معرفی شهر بستک

[Mohammad Aref 120452]

شهرستان بستک از شمال شهرستان لار، و از جنوب شهرستان بندر لنگه، واز مغرب شهرستان لامرد و از سمت مشرق به شهرستان بندر عباس محدود می‌گردد.

 

بازار بستک

این بازار در وسط شهر بستک واقع شده و شامل سه بازار است که قدمت آن به دوره صفویه و قاجاریه می‌رسد . این بنا در سال ۱۲۹۵ هجری قمری به همت استاد عبدالله امینایی معروف به حاجی استاد ساخته شده‌است وبه صورت فضای مربع شکلی است که فضای مرکزی آن مرکب از دو ردیف حجره می‌باشد،معماری بازار مدنی بستک درنوع خود بی نظیر است. این بازار هم اکنون نیز دایر است وکسبه در آن مشغول داد وستد می‌باشند، این بنای تاریخی در چند سال اخیر تعمیر وبازسازی شده‌است ، این بنای تاریخی سازه‌ای سنگی با مصالح گچ است، ودر وسط شهر بستک واقع شده‌است.

[Mohammad Aref 120452]

قلعه جناح

 

 

قلعه جناح یکی از قلعه‌های مهم منطقه بوده‌است آثار این دژ برفراز تپه‌ای نه بس بلند باقی مانده‌است. مصالح به کاررفته، سنگ‌های بزرگ و ملاط آن گِل و گچ و ساروج است. درب ورودی قلعه از جنوب بوده‌است که دارای در بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری بوده‌است. باقی مانده ستون‌های سنگی قلعه با گچ بری‌های ساده ، وجود دارد. در جبههٔ جنوبی آثار پلکانی به چشم می‌خورد که به طبقه دوم راه می‌یافته‌است.

 

مسجد لوز

 

 

این مسجد، از سبک معماری تقلیدی و شبستان مسجد جامع قبله تقلید شده‌است. شبستان و ستون‌های آن از جهت به کار بردن قطعات سنگ‌تراشی شده نقوش گل و بوته قابل ملاحظه‌است. پوشش تزئینی تاق و سردرها و زینت‌کاری رواق‌ها با قطعات سنگ‌تراشیده شده آهکی فوق‌العاده جالب و ظریف صورت گرفته‌است. نقوش این رواق‌ها، از سبک نقش و نگار هندی تأثیر گرفته‌است. این مسجد از تزیین وگچبری مخصوص وزیبا ، و شبستان بزرگ و (زیرزمینی) با طاق‌های اکلیل و گچ بری‌های زیبا و خواصی برخوردار بوده‌است.

[Mohammad Aref 120452]

حمام خان

 

 

این حمام در شهر بستک واقع شده و از آثار دوره قاجاریه می‌باشد. ویکی از آثار به جا مانده از گذشته در بستک است. ودر جوار خانه بنى عباسى بنا شده‌است. این گونه حمام‌ها در منطقه به حمام زیر زیر زمینی معروف است. جرا که زمین را در ابعاد مختلف واندازهٔ لازم گود می‌کنند وبنای حمام را در درون زمین ایجاد می‌کنند تا هم استحکام وطول عمر دیوار‌های آن بیشتر باشد وهم گرمای بیشتری را در أیام سرد زمستان در خود نگه دارند.

 

قلعه قلات

 

 

قلعه قلات در سمت کوه گچ و در ارتفاع ۷۰۰ متری از سطح دریا ودر سر تپهٔ بلندی واقع شده‌است این قلعه بنام قلعه خان بستک نیز مشهور است همچنین قلعهٔ قلات نیز نامیده می‌شود. به گویش محلی «تپهٔ بلند»گفته می‌شود روایت است که حدود ۲۸۰ سال پیش بنا شده‌است. ومقر حاکم (خان بستک) بوده‌است. قلعه دارای سه برج در سه ضلع محوطه‌است که هنوز پا برجاه است. آثار دیوار سراسری هم وجود دارد، ساختمان خانه‌های مسکونی خراب شده اما آثار ودیوارهایش باقی است که با گچ و سنگ ساخته شده‌است. دارای سه باب آب انبار وحدود ۲ هکتار وسعت محوطه آن است روایت است که شیخ محمد بستکی معروف به «شیخ محمد خان دیده بان» این قلعه را بنا نهاده‌است ومقر حکم خود ساخته‌است بعد از اینکه از قلعه دیده بان به بستک مراجعت نموده‌است.

[Mohammad Aref 120452]

برج گری کوه

برج گری کوه در فاصلهٔ ۴۰ کیلومتری غرب شهر بستک قرار دارد. بنای برج در سه طبقه ساخته شده‌است، وارتفاع کلی آن ۹۱۵ سانتی متر است، نقشهٔ بنا به شکل مستطیلی است با درازی ۷۰۶ و پهنای ۳۵۵ سانتی متر که در جهت شرقی غرب قرار دارد. بنا از سنگ‌های قلوه و ملاط ساروج ساخته شده‌است، و پوشش دیوارها نیز از ساروج است. بر روی دیوار طبقهٔ دوم بنا کتیبه‌ای وجود دارد که سنهٔ ۱۳۲۹ را نشان می‌دهد، این کتیبه اگر مربوط به زمان ساخت بنا باشد، بیانگر قدمتی بیش از ۹۰ سال است وآن را به دورهٔ قاجار می‌رساند، ولی ممکن است بنا مربوط به زمان قدیمی تری مثلاً دورهٔ صفویه باشد واین کتیبه مربوط به زمان تعمیرات بعدی ساختمان برج باشد.

 

قلعه ایلود

قلعه ایلود یکی از محکمترین قلاع بستک بوده‌است. آثار این دژ برفراز قله کوه ایلود باقی مانده‌است. مصالح به کاررفته، سنگ‌های بزرگ و ملاط آن گِل و گچ و ساروج است. درب ورودی قلعه از جنوب بوده‌است که دارای در بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری بوده‌است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود داشته که دارای هشت طاقچه ساده بوده. زمانی که انسان از هشتی وارد حیاط بیرونی می‌شده، در جبهه شمالی آن یک ردیف پلکان به طبقه دوم منتهی می‌شده‌است، و یک درب چوبی ساده، آن را به اندرونی وصل می‌کرده‌است. در جبهه باختری نیز یک پلکان به طبقه دوم می‌رود. در این طبقه یک ایوان با ستون‌های سنگی و گچ بری‌های ساده وجود دارد. این ایوان از طرف پنچ در چوبی به اتاقی راه می‌یابد که باختر آن قرار دارد. در این اتاق یک گچ بری با تزیینات گل و بوته وجود دارد که فاقد هرگونه تزیین است و در جبهه باختری از طریق پلکانی به طبقه دوم راه می‌یافته‌است.

[Mohammad Aref 120452]

کاروانسرای بستک

 

کاروانسرای بستک سر پناهی واسترا حتگاهی در مسیر جاده بازارگانی لار ، بندر لنگه به بندر عباس بوده‌است. این کاروانسرا دارای حیاط مرکزی بوده و در اطراف اصطبل‌ها،استراحت گاه‌ها قرار داشته بوده‌است، کاروانسرا در دو ضلع شمالی وجنوبی ودر ورودی ایوان ختم می‌شده‌است. این بنای تاریخی سازه‌ای سنگی با مصالح گچ و اندودهای ساروجی است که بنیان کاروانسرا را تشکیل داده‌اند.

 

مسجد بن نادار

این مسجد در جنب بازار مدنی واقع شده‌است. بنای أولیهٔ مسجد بن نادار ۸۰ سال قدمت دارد وبنای زیر زمینی یا شبستان زمستانی مسجد که از خشت وگِل ساخته شده، به خوبی نشانگر دیرینگی آن می‌باشد. این بنا در زمان ساخت تاکنون به عنوان مسجد مورد استفاده بوده‌است. به گفتهٔ أهالی تیر آهن‌هایی که در سقف مسجد به کار رفته توسط بانی آن از هندوستان خریداری شده و با کشتی به بندر لنگه و از آنجا با شتر به بستک آورده شده، وأولین بنای شهر است که در ساخت آن از تیر آهن استفاده شده‌است. معمار و سازندهٔ آن شخصی به نام حاج عبدالله امینایی بوده‌است.

[Mohammad Aref 120452]

مسجد جامع

 

مسجد جامع بستک از معماری منحصر به فرد و قابل توجهی برخوردار است. برسطح داخلی و بیرونی دیوارهای مسجد در قسمت بالایی دیوارها تزییناتی بکار رفته که این تزیینات بیشتر طرحهای هندسی وگل وبوته می‌باشد. مسجد دارای محراب و منبری مجلل می‌باشد. ستون‌های مسجد با گچبری‌های زیبا و برجسته تزئین شده‌است. شبستانی بزرگ با طاق‌های اکلیل و گچبری‌های زیبا و دو منارهٔ جالب و منحصر به فرد که در حدود ۳۲ متر ارتفاع دارند. همچنین منبر مسجد از نقاشی وگچبری خواصی برخوردار است.

