پروبایوتیک و پری بایوتیک

[محمــد 4415]

پروبایوتیک ها میکروارگانیسم های زنده‌ای هستند شامل گونه های لاکتوباسیلوس ها، بیفیدوباکتریوم ها و مخمرها که ازطریق ایجاد تعادل در فلور میکروبی روده تاثیرات مثبتی بر سیستم گوارش و هضمی میزبان خود می گذارند.

پروبایوتیک ها میکروارگانیسم های زنده‌ای هستند شامل گونه های لاکتوباسیلوس ها، بیفیدوباکتریوم ها و مخمرها که ازطریق ایجاد تعادل در فلور میکروبی روده تاثیرات مثبتی بر سیستم گوارش و هضمی میزبان خود می گذارند.

به بیانی دیگر پروبایوتیک‌ها مکمل‌های غذائی حاوی باکتری یا مخمر بالقوه هستند که باکتری‌های تولید کننده اسید لاکتیک (LAB) متداول‌ترین آنهاست.

باکتری‌های تولید کننده اسید لاکتیک به دلیل توانائی در تبدیل قندها (حتی لاکتوز) و سایر کربوهیدارت ها به اسید لاکتیک، سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تبدیل نه تنها باعث ایجاد یک مزه ترش در مواد غذائی لبنی مثل ماست می‌شود بلکه با پائین آوردن PH و کم کردن شانس فعالیت ارگانیسم های مولد فساد، نقش نگهدارندگی نیز دارند.

استفاده از میکروارگانیسم‌های زنده در رژیم غذائی به گذشته‌های دور برمی‌گردد به عنوان مثال استفاده از شیر ترش و سایر محصولات لبنی تخمیری مانند کفیر، کومیس، لبن، داهی، Sauerkraut (یک نوع کلم تخمیر شده مورد استفاده در آلمان)، Kimchi (یک نوع فرآورده تخمیری شامل کلم، فلفل، ماهی و سبزیجات که در کره مورد استفاده قرار می گیرد.)Kombucha , Tempeh (دانه سویا تخمیر شده با کپک رایزوپوس) و نوشیدنی‌های سویا که استفاده از آنها جنبه درمانی نیز داشته است، قبل از شناسایی وجود میکروارگانیسم‌ها در آن‌ها رایج بوده است. استفاده از میکروارگانیسم ها در تخمیر مواد غذائی از قدیمی‌ترین روش‌ها برای تولید و نگهداری مواد غذائی بوده است. قسمت عمده مواد غذائی مورد استفاده در رژیم غذائی انسان‌ها امروزه وابسته به انواع مختلف فرآیندهای تخمیری است .

اعتقاد بر این است که استفاده و مصرف باکتری‌های زنده مثل لاکتوباسیلوس بولگاریکوس و استرپتوکوکوس ترموفیلوس که جزء باکتری‌های تولیدکننده اسید لاکتیک (LAB) هستند در محصولی مثل ماست برای سلامتی دستگاه گوارش به صورت خاص و برای سلامت عمومی کل بدن مفید است و باعث افزایش طول عمر می شود.

استفاده از میکروارگانیسم‌های زنده در رژیم غذائی به گذشته‌های دور برمی‌گردد به عنوان مثال استفاده از شیر ترش و سایر محصولات لبنی تخمیری مانند کفیر، کومیس، لبن، داهی، Sauerkraut (یک نوع کلم تخمیر شده مورد استفاده در آلمان)، Kimchi (یک نوع فرآورده تخمیری شامل کلم، فلفل، ماهی و سبزیجات که در کره مورد استفاده قرار می گیرد.)Kombucha , Tempeh (دانه سویا تخمیر شده با کپک رایزوپوس) و نوشیدنی‌های سویا که استفاده از آنها جنبه درمانی نیز داشته است، قبل از شناسایی وجود میکروارگانیسم‌ها در آن‌ها رایج بوده است. استفاده از میکروارگانیسم ها در تخمیر مواد غذائی از قدیمی‌ترین روش‌ها برای تولید و نگهداری مواد غذائی بوده است. قسمت عمده مواد غذائی مورد استفاده در رژیم غذائی انسان‌ها امروزه وابسته به انواع مختلف فرآیندهای تخمیری می‌باشد.

اعتقاد بر این است که استفاده و مصرف باکتری‌های زنده مثل لاکتوباسیلوس بولگاریکوس و استرپتوکوکوس ترموفیلوس که جزء باکتری‌های تولیدکننده اسید لاکتیک (LAB) هستند در محصولی مثل ماست برای سلامتی دستگاه گوارش به صورت خاص و برای سلامت عمومی کل بدن مفید است و باعث افزایش طول عمر می شود.

در تحقیقات جدید صورت گرفته پیشنهاد شده است که از برخی از انواع میکروارگانیسم‌های زنده می‌توان به عنوان عوامل موثر بر سیستم ایمنی بدن، عوامل ضد‌سرطانی و بطور کلی به عنوان عواملی که بر سلامت کلی بدن تاثیر مثبت دارند، استفاده کرد. مجموع این یافته‌های جدید باعث شده است که پروبایوتیک‌های جدید وارد بازار مصرف عمومی شوند چه به صورت مکمل‌های غذائی و چه به صورت مواد غذائی مانند ماست.

در سیستم گوارشی یک تعادل مناسب و ظریف میان فلور میکروبی موجود در سیستم گوارش و میزبان وجود دارد. این فلور میکروبی از انواع گونه های بی‌هوازی مطلق و بی‌هوازی اختیاری تشکیل شده است. تقریبا" 95 درصد از جمعیت میکروبی مستقر در سیستم گوارش انسان باکتری‌های بی‌هوازی مطلق هستند که شامل بیفیدوباکتریوم‌ها، کلستریدیوم‌ها،ایوباکتریوم‌ها،فوسوباکتریوم‌ها،پپتوکوکوس‌ها، پپتواسترپتوکوکوس‌ها و باکتروئیدها هستند. تقریبا" یک تا0 1درصد از جمعیت فلورمیکروبی دستگاه گوارش بی‌هوازی‌های اختیاری هستند که شامل لاکتوباسیلوس‌ها، اشرشیاکلی‌ها، کلبسیلاها، استرپتوکوکوس‌ها، استافیلوکوکوس‌ها و باسیلوس‌ها هستند. ارگانیسم‌های هوازی به تنهائی نقشی در سلامت دستگاه گوارش ندارند به جز سودوموناس‌ها که در مقادیر بسیار ناچیزی وجود دارند. اکثر باکتری‌های موجود در روده به صورت مجموعه‌ای از باکتری‌ها هستند.

میکروفلور دستگاه گوارش در تکامل سیستم ایمنی و بالغ شدن آن اهمیت دارد. این میکروفلور با ایجاد خاصیت ممانعت‌کنندگی در مخاط دستگاه گوارش باعث عدم چسبیدن میکروارگانیسم‌های بیماریزا و ورود عوامل حساسیت‌زا به داخل دستگاه گوارش می‌شود. به عبارتی دیگر پروبایوتیک ها به فلور طبیعی موجود در بدن کمک می‌کند تا خود را در سیستم گوارش تثبیت کنند. برخی از این میکروفلورها در تامین نیازهای بدن ازجمله انواع ویتامین‌ها شامل بیوتین، پانتوتنیک اسید و B12 دخیل هستند. برخی از عوامل از جمله مصرف آنتی بیوتیک، افزایش سن و بیماری‌ها اثرات منفی بر این خواص میکروفلورها می‌گذارند.

پروبایوتیک‌هائی که به عنوان مکمل‌های غذائی و در برخی از مواد غذائی مانند ماست وجود دارند. غالبا" گونه‌های بیفیدوباکتریوم‌ها و لاکتوباسیلوس‌ها هستند. پروبایوتیک‌ها گاهی اوقات به عنوان غذاهای روده‌ای یاد می‌شوند. اکثر پروبایوتیک‌ها باکتری هستند. ساکارومیسس بولارویی مثالی از پروبایوتیک مخمری است.

 

عملکرد و خواص داروئی:

پروبایوتیک ها دارای فعالیت‌های آنتی‌بیوتیکی، ضدسرطانی، ضد اسهال و ضد حساسیت هستند. محصولات مختلفی از پروبایوتیک‌ها وجود دارد. این محصولات حاوی مقادیر متفاوتی از گونه‌های لاکتوباسیلوس‌ها، بیفیدوباکتریوم‌ها و ترکیبی از لاکتوباسیلوس‌ها با بیفیدوباکتریوم‌ها و ترکیبی از پروبایوتیک‌ها با پری‌بایوتیک‌ها هستند. مقدار طبیعی مصرف پروبایوتیک‌ها یک طیف‌بیــــــــــن CUF 1 – 10 میلیارد به صورت چند مرتبه در هفته می‌باشد. پروبایوتیک‌ها برای حفظ بقاء خود در میکروفلور دستگاه گوارش باید حداقل چندین مرتبه در هفته مصرف شوند.

هیچ مدرکی حاکی از این نکته که مکمل‌های پروبایوتیک توانائی جایگزین شدن فلورمیکروبی بدن را داشته باشد بدست نیامده است. اما مدارکی در دست است که نشان می‌دهد پروبایوتیک‌ها می‌توانند تا زمانی که فلور طبیعی بدن در حال بازسازی خود است با ایجاد کلونی‌های موقت سودمند تا حدودی به همان طریق فلور طبیعی بدن عملکرد مثبت داشته باشند. ازاین روست که پروبایوتیک ها را ترمیم کننده‌های زیستی می‌نامند.

