DDDIQ 293 اشتراک گذاری ارسال شده در 16 مهر، ۱۳۸۹ این مجموعه که بنا بر کتیبه سر در , در سال 1288 (در عهد ناصرالدین شاه قاجار) به امر میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک, والی فارس , احداث شده , از پر کاربردترین بناهای بازار است و کمابیش سالم و بدون تغییر مانده و به خوبی مرمت شده است. صحن با قاعده کشکولی در میان و فضاهای بسته دو یا چند لایه در اطراف , که خود را از یک سو با خطوط منظم حیاط و از سوی دیگر با خط نامنظم پیرامون وفق داده اند, با بازارچه ای در شرق سرا و هشتی و چهارسو مانندی در جنوب شرقی آن ترکیب کلی طرح را تشکیل می دهند. صحن عنصر اصلی و مقّوم و مرکز توسعه هندسه طرح است : همه حجره های پیرامون بدان رو کرده اند و فضاهای مکث رو به آن نشسته اند و فضاهای حرکتی راه بدان می برند.صحن جداری دو طبقه و پلکانی دارد؛ بدین صورت که طبقه فوقانی قدری عقب نشسته و در جلو آن, راهرو روزباز مهتابی مانندی پدید آمده است . این عقب نشینی در وسط جبهه شمالی رخ نداده است. بدین ترتیب , حجم میانه شمالی بیرون زده جلوه می کند. گنبدی هم که بر فراز این قسمت بنا قرار دارد و از داخل صحن دیده می شود تاکید دیگری است بر اعتبار این نقطه از طرح. اندازه دهانه حجره های هر دو طبقه و ارتفاع قاب آنها متنوع است. این تنوع موزون با بیان قاطع حجم بیرون زده و گنبد مزبور به کمال می رسد و استحکام می یابد . برای بسیاری از حجره ها , از طریق کفش کن, راه غیر مستقیمی به حیاط فراهم کرده اند . عمق حجره های طبقه پایین , به تناسب فاصله میان خط دور زمین از اضلاع صحن در هر نقطه , متفاوت است و بسیاری از آنها پستو دارند. جبهه شمالی وضع دیگری دارد :فضایی با قاعده هشت و به ارتفاع دو طبقه و طاق گنبدین در میان قرار گرفته است و حجره ها در پیرامون آن نشسته اند. در مجموع , این قسمت طرح به تیمچه کوچکی می ماند که با سرا کاملا ترکیب شده باشد . در مقابل این فضا , در جبهه جنوبی , سه حجره قرار دارد. این حجره ها از حجره های دیگر بزرگ تر و از داخل به هم مرتبط اند. بدین ترتیب, گویی گفتگویی میان این جبهه و جبهه شمالی پدید آمده است. کنجهای صحن به نحوی پیچیده, و البته هر یک متفاوت با دیگری , طراحی شده و ایوانچه هر کنج بدان عمق بخشیده و تنوع اتصالات را ممکن کرده است :ایوانچه کنج شمال غربی به ورودی حجره های آن قسمت اختصاص دارد؛ ایوانچه کنج شمال شرقی به راهروی باریک و از آنجا به حجره های بزرگ تو درتویی در پس آن, که احتمالا کارگاه یا انبار بوده است, مرتبط می گردد؛ ایوانچه کنج جنوب شرقی مدخل راهرو ظریف و پرکاری است که به دالان یا بازارچه ای به نام " بازار نو مشیر "( در غرب سرا) راه می برد و از این رو, از ورودیهای سراست؛ ایوانچه کنج جنوب غربی مدخل راهرو کوتاه و زیبایی است با طاق رسمی بندی شده, که به هشتی و ازآنجا به سردر مرتبط می شود. چنان که گفتیم , طبقه بالا نسبت به طبقه پایین از لبه صحن عقب نشسته و بدین صورت , امکان ارتباط آزاد و بی واسطه در میان حجره های طبقه بالا فراهم و ارتباط میان طبقات با حداقل پلکان میسر گردیده است؛ اما شکل هشت گوشه های تیز این هشت گوش با پخهایی کوچک و ملایم تر شده و بعلاوه , امکان تغییر در ضرباهنگ نما در محیط بزرگتر طبقه بالا و نیز امکان تعبیه راههایی دیگر به حجره های پسین کنجها فراهم آمده است. طرح نما از ظرافت و تنوع خاصی برخوردار است: در درگاهها , از اقسام قوسهای جناغی و کمانی و نیم دایره استفاده شده؛ اما برخلاف معمول , همه قوسهای جناغی در طبقه پایین به کار رفته است. ارتفاع قوسها نیز , بر طبق معمول , با کم شدن دهانه کاهش یافته است؛ اما موقعیت قوس در نما نیز در اندازه ارتفاع آن موثر بوده و از این رو , گاه , ارتفاع قوسهایی با دهانه برابر نیز متفاوت است. بر بالای بعضی قوسها , کتیبه ای از کاشی یا شباک آجری قرار گرفته و لچکی همه قوسها کاشی است. در و پنجره ها همه چوبی است و گره چینی و شیشه های رنگی دارد. در نتیجه, در جوار نمای آجری بنا ترکیبی دلنشین پدید آمده است. دست انداز مهتابی نیز شباک آجری است که چون نواری , اجزای نما را به هم پیوسته است. در حیاط سازی نیز , مانند دیگر وجوه بنا, حق طرح ادا شده است: آب نمایی مستطیل شکل و وسیع در وسط ؛ چهار باغچه در طرفین شمال و جنوب آن. فروتر نشستن سطح حیاط از تراز کف حجره ها موجب شده است که حجره ها از زاویه دید مناسب به جیاط و آب و سبزه برخوردار شوند. چتر بزرگ و بلند درختان حجره های طبقه بالا را از این نعمت بهره مند می سازد. مصالح نماهای داخلی نیز عمدتا آجر است که ظرافتهایش در حجره ها و دالانها با طاق و قوسهای پی در پی , و در فضای تیمچه مانند شمالی و ایوانچه کنجهای صحن , با طاق یا نیم طاق و کاربندی عیان شده است . این ظرافت در هشتی به اوج می رسد . این هشتی قاعده ای هشت و نیم هشت دارد و ارتفاعش یک طبقه است. رسمی بندی پخته و متناسب آن به عرق چین ختم می شود. استفاده مناسب از ترکیب چوب و کاشی در نماهای آجری فضایی گرم و صمیمی فراهم آورده است . هشتی از سمت جنوب با فضای واسط کوتاهی به سر در می پیوند. سر در پرکار نیز در خور این سراست و به سر در مساجد تشبه می جوید : نمایی بلند و دو طبقه , با قابهای آجری و نقوش کاشی ؛ قوسی جناغی , با نیم طاق مقرنس کاشی و سکوهایی در طرفین آن. مجموعه مشیر (گلشن) برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام 5 لینک به دیدگاه
z_rahnama 12 اشتراک گذاری ارسال شده در 21 مرداد، ۱۳۹۲ عکسا نمیاد..میشه دوباره بذارین؟ 1 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده