راههای انتقاد بدون دلخوری

[Ka!SeR 1333]

در موقعيتهاي مختلفي گاهي ناچار به انتقاد كردن از ديگران هستيد. بايد همه تلاش خود را به كار بنديد تا انتقادتان سازنده باشد تا بر فرد موردنظر تاثير بگذارد. در اينجا به راهكارهايي اشاره ميكنيم كه به شما كمك خواهد كرد. انتقاداتي ارائه كنيد كه نه آنقدر بيفايده و بيهوده باشد و نه باعث رنجش فرد مقابل شود ، اما در عوض تاثيرگذار بوده و باعث پيشرفت و اصلاح او شود.

 

خصوصيات شخصي فرد را ناديده بگيريد: اگر ميخواهيد انتقاد شما سازنده و تاثيرگذار باشد ، بايد تا ميتوانيد از دخالت دادن خصوصيات شخصي فرد مورد نظر خودداري كنيد. اگر بخواهيد در انتقادتان صرفا به نقصهاي او اشاره كنيد، تصور خواهد كرد قصد خوار كردن شخصيتش را داريد و توجهي به حرفها و انتقادتان نخواهد كرد و علاوه بر اين كه از شما كينه به دل خواهد گرفت، به قول معروف انتقادتان را از يك گوش ميگيرد و از گوشي ديگر بيرون ميكند. با اين كه دشوار است اما بايد تلاش كنيد كه تا ميتوانيد شخصيت فرد را از كارش جدا كنيد.

 

اگر در انتقادتان صرفا به نقصهاي او اشاره كنيد ، تصور خواهد كرد قصد خوار كردن شخصيتش را داريد و توجهي به حرفها و انتقادتان نخواهد كرد .

 

انتقاد خود را با بياني مناسب مطرح كنيد: استفاده از لغات و اصطلاحات مربوط به مطلب مورد نظر باعث تخصصيتر شدن آن خواهد شد. در اين صورت ميتوان جديترين و مهمترين انتقادها را به بهترين شكل بيان كرد. اگر جملات خود را با « به نظرم ميآيد كه ...» يا « شايد من اشتباه ميكنم، اما... » شروع كنيد ، انتقادتان غيرمغرضانهتر و مودبانهتر به نظر خواهد رسيد.

 

به واقعيات مستقيم اشاره كنيد: فايده انتقاد سازنده در مستقيم و رك و راست ارائه كردن واقعيات است. هيچ چيز به اندازه نادرست بودن حقايق ارائه شده در انتقاد شما، آن را خراب نميكند. يكي از بهترين راههاي گفتن حقايقي كه با بحث نميتوان آن را مطرح كرد ، از طريق انتقاد است. حقايق و واقعيات ميتوانند انتقاد شما را سازندهتر كند و به طرف مقابل اجازه نخواهد داد از زير آن شانه خالي كند.

 

احساسات خود و طرف مقابل را تحت كنترل بگيريد: نبايد اجازه دهيد احساساتتان باعث بدنامي و بياعتباري انتقادتان شود. علاوه بر اين بايد توجه تان به احساسات طرف مورد انتقاد نيز باشد تا باعث خجالت و رنجش او نشويد.

 

به اين توجه كنيد كه چه ميتوان كرد، نه چه انجام شده: به فرصتهايي براي پيشرفت و اصلاح اشاره كنيد و از بيان كمبود و نقصانها بپرهيزيد. مثبت جلوه دادن انتقادتان باعث خواهد شد كه مودبانهتر و موثرتر به نظر آيد. معمولا اگر به افراد راهكارهايي براي پيشرفت و اصلاح ارائه كنيد تاثير بيشتري بر آنها خواهد گذاشت تا اين كه فقط اشكالات كارشان را به آن ها گوشزد كنيد.

 

فقط بايد هميشه به خاطر داشته باشيد انتقاداتي كه بر پايه دليل و برهان باشند ، كمتر مورد بحث قرار ميگيرند.

 

خود را جاي طرف مقابل بگذاريد: خود را جاي فرد موردنظر بگذاريد و ببينيد با شنيدن چنين انتقادي چه احساسي پيدا خواهيد كرد. اين در طبيعت انسانهاست كه در برابر انتقادات حالت تدافعي بگيرند ، حتما خود شما نيز همين طور هستيد.

 

به جاي استفاده از نظرات شخصي از استدلال و منطق استفاده كنيد: هر نوع انتقادي معمولا با يك مشكل مواجه است كه ميتوانيد آن را از بين ببريد. فقط بايد هميشه به خاطر داشته باشيد انتقاداتي كه بر پايه دليل و برهان باشند ، كمتر مورد بحث قرار ميگيرند. دفاع در مقابل منطق و برهان براي همه دشوار است. پس به جاي دخالت دادن نظرات شخصي خودتان بهتر است از دلايل عقلي استفاده كنيد تا تاثيرگذارتر باشد.

 

براي جواب گرفتن بايد فرصت بدهيد: بهتر است بين طرح انتقادات خود كمي سكوت كنيد تا فرد مقابل نيز فرصت دفاع از خود را پيدا كند. بايد به او اجازه دهيد براي كار خود توجيه بياورد. اين كار باعث ميشود كه او توجه بيشتري به انتقادات شما ابراز كند و دستپاچه نيز نشود.

منبع پارسی طب