معرفی قشم

[Mohammad Aref 120452]

اين جزيره از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمير و قسمتى از شهرستان بندر لنگه، از شمال‌شرقى به جزيره‌ى هرمز، از شرق به جزيره‌ى لارک، از جنوب به جزيره‌ى هنگام و از جنوب غربى به جزاير تنب بزرگ و کوچک و بوموسى محدود مى‌گردد. فاصله جزيره‌ى قشم (از بندر قشم) تا بندرعباس 8/10 مايل (20 کيلومتر)، تا بندر هرمز 72/9 مايل (18 کيلومتر)، جزيره لارک (تا مرکز دهستان لارک) 85/4 مايل (9 کيلومتر)، تا جزيره بوموسى 01/88 مايل (163 کيلومتر) و جزيره تنب بزرگ 55/61 مايل (114 کيلومتر) است.

 

آب و هوا

قشم در گروه سرزمين‌هاى گرم و خشک قرار مى‌گيرد و اين در حالى است که رطوبت نسبى هوا در قشم بالاست. فشار هوا در قشم بين 1015 تا 1018 ميلى‌بار جيوه است که در تابستان به دليل گرماى زياد، فشار هوا به کمتر از 1000 ميلى‌بار مى‌رسد. دماى متوسط ساليانه جزيره قشم حدود 26 درجه سانتى‌گراد، با متوسط حداکثر و حداقل دماى روزانه به ترتيب 33 و 18 درجه سانتى‌گراد است. اختلاف درجه حرارت فصلى اين جزيره بسيار زياد است. گرم‌ترين زمان‌ها 10 تير تا 10 شهريور و سردترين ماه‌ها دى و بهمن است. در جزيره قشم حداکثر و حداقل دماى مطلق 46 و صفر درجه سانتى‌گراد به ثبت رسيده است. درجه حرارت آب دريا در سطح، از حداقل 22 درجه سانتى‌گراد در زمستان تا حداکثر 32 درجه سانتى‌گراد در تابستان تغيير مى‌کند. درجه حرارت آب به ازاى هر پنج متر افزايش عمق، يک درجه سانتى‌گراد کاهش مى‌يابد. دو جزر و دو مد در مدت شبانه‌روز در اطراف جزيره قشم رخ مى‌دهد که اختلاف ارتفاع متوسط آنها 2 تا 3 متر است. امواج دريا در اطراف قشم اغلب کمتر از يک متر ارتفاع دارند و از اين‌رو مى‌توان درياى اطراف قشم را يک درياى آرام خواند. اما در سواحل جنوبى و شرقى گاه امواج بلندتر از 3 متر نيز قابل مشاهده است. جريان‌هاى دريايى اصلى اطراف جزيره حاصل جزر و مد بوده و سريع‌ترين آن در محدوده بين پل و لافت کهنه قابل مشاهده است و سرعت آن به 3 گره دريايى مى‌رسد. جهت جريان در هنگام مد به طرف غرب و در هنگام جزر به طرف شرق است

[Mohammad Aref 120452]

غارهای نمکدان

 

گنبد نمكي نمكدان، تنها گنبد نمكي در جزيره قشم است كه از ميان دماغه جنوب، تا قديس سلخ و دماغه شمال غربي تا قديس باسعيدو بالا آمده است و در نقشه تقريبا دايره اي شكل و به قطر 7× 5/6 كيلومتر است. بام گنبدي داراي توپوگرافي نامنظم است و ديواره آن بسيار پرشيب مي باشد. در بخش جنوبي گنبد نمكي نمكدان، غارهاي نمكي بسيار زيبا و شگفت انگيزي وجود دارد كه ارتفاع تا 20 متر نيز اندازه گيري شده است. سقف غار بوسيله قنديلهاي فراوان پوشيده شده است كه با گذشت زمان در اثر نفوذ آب تغيير شكل مي دهند. از ميان غارهاي نمكي زيبا و عجيب، آب زير زميني دائمي نيز جريان دارد كه در تمام طول سال جاري است و در دامنه كوه به صورت چشمه نمكي است كه منظره بسيار زيبا و ديدني را ايجاد مي كند