 

مسجد جامع قدیم

 

مسجد جامع قدیمی بستک این مسجد ، اولین مسجد جامعی است که در بستک بنا شده‌است، ویکی از اماکن تاریخی و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب غرب ایران است. «مسجد جامع قدیم شهر بستک» یکی از زیباترین مساجد استان است گویند اولین بنیان این مسجد توسط فرمانروای باقدرت جهانگیریه و بستک شیخ محمد بستکی بوده‌است، ولی بعد از شیخ محمد خان نیز چند بار دیگر از جانب فرمانروایانی که بعد از شیخ محمد بستکی به حکومتی رسیده‌اند بازسازی وتعمیر شده‌است. أما روایت دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید: بنای این مسجد بیش از سه قرن پیش توسط بانویی مؤمنه بنام «بی بی » ساخته شده‌است وبیش از چند مرحله مرمت وبازسازی شده‌است.

[Mohammad Aref 120452]

آسیاب دومن

آسیاب دومن نام آسیابی است در شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان ،و یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. آسیاب یا آش (آس) همانطور که به گویش محلی آن را می‌نامند، ابتکاری جالب و بسیار شگفت انگیر از دوران پیشین در منطقه بستک هرمزگان رواج داشته بوده‌است. آسیاب دوسنگ گرد و مسطح روی هم نهاده و سنگ پائینی در میان میلی آهنین و یا چوبین از سوراخ میان سنگ پائینی در گذشته و سنگ زبَرین به نیروی آب می‌چرخد و دانه‌ها را خرد می‌کند وآرد می‌سازد. آسیابها در پائین پل بند جای دارند و چاههای مخزن انباشت انرژی آب و شبکه آبرسانی به آسیابها در دل صخره طبیعی یا جدول در دو سمت محور رودخانه کنده و جا سازی شده‌اند.

 

آسیاب کریکی

آسیاب کریکی یکی از آسیاب‌های مشهور منطقه‌است که توسط خوانین بستک ایجاد شده بوده‌است، آسیاب آسیاب دوسنگ گرد و مسطح روی هم نهاده و سنگ پائینی در میان میلی آهنین و یا چوبین از سوراخ میان سنگ پائینی در گذشته و سنگ زبَرین به نیروی آب می‌چرخد و دانه‌ها را خرد می‌کند وآرد می‌سازد. «آس» به گویش محلی « آش » گفته می‌شود. کاربرد آسیاب‌ها: آسیاب کردن دانه‌های خوراکی و یا آبکشی بوده‌است. ودر دوران قدیم در منطقه رونق چشمگیری داشته بوده‌است، هم اکنون أثاری از این گونه آسیاب‌ها در گوشه وکنار منطقهٔ شهرستان بستک به چشم می‌خورد.

[Mohammad Aref 120452]

پاراوکوخرد

 

پاراو کوخرد نام دورشته قنات است درغرب وشمال وجنوب دهستان کوخرد در بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان واز نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران واقع شده‌است. بقایا و آثار این قناتها هنوز باقی مانده‌است. ویکی از آثارهای دوران (ساسانیان) می‌باشد. قنات یا کاریز «در تلفظهای محلی گاه کهریز» نیز نامیده می‌شده‌است. کانالی است که از دیر باز برای مدیریت آب در زمین می‌ساخته‌اند. کاریز یا قنات به رشته چاه که آب یک «مادر چاه عمیق» را برای شرب وکشت وکار به سطح زمین می‌رساند گفته می‌شود.

 

آرامگاه دو گنبدان

 

این بنای تاریخی یکی از شاهکارهای بنائی یکی از مشهورترین معماران بزرگ شهرستان بستک، «حاج محمد شریف کاظم معمار» بنیادگذاری شده‌است. این بنای تاریخی و مذهبی چند سال پیش از جانب دولت به عنوان یکی از آثار ملی توسط سازمان میراث فرهنگی کشور با نام «مجموعهٔ دو گنبدان» به ثبت رسیده‌است. بنای این آثار برجسته وتاریخی بین سال‌های ۱۱۴۹ تا ۱۱۵۱ ه.ق. ساخته شده‌است. بنای دوگنبدان آرامگاه سه تن از بزرگان و مشاهیر کوخرد، «حاج شیخ عبدالرحمان بزرگ»، «قاضی حاج ملا اسماعیل» و «حاج ملا عبدالواحد» است. این بزرگان که در دورهٔ خود به علم و فقه و حدیث و دانایی شهرت فراوان داشته‌اند. این اثر زیبا و دیدنی در ابتدای ورودی مرکز بخش کوخرد از مسیر بستک به کوخرد و در غرب کوخرد قرار دارد. این اثر فرهنگی مربوط به چند صد سال قبل و به سبک و شیوه معماری هندی ساخته شده‌است

[Mohammad Aref 120452]

چشمه آب گرم فتویه

چشمه آبگرم فتویه در دهستان فتویه ودر مسیر جاده بستک به لار قرار دارد و فاصله آن از بستک تا فتویه در حدود ۳۰ کیلومتر است مظهر چشمه در جنوب دهکده قرار دارد و حوضچه ای در کنار چشمه بنا شده‌است که یک متر طول ، عرض و عمق دارد . آب این چشمه به مصارف کشاورزی می‌رسد. بده آب چشمه حدود ۵۰ لیتر در ثانیه و درجه حرارت آن مناسب ۳۹ درجه سانت گراد است، و دسترسی به آن نیز آسان است . آب چشمه فتویه در ردیف آبهای گوگردی با کاتیون‌ها و آنیون‌های مختلف گرم است .

 

چشمه آب گرم فاریاب

چشمه آب گرم فاریاب در روستای فاریاب سنگویه و در مسیر جاده بستک به لار و بعد از دهستان فتویه و روستای فاریاب سنگویه قراردادر از روستای فاریاب سنگویه تا مظهر چشمه در حدود ۲ کیلومتر جاده خاکی است آب آن از شکاف سنگهای آهکی خارج می‌شود . آب چشمه در ردیف آبهای گوگردی با کاتیونهای و آنیونها ی مختلف گرم است . چشمه آب معدنی در فاریاب سنگویه و سرچشمه آب آبگرم در شمال روستا قرار دارد، این آبگرم بین اهالی منطقه بستک و لارستان، و بندر لنگه معروف است و هرساله صدها نفر برای درمان بیماری‌های پوستی و روماتیسم به این آبگرم رو می‌آورند. در اوایل تابستان و اواخر زمستان این محل مملو از افرادی است که برای استفاده از آبگرم به این مکان آمده‌اند.

[Mohammad Aref 120452]

آرامگاه سید مظفر

این بنای تاریخی در سمت جنوب جاده بستک به بندر لنگه واقع است. این آرامگاه در میان گورستان دهستان کوخرد و در هزار متری غرب دهستان کوخرد واقع شده‌است. محل آن سیصد متر از محله تازه‌بنیاد «دهنو» کوخرد فاصله دارد. در لهجه محلی به آرامگاه زیارت گفته می‌شود. سید مظفر سید منصور که در دوران جوانی از چاه بنارد به روستای کوخرد کوچیده و در آنجا مکتبخانه ای دایر کرده و به کودکان آموزش دینی می‌داده و در همانجا هم به خاک سپرده شده. وی جـَّد اعلای قاضی کوخرد می‌باشند. آرامگاه سید مظفر سید منصور در کوخرد و در هزار متری جنوب آرامگاه شیخ عبدالرحمن بزرگ و در محوطه‌ای جداگانه قرار دارد. سید محمد سید منصور برادر سید مظفر سید منصور در چاه بنارد مدفون است.

 

آرامگاه سید محمد

آرامگاه سید محمد یا سید منصور واقع در روستای چاه بنارد از توابع بخش مرکزی شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان ، یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. «آرامگاه سید محمد سید منصور» زیارتگاه مردم شهرستان بستک می‌باشد. به اعتقاد اهالی ، امامزاده سید محمد سید منصور از نوداگان امام حسین (ع) ، بوده وقمدتی در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال دارد.

 

آرامگاه شیخ احمد

بنای آرامگاه در محدودهٔ شهر بستک ودر مجاورت چند آب انبار (برکه) ، بزرگ قرار گرفته‌است. به گفتهٔ افراد محلی بنای آرامگاه در سال ۱۲۶۳ هجری قمری توسط مصطفی خان فایز بستکی حاکم قبلی بستک ساخته شده‌است. سنگ نبشته‌ ای در محراب این آرامگاه موجود است که تاریخ سال ۱۲۶۳ هجری قمری را تأیید می‌کند. پلان وبنای کلی بنا یاد آور آتشگاه‌های دوره ی ساسانی است و گنبد مخروطی شکل بنا وگلدستهٔ عمودی در رأس آن را می‌توان با گنبد معبد هندوها در بندر عباس مقایسه کرد.