تغذیه و روزه داری

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

20 راهکار برای تغذیه درست در ماه رمضان

گروه های غذایی

ماه رمضان، ماه نیایش با خداست. بهتر است با استفاده از اصول تغذیه ای زیر احساس ضعف ناشی از نخوردن غذا را در خود از بین ببریم تا بتوانیم به خوبی عبادت کنیم.

عادت تغذیه ای درست آن نیست که خود را از غذا خوردن محروم کنیم و یا یک نوع غذای خاص را بخوریم و غذاهایی را که دوست نداریم، مصرف نکنیم.

اولین و مهم ترین مورد در رژیم غذایی صحیح آن است که غذاهای متنوعی بخوریم. این امر بسیار مهم است، زیرا غذاهای گوناگون، دارای مواد مغذی مختلفی می باشند که هر کدام از آن ها برای سلامتی بدن لازم هستند.

میوه ها، سبزیجات ، غلات و حبوبات همه این ها دارای کربوهیدرات پیچیده، فیبر، ویتامین، عناصر معدنی هستند و کم چرب و بدون کلسترول می باشند. گذشته از این، کالری زیادی را برای بدن فراهم می آورند. بقیه انرژی را باید از لبنیات کم چرب، گوشت بدون چربی، مرغ و ماهی به دست آورید.

شما باید بین کالری ورودی به بدن و کالری خروجی از بدن تعادل برقرار کنید، زیرا در غیر این صورت دچار اضافه وزن خواهید شد.

برای جلوگیری از اضافه وزن، باید ورزش کنید. در این صورت با وجودی که غذا می خورید، اما تعادل در بدنتان برقرارخواهد بود.

بر طبق این نظریه، هر غذایی که به خوردن آن تمایل دارید را مصرف کنید. اگر رژیم غذایی شما متعادل و محتوی مواد مغذی و فیبر باشد، حتی مواد غذایی غیر مغذی را نیز می توانید بخورید فقط به اندازه ی کم و به ندرت تا موجب بروز مشکلاتی در سلامتی شما نگردد.

کربوهیدرات

راهنمای داده شده در زیر، سازنده رژیم غذایی می باشد.

1- از غذاهای پُر فیبر، زیاد مصرف کنید. این غذاها شامل: میوه ها، سبزیجات، حبوبات و تمامی غلات می باشد. این ها جزو گروه کربوهیدرات های مفید می باشند. فواید آنها بسیار است، از جمله اینکه:

مغذی می باشند، باعث احساس سیری می شوند، نسبتا کم کالری می باشند، 30-20 گرم فیبر مورد نیاز در روز را تامین می کنند، به آرامی هضم می شوند، بنابراین اثر کمتری روی انسولین و قند خون دارند. همچنین دارای ویتامین ها و عناصر معدنی مفید برای سلامتی بدن هستند، مانند: ویتامین c ، ویتامین های گروه b و آهن .

2- در رژیم غذایی خود انواع سبزیجات و میوه های سبز، زرد و نارنجی را قرار دهید. مانند: کلم بروکلی ، هویج و لیمو. این گروه دارای آنتی اکسیدان می باشند که برای حفاظت از بدن در برابر سرطان و بیماری های دیگر بسیار مهم می باشند. بهتر است روزانه 5-4 عدد میوه و سبزی فراوانی مصرف کنید.

3- خوردن شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده نظیر: نان سفید و همین طور میان وعده های شور و چرب و چاشنی های تند را در رژیم خود کاهش دهید. بسیاری از غذاهای شیرین، چربی زیادی هم دارند، بنابراین کالری زیادی به بدن فرد می رسانند و فرد میل کمتری به غذاهای مفید پیدا می کند.

4- چربی های حیوانی را مصرف نکنید، زیرا دارای چربی اشباع می باشند که باعث افزایش مقدار کلسترول خون می گردند و مضرات فوق العاده زیادی برای سلامتی دارند. گوشت بدون چربی، مرغ بدون پوست و لبنیات کم چرب یا بدون چربی را مصرف کنید.

5- از روغن های نباتی جامد (روغن های مایع گیاهی هیدروژنه شده) در پخت غذا استفاده نکنید، زیرا این ها تبدیل به چربی های نوع ترانس(چربی های اشباع شده) می گردند. این نوع چربی ها در غذاهای آماده بیرون(فست فودها) نیز یافت می شوند.

6- آجیل و ماهی زیاد مصرف کنید، زیرا دارای چربی غیراشباع(چربی خوب) می باشند.

7- بشقاب خود را پُر نکنید. نه آن قدر غذا زیاد بریزید که نتوانید بخورید و نه آن قدر کم، که گرسنه بمانید. این امر را خصوصا در مورد غذاهای پُر کالری رعایت کنید.

8- کلسترول دریافتی را پایین تر از 300 میلی گرم در روز نگاه دارید. کلسترول در غذاهای حیوانی مانند: گوشت قرمز، مرغ، لبنیات و زرده تخم مرغ یافت می شود.

9- تنوع را در رژیم غذایی رعایت کنید. سعی نکنید احتیاجات غذایی خود را با خوردن یک نوع غذا تامین کنید، زیرا ممکن است شما به ماده مغذی ای احتیاج داشته باشید که در آن غذا موجود نباشد، بنابراین با مصرف انواع غذاها می توانید مطمئن باشید که تمام نیازهای تغذیه ای خود را تامین کرده اید.

شیر

10- به مقدار کافی کلسیم مصرف کنید. کلسیم برای استحکام استخوان ها و تقویت دندان ها بسیار مهم است. کلسیم را از منابع کم چرب نظیر: شیر کم چرب یا ماست کم چرب فراهم کنید. اگر شما به مقدار کافی کلسیم را از غذا دریافت نمی کنید، می توانید از مکمل کلسیم(با مشورت پزشک) استفاده کنید.

11- سعی کنید احتیاجات ویتامینی و عناصر معدنی خود را از طریق غذاها برآورده کنید، نه از مکمل های دارویی، زیرا مکمل ها نمی توانند جای غذا را بگیرند.

12- وزن خود را ثابت نگه دارید. ورزش کردن و اصولا فعال بودن را در زندگی روزمره خود فراموش نکنید. در ماه رمضان نیز ورزش کردن را فراموش نکنید. شما می توانید ورزش های کششی انجام دهید یا به پیاده روی بروید. رژیم غذایی+ ورزش= کنترل وزن و سلامتی.

13- در ماه رمضان، مصرف چای و قهوه را محدود کنید، زیرا این مواد باعث افزایش ادرار و از دست دادن آب بدن می شوند.

14- بهتر است مانند سایر اوقات، سه وعده غذایی داشته باشید: سحری، افطار و شام. همچنین بین افطار و شام باید فاصله باشد.

15- برای رفع یبوست و بوی بد دهان ، بهتر است میوه و سبزی را در سه وعده غذایی خود منظور کنید. بهتر است بعد از خوردن سحری، 2-1 عدد میوه و مقداری سبزی مصرف کنید و بقیه میوه و سبزی را در زمان شام مصرف کنید.

16- برای ثابت نگه داشتن قند خون، شیرینی و مواد غذایی ناسالم را استفاده نکنید، بلکه خرما بخورید.

17- در افطار از غذاهای حجیم استفاده نکنید، بلکه بدن خود را آرام آرام برای شام آماده کنید. در غیر این صورت شما دچار انواع بیماری های گوارشی از قبیل: سوزش معده ، نفخ و... می گردید.

آب

18- آب را فراموش نکنید. آب در حدود دو سوم وزن بدن را تشکیل می دهد. آب باعث سرحالی و سرزندگی می شود و همچنین برای رساندن مواد غذایی به اندام های بدن لازم است. لذا توصیه می شود که بعد از افطار آب بنوشید.

آب بهتر است ولرم باشد، تا مواد سمی را از راه ادرار و تنفس از بدن خارج کند و همچنین جلوی ورود باکتری های مضر به بدن را بگیرد.

19- برای خوردن سحری وقت کافی قرار دهید و با آرامش و دور از استرس غذای خود را بخورید.

20- بهتر است در وقت سحر از کربوهیدرات های پیچیده استفاده کنید، زیرا این گروه تا 8 ساعت در بدن باقی می مانند. این در حالی است که کربوهیدرات های ساده(مانند: شکر) فقط 3 تا 4 ساعت در بدن می مانند. کربوهیدرات های پیچیده شامل: نان، عدس، جو، غلات، برنج، سیب زمینی ، میوه، سبزیجات و حبوبات می باشند.

ماهی پُربرکت همراه با سلامتی و تندرستی را برای شما آرزومندیم.

مریم سجادپور - کارشناس تغذیه

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

برنامه غذایی روزه داران

اصل كلی برای پیروی از برنامه های غذایی صحیح، مصرف غذاهای متنوع است. رعایت این مسئله در طول ماه مبارك رمضان نیزحائزاهمیت است. مسئله قابل توجه این است كه بر خلاف تصورعموم، نیازی نیست كه دراین ماه حجم زیادی ازغذا در وعده های افطار و سحر مصرف كنید.

در طول ماه رمضان میزان سوخت و ساز بدن شما كاهش می یابد و ساز و كارهای تنظیم كننده شروع به فعالیت می كنند. مهم ترین ساز و كار فعال، سوخت چربی بدن است كه می تواند میزان كلسترول خون را كنترل كند وبه همین دلیل نیازی به مصرف غذاهای پركالری نیست.

برنامه غذایی را باید طوری تنظیم كنید كه دچاركاهش یا افزایش وزن نشوید. البته باید توجه كنید برای افرادی كه اضافه وزن دارند، این ماه بهترین فرصت برای پیروی از غذاهای سبك و كم كالری و در نتیجه كاهش وزن است.

برنامه غذایی شما در ماه رمضان باید به گونه ای باشد كه تمام گروه های غذایی به صورت زیر مصرف شوند:

1- نان وغلات

این گروه شامل انوع نان، سیب زمینی و ماكارونی است كه منابع خوبی از انرژی ، مواد حاوی نشاسته، پروتئین، املاح و فیبر هستند.

توصیه می شود از نان های كامل مانند نان سنگك و جو، كه منابع خوب فیبر هستند، استفاده كنید.

2- شیرو لبنیات:

این گروه شامل شیر، ماست، پنیر، دوغ و كشك است، كه منابع خوبی از كلسیم و پروتئین برای حفظ فعالیت طبیعی بدن هستند، ولی بهتر است انواع كم چرب و كم نمك را انتخاب كنید.

3- گوشت و جانشین های آن:

این گروه شامل انواع گوشت های قرمز و سفید، تخم مرغ و حبوبات هستند كه منابع خوبی از پروتئین ، ویتامین های گروهb و آهن می باشند.

هنگام استفاده از گوشت قرمز، چربی های قابل رؤیت گوشت را پاك كرده و از حبوبات و گوشت سفید بیشتر از گوشت قرمز استفاده كنید.

4- سبزی ها :

از انواع سبزی به صورت پخته یا خام در برنامه رژیم روزانه استفاده كنید. این گروه منابع خوبی از ویتامین هایa,c و فیبر هستند.

5- میوه ها:

این گروه شامل انواع میوه های تازه و خشك مانند برگه ها، كمپوت و آب میوه ها بوده و منابع خوبی از ویتامینc و فیبر هستند.

توصیه می شود از مركبات كه منبع خوب ویتامینc هستند، به طور روزانه استفاده كنید و در صورت تمایل از آبمیوه و كمپوت، حتماً از نوع خانگی و با میزان قند كم، مصرف كنید.

گروه متفرقه

این گروه شامل انواع دانه های گیاهی از قبیل پسته، بادام و فندق، و انواع روغن های مایع، جامد، كره ،خامه، سس سفید هستند. هم چنین منابع خوبی برای تأمین انرژی و ویتامین محلول در چربی ( a,d,e,k) به شمار می روند.

توصیه می كنیم مصرف روغن های جامد نباتی و حیوانی، كره ، خامه، سس سفید، انواع دسرها، شیرینی ها و شكلات را كاهش دهید و از روغن های مایع گیاهی مانند زیتون و دانه های گیاهی از قبیل پسته، بادام، فندق و بادام زمینی استفاده كنید.

چند توصیه مهم برای روزه داری

1- غذاهای پر حجم برای سحری استفاده نكنید.

2- از مصرف غذاهای چرب برای سحری پرهیز كنید.

3- از مصرف چای زیاد در سحری خودداری كنید.

4- از كربوهیدرات های پیچیده مانند نان، برنج، سیب زمینی دروعده سحراستفاده كنید . مصرف این مواد باعث كاهش حس گرسنگی در طول روز می شود.

5- با منابع قندی و انرژی مانند خرما، آب میوه، انواع شربت و شله زرد افطار كنید.

6- اگر وعده افطار و شام جدا بودند ، شام را سبك و كم حجم میل كنید. هیچ گاه چند نوع غذا را با هم مصرف نكنید.

7- مصرف شام را با استفاده از میوه در حجم كم خاتمه دهید.

8- پس از مصرف شام، حتما وعده مختصری، شامل میوه، شیر یا انواع مغزهای گیاهی مانند پسته و بادام استفاده كنید.

9- از زمان صرف افطار تا قبل ازخواب مایعات، زیاد بنوشید.

10- از مصرف انواع دسرها و شیرینی هایی با شكر زیاد در برنامه افطار و سحر خودداری كنید.

11- مصرف قندها و شیرینی های طبیعی مانند خرما و توت را كه منابع خوبی از املاح، ویتامین ها و انرژی هستند، به جای انواع شیرینی تهیه شده با شكر توصیه می كنیم.

12- مصرف غذا در وعده های سحر و افطار به صورتی باشد كه هیچ گاه احساس سیری كامل نكنید.

13- با وجود این كه روزه داری می تواند، مشكلات سلامتی مانند فشار خون بالا، چربی خون بالا، چاقی و اختلالات گوارشی را بهبود بخشد، اما افرادی كه بیماری های مزمن مانند دیابت، بیماری های قلبی وعروقی، نارسایی های كلیه و نوسانات فشار خون دارند، حتماً با پزشك معالج خود مشورت كرده و در صورت صلاحدید پزشك می توانند روزه بگیرند.

نمونه رژیم 2200 كالری برای فرد بزرگسال با فعالیت سبك

سحر: نان سنگك یا تافتون 4 كف دست( یك كف دست = 10×10 سانتی متر)

پنیر پاستوریزه 30 گرم( به اندازه یك قوطی كبریت)

شیر یك دوم لیوان معمولی كم چرب

1 عدد میوه متوسط

ا فطار: 1 لیوان شیر كم چرب داغ + 3 عدد خرما

3 برش نان سنگك یا تافتون 10×10 سانتی متر+ 15 گرم پنیر كم نمك + 1 عدد گوجه فرنگی + 1 عدد میوه متوسط

شام:

یك و یك سوم لیوان برنج پخته + 90 گرم گوشت مرغ بدون پوست + 4 قاشق مرباخوری روغن مایع + 1 لیوان سالاد + 1 عدد میوه متوسط یا یك دوم لیوان آب میوه تازه.

برای تهیه سس سالاد می توانید 1 قاشق مرباخوری روغن زیتون را با كمی سركه یا آبلیمو مخلوط و استفاده كنید.

بعد از شام: 1 عدد میوه متوسط + 12 عدد پسته یا بادام یا فندق+ 2 عدد برگه .

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

تغذيه غلط در ماه رمضان و عوارض آن

سفره افطار

برنامه ريزي براي يک تغذيه صحيح در ايام ماه مبارک رمضان از اهميت ويژه اي برخوردار است تا هم بتوان با جلوگيري از پرخوري و آشفته خوري، اصل پرهيز را رعايت کرد و هم با تقسيم انرژي و کالري مورد نياز از زيان هاي کمبود غذايي در امان بود. اين مساله به خصوص در مورد نوجوانان از اهميت بيشتري برخوردار است.

دستگاه گوارش هر فردي در مدت 11 ماه سال از مواد غذايي مختلف انباشته مي شود. اين دستگاه هم مانند هر عضو ديگري نياز به استراحت دارد، همان گونه که شب، زمان استراحت جهت رفع خستگي و تجديد قوا در بدن مي باشد و عدم استراحت مناسب باعث فرسودگي و ناتواني جسم و روان و به دنبال آن بروز بيماري هاي مختلف خواهد شد.

از طرفي همان طور که مي دانيد پرخوري باعث افزايش وزن و عوارض ناشي از آن خواهد شد. با گرفتن روزه نه تنها مي توان بر پرخوري و چاقي غلبه کرد، بلکه مي توان با کنترل خوردن، اراده و نيروي تفکر را نيز در خود تقويت کرد.

بدن انسان براي حفظ سلامتي خود همواره مقدار چربي به عنوان ذخيره انرژي در نقاط مختلف ذخيره مي کند. ماندن اين چربي ها به مدت طولاني باعث فشرده شدن آن ها مي گردد. به طور معمول اين چربي هاي فشرده قابليت استفاده زيادي ندارند. روزه داري حتي در افراد لاغر و داراي وزن طبيعي اين اجازه را مي دهد که بدن اين چربي هاي فشرده و قديمي را بسوزاند و فرد فرصتي مناسب براي جايگزيني چربي هاي تازه (بعد از اين دوره) پيدا کند.

البته در کنار تمام موارد ذکر شده که تنها قسمتي از فوايد روزه داري براي سلامت است، توجه به اين نکته مهم است که روزه داري بايد از ويژگي هاي خاصي برخوردار باشد تا تعادل سلامت را هر چه بهتر حفظ کند.

متاسفانه اشتباهات زيادي در تغذيه روزه داران ديده مي شود که نه تنها فوايد روزه داري را زير سوال مي برد، بلکه باعث وارد آمدن آسيب هاي زيادي به سلامت فرد مي شود که اين امري طبيعي نيست.

برنامه غذايي نامناسب در ماه مبارک رمضان چه عوارضي را به دنبال خواهد داشت؟

- چاقي: مهم ترين عارضه ناشي از روزه داري است که به دنبال مصرف غذاهاي نامناسب ايجاد مي شود.

- افزايش چربي هاي نامطلوب خون مثل کلسترول تام، تري گليسريد، کلسترول بد (ldl) و اسيد اوريک

- يبوست

- نفخ، احساس پُري دستگاه گوارش و ساير مشکلات گوارشي

- بي حوصلگي، خستگي و ضعف حافظه

- لاغري و ضعف و ناتواني

- کاهش مقاومت بدن در برابر بيماري ها

- سردرد و سرگيجه

- سنگ هاي دستگاه ادراري

همان طور که بيان شد اين مشکلات به هيچ وجه طبيعي و ناشي از يک روزه داري مناسب و صحيح نيست. بنابراين از مصرف مواد غذايي سرخ کرده، انواع شيريني (به خصوص زولبيا و باميه)، دسرهاي چرب، غذاهاي چرب و شور و نمک دار و انواع سس ها و ... و همچنين از مصرف زياد غذاهاي پرحجم مانند آش رشته با پياز داغ فراوان يا تريد کردن نان در آبگوشت جدا پرهيز کنيد تا با مشکل اضافه وزن، افزايش چربي خون و اختلالات گوارشي مواجه نشويد.

اختلالات عصبي مانند بي حوصلگي، اختلال حافظه، گيجي، خستگي و کوفتگي نيز از عوارض روزه داري غلط است.

عوارض فوق مي تواند به علت کمبودهاي تغذيه اي ايجاد شود. افت قند خون يکي از عوامل مهم بروز اين مشکلات است که معمولا به دليل عدم مصرف سحري عارض مي شود.

سوخت و ساز (انرژي لازم) سلول هاي عصبي صرفا از گلوکز (قند) و کربوهيدرات ها تامين مي شود. از طرفي بدن انسان نمي تواند به مدت طولاني کربوهيدرات ها را ذخيره کند، پس گرسنگي طولاني مدت و عدم مصرف سحري مي تواند باعث کاهش انرژي لازم براي فعاليت سلول هاي عصبي و در نتيجه ايجاد عوارض ذکر شده شود.

ماهنامه دنياي سلامت- شماره 14

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

تفاوت غذاهای سحری و افطار

سفره افطار

داشتن تغذیه اى صحیح در ماه رمضان باعث مى شود تا روزه داران بتوانند با سلامتى این ماه را به پایان برسانند.

گرفتن روزه چه فوایدى براى بدن و سلامتى آن دارد؟

روزه دارى مى تواند به تغذیه مناسب كمك شایانى نماید. بدن انسان براى حفظ سلامتى خود، همواره مقدارى از چربى مواد غذایى را در نقاط مختلف ذخیره مى كند.

به مرور زمان چربى هاى ذخیره شده تغییر رنگ داده و فشرده مى شوند و احتمال این كه مورد استفاده مجدد قرار بگیرند بسیار كمتر مى شود.

روزه دارى حتى در افراد لاغر یا با وزن طبیعى، به بدن فرصتى مى دهد تا این چربى ها را از ذخایر آن آزاد كرده و مصرف نماید و پس از پایان روزه دارى به جاى آن چربى هاى تازه و مناسب ترى را جایگزین نماید.

غذا خوردن سبب مى شود خون فراوانى به دستگاه گوارش سرازیر شود كه به دنبال آن بى حالى و كاهش توان فعالیت هاى دقیق فكرى اتفاق مى افتد. روزه با استراحت دادن به دستگاه گوارش و فرستادن خون كافى به سراسر بدن، بالاخص به سیستم اعصاب مى تواند به سلامتى بدن كمك شایانى بنماید.

از نظر روانى هم، روزه دارى بسیار مفید است، چرا كه مبارزه با خود در زمینه جلوگیرى از خوردن، سبب افزایش اعتماد به نفس مى شود كه عامل اساسى در پیشگیرى از مشكلات روانى است.

چه غذاهایى براى سحرى و چه غذاهایى براى افطارى مناسب است و اساسا آیا باید میان این دو وعده، تفاوتى از لحاظ مواد غذایى كه مورد استفاده قرار مى گیرد، قائل شد یا خیر؟

بسیارى از افراد معتقدند هنگام سحرى بایستى از مواد غذایى كه انرژى بالایى دارند استفاده كنند تا در طول روز احساس گرسنگى نكنند. به همین خاطر، خوردن غذاهاى چرب را ترجیح مى دهند، ولى بایستى توجه داشت كه به دنبال مصرف مواد غذایى چرب، تشنگى شدیدى عارض می شود كه باعث ایجاد مشكلات عدیده اى در این افراد مى گردد.

از طرف دیگر عده اى مواد قندى را ترجیح مى دهند. ذكر این نكته ضرورى است كه مصرف مواد قندى و شیرینى به مقدار زیاد و در یك وعده، باعث افزایش ناگهانى هورمون انسولین در خون می شود و با توجه به این كه این هورمون باعث كاهش قند خون مى گردد ممكن است عوارضى چون سرگیجه، بى حالى، پرخاشگرى، عصبانیت و ضعف ناگهانى به وجود آید.

پس بهتر است در وعده غذایى سحرى از موادغذایى استفاده شود كه بتواند هم انرژى روزانه را تامین كند و هم از افت ناگهانى قند خون جلوگیرى كند و مهم تر از همه این كه باعث ایجاد تشنگى شدید نشود.

آیا مى شود سحرى را به طور كلى حذف كرد؟

بسیارى از افراد، وعده سحرى را به دلایل مختلفی از جمله عدم توانایى در بیدار شدن هنگام سحر، حذف مى كنند. بایستى توجه داشت كه در روزهاى عادى فاصله زمانى بین دو وعده غذایى شام و صبحانه روز بعد، حدود ??ساعت است كه تقریبا هفت ساعت از آن در حال خواب مى گذرد. در ماه مبارك رمضان هم بایستى سعى شود همین حداكثر فاصله زمانى بین وعده هاى غذایى رعایت شود. در صورت نخوردن غذا در سحرى و حذف آن، فاصله بین یک وعده افطار تا وعده افطار بعدى حدود 20 تا 24 ساعت مى شود كه خالى ماندن معده و نداشتن منبع انرژى براى این مدت زمان طولانى، بسیار مضر است، زیرا تمامی فعل و انفعالات بدنى، از جمله روند ترشح اسید و آنزیم هاى گوارشى، عدم در دسترس بودن آب براى فعل و انفعالات حیاتى و اتمام انرژى به علت مصرف فقط یك وعده غذا، دچار اختلال می گردند و عوارض مختلفى چون سوزش سردل ، زخم معده ، عدم تمركز فكرى ، بی خوابى و عصبانیت دیده مى شود.

اگر فقط افطار بخوریم و سحری را حذف کنیم، در این حالت در كمترین زمان فعالیت(شب)، بیشترین غذا خورده مى شود و در بیشترین زمان فعالیت(طول روز) كه بدن ما نیازمند به سوخت و ساز فعال براى انجام فعالیت هاى روزمره است، هیچ گونه منبع انرژى در دسترس نیست و این مساله سبب افت در میزان و كیفیت فعالیت هاى روزانه مى گردد.

تفاوت بین وعده سحرى و افطارى چگونه باید باشد؟

بدن ما در زمان افطار، در حال استراحت كامل است، بنابراین هنگام شروع افطار بایستى از مواد غذایى سبک استفاده شود كه به طور ناگهانى به دستگاه گوارش فشاری وارد نشود. لذا توصیه مى كنیم افطار خود را با چند عدد خرما همراه با یك استكان چاى یا شیر ولرم باز كنید و بین افطارى و شام خود فاصله اى را در نظر بگیرید، مثلا در این فاصله مى توانید وضو گرفته و نمازتان را بخوانید كه هم ثواب نماز اول وقت را ببرید و هم حركات نماز باعث شود بدنتان كمى از حالت استراحت درآید.

توصیه مى شود كه شام خود را با غذاهاى سبك، كم قند و فیبردار مثل سوپ و سبزیجات یا سالاد كه فشار چندانى به معده وارد نمى كنند شروع كرده و سپس به سراغ شام اصلى بروید. چرا كه مصرف بیش از حد مواد غذایى شیرین و پُرچرب هنگام افطار، منجر به تشنگى مى شود و مصرف زیاد نوشیدنی ها ، بالاخص مایعات خنك، با رقیق كردن اسید و آنزیم هاى دستگاه گوارش سبب اختلال در هضم و جذب مواد غذایى مى گردد و این مساله مشکلاتی مانند درد شكم و نفخ را در پیش دارد.

زولبیا و بامیه به صورت سنتى، از قدیم سر سفره هاى افطار موجود است. ضرورتى در مصرف آن وجود دارد؟

هنگام افطار ذخیره قندى بدن بسیار كم است و به همین دلیل بهتر است در زمان افطار، با خوردن مواد قندى این كمبود جبران شود. بنابراین مصرف زولبیا یا بامیه در هنگام افطار مجاز است، البته به مقدار كم، زیرا مصرف بیش از حد آن به خاطر استفاده از روغن، كره و ماست و ادویه جات مختلف در تركیبات این نوع شیرینى و عدم اطمینان كافى به منابع مذكور ممكن است سبب مسمومیت هاى غذایى شود.

علاوه بر آن مصرف بیش از حد زولبیا و بامیه با توجه به این كه اشتها را كاهش مى دهد، باعث عدم مصرف مواد غذایی مورد نیاز بدن مى شود.

دکتر رضا آمری نیا- پزشک و متخصص تغذیه

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

توصیه های غذایی برای روزه داران

اگرچه برای روزه داران واقعی فواید روزه و آثاری كه بر جسم آنها دارد هدف اصلی نیست ، اما به هرحال در روایات بر این نكته تاکید شده است كه گذشته از آثار معنوی، روزه ماه رمضان در سلامت جسمی روزه داران هم مؤثر است. اما نباید فراموش كرد كه تنها در شرایطی می توان انتظار داشت كه روزه دار سلامت جسم و روح را به دست آورد كه مطابق اصول صحیحی باشد. مثلاً روزه می تواند با كاهش وزن بدن، سبب كاهش فشار بر مفاصل استخوانی پا، كمر و سایر اندام شود؛ البته در صورتی كه شخص روزه دار در خوردن افطاری و سحری طوری زیاده روی نكند كه بعد از پایان ماه رمضان اضافه وزن پیدا كند. رعایت توصیه های زیر می تواند به یك روزه داری سالم كمك كند.

توصیه هایی برای افطار

1 – بیشتر انرژی بدن باید با خوردن سحری تامین شود. پس افطار را سبك بخورید تا شكم سنگین نشود.

2 – غذای افطار باید سبك و پركالری بوده و سریع هضم شود. مثل: خرما ، شله زرد ، مقداری كمی شیر و چای كمرنگ. شما هم حتماً از غذاهای كم حجم استفاده كنید تا به معده فشاری وارد نشود.

3 – بهتر است با چای شیرین و خرما روزه خود را باز كنید و حتی المقدور از نوشیدن آب زیاد بپرهیزید؛ چون این كار باعث بی حالی، ضعف و درد معده خواهد شد.

غذای افطار باید سبك و پركالری بوده و سریع هضم شود. مثل: خرما ، شله زرد ، مقداری كمی شیر و چای كمرنگ.

4 – موقع افطار مایعات زیادی مصرف نكنید؛ چرا كه مصرف مایعات در این زمان، سبب سوء هاضمه می شود، اگرچه در ساعات بعد از افطار نوشیدن آب زیاد مفید است.

5 – در زمان افطار و سحر از خوردن غذاهای پرچرب خودداری كنید.

توصیه هایی برای سحری

1 – فراموش نكنید كه پرخوری در هنگام سحر نه تنها از احساس گرسنگی در ساعات انتهایی روز جلوگیری نمی كند، بلكه در ساعات ابتدایی بعد از سحر، فشار زیادی را به معده و دستگاه گوارشی فرد وارد می كند كه سبب بروز علائمی نظیر سوء هاضمه، درد و نفخ معده می شود.

2 – در ماه رمضان سعی كنید شب ها زود بخوابید تا بتوانید سحر به موقع ( تقریباً 5/1 ساعت قبل از اذان صبح ) بیدار شوید. با این روش از ورود مقدار زیادی غذا و مایعات به معده و تجمع آنها جلوگیری می كنید و هضم غذا نیز راحت تر خواهد بود.

3 – بیدار نشدن برای سحری كاملاً اشتباه است و در طولانی مدت سبب ضعف و بی حالی روزه داران خواهد شد.

4 – در سحر از مواد غذایی پروتئین دار ( تخم مرغ ، حبوبات ، لبنیات و گوشت ) استفاده كنید و به جای نوشیدن آب زیاد، میوه های آب دار بخورید.

5 – مایعات توصیه شده برای سحری باید به تدریج نوشیده شوند. یك لیوان آب میوه و یك لیوان شربت عسل یا قند اثر مفیدی خواهد داشت.

در سحر از مواد غذایی پروتئین دار ( تخم مرغ ،حبوبات ، لبنیات و گوشت ) استفاده كنید و به جای نوشیدن آب زیاد، میوه های آب دار بخورید.

6 – رژیم غذایی سحر بهتراست شامل مواد غذایی متنوع باشد. این نكته برای نوجوانان اهمیت بیشتری دارد و باید از مواد غذایی قندی، پروتئین دار و پر انرژی استفاده كنند.

7 – از مصرف نمك زیاد خودداری كنید، چون نمك زیاد سبب دفع مایعات از بدن و احساس تشنگی در ساعات روز خواهد شد. با یك رژیم غذایی معمولی، نمك كافی به بدنتان خواهد رسید و نیازی به مصرف نمك اضافی نیست.

8 – بعد از خوردن سحری حتی الامكان نخوابید، چون وضعیت درازكش، سبب برگشت مواد به مری و ترش كردن می شود و گذشته از آن فردای آن روز احساس خوبی نخواهید داشت. این كار در دراز مدت باعث سوزش سردل و بیماری " رفلكس معده و مری " می شود. در این بیماری غذا از معده و مری بر می گردد و به اصطلاح احساس " ترش کردن" را گویند.

توصیه هایی دیگر برای روزه داران

1 –اول ساعات بعد از سحری و سپس ساعات بعد از افطار به ترتیب برای مطالعه دانش آموزان و دانشجویان وقت مناسبی است.

2 – ورزشكاران در ماه رمضان نسبت به افراد عادی نیاز بیشتری به پروتئین ، قند و ویتامین ها دارند. باید حدود 3 ساعت بعد از افطار ورزش را شروع کرد تا غذای مصرف شده فرصت هضم پیدا كند. بین خوردن غذا و شروع ورزش باید فاصله ای باشد كه جریان خون بتواند به راحتی به عضلات بدن برسد.

3 – درماه رمضان تمرینات ورزشی سبك تر باشد، زیرا بدن نمك و آب زیادی در جریان ورزش از دست می دهد و در ورزش های شدید منجر به ضعف شدید بدن می شود. ورزشكار باید تا سحر به تدریج مایعات زیادی مصرف كند كه نیازهای بدنش تامین شود.

4 – خرما ، سوپ، سبزیجات و شیر برای افطار ورزشكاران توصیه می شود.

5 – در صورتی كه فردی بعد از افطار قصد تمرین ورزش سنگین یا مسابقه ورزشی را دارد بهتر است قبل از شروع مسابقه، هنگام افطار از گوشت، زرده تخم مرغ و ماهی استفاده كند. مصرف مایعات فراوان از جمله آب میوه ها قبل از ورزش هم مناسب است.

6 – میزان انرژی تامین شده از پروتئین در ورزشكاران باید حدود 15 درصد و حداكثر 20 درصد باشد؛ چون پروتئین زیاد، مناسب نیست و سبب تولید مواد زاید در خون و احساس خستگی در حین ورزش می شود.

منبع : ماهنامه دنیای تغذیه

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

دانستنی های تغذیه در ماه رمضان

هر ساله پس از ماه مبارک رمضان اکثراً یا افزایش وزن پیدا می کنیم یا ضعیف شده و دچار بیماری های گوارشی می شویم. این عوارض از آنجا ناشی می شود که یاد نگرفته ایم اصولی روزه بگیریم .

سرفه افطار در ماه رمضان

پرخوری و بدخوری دلیل عمده این عوارض است.

تغذیه صحیح در ماه رمضان بسیار اهمیت دارد و باید مواد غذایی نظیر گوشت، مرغ، ماهی، لبنیات و سبزی ها، قسمت اعظم رژیم غذایی شخص را در برگیرد.

مصرف تمام مواد غذایی باید روی اصول و برنامه باشد.مثلا اگر می گوییم لبنیات خوب است، باید در نظر داشته باشیم که مصرف بالای لبنیات بدون مصرف آب به میزان کافی، ایجاد سنگ های مجاری ادراری را بسیار افزایش می دهد.

مصرف مواد پروتئینی (گوشت، مرغ، لبنیات و ماهی) به تنهایی کافی نیست، بلکه در کنار آنها باید از سبزیجات، سالاد، آب و حبوبات استفاده نمود تا از یبوست جلوگیری شود و باید در نظر داشت که مصرف زیاد غذاهای پروتئینی باعث تشنگی می شود.

در خصوص کودکان و نوجوانانی که برای اولین بار روزه می گیرند، باید تمام مواد مغذی در رژیم غذایی آنها گنجانده شود. این نوجوانان باید در وعده سحر به مقدار کافی غذا بخورند و آب میوه هایی مثل هویج و گوجه فرنگی را بسیار مصرف نمایند.

چگونگی روزه گرفتن در ماه رمضان

روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان منافع معنوی ، فیزیکی ، روحی و اجتماعی به همراه دارد ، ضمن اینکه باید رعایت نکات پزشکی و نحوه تغذیه نیز مورد توجه قرار گیرد. بنابراین نیاز به مصرف غذای زیاد هنگام افطار و سحر نیست ، بلکه آنچه مهم است نحوه رژیم غذایی در این ماه است.

بدن مکانیسم های تنظیم کننده ای دارد که در طی روزه داری فعال می شوند و سوخته شدن مؤثر چربی بدن در این ماه رخ می دهد. یک رژیم غذایی متعادل برای حفظ سلامت و فعالیت فرد در طی ماه رمضان کافی است. اختلالات بوجود آمده در این ماه ناشی از مصرف زیاده از حد غذا ، مصرف نامتعادل غذا و خواب کم است .

سحر:

سحری را سبک مصرف کنید.

افطار:

نیاز فوری بدن در هنگام افطار به دست آوردن یک منبع انرژی به شکل گلوکز(قند خون) برای هر سلول زنده به خصوص سلول های مغز و اعصاب است. خرما و آب میوه منابع خوب قند هستند، لذا هنگام افطار مصرف خرما، آب میوه ، سوپ سبزیجات با رشته به منظور حفظ تعادل قند، آب و مایعات بدن توصیه می شود.

شام :

- گروه گوشت: مرغ ، گاو، گوساله، ماهی و ...

- گروه نان وغلات: این گروه منبع خوبی از کربوهیدرات های مرکب هستند و تأمین کننده انرژی ، پروتئین، مواد معدنی و فیبرهای غذایی می باشند.

- گروه لبنیات ( شیر ، ماست ، پنیر و...) شیر و محصلات لبنی منابع خوب پروتئین و کلسیم هستند که برای حفظ بافت بدن و عملکرد های متعدد فیزیولوژیک ضروری می باشد.

- گروه سبزیجات : سبزیجات منبع خوب فیبرهای غذایی ، ویتامین a و سایر مواد شیمیایی گیاهی که آنتی اکسیدان هستند، می باشد. این مواد در جلوگیری از سرطان، بیماری های قلبی-عروقی و بسیاری از بیماری های دیگر مفید است.

- گروه میوه ها : میوه را به عنوان آخرین قسمت شام یا فاصله کمی بعد ازشام مصرف کنید تا باعث سهولت هضم غذا شده و از بروز بسیاری از مسائل جلوگیری کند. میوه های ترش ، ویتامین c بدن را فراهم می کنند میوه ها منبع خوبی از فیبرهای غذایی هستند . میوه ها و مخلوطی از مغزها را می توان بعد از شام یا قبل از خواب مصرف کرد.

کاهش وزن و افزایش چربی خون به علت بدخوری و پُرخوری در ماه رمضان

بسیاری از افراد طی این ماه به لحاظ تغذیه دچار بد خوری و یا پُرخوری شده و در تغذیه افراط می کنند به گونه ای که ممکن است، حتی وزن فردی کاهش یافته، اما میزان چربی خونش افزایش یابد، بنابراین علت اصلی این مشکلات افراط در مصرف شیرینی جات است چون شیرینی جات، مواد قندی و چربی ها، به راحتی سلامت مصرف کنندگان را با خطر مواجه می کند. بنابراین باید از مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ کرده به شدت خودداری کرد، چون برخلاف آنچه که مردم گمان می کنند که طی ماه رمضان به واسطه روزه گرفتن وزن افراد کم می گردد و همچنین افرادی که دچار چربی خون بالا هستند ،چربی خون آنها کاهش می یابد، در بسیاری از موارد مشاهده شده که پس از ماه رمضان نه تنها باعث کاهش وزن نشده، بلکه موجب افزایش وزن و چربی هم می شود.

مصرف زیاد مواد غذایی چرب هنگام افطار باعث بی اشتهایی در هنگام سحر می شود، چون هضم چربی ها در بدن نیازمند مدت زمان طولانی تراست، استفاده از خوراکی ها و مواد غذایی تا دیر وقت و به تأخیر انداختن زمان خواب، موجب بی اشتهایی و بی حوصلگی هنگام سحر می شود، بنابراین اگر وعده افطار به صورت مناسب مصرف شود مشکلی برای وعده سحر ایجاد نخواهد شد.

اگر روزه به شیوه مناسب انجام نشود یعنی رژیم غذایی به گونه ای باشد که کالری بیش از حد ممکن وارد بدن شود، به طور حتم به بدن آسیب می رسد. بنابراین اگر روزه داری به شیوه صحیح انجام شده باشد، می تواند با کاهش کالری در بدن، نوع خوب کلسترول یا hdl را در بدن افزایش داده و موجب کاهش کلسترول بد یا ldl شود. در غیر این صورت کلسترول بد خون افزایش می یابد.

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

سفارش هاي کلي تغذيه براي روزه داران

سفره غذا

* هرگز افطار خود را با نوشيدن آب سرد، نوشابه و مانند اين ها شروع نکنيد. حتي اگر تشنه ايد به جاي آب سرد، کمي آب گرم يا چاي ميل نماييد.

* افطار را با خوردن خرما، کشمش، عسل و به طور کلي با يک قند طبيعي آغاز کنيد. به اين ترتيب اشتها کنترل مي شود و زياده خوري کمتر پيش مي آيد.

* خوردن چاي شيرين کم رنگ، شير گرم، فرني، و حليم بي روغن در آغاز افطار مناسب است.

* نان و پنير و سبزي(ضدعفوني شده) و يا نان و پنير و مغز گردو نيز انتخاب هاي خوبي هستند.

* از آشاميدن آب فراوان در وسط غذا خودداري کنيد. آب در وسط غذا، سبب رقيق شدن شيره گوارشي و اختلال در هضم مي شود.

* در زمان بين افطار تا سحر، البته با رعايت فاصله با غذا، آب کافي بياشاميد.

* مصرف غذاي خود را در زمان روزه داري به 2 وعده منحصر کنيد، يعني وقت افطاري هر چه مي خواهيد در يک زمان به آرامي( نه اين که ابتدا چيزي به عنوان افطاري و يکي دو ساعت بعد به عنوان شام و احيانا بعد از آن چيز ديگر) بخوريد، ولي پرحجم نباشند، به نحوي که معده شما فرصت هضم غذا و خالي شدن ان قبل از غذاي سحري را داشته باشد.

* حتما براي صرف سحري، کمي زودتر از خواب برخيزيد تا هم ضمن استفاده از برکات معنوي ساعات سحر و مناجات با خدا، بدون عجله و با آرامش خاطر، سحري بخوريد. حتي اگر ميل به خوردن غذا در سحر نداريد، آب، چاي، شير و مانند اين ها را فراموش نکنيد.

* از خوردن تنقلات فراوان خودداري کنيد.

* حتما در غذاي افطار و به خصوص سحر ميوه ميل کنيد. علاوه بر ميوه جات فصل، از خيسانده برگه، آلو، انجير و مانند اين ها هم مي توان به عنوان ميوه استفاده کرد. گوجه فرنگي نيز انتخاب خوبي است.

* اگر در ماه رمضان دچار يبوست مي شويد، علاوه بر توضيحاتي که در اين باره داده ايم از خورش هاي ملين مثل خورش آلو و خورش هاي سبزي دار بيشتر استفاده کنيد.

* در طول زمان امساک( روزه)، از رفتن به حمام داغ، خون دادن و کارهايي که موجب ضعف و بي حالي مي شود، خودداري کنيد.

* معده خالي در هنگام افطار تحمل غذاي خشن را ندارد، لذا خوردن غذاهاي سهل الهضم و تقريبا نرم براي افطار مناسب است.

* اگر تخم مرغ ميل مي کنيد، در درجه اول به صورت آب پز سفت و در درجه دوم به صورت عسلي( به شرط آن که سفيده آن منعقد شده باشد و زرده کمي حالت سفتي به خود گرفته باشد) ميل کنيد.

تخم مرغ خام زيان بخش است و تخم مرغ نيمرو نيز ديرهضم تر از تخم مرغ آب پز است.

* سالاد( بدون پياز) مکمل خوبي براي غذاها در ماه مبارک رمضان است.

* بادنجان، فلفل و ساير ادويه ها گاهي موجب احساس تشنگي در طول روز مي شود.

* آشاميدن آب يخ يا نوشابه خيلي سرد با معده خالي زيان بخش است.

* اگر به اقتضاي فصل گرما يا فعاليت هاي بدني، در طول روزه داري زياد عرق مي کنيد، نمک از دست رفته توسط عرق را، به صورت هاي مختلف در افطار و سحر جبران کنيد.

* از ايجاد تغييرات شديد در عادات غذايي خود و خوردن غذاهاي ناآشنا، يا غذاهايي که براي شما ناراحتي به وجود مي آورد، حداقل در ماه رمضان خودداري کنيد.

* کله پاچه، سيرابي و شيردان موجب تشنگي زياد مي شود، لذا بهتر است ميل نکنيد، ولي اگر مايليد ميل کنيد به صورت کم آب، کم نمک و آن هم در هنگام افطار ميل نماييد.

* مصرف نوشابه هاي گازدار به طور کلي و در ماه مبارک رمضان به طور خاص ممکن است موجب تحريک معده، به خصوص معده افراد مبتلا به التهاب معده( گاستريت) شود.

* در ماه مبارک بيش از ساير اوقات به بهداشت دهان و دندان توجه کنيد و حتما بعد از صرف افطاري و سحري دندان هاي خود را به دقت مسواک کنيد. مسواک را طوري در ليوان قرار دهيد که قسمت مويين آن بيرون بماند و زود خشک شود.

* سيگار، دشمن سلامت شما و همنشينان شما و باعث آزار مردم و انجام چند گناه آشکار است. به برکت معنويت ماه رمضان براي ترک دائمي اين عادت زيان بخش و مايه اذيت انسان ها تصميم بگيريد و از خدا کمک بخواهيد. همچنين شيطان را از روشن کردن مجدد سيگار مأيوس کنيد.

سخن پاياني

روزه، فرمان خدا و تمريني براي زندگي سالم و با معنويت و تلاشي براي نزديکي به خدا و دستيابي به مراحلي از تقواست. اين تمرين يک ماهه مي تواند انسان را براي بهتر زيستن در 11 ماه ديگر سال آماده کند و چه خوب است که انسان از همان آغاز روزه داري تصميم بگيرد معنويت اين رياضت سازنده را همواره حفظ کند.

انتخاب روش هاي بهداشتي و تغذيه اي مناسب مي تواند با تامين سلامت افزون تر، انسان را براي بهره گيري بيشتر از برکات اين ماه خدا ياري کند.

دکتر محمد مهدي اصفهاني

منبع: کتاب بهداشت تغذيه در رو

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

مصرف میوه در سحری، از تشنگی جلوگیری می كند

مصرف میوه یا آب میوه تازه هنگام سحر از تشنگی در طول روز جلوگیری می كند. همچنین برای جبران كمبود میزان آب و املاح بدن در ماه رمضان، می توان از مقداری سوپ یا آش هنگام افطار استفاده كرد.

در ادامه آمده است: مایعات را می توان در مدت زمان افطار تا سحر مورد استفاده قرار داد. در این صورت هنگام سحر ضرورتی وجود ندارد كه از چند لیوان آب یا از مقدار زیادی چای برای رفع تشنگی در طول روزه داری استفاده كرد.

مینا مینایی، كارشناس ارشد دفتر بهبود تغذیه ی جامعه معاونت سلامت وزارت بهداشت و درمان افزود:نباید دسرها و شیرینی ها را که حاوی شكر فراوان هستند، به مقدار زیاد مصرف کرد و بهتر است به جای آنها از خرما و توت که دارای قند طبیعی و همچنین املاح و ویتامین هستند، استفاده نمود.

وی با بیان این كه روزه داران باید از خوردن غذاهای شور هنگام سحر خودداری كنند، زیرا تشنگی را در طول روز افزایش می دهد، ادامه داد: باید از خوردن غذاهای بسیار سرد یا بسیار گرم و نیز از نوشیدن آب سرد در ابتدای افطار خودداری شود و در صورت رفع تشنگی می توان از آب گرم، چای یا شیر گرم استفاده كرد.

همچنین مصرف زیاد غذاهای ترش و شور، شیر، میوه و سبزیجات خام و برنج نیز در ازدیاد ترشح اسید معده و درنتیجه ایجاد سوزش و درد معده و اثنی عشر دخالت دارند.

مبتلایان به زخم معده و اثنی عشر و ناراحتی روده بهتر است از غذاهایی استفاده كنند كه هضم شان آسان و ساده بوده و باعث نفخ دستگاه گوارش نشود كه از جمله ی این غذاها می توان به غذاهای كبابی و خورشتی، انواع سوپ كم چرب، آب میوه ها، نان، پنیر و ماست به مقدار كم اشاره كرد.

استرس و فشار عصبی و روحی ، داشتن گروه خونی o، وجود میكروب هلیكوباكترپیلوری، مصرف قهوه و الكل از عوامل تشدید كننده زخم معده و اثنی عشر هستند.

منبع:مهر

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

کاهش تشنگی در ماه رمضان

آب

سر کشیدن آب زیاد بین غذای سحری، به امید جلوگیری از تشنگی در طول روز اشتباه است، چون باعث رقیق شدن شیره معده و در نتیجه نفخ و اختلال در هضم می شود. از طرفی، خوردن میوه در هنگام سحر ، علاوه بر مقاومت بیشتر در مقابل تشنگی، باعث رفع مشکل یبوست هم می شود.

توصیه می شود جهت تامین آب لازم، از حدود یک ساعت بعد از افطار تا نیم ساعت قبل از سحر، دست کم شش لیوان آب بنوشید. توجه داشته باشد که از خوردن چای پُررنگ ، قهوه، کاکائو و موادی که باعث دفع بیشتر آب (به علت مدر بودن) از بدن می شوند، (به خصوص در سحری) پرهیز کنید.

براى از بین بردن یا كم كردن عطش شدید در این ماه چه باید كرد؟

براى فهم این سؤال به این مثال توجه كنید: مزرعه اى را در نظر بگیرید كه در كنار یك رودخانه پُرآب است. براى این كه بتوانیم این مزرعه را به صورت دائم آبیارى کنیم و از حملات احتمالى آب در فصول گوناگون در امان نگه داریم، سدى مقابل آب مى زنیم تا بتوانیم آب را مهار كرده و با ایجاد روزنه هایى در سد به صورت دائم و كنترل شده مزرعه مان را آبیارى كنیم.

در ماه مبارك رمضان نیز بایستى سدى در بدنمان بسازیم كه بتوانیم آب و مواد غذایى را كه در سحرى مصرف كرده ایم به صورت یكنواخت و دائم در طول روز به قسمت هاى مختلف بدنمان برسانیم. این كار را مى توانیم با مصرف مواد غذایى پُرفیبر(سبزیجات و میوه ها) انجام دهیم.

این گروه از مواد غذایى با احاطه سایر گروه هاى غذایى خورده شده:

اولا باعث مى شوند آنزیم هاى گوارشى به صورت آرام آرام روى مواد غذایى اثر كنند.

ثانیا با كم كردن سرعت جذب مواد غذایى باعث مى شوند كه بدن به آهستگى و در فرصت مناسب به جذب مواد غذایى اقدام كند تا هم دچار خستگى كمترى شود و هم از افزایش ناگهانی قند خون و ترشح انسولین بالاى بعد از آن جلوگیرى كند.

میوه و سبزی

بنابراین توصیه مى شود در سحرى از مواد غذایى پرفیبر مثل سبزیجات و بالاخص میوه ها استفاده كنید، چرا كه میوه ها اولا منبع سرشارى از فیبر هستند، و ثانیا قند موجود در میوه ها در حالت خالص و بدون فیبر هم دیرتر از قندهاى ساده جذب مى گردد كه این امر سبب مى گردد فرد دیرتر احساس گرسنگى نماید.