 

غارهای خربس

 

بر پيشاني كوهي مشرف به ساحل جنوبي جزيره، 4 دهانه غار، از درون به هم پيوسته، در ارتفاع 20 تا 30 متر به چشم مي خورد كه به غارهاي خربس شهرت دارند كه گفته مي شود از دوره مادها هستند. اين غارها كه از پديده هاي كهن زمين شناختي به شمار مي روند، همراه با ديگر پديده ها و كوهها و خود جزيره قشم دنباله چين خوردگي هاي رشته كوههاي زاگرس هستند كه در هزاره هاي گذشته از زير آب سربرآورده اند. اين غارها از درون با مجموعه دهليز ها، تالارها و اتاقهاي متعدد به ابعاد 5/5×4 متر و چشمه ها و روزنه هاي گوناگوني كه رو به شمال و جنوب قرار دارند، مؤيد حضور مردماني از دورانهاي كهن در اين جزيره هستند ساختار راز آميز اين غارها و قرار گرفتن آن بر بلندي، اين عقيده را دامن زده كه اينجا در روزگار مادها نيايشگاه مهر و محلي براي ستودن الهه ميترا بوده است.

[پژمان مهرپویا 1121]

برخى از پرندگان جزيره قشم عبارتند از:

پليکان پا خاکسترى، باکلان، حواصيل خاکسترى، اگرت کوچک، اگرت ساحلى، اگرت سفيد، حواصيل شب، حواصيل هندى، کفچه نوک، فلامينگو، عقاب ماهيگير، کرکس، جيرفتى، هوبره، سليم خرچنگ‌خوار، صدف‌خوار، ديدومک، تله نوک پهن، کاکايى سر سياه، کاکايى پشت سياه، پرستو دريايى دودى، پرستو دريايى کاکلى کوچک، پرستو دريايى معمولى، پرستو دريايى کاکلى، سبز قباى هندى، زنبور خانگى کوچک، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک کله زرد، ميوه‌خور، بلبل خرما، سنگ چشم کله سرخ، سوسک چيفچاف، سوسک جنبان، سوک سرسياه، طرقه بنفش، طرقه کوهى، چکچک بيابانى، شهدخور، زرد پر مزرعه، سهره خاکي.

[Mohammad Aref 120452]

قلعه قشم

قلعه قشم كه از 400 سال پيش باقي مانده از جمله قلعه هاي پرتغالي است كه با سنگ مرجان و ساروج برپا شده است. اين قلعه دو بارو داشته كه در هر يك از چهار گوشه باروها برجي برآمده بوده است. درون قلعه، اتاق ها و انبارها و بركه ها و چاه هايي ساخته بودند كه هنوز آثاري از آنها باقي مانده است. شيوه معماري قلعه و طرح برج و باروبندي آن همانند قلعه سازي ايران دوره ساساني است. پرتغاليان از برجهاي ديده باني قلعه كه ديدگاهي فراگيرنده داشت، رفت و امد كشتي هاي جنگي و تجاري را در آبهاي خليج فارس زير نظر مي گرفته اند. گفتني است همزمان با پادشاهي محمد شاه قاجار، كوترال ( شيخ عبدالرحمان)، حاكم قشم و خانواده و بستگان او در اين قلعه زندگي مي كردند.

 

قلعه پرتغالی ها

در انتهاي شمال شرقي جزيره قشم يك قلعه قديمي و مخروبه وجود دارد . اين قلعه را درسال 1030 هجري قمري ( 1621 ميلادي ) به دستور پادشاه اسپانيا درمسير بندرقشم ساخته اند . اين قلعه در سال1622 به دست سپاهان ايران فتح گرديد و تا امروز نيز آثار ديوار خارجي آن باقي مانده است . قلعه مذكور دو حصار و برج هايي در چهارگوش دارد . در پشت حصار بيروني قلعه ، خندقي وجود داشته كه اينك پر شده است . ديوار سازي قلعه با سنگهاي مرجاني و سنگ لاشه و ملات گچ و ساروج به شكل بناهاي عهد ساساني انجام گرفته است .

[Mohammad Aref 120452]

آب انبار بی بی

آب انبار بی بی » اولین آب انباری «برکهٔ » آب است که در شهر قشم در سال ۱۲۰۲ هجری قمری توسط زن خیر و نیکوکاری به نام «صُوغِیهَ» همسر شیخ عبدالله حاکم وقت جزیره قشم ساخته شده‌است. سقف این برکه که به آب انبار بی بی قشم معروف است، بارها تجدید بنا شده و در حال حاضر و پس از مرور ۲۰۰ سال از عمر آن ، هنوز به نام برکهٔ «بی بی قشم» مورد استفاده مردم بومی است. این آب انبار از نظر معماری بسیار جالب توجه‌است.

 

تپه کولغان

بالاي يكي از تپه هاي كولغان ، آثار معماري و آبراهها ( كانالهاي) سالمي باديوارهاي سنگي به طول بيش از صد مترباقي مانده است كه نوعاً جالب توجه هستند .در قسمت ديگري از قبرستان منظمي با قبرهايي در درديف و با فاصله دومتراز يكديگر وجود دارد . نشانه هاي باقي مانده از اتاقك هاي مجاور تپه گوياي آن است كه اين محل احتمالاً بازاري بوده كه رونق بسيار داشته است . در كنار اين ويرانه ها سه حوض حفر شده در داخل سنگ وجود دارد كه بزرگ ترين آنها 12 متر و طول 4 متر و عرض دارد . درخت كنار تنومند و زيبايي نيز در جوار آن قرار دارد . تپه هاي كولغان مشرف بر دريا و سد خاكي ( بالاتل ) هستند و از زيبايي و چشم انداز بسيار جالبي برخوردارند . عده اي معتقدند كه اين مكان نيايشگاه ناهيد بوده است .

[Mohammad Aref 120452]

مسجد جامع

تاریخ بنای مسجد را 1202 هجری نوشته‌اند اما به نظر مى‌رسد قدمت آن قبل از صفویه باشد. بانی ‌اين مسجد بی‌بی‌صوغیه است که همسر شیخ عبدالله حاکم قشم و جزایر تنگه هرمز بوده است. شیخ عبدالله سه پسر داشت که آنان نیز به نوبت به حکومت قشم و جزایر پیرامون آن رسیدند. مى‌گویند بی‌بی‌صوغیه بنای ‌اين مسجد را شخصاً نظارت مى‌کرده و پیران جزیره از پدران خود نقل مى‌کنند که حتی هر روز غروب شخصاً دستمزد کارگران را پرداخت مى‌کرده و از آن رضایت مى‌طلبیده است. دو شبستان ستون‌دار دارد که یکی قدیم و چهل ستون سنگ و گچ دارد که 24 ستون در سه ردیف هشت تایی عیان است و بقیه در قطر دیوار‌هاى جانبی پنهان‌اند. ستون‌ها در بخش علیای خود و زیر سقف به یکدیگر متصل شده‌اند و سقف آن مسطح است مسجد جامع قشم روی هم رفته مسجدی سترگ است که در زمره مسجد‌هاى بدون مناره محسوب مى‌شود. بلندی سقف حدود 6 متر و پوشش آن از چوب ساج و چندل و نخل است.

 

مسجد شیخ برخ

ساختمان اولیه این مسجد، احتمالاً در سال‌های اولیه اسلامی در خلال فتح جزایر و بنادر ایران به دست عمروبن عاص و به امر او در روستای کوشه قشم ساخته شده‌است. این مسجد در سال ۲۴۴ هـجری قمری یک‌بار تعمیر شده و در سال ۷۳۶ هـجری قمری بر اثر زلزله منهدم شده‌است . پس از چندی در سال ۷۳۷ هـجری قمری توسط سلطان فتح الله نوادهٔ سلطان محمود غزنوی که احتمالاً یکی از پادشاهان هرمز و یا لارستان بوده، تجدیدبنا شده‌است. در محوطه اطراف مسجد، گورستان وسیع و نخلستان‌های متعدد جلب توجه می‌کنند.در کنار مسجد ، یک برکه دراز به صورت شمالی و جنوبی وجود دارد تا سال ۱۳۰۰ هـجری قمری این مسجد در مرکز روستا قرار داشت و به عنوان مسجد جامع از آن استفاده می‌شد.

[Mohammad Aref 120452]

نیایشگاه میترا

در پانزده کیلومتری شهر قشم ، در مسیر راهی که به منطقه باستانی جزیره یا خربس و سپس به بندر سوزا منتهی می شود، یک رشته کوه طولانی وجود دارد که در دل آن معماری صخره ای شگفتی قرار دارد. ورود به این فضای صخره ای از طریق روزنه های غار مانندی ممکن است که تعداد آنها به نه روزن در سه ردیف می رسد. در ردیف بالا شش، در حاشیه وسط دو و در پایین یک روزن تعبیه شده است . درپشت روزنه ها، تالاری به مساحت 25 متر مربع و با ارتفاع 2/70 متر در دل صخره و سنگ حفر شده است . سقف تالار مسطح است . این تالار محل به جای آوردن مراسم مذهبی ویژه ای برای بزرگداشت در گذشتگان ، و به احتمال بسیار قوی مرکز پرستش ( ایزدمهر ) یا ( میترا ) بوده است . بررسی اجمالی و جزئیات داخلی آن ، نشانگر احداث در دوره مادها است . این مجموعه ، از نظر نما سازی ، با معبد یا آرامگاه صخره ای ( کلات خورموج ) در دامنه کوه مند بوشهر شباهت بسیار دارد . هم جواری این محل با شهر باستانی خربز نشان می دهد ، در دوره مادها یک تمدن بزرگ پیشرفته در جزیره قشم وجود داشته است.

 

آب انبار خربر

آب انبار خربر نام آب انباری ( برکه‌ای) تاریخی است که در شهر قشم واقع است این آب انبار در کنار شهر باستانی «خربر» و در جنوب غربی جزیره قشم ، حد فاصل بین شهر و یک نیایشگاه مهری، یک مخزن بزرگ آب مربوط به دوره ساسانیان وجود دارد. این برکه تاریخی مدت‌ها مخروبه ومتروکه بود ولی در سال‌های اخیر به نحو بسیار مطلوبی بازسازی شده‌است.

 

چاههای تلا

در لافت و در جوار قلعه نادري حلقه هاي چاه آب فراواني به چشم مي خورد كه مردم سخت كوش منطقه با زحمت زياد در دل سنگهاي شيست كفه انتهاي محوطه حفر كرده اند . تل مشرف به اين چاه ها هدايت مي كند و چون كفه چاهها به به لايه گچي ختم شده است آب براي مدتي طولاني نسبتاً سالم و خنك در آن باقي مي ماند . مي گويند تعداد اين چاهها به تعداد ايام سال كبيسه 366 حلقه بوده و در هر روز ازسال دهانه يكي از آنها را باز و از آنها استفاده مي كرده اند . بعضي به غلط اما به دليل ارزش بسيار آب در جزيره اين واژه را طلا مي نويسند و مي گويند در حالي كه صحيح آن تلا ( تل آب به معني آب گرفته از شيب تل) است .

[Mohammad Aref 120452]

جنگل دریایی حرا

 

اكوسيستم جنگلهاي حرا، درختاني است كه در آب دريا رشد مي كنند و اكوسيستم پربازدهي را مي سازند. در اين جنگلها دو گونه حرا و چندل وجود دارد. بسياري از گونه هاي آبزي و حيات وحش وابستگي مستقيم و غير مستقيم به حرا دارند و اين جنگلها در پيرامون خود محيط مناسبي را براي رشد و پرورش ماهيان فراهم مي كنند. اكوسيستم دريايي حرا به دليل استفاده انسان و سوخت و تغذيه و دام، بسيار حائز اهميت است. آب در طول شبانه روز 2 بار عقب نشيني مي كند و 2 بار پيشروي، اين عمل مداوم شرايط زيستي ويژه اي به اين جنگل دريايي مي بخشد. جوامع جنگلي مانگرو ( حرا) در طول ميلينها سال موفق شده اند تا سازگاري اعجاب انگيزي با آب شور دريا و سواحل جزر و مدي پيدا كنند. اصولا اين گياهان قادر نيستند دماي كمتراز 5 درجه سانتي گراد را تحمل كنند. ضمن اينكه شوري بين 20 تا 32 در هزار براي رشد آنها مناسب است. مانگرو يكي از مقاومترين گونه ها محسوب مي شود كه با حداقل نيازهاي خاص گياهان مانگرو، در سواحل و امتداد كوهها توسعه مي يابد. يكي از ويژگي هاي درختچه حرا، ريشه آن است. ريشه هاي اصلي حرا كوتاه و كم عمق اند و از آنها ريشه هاي فرعي و باريك و عمودي اسفنجي به سمت بالا منشعب شده و بطور متوسط تا 30 سانتي متر از سطح زمين بالاتر مي روند. اين ريشه هاي هوايي بتدريج دور درخت را پوشش مي دهند و تبديل به يك شبكه مي شوند و به اين ترتيب امكان زيستگاه در چنين محيط باتلاقي فراهم مي كنند. اين ريشه ها از شوري اطراف نيز مي كاهند تا امكان تغذيه گياه از آب بسيار شور دريا ميسر شود. جنگلهاي دريايي حرا در شبانه روز دو بار در آب دريا آبتني مي كنند.

 

درخت انجیر معابد یا درخت لور

 

درخت هميشه سبز و نسبتا تناوري است كه برگهاي چرمي بيضي تاكروي شكل و رنگ سبز تيره دارد. برگهاي جوان، طويل و به رنگ برنزي درخشان هستند و هنگامي كه برگها بالغ مي شوند، رگبرگها كمرنگ شده و برگها شكل متمايزي پيدا مي كنند. اين درخت توسط ريشه هاي هوايي گسترش پيدا مي كند. ميوه اين درخت قرمز تا قهوه اي كروي با پهناي معادل 2 سانتيمتر كه به صورت دو تايي جوانه مي زنند، است. اين درخت به هنگام رشد به آب نياز ندارد.

[Mohammad Aref 120452]

جزایر مرجانی

يكي از منحصر به فردترين مجموعه هاي مرجاني دنيا در خليج فارس واقع شده كه كاملترين و زنده ترين نوع آن در آبهاي جزيره قشم است . تصوير برداري هاي انجام شده در اعماق آب از اين آبسنگهاي كم نظير كه در لابلاي آنان انواع آبزيان شگفت انگيز و ماهيهاي رنگارنگ در شكل ها و اندازه هاي بديع در حركتند نشان مي دهد كه آب هاي پيرامون قشم ( به ويژه در ساحل جزيره هنگام و ساحل جزيره لارك ) از ظرفيت بسيار بالايي در اين زمينه برخوردار است .

 

بازار سیاه

بازار ستاره قشم در بلوار امام قلی خان که از اصلی ترین خیابن های شهر قشم است بنا شده است . مجتمع در کنار سایت بانک ها و هتل بین المللی قشم ، ورزشگاه ، پارکینگ ، فضای سبز ویژه ، شهربازی آزاد کودکان ، پارک کوچک تفریحی همراه با رستوران ماشینی و ... واقع شده است و بدین لحاظ شرایط ویژه و مطلوبی برای افراد فراهم می آورد. طراحی مجتمع به گونه ای است که با وجود پنج در مختلف در زوایای بازار ، امکان دسترسی به تمامی فضاهای مجاور مجتمع ، براحتی ایجاد گردیده است. تعداد درها علاوه بر این که موجب تسهیل تردد در بازار است ، در مواقع اضطراری نیز ، راه های مطمئنی را برای خروج فراهم می آورد.

[Mohammad Aref 120452]

زیارتگاه شاه شهید

زیارت سید شهید، یا شاه شهید، بر بلندای کوهی کم ارتفاع، مشرف به دریا، در ساحل جنوبی جزیره، یازده کیلومتر دور از شهر قشم از بقاع متبركه است كه توسط منطقه آزاد قشم بازسازي شده و صحن و فضاي آن گسترش يافته است. زيارتگاه شاه شهيد در جوار غارهاي خربس قرار دارد. مردم بومي جزيره درباره شاه شهيد داستان‌هاي دل‌انگيزي مي‌گويندحکایت درباره ‌اين مزار بسیار است و گونا‌گون اما یک چیز واقعیت دارد، ‌اينکه زیارت شاه شهید هست، با زائران بسیار از سراسر جزیره و کمتر گردشگری است که به قشم بیاید و سری به شاه شهید نزند.

 

زیارت تم سنیتی

در روستای تم سنیتی ـ در منطقه توریان ـ بقعه پیر (زیارت) واقع شده که بنای موجود نیمه مخروبه آن در همین حالت هم زیبا و دلفریب است. بنای موجود با گنبد کروی ضربی که با لاشه سنگ‌هاى مرجانی و ملات ساروج درهم شده‌اند، در نمای ظاهر نشان از فرم معماری دوره سلجوقیان دارد. داخل مزار 8 گوشه و هر گوشه تاقچه بندی شده است و بنا با مصالح قلوه و لاشه سنگ و ملات ساروج ساخته شده که شیوه‌اى پارتی ـ ساسانی است. گرداگرد گلوگاه گنبد، گچ بری‌هاى گوشواره‌اى زیبا از جنس ساروج به چشم مى‌خورد. ورودی مزار، دری کوتاه و تنگ و کوچک دارد و مرقد پیر در سطح پایین‌تر از زمین است که نشان‌دهنده ‌اين است که شاید پیش از دوره سلجوقیان و قبل از زمانی که پیر را در آنجا به خاک بسپارند ‌اين بنا معبد مهری و محل نیایش بغ مهر یا میترا بوده باشد

[Mohammad Aref 120452]

مقبره سیدان

یکی از بناهای بسیار معتبر ”سیدان“ لافت کهنه است که از دوره تیموری به جای مانده. ‌اين بنای پرجاذبه، بزرگ، سترگ و رفیع دارای گنبدی استوار روی چهار گوشواره است. رأس کلاهک گنبد که شکل تخم‌مرغی دارد فرو افتاده و علاوه بر آن در بیرون مقبره چندین جرز پایه (چهار جرز با طاق‌هاى مقرنس) که احتمالاً سر در حیاط آن بوده یکجا خوابیده است، بدون آنکه اجزاء سنگ و ملات از هم جدا شده باشند. در جلوی ‌اين بنا نیز گورستانی کهنه و نو و دورتر از آن گورستان دیگری از دوره صفوی و تیموری با حجاری‌هاى نوشته‌دار نسخ از قرن نهم تا 1120 پراکنده است.

 

مقبره شیخ زین العباد

در فاصله 55 کیلومتری از شهر قشم روستای دیرستان قرار دارد. در فاصله بین دیرستان و حصار حریم فرودگاه بین‌المللی قشم زیارتگاهی هست که سخت مورد علاقه و اعتقاد مردم دیرستان و روستاهای دیگر جزیره قشم است. مردم دیرستان و اطراف آن، روزهای مذهبی (عزا و شادی) و نیز به هنگام بیماری، کسان و فرزندانشان، به عنوان نذر و نیاز به زیارت شیخ زین‌العباد مى‌آیند و نذری مى‌دهند. این زیارتگاه اخیراً به همت مردم دیرستان و دیگر خیرخواهان به همان شیوه قدیم بازسازی شده است. شیوه معماری ‌اين زیارتگاه همان شیوه مرسوم زیارتگاه‌هاى دیگر قشم و جزایر خليج فارس است. بنا، دارای درب ورودی کوتاه و محوطه‌اى محصور با دیوار سنگی است که در سطح زمین با یک چهار دیواری مربع و در ارتفاع 2 متری به پایه گنبد 8 ضلعی و سپس به گنبد گرد منتهی شده است. در اطراف‌اين بقعه، گورهای کهن و سفال‌هاى بسیار وجود دارد ولی سنگ مزارهای ‌اين گورستان به ندرت نوشته‌اى بر خود دارند .

[Mohammad Aref 120452]

زیارتگاه بی بی مریم

در روستای توریان، در فاصله‌اى نه‌چندان دور از درخت بسیار زیبا و استثنایی انجیر معابد، پس از عبور از یک مسیل بهاره و نیز محل تقسیم آب منطقه، گورستانی بسیار کهن به چشم مى‌خورد که طبق سنت مرسوم قشم بر تمام گورهایش بوته صبر زرد (نوعی کاکتوس) روئیده است. در سمت شرقی گورستان، که خود از اماکن بسیار کهن قشم است، ویرانه بنایی گلودار و طاق گنبدی به چشم مى‌خورد که آدمى ‌احساس مى‌کند هر آن فرو خواهد ریخت. ‌اين بنا، که بر روی مقبره موجود در آن طبق سنت قشم بر آن پارچه سبز کشیده‌اند، زیارتگاه بی‌بی مریم از بانوان مقدسه مورد اعتقاد مردم قشم است. بنا از ملات گچ و ساروج با لاشه سنگ‌هاى آهکی مرجانی به صورت ضربی ساخته شده و به همین دلیل در زلزله‌ها و تخریب‌هاى بارانی، با آنکه نیمى ‌از گنبد آن فرو ریخته، در امان مانده و هنوز هم پا برجا و محکم است. سطح زیربنا مربعی است در حدود 16 مترمربع که در ارتفاع 2 متری پس از تبدیل به 8 گوشه به گنبد ختم مى‌شود. گچ کاری‌ها و مقرنس‌ها نشان از شکوه ‌اين بنا ـ به هنگام سلامت ـ دارد. درب زیارتگاه رو به گورستان کهن باز مى‌شود و فرم معماری آن نزدیک به شیوه معماری سلجوقی است. در اطراف زیارتگاه سنگ‌هاى گور بسیار نفیس با متون فارسی و عربی و به خط کوفی و نسخ و ثلث وجود دارد که هر یک از آنان شایسته یک موزه اختصاصی است.

 

زیارتگاه شیخ اندر آبی

روبه‌روی بندر لافت، جزیره کوچکی قرار دارد که هنگام مد دریا بخش‌هايی از آن زیر آب مى‌رود. فاصله میان لافت و ‌اين جزیره را با قایق موتوری در پنج دقیقه مى‌توان پیمود. در حاشیه شمالی جزیره، که زمینش از دیگر قسمت‌هاى جزیره پست‌تر است تعداد قابل توجهی درخت حرا روییده است. زمین‌هاى قسمت جنوبی جزیره تقریباً صاف و هموار است و هیچ بلندی در آن وجود ندارد. ساحل جنوبی جزیره در ظاهر به صورت سنگی و صخره‌اى است و قایق تا یک متری آن پیش مى‌رود. در جنوب شرقی جزیره گنبد سفیدی به قطر 5/2 تا 3 متر در ارتفاع کوتاه ساخته شده که ورودی کوچکی به سمت لافت دارد و به زیارتگاه یا قدمگاه شیخ‌اندر آبی شهرت دارد. اهالی لافت برای ‌اين مکان احترام زیادی قایلند و بر ‌اين عقیده‌اند که سرنشینان قایق‌ها و لنج‌ها به هنگام عبور از کنار ‌اين جزیره باید حتماً حمد و قل هوالله برای شیخ بخوانند و در غیر‌اين‌صورت برای قایق و لنج آنها مشکلی پیش خواهد آمد. مى‌گویند مقبره شیخ در جزیره هندورابی (در خليج فارس) قرار دارد و ‌اين مکان قدمگاه شیخ است