استفاده از پروبایوتیک‌ها دارای فواید زیادی است که از جمله این فوائد می‌توان به موارد بالا اشاره کرد:

تعدیل عدم تحمل لاکتوز، پیشگیری از سرطان روده با کاهش فعالیت آنزیم‌های بتاگلوکورونیداز (این‌آنزیم می‌تواند مولد و محرک سلول‌های سرطانی در سیستم گوارش باشد)، آزوردوکتاز، نیتروردوکتاز و دی هیدروژناز، کاهش فشار خون، کاهش کلسترول، بهبود کارآئی سیستم ایمنی و جلوگیری از عفونت، کاهش التهاب و ورم‌کردگی، افزایش جذب املاح و جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر که تحت شرایط روحی بد فعالیت خود را شروع می‌کنند.

مصرف پروبایوتیک‌ها مثل تمامی داروها دارای عوارض جانبی است. سردرد، اسهال، پف‌کردن و یبوست از جمله این عوارض است. تولید گاز نیز از دیگر عوارض رایج مصرف پروبایوتیک‌ها است. برای کاهش این گونه عوارض جانبی پیشنهاد می‌گردد که مقدار مصرف این مکمل‌ها را کاهش داد و یا این که ابتدا یک آب‌درمانی مقدماتی برای روده انجام شود و سپس از پروبایوتیک استفاده گردد. همچنین می‌توان از فیبر و یا سایر نرم‌کننده‌ها بطور همزمان با پروبایوتیک ها استفاده کرد.

پروبایوتیک ها بطور عمده در روده کوچک فعال هستند و پری بایوتیک ها (Prebiotics) فقط در روده بزرگ فعالیت دارند. ترکیبی از این دو می‌تواند اثرات سینرژیکی داشته باشد. به یک ترکیب مناسب از پروبایوتیک‌ها با پری‌بایوتیک ها اصطلاحا" سین بایوتیک Synbioticsگفته می‌شود.

 

تعریف Prebiotics

پری بایوتیک‌ها ترکیبات غیرقابل هضمی هستند که با تحریک رشد تعداد محدودی از باکتری‌های موجود در روده به میزبان خود سود می‌رسانند. بنابراین برای اینکه پری بایوتیک‌ها بتوانند سودمند واقع شوند باید بتوانند در مقابل هضم شدن در اندام‌های ابتدائی دستگاه گوارش مقاومت کنند تا هنگامی که به روده بزرگ رسیدند از سوی تعداد محدودی از میکروارگانیسم‌های فلور میکروبی روده مورد استفاده قرار گیرند. پری بایوتیک‌ها اصولا" الیگوساکارید هستند.آن‌ها عمدتا" باعث تحریک رشد بیفیدوباکتری‌ها می‌شوند، از این رو به آن‌ها عوامل مولد بیفیدو گفته می‌شود.

ازجمله پری بایوتیک‌ها می‌توان به انواع ذیل اشاره کرد:

فروکتوالیگوساکارید،انیولین،ایزومالتوالیگوساکارید،لاکتیتول، لاکتوفروکتوز،لاکتولوز، پیرودکسترین، الیگوساکاریدهای سویا، ترانس گالاکتوساکارید و زایلوالیگوساکارید.

پری بایوتیک الیگوساکاریدی وقتی به روده بزرگ می‌رسد تنها مقدار بسیار ناچیزی از خود را در اندام‌های فوقانی براثرهضم از دست می دهند. این الیگوساکاریدها بوسیله بیفیدوباکتری‌ها، لاکتوباسیلی‌ها و سایر باکتری‌های دیگر تخمیر شده و تولید استات، پروپیونات و بوتیرات اسیدهای چرب با زنجیر کوتاه، گاز هیدروژن، سولفید هیدروژن، دی اکسید کربن، متان، لاکتات، پیرووات و سوکسینات می‌کنند.

 

عملکرد و خواص داروئی:

پری بایوتیک‌ها اثرات ضدسرطانی، ضد میکروبی و تنظیم‌کنندگی چربی و قند خون دارند. همچنین باعث افزایش جذب املاح می‌شوند و فعالیت ضد پوکی استخوان نیز از خود نشان می‌دهند.

مصرف پری بایوتیک الیگوساکاریدی تا 10 گرم در روز ضرری ندارد. مصرف بیش از این مقدار مشکلات گوارشی از قبیل اسهال را به دنبال دارد.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام