آشنایی و كار با gis

[pashaa 3249]

آشنایی و كار با gis

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه:

براي اولين بار در اواسط دهه 1960 در ايالات متحده کار بر روي اولين سيستم اطلاعات جغرافيايي آغاز شد. در اين سيستم ها عکس هاي هوايي، اطلاعات کشاورزي، جنگلداري، خاک ، زمين شناسي و نقشه هاي مربوطه مورد استفاده قرار گرفتند. در دهه 1970 با پيشرفت علم و امکان دسترسي به فناوري هاي کامپيوتري و تکنولوژيهاي لازم براي کار با داده هاي مکاني، سيستم اطلاعات جغرافيايي يا (gis)، براي فراهم آوردن قدرت تجزيه و تحليل حجم هاي بزرگ داده هاي جغرافيايي شکل گرفت. در دهه هاي اخير به سبب گسترش تکنولوژي هاي کامپيوتري،سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي امکان نگهداري به روز داده هاي زمين مرجع و نيز امکان ترکيب مجموعه داده هاي مختلف را به طور مؤثر فراهم ساخته اند. امروزه gis براي تحقيق و بررسي هاي علمي، مديريت منابع و ذخاير و همچنين برنامه ريزي هاي توسعه اي به کار گرفته مي شود.

[pashaa 3249]

GIS چيست؟

سيستم اطلاعات جغرافيايي(Geographic Information Systems) يا GIS يک سيستم کامپيوتري براي مديريت و تجزيه و تحليل اطلاعات مکاني بوده که قابليت جمع آوري، ذخيره، تجزيه وتحليل و نمايش اطلاعات جغرافيايي (مکاني) را دارد.

داده هادريک (GIS) بر اساس موقعيتشان نشان داده مي شوند.

تکنولوژي GIS با جمع آوري و تلفيق اطلاعات پايگاه داده هاي معمولي، به وسيله تصوير سازي و استفاده از آناليز هاي جغرافيايي، اطلاعاتي را براي تهيه نقشه ها فراهم مي سازد. اين اطلاعات به منظور واضح تر جلوه دادن رويدادها ، پيش بيني نتايج و تهيه نقشه ها به کار گرفته مي شوند.

دريک سيستم اطلاعات جغرافيايي واژه جغرافيايي يا(Geographic) عبارت است از موقعيت موضوع هاي داده ها، برحسب مختصاتجغرافيايي (طول و عرض). واژه (Information) يا اطلاعات نشان مي دهد که داده ها در GIS براي ارائه دانسته هاي مفيد، نه تنها به صورت نقشه ها و تصاوير رنگي بلکه بصورت گرافيک هاي آماري، جداول و پاسخ هاي نمايشي متنوعي به منظور جستجوهاي عملي سازماندهي مي شوند.

واژه(System) يا سيستم نيز نشان دهنده اين است که GIS از چندين قسمت متصل و وابسته به يکديگر براي کارکرد هاي گوناگون، ساخته شده است

مؤلفه هاي GIS:

يک سيستم GIS شامل يک بسته کامپيوتري (شامل سخت افزار و نرم افزار) از برنامه هاي رايانه اي با يک واسطه کاربر مي باشد که دست يابي به عمليات واهداف ويژه اي را فراهم مي سازد. مؤلفه هاي چنين سيستمي به ترتيب عبارتند از: کاربران، سخت افزارها، نرم افزارها، اطلاعات و روش ها.

 

مولفه هاي يک سيستم اطلاعات جغرافيايي

مؤلفه هاي چنين سيستمي به ترتيب عبارتند از:

( 1کاربران (User): مهارت در انتخاب و استفاده از ابزارها دريک سيستم اطلاعات جغرافيايي وشناخت کافي از اطلاعاتي که استفاده مي شوند، يکي از موارد اساسي براي موفقيت در استفاده از تکنولوژي GIS است، که اين از وظايف يک کاربر مي باشد

2)سخت افزارها (Software): امروزه شبکه هاي GIS شامل تعدادي workstation, x-station، کامپيوترهاي شخصي، چاپگرها و پلاترها مي باشد که معرف مؤلفه سخت افزاريک سيستم اطلاعات جغرافيايي مي باشند.

3) نرم افزارها (Hardware): به منظور استفاده بهتر از يک سيستم اطلاعات جغرافيايي، استفاده از نرم افزارهاي به روز و توانمند توصيه مي شود.

4) اطلاعات (Data): قلب هر GIS پايگاههاي اطلاعاتي آن است. در اين پايگاهها به پرسش هايي از قبيل چه شکلي است؟ کجاست؟ و چگونه به ديگر اشکال مرتبط مي شود، داده مي شود.

5)روش ها (Methods): شيوه هاي صحيح به کارگيري اطلاعات درجهت رسيدن به اهداف ويژه دريک سيستم اطلاعات جغرافيايي از مهمترين مؤلفه هاي آن است

مدلهاي داده هاي مکاني:

سيستم اطلاعات جغرافيايي وکامپيوترها را نمي توان به طور مستقيم براي جهان واقعي به کار برد، زيرا کامپيوترها ي ديجيتالي براساس اعداد يا کاراکترهايي که در درون خود به صورت اعداد دو رقمي نگهداري مي کنند، عمل مي نمايند.

بنابراين پديده هاي مورد نظردر جهان واقعي در يک سيستم کامپيوتري، بايد به شکل نمادين عرضه شوند. پس ابتدا بايد مرحله جمع آوري داده ها انجام گيرد و سپس فرايند فشرده سازي گستره زمين شناسي، ساختار، خواص ژئو فيزيکي يا هر ويژگي ديگري از سطح زمين که اطلاعات آن گردآوري شده بود، به شکل قابل دستيابي در کامپيوتر با استفاده از مدلهاي نمادين صورت گيرد.

شمايي ازمدل سازي جهان واقعي

هر نقشه زمين شناسي يک مدل نمادين است زيرا گستره ساده شده قسمتي از جهان واقعي است که از زاويه ديد زمين شناس صحرايي مشاهده شده است. مولفه هاي مدل گفته شده عوارض مکاني هستند که به تقريب همان موجوديتهاي مستقل جهان واقعي هستند که بر روي نقشه توسط نمادهاي گرافيکي عرضه مي شوند.

تمام مدلهاي داده هاي مکاني از عوارض مکاني جداگانه نظير نقاط، خطوط، نواحي، حجم ها و سطوح تشکيل مي شوند، اين عوارض مکاني توسط خصوصياتي که هم مکاني وهم غير مکاني هستند، مشخص ميگردند. ( توصيف رقومي عوارض و خصوصيات آنها مجموعه هاي داده هاي مکاني راشامل مي شود).

ورودي و خروجي داده ها:

براي اينکه يک سيستم اطلاعات جغرافيايي مفيد واقع گردد، بايد قادر به دريافت و توليد اطلاعات به صورت موثر باشد. توابع ورودي و خروجي داده ها، مفاهيمي هستند که توسط آنها يک GIS با جهان خارج ارتباط برقرار مي کند.

شمايي کلي ازورودي وخروجي داده ها دريک سيستم اطلاعات جغرافيايي

 

-ورودي داده ها عبارتند از روند کد گذاري داده ها به يک شکل خوانا توسط کامپيوتر و قرار دادن داده ها در پايگاه اطلاعاتي GIS.

داده هايي که در سيستم اطلاعات جغرافيايي مي توانند وارد شوند دو نوع هستند:

1)داده هاي مکاني که موقعيت جغرافيايي عوارض را نشان مي دهند ( مانند نقاط يا خطوطي که عوارض جغرافيايي مانند خيابان، درياچه و غيره را نشان مي دهند).

انواع داده هاي مکاني(نقطه،خط و پلي گون)

2)داده هاي توصيفي غير مکاني که به توصيف خصوصيات عوارض مي پردازند،مثل شوري آب يک درياچه و يا اطلاعاتي مانند اسم يک خيابان.

ورود داده ها به يک سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) مي تواند به اشکال، ثبت توسط صفحه کليد، هندسه مختصات، رقومي کردن دستي، اسکن کردن و وارد کردن فايل هاي رقومي موجود، صورت گيرد خروجي داده ها روندي است که توسط آن اطلاعات حاصل از GIS به يک شکل مناسب جهت استفاده کاربر ارائه مي شود.

داده ها به يکي از سه فرمت زير خارج مي شوند

Hard copy(1نمايش دائمي، مثل اطلاعات روي کاغذ، فيلم عکاسي و موارد مشابه

Soft copy (2نمايش روي صفحه نمايش کامپيوتري

Electronic(3خروجي در فرمت الکترونيکي شامل فايل هاي کامپيوتري مي باشد

نمونه اي ازخروجي اطلاعات به صورت Hard Copy

 

مراحل ايجاد و برپاييGIS درقالب پروژه:

ايجاد و برپاييGIS درقالب يک پروژه شامل مراحل ورودي داده ها، مديريت داده ها، تجزيه و تحليل و پردازش داده ها ودرنهايت خروجي داده ها مي باشد.

شمايي از مراحل ايجاد و برپاييGIS درقالب پروژه

 

1)ورودي داده ها (Data Input)

مؤلفه ورودي داده ها، آنها را از شکل موجودشان به شکلي يا صورتي قابل استفاده در GIS تبديل مي کند. در اين مرحله داده هاي زمين مرجع که به صورت نقشه هاي کاغذي، جداولي از اطلاعات توصيفي، فايل هاي الکترونيک و اطلاعات توصيفي مروبط به آنها، عکس هاي هوايي ويا تصاوير ماهواره اي مي باشند، طبق استانداردهاي مورد نظر، براي دقت خروجي هايي که قرار است تهيه گردند، مورد ارزيابي قرار مي گيرند.

2 )مديريت داده ها(Data Management)

اين مرحله شامل توابعي براي ذخيره، نگهداري و بازيابي اطلاعات موجود در پايگاه داده ها مي باشد.

3)تجزيه و تحليل و پردازش داده ها(Data Manipulation & Analysis)

شامل مجموعه فعاليتهايي مي شود که توسط نرم افزارها، سخت افزارها وکاربر، برروي داده ها به منظور آماده سازي و پردازش آنها براي مراحل بعد صورت مي گيرد.

4)خروجي داده ها(Data Output)

توابع خروجي مورد استفاده بر اساس نيازهاي کاربران تعيين مي شود، لذا داده هاي خروجي به اشکال مختلف از قبيل نقشه، جداول، يا به صورت نوشتارهاي کاغذي (hard copy) ويا به صورت رقومي (soft copy) ارائه مي گردند

[pashaa 3249]

اهداف يک سيستم اطلاعات جغرافيايي:

هدف نهايي يک سيستم اطلاعات جغرافيايي يا GIS، پشتيباني جهت تصميم گيري هاي پايه گذاري شده بر اساس داده هاي مکاني مي باشد و عملکرد اساسي آن بدست آوردن اطلاعاتي است که از ترکيب لايه هاي متفاوت داده ها با روشهاي مختلف و با ديد گاه هاي گوناگون بدست مي آيند.

 

هدف فوق از طريق فعاليتهايي که برروي داده هاي مکاني انجام ميگرد، صورت مي پذيرد، اين فعاليت ها عبارتند از:

1) جستجو(Search) : عبارت است از عملکرد جستجوي مجموعه هايي از داده هاي سازمان يافته از پايگاه داده هاي يک سيستم اطلاعات جغرافيايي.

2) سازماندهي (Organization) : دراين سيستم ها ويژگي اصلي براي سازماندهي داده هاي موجود، موقعيت مکاني آنها مي باشد.

3) تجسم يابه تصوير درآوردن (Monitoring) : تکنولوژيGIS از توانمنديهاي گرافيکي رايانه ها، براي تجسم استفاده مي نمايد. نمايش اطلاعات به طور معمول با استفاده از صفحه نمايش ويديويي انجام مي شود. اما ساير دستگاههاي خروجي نظير چاپگرهاي رنگي نيز براي نمايش نسخه هاي چاپي استفاده مي شوند.

4) ترکيب و تلفيق (Integration) : بخش ديگري از اين فعاليتها، تلفيق مجموعه داده هاي مکاني از منابع بسيارگوناگون جهت نمايش، درک و تفسير پديده هاي مکاني مي باشد (اين پديده ها هنگامي که داده هاي مکاني به صورت مجزا بکار گرفته مي شوند، قابل رويت نيستند

5) تجزيه وتحليل ((Analyses : تجزيه وتحليل، فرايند استنباط و دريافت مفهوم داده هاست و به معني تجزيه وتحليل داده هاي مکاني مي باشد.

6) پيش بيني (Prediction) : هدف از مطالعه وبررسي ها برروي داده هاي مکاني در يک سيستم اطلاعات جغرافيايي، به طور معمول پيش بيني است.

درحقيقت يک سيستم اطلاعات جغرافيايي يا GIS ، توانمندي هاي کاري را براي جمع آوري، ورود، پردازش، تغييرشکل، به تصوير در آوردن،ترکيب، جستجو، تجزيه و تحليل، مدل سازي و خروجي کليه داده هاي مکاني براساس اهداف مورد نظر فراهم مي سازد

 

کاربردهاي مختلف GIS:

امروزه با توجه به پيشرفت علوم و سيستم هاي کامپيوتري فناوري GIS در زمينه هاي زمين شناسي، مطالعات زيست محيطي، منابع آب و آبخيزداري، کشاورزي، جنگلداري، تعليم و تربيت، کاربردهاي شهري، تجارت، صنعت، سازمانها و

کاربرد فراواني پيدا نموده است.برخي ازاين کاربردها عبارتند از:

 

زمين شناسي: تجزيه و تحليل اطلاعات زمين شناسي در يک منطقه چه به منظور اکتشافات معدني، نفت و چه ساير اهداف، اصولا يک فرايند ترکيبي از داده هاي مختلف مي باشد. يک زمين شناس با مرتبط کردن داده هاي گوناگون زمين شناسي، به دنبال يافتن ساختارهاي مفيد زمين شناسي در يک ناحيه است، از اينرو تمام داده هاي زمين شناسي براي اين که بتوانند مفيد واقع شوند بايد با توجه به موقعيت جغرافيايي شان تجزيه تحليل شوند.

تهيه نقشه زمين شناسي ايران بااستفاده ازسيستم اطلاعات جغرافيايي

 

GIS با فراهم کردن امکانات نمايش و تجزيه وتحليل داده هاي مختلف با يکديگر ، يک زمين شناس را قادر به انجام کار با داده هاي گوناگون بطور بسيار وسيع تر و دقيق تر مي نمايد، به طريقي که با روشهاي آنالوگ وسنتي تقريباً غير ممکن مي باشند.

 

بطور کلي کاربردهاي GIS در زمين شناسي را مي توان به شرح زير عنوان نمود:

تهيه نقشه هاي پتانسيل معدني: که هدف تلفيق اطلاعات حاصل از لايه هاي اطلاعاتي] زمين شناسي، ژئوشيمي،ژئوفيزيک، دورسنجي وزمين شناسي اقتصادي (پراکندگي کانسارها و انديس هاي معدني منطقه)[ در جهت تهيه نقشه اي مي باشد که معرف مناطقي با بيشترين احتمال جهت کاني سازي، بر اساس مدل متالوژي منطقه است.

 

 

تهيه نقشه هاي حوادث و بلاياي طبيعي

 

 

نقشه هاي مکان يابي (Siteselection) که انتخاب محل هاي مناسب جهت اجراي پروژه هاي مهندسي نظير دفن مواد زائد، خط لوله، جاده ومسير راه آهن، سدها و گسترش و توسعه ساختمان سازي ميباشد.

 

 

فراوري هاي متنوع زمين شناسي جهت ارزيابي منابعي مانند آب، ماسه وگراول، سنگ ساختماني، نفت خام، گاز طبيعي، زغال سنگ، انرژي زمين گرمايي در کنار کانيهاي فلزي.

 

تحقيقات اکتشافي در زمينه شناسايي روابط متقابل مکاني ميان مجموعه داده ها در طول دوره تحقيق زمين شناسي، مانند درک علائم ژئوشيميايي وژئوفيزيکي منطقه اي گرانيت هاي نوع S وI ويا ارزيابي علائم حاصل از تصاوير ماهواره اي در ارتباط با ليتولوژي و پوشش گياهي

 

 

محيط زيست:بررسي ميزان آلودگي آب، خاک، هوا و.... و در نهايت تهيه نقشه هايي جهت حفاظت از محيط زيست

 

منابع آب و آبخيزداري: کشف منابع آبي زير زميني و بررسي آبهاي سطحي

 

کشاورزي و برنامه ريزي براي کاربري اراضي:

بسياري از سازمانهاي مربوط به کشاورزي و کاربري اراضي، هم اکنون از تکنيک هاي GIS بهره مي گيرند. به عنوان نمونه، داده هاي مربوط به کاربري اراضي و هواشناسي حاصل از ماهواره ها، اندازه گيري هاي زميني و اطلاعات مربوط به محصول سال قبل، همه با هم براي پيش بيني ميزان يک يا چند نوع محصول دريک منطقه مي توانند تجزيه و تحليل شوند.

 

جنگلداري و مديريت حيات وحش:

به وسيله يک سيستم اطلاعات جغرافيايي نقشه جنگل ها مي توانند دائماً وبطور پيوسته به روز شوند. همچنين GIS مي تواند براي ذخيره و تجزيه و تحليل اطلاعات جنگل از قبيل محاسبه مقدار چوب قابل برداشت از يک منطقه، بررسي چگونگي توزيع آتش سوزي در جنگل و يا ارزيابي برنامه هاي مختلف برداشت چوب، بکار رود، در حالي که انجام بسياري از اين تجزيه و تحليل ها بدون بکار گيري GIS امکان پذير نمي باشند.

[pashaa 3249]

سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

زمان واكنش خدمات اضطراري را نسبت به ساير مناطق شهر كندتر مي‌كند .

 

 

4-شبيه‌سازي تاثيرات محيطي Simulating enviromental effects

 

بنگاه جنگلهاي ملي طرحي درخصوص استخراج شركتهاي معدني به منظور توسعه بهره برداري ها مستقيم از ذخائر معدني در جنگلهاي ملي ايالت آريزونا ارائه داده است .

 

با بكارگيري GIS و نقشه‌هاي رقومي مختلف يك تجسم پرسپكتيوي از مناطق مشروحه قبل و بعد از استخراج قابل عرضه خواهد بود .

 

داده‌هاي رقومي موجود در GIS با هم تلفيق شده و نمايشي از ترسيم پرسپكتيو توليد شده با استفاده از تابع مربوطه ارائه مي‌شود . شركت‌هاي معدني ترسيمات مسطحاتي ( دو بعدي ) از معادن پيشنهادي فراهم مي‌آورند . اين نقشه‌ها رقومي شده و به همراه اطلاعات ارتفاعي معادن پيشنهادي و به همراه مقدار و وزن تقريبي ذخائر نگهداري مي‌شود . حاصل كاري يك مشاهده پرسپكتيوي است كه تغييرات غم انگيزي در وضعيت ناهمواري‌ها ( توپوگرافي ) بدليل اين معادن را نشان مي‌دهد .

 

GIS مي‌تواند انواع نقشه را تلفيق نمايد و در يك مشاهده پرسپكتيو سه‌بعدي واقعي نمايش دهد كه درك اطلاعات موثر‌تر و نسبت به روش مرسوم در نقشه‌هاي دوبعدي بيشتر مفيد خواهد بود.

 

-تكنيكهاي نمايش گرافيكينقشه‌هاي مرسوم بر گرفته از دنياي واقعي هستند ، يك نمونه‌گيري از المانهاي مهم كه بر روي يك شيت كاغذي كه سمبل‌هاي آن نشان دهنده اشياء فيزيكي هستند و كاربراني كه از اين نقشه‌ها استفاده مي‌كنند بايد اين سمبل‌ها را تفسير نمايند . نقشه‌هاي توپوگرافي شكل سطح زمين را با استفاده تجارب و صنعت كمك مي‌كند.

 

سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

 

 

آناليز نشان مي‌دهد كه تحت شرايط عادي اغلب مناطق شهري در كمتر از 7 دقيقه و 30ثانيه تحت پوشش قرار مي‌گيرند و اين نيز بعلت توزيع و دانسيته ايستگاههاي آتش‌نشاني و شبكه پيوسته جاده‌ها است . تجسم انسداد شبكه راهها كه در نتيجه زلزله اتفاق مي‌افتد بايد در نظر گرفته شود و عبورومرور از اين جاده‌ها در مسير شكست زمين انجام پذير نخواهد بود .

 

نتايج اوليه زمان واكنش خدمات اضطراري در همسايگي غربي مسير شكست زمين ( گسل )اتفاق مي‌افتد جايي كه زمان حركت از ايستگاه آتش‌نشاني بطور قابل ملاحظه‌اي طويل‌تر است اين شهر بر روي رسوبات درياچه‌اي با ضخامت‌هاي متفاوت بنا شده است و اين رسوبات از خاك تا شن و ماسه كه اغلب از آب اشباح شده تشكيل يافته است در يك زلزله اين مواد در يك لحظه توانائي نگهداري ساختمانهاي سطحي از قبيل جاده‌ها را از دست مي‌دهندعامل بالقوه براي اين پديده در يك نقشه تركيبي كه به استحكام نسبي حدسيات و استنتاجات مي‌پردازد براي سطح مناطق در هنگام زلزله نشان داده مي‌شود .

 

مناطق در همسايگي گسل طبقات با زمين داراي استحكام در حال نقصان هستند ، رسوبات اشباح شده از آب بيشترين تنش حركت سطحي ، در حين زمين لرزه را تحمل مي‌نمايند . مناطق كوهستاني در مواجهه با رسوبات سطحي نازك ، تحمل بيشتري در برابر شتاب اضافي زمين خواهند داشت .

 

نقشه‌هاي پتانسيل گسلش به همراه با شبكه‌ جاده آناليز شده ، تاثيرات اضافي گسل را بر روي زمان و اكنش نشان دهد .

 

نفشه نهائي نشان مي‌دهد كه مناطق مجاور گسل بخصوص لايه‌هاي زيرين داراي ضخامت كم ومناطق رسوبي اشباح شده از آب مواردي هستند كه موجب انسداد و شكسته شدن راهها شده

[pashaa 3249]

سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

برگرفته از : USGS Science for a changing world

 

مترجم : محمد نحوي كارشناس ارشد مهندسي عمران – فتوگرامتري سازمان مديريت و برنامه ريزي استان قزوين

 

 

مقدمه:

 

تكنولوژي سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيائي را مي‌توان براي تحقيقات علمي ، مديريت منابع و برنامه‌ريزي توسعه بكار برد . براي مثال GIS به طراح خدمات اضطراري امكان مي‌دهد كه به راحتي بتواند زمان واكنش اينگونه خدمات در مواجهه با حوادث طبيعي را محاسبه كند يا از GIS براي تعيين زمينهائي كه نياز به حفاظت از آلودگي دارد كمك بگيرد .

 

 

GIS چيست ؟

 

GIS يك سيستم رايانه‌اي است كه توانائي نگهداري ، ذخيره ، اداره كردن و نمايش اطلاعات جغرافيائي را دارد و همچنين اطلاعات با موقعيت مكاني آنها شناخته مي‌شوند .در واقع GISشامل شخص اپراتور و اطلاعاتي است كه وارد سيستم شده است .

 

 

داستان GIS GIS Through history

 

بر روي ديوارهاي غاري نزديك Las caux فرانسه ، شكارچيان تصاوير از حيوانات كه آنها را 35000سال پيش شكار كرده‌اند ترسيم نموده‌اند ، به همراه اشكال حيوانات مسير مهاجرت آنها نيز بصورت خطوطي باريك ترسيم شده است كه اين موارد ثبت شده قديمي دو جزء ساختاري از

 

 

ايجاد ارتباط مابين اطلاعات منابع مختلف

اخذ اطلاعات

3-يكپارچه سازي اطلاعات

 

4- سيستم تصوير و ثبت اطلاعات (register)

 

5-ساختار داده‌ها

 

6- مدل‌سازي‌داده‌ها

 

 

1-ايجاد ارتباط مابين اطلاعات منابع مختلف Relating informotion from

 

different sources

 

اگر شما بتوانيد ارتباط بين ميزان بارندگي استان خود با عكسها هوائي برقرار نمائيد خواهيد توانست مواقعي در يك سال كه مناطق مرطوب بي آب مي‌شوند را مشخص نمائيد .

 

GIS اطلاعات را از منابع مختلفي بكار مي‌گيرد و به شكلهاي مختلف مثل تجزيه و تجليل

[pashaa 3249]

معرفي برخي از نرم افزارهاي GIS

Q نرم افزار Arcview :

 

Arcview ابزاري قوي جهت نمايش ، جستجو و آناليز اطلاعات فضايي مي باشد و به دليل سهولت استفاده و قابليت هاي فراوان ، مديران و برنامه ريزان بسياري علاقمند به استفاده از اين نرم افزار مي باشند.

 

Arcview داراي محيطهاي مختلف نمايش نقشه ، بانك اطلاعاتي توصيفي ، چارت و …مي باشد كه با هم در ارتباطند . با ايجاد چارتها ، جداول وترسيم ها براي هر كدام از نقشه ها و همچنين با معرفي فيلم ، عكس ، متن ، صدا ، برنامه و …توسط hotlink به بخشي از نقشه ، به نتايج سودمندي دست مي يابيم.

 

از قابليت هاي ديگر اين نرم افزار مي توان به زبان برنامه نويسي Avenue كه در محيط Scripts قابل اجراست ، اشاره نمود كه بااستفاده از اين برنامه مي توان ابزارهاي مختلفي جهت تسريع در امر استفاده از اين نرم افزار ايجاد كرد. تمامي لايه هاي اطلاعاتي Arcinfo در اين محيط قابل نمايش مي باشند و ليكن توپولوژي هاي مختلف ايجاد شده قابل ذخيره نمي باشند اما در

 

Arcinfo دائمي مي باشند. با استفاده از دستور shapefile ، امكان تبديل عمليات انجام شده بر روي هر يك از لايه ها در هر دو محيط قابل اجرا مي باشد.

 

نرم افزار Arcview داراي مدلهاي Raster GIS و Vector GIS است و شامل ويژگيهاي مختلف Analys لايه ها از قبيل تلفيق لايه ها ، يكسان سازي ، تركيب لايه ها و همپوشاني لايه ها و غيره مي باشد .

 

از خصوصيات ديگر اين نرم افزار مي توان به ارتباط بسيار نزديك و منطقي بانك اطلاعاتي با اطلاعات هندسي و يا با ساير بانكهاي اطلاعاتي لايه ها نام برد. استفاده صحيح از Query بانك اطلاعاتي جهت آناليز اقلام اطلاعاتي روش بسيار مفيدي در امر تصميم گيري مديران و برنامه ريزان مي باشد. از مهمترين آناليزهاي Raster GIS مي توان به spatial Analystجهت تهيه مدل رقومي ارتفاعي ( DEM ) يا 3D-Analyst جهت ايجاد تصاوير سه بعدي اشاره نمود. ما توسط > Network Analyst

شركت توليد كننده اين نرم افزار ESRI در كشور آمريكا مي باشد كه در ايران نمايندگي انحصاري آن را شركت نگاره بر عهده دارد.

 

Arcview داراي نسخه هاي مختلف (3.3 ، 3.2 ،3.1 ، 3 ) ver3.x ، ver 8.1 مي باشد. كه جهت دستيابي به اطلاعات بيشتر در اين زمينه مي توان از سايت ذیل استفاده نمود

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

.com

[pashaa 3249]

سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

 

اطلاعات مي‌تواند به ما كمك نمايد . ابتدائي‌ترين نياز براي داده‌هاي مرجع موقعيت متغيري است كه شناسائي شده است . موقعيت با مختصات X و Yو Z كه بيانگر طول و عرض و ارتفاع جغرافيائي است مشخص مي‌گردد و يا در بعضي از سيستم‌ها بصورت ZIP – Code و يا نشانگر فواصل در بزرگراهها نمايش داده مي‌شوند . و هر متغيري كه بصورت مكاني داراي موقعيت است را مي‌توان وارد سيستم اطلاعات جغرافيائي نمود . انواع مختلفي از داده‌هاي به فرم نقشه‌اي را نيز مي‌توان واردGIS نمود .

 

يك GIS مي‌تواند اطلاعات رقومي موجود كه بفرم نقشه نمي‌باشد را به فرم قابل شناسائي و استفاده تبديل نمايد . براي مثال : تصاوير ماهواره‌اي رقومي را مي‌توان براي توليد نقشه‌اي كه بعنوان مولد لايه اطلاعات رقومي پوشش گياهي مورد آناليز قرار داد. همچنين جداول آماري و هيدرولوژيكي را نيز مي‌توان به فرم نقشه‌اي تبديل نمود و بعنوان يك لايه اطلاعات موضوعي در GIS نگهداري كرد .

 

 

2-اخذ داده‌ها Data Capture

 

GIS اطلاعات موجود در يك نقشه را چگونه بكار مي‌گيرد ؟

 

اگر داده‌هاي كه بايد استفاده شود به فرم رقومي نباشند تكنيكهاي مختلفي وجود دارند كه كامپيوتر بتواند اطلاعات را اخذ نمايد . براي اخذ مختصات عوارض ، نقشه‌ها را مي‌توان بوسيله رقوم‌گر ( digitizer ) و يا ماوس رقومي نمود ، اسكنرهاي الكترونيكي نقشه‌هاي خطي و نقطه‌اي را بصورت رقومي تبديل مي‌نمايند .

 

GIS را مي‌توان براي تقويت ارتباط مكاني در ميان اشيائي كه بايد تبديل به نقشه شوند بكار

 

 

 

 

 

 

 

معرفي كتاب در زمينه GISج – ايجاد انتظارات از طرح ( RFP )

 

د – ارزيابي RFP

 

مرحله ساخت:

الف – پروژه نمونه / مرحله نمايش و تثبيت : امتحان اجراي طرح پيشنهادي

 

ب- ارزيابي مجدد بصورت پيوسته

 

ج – تبديل : رقومي نمودن اسناد موجود ، تبديل عملكرد ها

 

د – كنترل كيفيت : ارزيابي اطلاعات در سيستم

 

فصل يازدهم : روابط متقابل اجتماعي و حقوقي

 

رويه تاريخي در تغييرات تكنولوژي ، جغرافياي اطلاعات جغرافيايي ، اطلاعات جغرافيايي در بروكراسي اداري و نقش اطلاعات در متون حقوقي و رابطه بين اطلاعات و فرهنگ صحبت شده است.

 

 

معرفي كتاب در زمينه GIS

مثالي از يك فاصله يابي مشخص مثل اعمال بافرينگ و satback و اندازه گيري فاصله در لايه هاي برداري و رستري و بسط شبكه هاي voronoi و كيفيت اطلاعاتي كه از روابط فاصله اي مد نظر است بحث به ميان آمده است.

 

فصل هفتم : سطوح و همسايگي نزديك

در قسمت سطوح در خصوص سطح هاي توپولوژي ، محاسبه روابط برروي سطحها ، استخراج شيب از طريق مثلث بندي و ماتريسي صحبت شده و در قسمت نزديكي همسايگي نزديك نيز اجزاء مكاني ، ساختار همسايگي و انواع همسايگي برداري و رستري ، تاثيرات لبه ها ، پالايش همسايگي ، تلفيق توصيفات همسايگي و پيوستگي بين اطلاعات توصيفي بيان شده است.

 

فصل هشتم : عملگر هاي جامع

عملگر هاي مرحله اي ، تخصيص موقعيت و مدلسازي آماري اطلاعات مكاني صحبت كرده است.

 

فصل نهم : تبديلات ( transformation )

 

روشهاي پيشين تبديلات ، ترانسفورماسيون سطوح ، درون يابي ، رويه هاي تبديلات و مثالهايي از آن بحث به ميان آمده است.

 

بخش سوم : عرصه هاي گسترش سيستم

 

فصل دهم : ارزيابي و اجراي يك سيستم اطلاعات جغرافيايي

ارزيابي GIS بر اساس موارد زير صورت مي گيرد :

 

دقت ( accuracy ) پايگاه اطلاعاتي

efficiency كارايي سيستم 3- تاثير گذاري effectiveness

تعيين كيفيت داده ها كه بستگي به موارد زير دارد :

 

-چهارچوب اندازه گيري و دقت -استراتژي تست

 

تخصيص منابع از ماخذ هاي زير صورت مي گيرد :

 

منابع رايانه اي -منابع مالي - منابع انساني

مراحل اجراي يك GIS :

 

مرحله تست اوليه : وظيفه : اخذ آگاهيهاي لازم جهت موفقيت براي شروع مرحله اجرا

2-مرحله تعيين نيازمنديها :وظيفه:انجام مصاحبه وگفتگوهاي لازم ، بررسي ، بازديد و مطالعه مجمل

 

الف- داده هاي جهت دار : منابع ، روند ها و انجام معاملات لازم

 

ب –مراحل جهت دار : عملكرد و تبديلات

 

ج – محصولات جهت دار : نقشه ، گراف ها ، جداول ، گزارش ها و تصميمات

 

3- مرحله انجام آناليزهاي مورد نياز كه نيازها ، انطباق با تكنولوژي جديد داشته باشد

 

الف – شناسايي محدوديتهاي تكنولوژي

 

ب – طراحي سيستم : مشخص نمودن مدلهاي داده توليد كننده طرح اجرايي

[pashaa 3249]

سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

 

نقشه‌هاي زمين شناسي روان آبي، مواد زميني كه در بالاي بستر صخره‌اي واقع شده‌اند را نشان مي دهد. مناطق بطور قابل ملاحظه‌ بوسيله ته نشينهاي يخچالي پوشيده شده‌اند، سطوح شامل مقدار زيادي شن و ماسه كه بوسيله يخچالها گسترده و ته نشين شده‌اند. اين مواد شن و ماسه اي تمايل زيادي به ذخيره آب دارند كه مي‌توان بوسيله چاه آنرا استحصال نمود مناطقي كه بوسيله شن و ماسه پوشيده شده‌اند از نقشه‌هاي زمين شناسي روان آبي قابل انتخاب و تلفيق با نتايج مكانيابي‌هاي در انجام شده قبلي مي‌باشد تا بتوان يك نقشه همپوشاني جديد توليد نمود كه در برگيرنده مكانهائي است كه در مناطق غير قابل توسعه قرار گرفته و بوسيله شن و ماسه پوشانده شده و در 500 متري منابع نقطه‌اي آلودگي‌ها و همچنين در فاصله بيش از 100 متري از جريانهاي سطحي نامناسب باشد.

 

نقشه نشان مي‌دهد كه ضخامت رسوبات اشباح شده كه با استفاده از GIS توليد شده از تفريق ارتفاع بستر صخره تا سطح زمين بدست مي‌آيد .

 

براي اين آناليزها ، مناطقي كه بيش از 40 فوت رسوبات اشباح شده دارند انتخاب و با لايه‌هاي همپوشاني شده قبلي تلفيق مي‌شود .

 

نقشه انتخاب سايت حاصله مناطقي را نشان مي‌دهندكه توسعه نيافته و در خارج بافر مناطق داراي آلودگي و در طبقه زير 40 فوتي و يا بيشتر از مناطق شني و ماسه‌اي اشباح شده از آب قرار گرفته‌اند .

 

بخاطر دقت نقشه و محدوديت در دقت رقومي‌سازي ، پلي گونهاي خيلي كوچك ممكن است تمام ويژگيهاي آناليز را در بر نداشته باشد ، البته توابع GIS براي پلي‌گونهاي كه داراي سطح كمتر نيز باشند قابل اجرا مي‌باشد و سر آخر شش محل ( سايت ) نمايش داده شده به همراه جاده‌ها و شبكه جريانهاي سطحي و اسامي محل‌هاي انتخاب شده براي منطقه پيشنهاد گرديد.

 

مراحل مشروحه براي اين آناليز انتخاب سايت ( مكان ) براي كارهاي بسياري عموميت دارد و اگر تمام كارخانه‌هاي مجاور زمينهاي داراي رطوبت بالا بطور اتفاقي مواد شيميائي را در يك فاصله زماني به داخل رودخانه‌ها بريزند . چه زماني طول مي‌كشد تا خسارتهاي ناشي از آلودگي وارده به

 

اين مناطق تصفيه گردد. GIS مي‌تواند مسير مواد در طول شبكه‌هاي خطي سطح زمين را شبيه سازي نموده و مقاديري از قبيل جهت و سرعت جريانهاي سطحي رقومي را تعيين نمايد و همچنين نحوه تصفيه آلودگي‌ها از سيستم جرياني رودخانه‌ها را معين نمايد.

 

 

4- همپوشاني overlay

 

در اين بخش استفاده همزمان از نقشه‌هاي ميزان رطوبت، شيب، جريانهاي سطحي، كاربري اراضي و خاك صورت مي‌گيرد GIS مي‌تواند يك لايه نقشه‌اي جديد از درجات رطوبت مناطق و براساس ميزان حساسيت نسبي اين مناطق نسبت به آلودگي‌هاي واحدهاي صنعتي يا منازل را در يك لايه تركيبي همپوشاني نمايد.

 

 

كاربردهاي GIS

 

ايجاد نقشه

مكانيابي

طراحي خدمات اضطراري

شبيه سازي تأثيرات محيطي

تكنيكهاي نمايش گرافيكي

1- ايجاد نقشه map making

در مواردي مثل طراحي حمل و نقل و موقعيت محل‌هايي كه مصرف اصراف گونه‌اي دارند مي‌توان بكار بست اين تفكيك موقعي مفيد خواهد بود كه چندين عامل فيزيكي در نظر گرفته شده و در يك منطقه وسيعي با هم تلفيق شوند .

 

 

3-طراحي واكنش خدمات اضطراري ( اورژانسي )

 

ناحيه گسلي واساتج از ميان شهر سالت‌ليك‌ سيتي در نزديكي كوههاي بهمين نام در شمال ايالت يوتا آمريكا قرار دارد .

 

از GIS استفاده شده براي تلفيق شبكه راهها و اطلاعات علمي در رابطه با زمين به منظور آناليز تاثيرات يك زمين لرزه تا زمان واكنش گروههاي آتش‌نشاني و امداد تخمين زده شود ، منطقه مورد مطالعه سطحي در حدود 5/7 دقيقه جغرافيائي نقشه‌‌هاي توپوگرافي را در بر مي‌گيرد و دليل انتخاب اين منطقه اولاً وجود مناطق كوهستاني توسعه نيافته ثانياً در بر گيرنده بخشي از شهر سالت ليك‌ سيتي مي‌باشد و جزئيات اطلاعات علمي زميني مربوط را به كل منطقه در دسترس بود .

 

شبكه راهها از نقشه‌هاي خطي رقومي استخراج شده كه شامل اطلاعات انواع راهها از راههاي ناهموار مالروتا انواع بزرگراهها مي‌باشد .

 

موقعيت ايستگاههاي آتش‌نشاني برروي شبكه راهها مشخص شده است و يك تابع GIS بنام “ آناليز شبكه‌اي ” براي محاسبه زمان مورد نياز براي وسايل خدمات اضطراري براي طي مسير از ايستگاه آتش‌نشاني به مناطق مختلف شهر مورد استفاده قرار گرفت ، “ توابع آناليز شبكه‌اي ” دوالمان را در نظر مي‌گيرند ، فاصله از ايستگاه آتش‌نشاني و سرعت حركت كه بستگي به نوع جاده دارد .

 

 

 

 

5از خطوط ميزان نمايش مي‌دهند و شكل واقعي منطقه را در ذهنمان مي‌توانيم تجسم كنيم . تكنيكهاي نمايش گرافيكي در GIS ارتباط بين المانهاي نقشه ايجاد مي‌كنند و توانائي شخص را براي استخراج و آناليز اطلاعات گسترش مي‌دهند .

انواع داده در GIS را به منظور توليد يك ديد پرسپكتيوي مي توان با هم تلفيق نمود ، مدل ارتفاعي رقومي (DEM) كه شامل ارتفاعات سطوح است و با شبكه نقاط 30 متري طراحي شده‌اند و بالاترين ارتفاع را سفيد و پائين‌ترين ارتفاع را مشكلي نشان مي‌دهد به همراه تصاوير لندست TM (Thematic map) از نوع False – Color in frared از همان منطقه و با پيكسل سايز 30 متري با استفاده از GIS با هم و تلفيق شدند و از دو تصوير براي توليد ديد پرسپيكتيو سه بعدي كه گسل را نشان دهد استفاده شده است.

 

 

دورنماي GIS The Future of GIS

 

وجود نظم و ترتيب در GIS خيلي مفيد بوده و در GIS هاي فعال در بازار اين نتيجه بدست آمده كه بايد حداقل هزينه و همچنين پيشرفت‌هاي مستمر در اجزاء نرم‌افزاري و سخت‌افزاري GIS وجود داشته باشد . اين پيشرفتها به گسترش استفاده كنندگان از اين تكنولوژي در امور حكومتي ، تجارب و صنعت كمك مي‌كند.

 

 

تغييرات كره زمين و برنامه‌هاي آب و هوائي

 

نقشه‌ها عمدتاَ براي تشريح زمين و بهره‌برداري از منابع استفاده مي‌شوند تكنولوژي GIS تحت عنوان توسعه دانش كارتوگرافي ، قدرت تاثير‌گذاري و تحليل نقشه‌ها را بارز نموده است

[pashaa 3249]

آدرس برخي ازپايگاههاي اينترنتي در زمينه GIS Web GIS

 

 

 

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

 

عكسهاي ماهواره اي ايران توسط ماهواره (IRS )

 

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

تصاوير ماهواره اي با دقت 1 متر