)

سمفونی (Symphony): سمفونی به یک قطعه موسیقیایی گفته می شود که توسط ارکستر نواخته می شود و شامل چند موومنت است . باخ ، بتهوون ، موتزارت و هایدن از بزرگترین سمفونی نویسان تاریخ بوده اند .

 

کنسرتو (Concerto): به قطعه موسیقیایی گفته می شود که معمولا به صورت دو نوازی بین گروه ارکستر و سازی دیگر ( معمولا پیانو یا ویلن ) نواخته می شود و مانند سمفونی دارای چند موومنت است . در کنسرتو در واقع محور اصلی یک ساز است و بقیه ارکستر او را همراهی می کنند .

سونات (Sonata): به قطعات موسیقیایی گفته می شود که معمولا به صورت تک نوازی و گاهی دونوازی بوده و شامل چند موومنت است .

موومنت (Movement) : که به آن موومان هم می گویند ، قسمتی از یک قطعه موسیقیایی بزرگتر است که معنا و مفهوم و ابتدا و انتها دارد .

 

مس (Mass) : مس قطعه ای موسیقیایی و به صورت کرال است که موضوع مقدس و مذهبی دارد . از نمونه های مشهور آن می توان به مس در سی مینور ( Mass in B Minor ) اثر باخ و میسا سولمنیس ( Missa Solemnis ) اثر بتهوون اشاره کرد .

 

 

لید ( Lied ) : کلمه ای آلمانی به معنی آهنگ است اما در اصطلاحات موسیقیایی به آهنگ های اروپایی ساخته شده در عصر رومانتیک لید می گویند .

اتود (Étude) : به قطعه موسیقیایی گفته می شود که هدف از نواختن و نوشتن آن افزایش مهارت نوازندگی برای اجرای قطعات دیگر است .

پرلود (Prelude) : به قطعه موسیقیایی کوتاهی گفته می شود که به عنوان پیش در آمد برای قطعه ای بزرگتر نواخته می شود . رابطه بین پرلود و قطعه اصلی اختصاصی نیست یعنی هر پرلودی می تواند برای هر قطعه ای نواخته شود به شرط آن که وزن دو قطعه یکسان باشد . پرلود یک قطعه جدا بوده و به قطعه اصلی ارتباطی ندارد .

نکتورن ( Nocturne ) : قطعه موسیقیایی که بر گرفته از شب است و معمولا در شب نواخته می شود . نکتورن برای اولین بار در گردهمایی های شبانه قرن هفدهم نواخته و پایه ریزی شد .

مارچ ( March ) : قطعه ای موسیقیایی با ضرب های پیوسته ی قوی که بیشتر برای مانور های نظامی اجرا می شود . البته آهنگسازان مشهوری چون بتهوون ، موتزارت ، شوپن و ... مارچ هایی دارند که از محبوبیت نسبی ای برخوردار است .

روندو ( Rondo ) : که در فرانسوی rondeau نامیده میشود در موسیقی معانی متعددی دارد ولی اغلب به نوعی از موسیقی گفته می شود که در آن آهنگساز از قوانین سبک های رایج آهنگسازی پیروی نمیکند و متناسب با شخصیت خود اثری جدید به وجود می آورد که از قالب سبک های آهنگسازی خارج است . اگر دیگران نیز از الگوی روندوی آهنگساز پیروی کنند سبکی جدید به وجود می آید اما اگر آن روندو فقط مخصوص یک آهنگساز باشد در همان حد باقی می ماند .

اسکرزو (Scherzo) : قسمتی از یک قطعه موسیقی یا یک موومنت است که قطعه موسیقی اصلی مانند سمفونی را معرفی می کند . کلمه scherzo در ایتالیایی به معنای " چیز خنده آور " است به همین دلیل گاهی به یک قطعه نشاط آور موسیقی نیز scherzo می گویند .

کورال ( Chorale ) : نوعی سرود مذهبی که در کلیساها توسط تمام حضار خوانده می شود .

آریا ( Aria ) : آریا در موسیقی ، به قطعه ای تاثیرگذار گفته می شود که معمولا توسط خواننده در یک اپرا اجرا می شود .

اپرا ( Opera ) : در واقع نوعی تئاتر موزیکال است . اپرا ها نیز مانند تئاتر دارای گریم ، صحنه ، لباس ، داستان و ... است . در اپرا جملات به صورت معمولی نبوده و به شکل آواز است و به همراهی گروه ارکستر کوچکی انجام می گیرد.

اپرانامه ( Libretto ): متن آوازها و گفتارهایی است که در یک نمایش اپرا بکار می‌رود. واژه بکار رفته در زبانهای اروپایی برای این مفهوم واژه ایتالیایی libretto به معنی «کتابچه» است.

اورتور (Overture) : به قطعه ای که به عنوان مقدمه برای یک اجرای نمایشی مانند اپرا ، کر ، باله و ... اجرا می شود اورتور می گویند . اورتورهمیشه قبل از بالا رفتن پرده و شروع نمایش اجرا می شود .

 

 

 

فلوت سحر آمیز ( The Magic Flute ) اثر موتزارت

نت : نت الفبای موسیقیست . در ایران مانند فرانسه و ایتالیا نت ها را ( دو - ر -می - فا - سل - لا - سی ) نام گذاری میکنند . در کشور هایی مانند آمریکا و انگلستان نت ها را یا حروف انگلیسی ( به ترتیب : B, A, G, F, E, D, C ) نشان می دهند .

اکتاو : در زبان یونانی به معنی هشت است . یک اکتاو به معنی هشت نت به ترتیب پشت سر هم است ( دو، ر ، می ، فا ، سل ، لا ، سی ، دو ) نت اول در آخر نیز تکرار می شود . اکتاو واحد اندازه گیری وسعت صدای ساز ها نیز می باشد . ساز پیانو هفت اکتاو دارد یعنی هر نت در آن هفت بار تکرار می شود . ( پیانو بیشترین وسعت صدا و در نتیجه بیشترین تعداد اکتاو را در میان ساز ها دارد به همین دلیل به آن مادر ساز ها می گویند )

آکورد ( Chord ) : بصدا در آمدن چند نت همزمان را یک آکورد می گوییم . آکورد ها را بر اساس نام نت های به صدا در آمده نام گذاری می کنیم . از آکورد ها در هنگام خواندن آواز با ملودی یا ریتم ( معمولا در پیانو و گیتار ) استفاده میکنیم .

آرپژ (Arpege) : اصطلاحی است به زبان فرانسه که ایتالیایی ها آنرا Arpeggio می گویند.این کلمه "Arpa"،"Arpe" از ریشه (ایتالیایی) به معنی Harp (که در ادبیات فارسی آنرا "چنگ" گفته اند) گرفته شده است.هارپ سازی است که بر حسب شکل و طرح ساختمانی خود،صداهای همزمان را نه می تواند به آسانی اجرا کند (در واقع اجرای بیش از سه صدا در آن امکان پذیر نیست) و نه در صورت اجرا تاثیری زیبا خواهد گذاشت،در حالی که پی در پی نواختن صداهای همزمان (و غالبا خوشایند با یکدیگر) تاثیر بسیار زیبایی ایجاد خواهد کرد. واژه "آرپژ" را می توان با اندکی اغماض "به روش هارپ" ترجمه کرد.بدیهی است که برخی سازها می توانند روش اجرایی سازی دیگر را تا اندازه ای تقلید کنند،دراین صورت اگر مثلا از پیانو،یا هر ساز دیگر،اجرای نت های آکورد با روشی به تقلید از اجرای هارپ (یعنی اجرای نت ها یکی پس از دیگری)خواسته شود،این خواسته را اساسا با اصطلاح "آرپژ" تفهیم می کنند.

در یک تعریف کوتاه می توان گفت:آرپژ یعنی اجرای نت های یک آکورد به صورت پی در پی.

آکورد دو ماژور (C)

ایمپرامتیو (Impromptu) : نوعی سبک آهنگسازیست که به صورت فی البداهه ، بدون آمادگی قبلی و غالبا بر اثر تحت تاثیر قرار گرفتن آهنگساز باشد و معمولا برای تک نوازی ساز هایی مانند پیانو استفاده می شود .

کنترادنس ( Contra Dance ) : به رقص های فولکلوریک که به صورت دسته جمعی اجرا می شوند کنترادنس گفته می شود . در کنترادنس مردان و زنان دو صف رو بروی هم تشکیل می دهند و به صورت 1 به 1 با هم می رقصند . در سراسر دنیا کنترادنس های مختلفی یافت می شود ، معروفترین کنترادنس ها را در آمریکای شمالی ، اروپا، استرالیا ، کانادا ، کشور های حوزه دریای کاراییب ، ژاپن و ... میتوانید بیابید . پس از کشف قاره ی آمریکا و مهاجرت مردم انگلستان به این قاره ده ها کنرادنس به آمریکا منتقل شد که ریشه اروپایی دارند .

 

 

کنترادنس (Contra Dance)

پولکا ( Polka ) : رقص و موسیقی محلی مردم اروپای مرکزی .

پلونیز ( Polonaise ) : نوعی رقص محلی مردم اروپا که ریشه لهستانی دارد و در 3/4 اجرا می شود . پلونیز (polonaise ) یک کلمه فرانسوی به معنی "از لهستان" بوده و یعنی این ریتم و آهنگ باید مانند بقیه رقص های لهستان با سرعت پایین اجرا شود .

والس ( Waltz ) : نوعی موسیقی و رقص فرانسوی 3 ضربی ، که معمولا به صورت3/4 و گاهی به صورت 3/8 و 3/2 اجرا می شود . والس ها به صورت 1 ، 2 ، 3 1 ، 2 ، 3 شمارش می شودن و اجرای آهسته ای دارند . در والس ها معمولا هر میزان یک آکورد داشته و نام آکورد بر اساس نام اولین نت خوانده می شود .

جاوا ( Java ) : نوعی رقص فرانسوی عامیانه که ریشه آن مشخص نیست ( احتمالا مازورکا ) . این رقص در اوایل قرن 18 ابداع شد . در آن زمان تنها رقص مشهور والس بود که به دلیل تجهیزات بالا معمولا توسط طبقه اشراف انجام می شد ولی در رقص جاوا نیاز به سالن رقص بزرگ نبود ، قدم های کوچکتری نسبت به والس برداشته میشد و زوج های رقصنده در حین رقص به هم نزدیکتر بودند ، به همین دلیل طبقه اشرافیت در آن زمان این رقص را تحریم کردند.

 

مینوئت ( Minuet )( Menuet ) : نوعی رقص آهسته 3 ضربی با ریشه فرانسوی که در 3/4 اجرا می شود .

 

گاووت ( Gavotte ) : رقص محلی و قدیمی فرانسوی که در 2/2 یا 4/4 اجرا می شود .

 

بوره ( Bourrée ) : رقصی با ریشه های فراتسوی که در میزان های دو ضربی سریع رقصیده می شود . این رقص در اواخر قرن 17 در اسپانیا محبوبیت پیدا کرد و بسیار شبیه رقص گوات است .

 

اکوسیز ( Écossaise ) : نوعی کنترادنس اسکاتلندی که در کشور هایی مانند انگلستان و فرانسه محبوبیت دارد . تاریخ این کنترادنس به اوایل قرن هجدهم باز میگردد . اکوسیز معمولا در 2/4 اجرا می شود .

 

 

منبع:fiddlersatan.blogspot.com