مواد غذایى پرفیبر آب زیادى را در خود جذب كرده و بدن مى تواند آب را به آهستگى جذب كند و احساس تشنگى، دیرتر عارض مى گردد.

یكى از مكانیسم هاى احساس گرسنگى، خالى بودن معده است. فیبرها سرعت حركت مواد غذایى را نیز كاهش مى دهند و این مساله باعث مى شود كه مكانیسم مذكور دیرتر شروع شود.

مصرف آب به مقدار فراوان در وعده سحرى و بالاخص ما بین غذا توصیه نمى شود، زیرا باعث رقیق شدن اسید و آنزیم هاى گوارشى شده و اختلال در روند هضم را باعث مى شود.

چه مواد غذایى را بهتر است در این ماه، در رژیم غذایى خانواده قرار داد؟

به طور خلاصه توصیه مى شود از مواد غذایى زیر در ماه مبارك رمضان بیشتر استفاده کنید:

در وعده سحرى:

- از غذاهایى كه داراى قندهاى مركب هستند مثل میوه جات بیشتر استفاده شود.

- از غذاهاى حاوى فیبر مثل سبزیجات ومیوه جات بایستى بیشتر استفاده شود.

- از مواد غذایى سرخ شده ، پرچرب و شیرین پرهیز گردد.

- از غلات و حبوبات به میزان دلخواه در غذاى سحرى استفاده گردد.

- مصرف بیش از حد گوشت در سحرى توصیه نمى گردد.

- مصرف آب قبل از شروع سحرى و در بین وعده هاى غذایى توصیه نمى شود.

- مصرف ادویه جات و غذاهایى مثل كله پاچه، سیرابى و... در سحرى توصیه نمى شود.

در وعده افطارى و شام :

سفره افطار

- شروع افطارى بایستى با چند عدد خرما، همراه با كمى آب ولرم یا شیر ولرم باشد.

- سعى شود بین افطارى و شام فاصله ای وجود داشته باشد.

- شروع افطارى همراه با نوشیدنى هاى خنك نباشد، بلكه حتما باید ولرم باشد. سوپ انتخاب خوبی است.

- مصرف بیش از حد مواد غذایى پُرچرب و شیرین در افطار سبب تشنگى و به دنبال آن مصرف زیاد آب مى شود، در نتیجه با كاهش غلظت اسید و آنزیم هاى گوارشى موجب اختلال در هضم و جذب مواد غذایى مى شود.

دکتر رضا آمری نیا- پزشک و متخصص تغذیه

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

سحری را حذف نکنید

روزه یکی از عبادات بسیار خوب اسلام است که علاوه بر فواید فراوان روحی، در صورتی که درست اجرا شود، می‌تواند سلامت جسمی فرد را نیز تضمین کند. ولی متاسفانه در برخی موارد به دلیل عدم رعایت نکات کلیدی در روزه‌داری، نه تنها افراد نمی‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند، بلکه دچار مشکلات جانبی خواهند شد که چندان سودمند نیست.

سفره ی سحری

یکی از نکاتی که روزه‌داران باید به آن دقت کنند این است که هرگز وعده سحری را حذف نکنند، زیرا این مساله به خصوص برای افرادی که فعالیت ذهنی دارند (دانش‌آموزان) و یا کارگرانی که فعالیت بدنی زیادی دارند بسیار حائز اهمیت است.

علاوه بر آن به دلیل فاصله زمانی بین وعده سحری و افطار و برای جلوگیری از گرسنگی و تشنگی در طول روز بهتر است از تمام گروه‌های غذایی در وعده سحری استفاده شود:

مصرف میوه و سبزی تازه، علاوه بر تامین ویتامین‌ها و مواد مغذی، مقدار فیبر بالایی را نیز به بدن می‌رساند که هم از یبوست جلوگیری می‌کند و هم قسمتی از آب مورد نیاز بدن را نیز تامین می‌کنند.

بهتر است در وعده سحر از مواد حاوی کلسیم مثل پنیر و شیر استفاده شود. نان‌های سبوس‌دار نیز گزینه بسیار مناسبی برای وعده سحری هستند.

در وعده سحر می‌توان سالادی متشکل از سبزی‌های برگ سبز (کاهو، خیار و سبزی‌های معطر) به همراه مواد غذایی حاوی ویتامین c نظیر گوجه فرنگی، فلفل دلمه، لیمو ترش و همچنین هویج رنده شده یا جوانه گندم به همراه 1 یا 2 عدد گردو یا اندکی روغن زیتون استفاده کرد.

مصرف بیش از حد زولبیا و بامیه و مواد غذایی شیرین در فاصله کمی، روزه‌دار را گرسنه می‌کنند، زیرا قندهای ساده ای که دراین مواد وجود دارند، سریع‌تر وارد جریان خون می شوند و با تحریک ترشح انسولین(هورمون کاهش دهنده ی قند خون که از لوزالمعده ترشح می شود)، قند خون را پس از مدتی کاهش می‌دهند.

در وعده سحر استفاده از غلات و حبوبات نیز سودمند است؛ مثلاً مصرف عدسی به همراه روغن زیتون، گلپر و لیمو ترش گزینه بسیار مناسبی است، البته به شرطی که از مشکلات گوارشی رنج نبرید و اکیداً توصیه می شود که حتماً حبوبات را قبل از مصرف دو بار خیس کرده و آب آن را عوض کنید و پس از صرف چنین غذا‌هایی بهتر است یک استکان کوچک عرق نعناع یا عرق رازیانه مصرف کنید.

همچنین نوشیدن مقدار زیاد چای در وعده سحری از ترس تشنگی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، زیرا زیاد نوشیدن چای موجب افزایش دفع ادرار و از دست رفتن املاح معدنی بدن می‌شود. برای جلوگیری از بروز تشنگی، مصرف آب، چای کمرنگ، آب میوه، میوه‌ها و سبزی‌های آب دار، شیرکم‌چرب و ... به خصوص در افراد مسنی که روزه می‌گیرند بسیار اهمیت دارد.

در خاتمه بهتر است ذکر کنیم که چنانچه روزه‌داری بر اساس اصول کلی بهداشتی انجام شود، باعث ایجاد تعادل در چربی‌های خون، کاهش وزن اضافی، دفع سموم بدن و تعدیل فشار خون می‌گردد و در کل وضعیت سلامت افراد بهبود چشم‌گیری خواهد یافت.

صدف کوه کن

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

چند نمونه برنامه غذایی برای افطار و سحر

مصرف غذاهای متنوع به عنوان نخستین بخش راهنمایی های رژیمی می باشد. این نكته در ماه مبارك رمضان نیز صحت دارد. یك فرد برای اینكه سالم باشد، باید از تمام گروههای اصلی موادغذایی كه شامل نان و غلات، شیر و فرآورده های شیری، گوشت وحبوبات و سبزیجات و میوه است، استفاده كند. در طول ماه مبارك رمضان سرعت متابولیسم در شخص روزه دار پایین می آید و چربی بدن و چربی رژیم غذایی به طور مؤثر مصرف می شوند. مصرف غذای دریافتی در ماه مبارك رمضان كمتر از روزهای عادی دیگر می باشد و همین امر منجر می شود كه سلامتی شخص برقرار شود. دریافت میوه به خصوص بعد از غذا اكیداً توصیه می شود. رژیم غذایی متعادل كلسترول خون را بهبود می بخشد و اسید معده را كاهش می دهد و از بروز یبوست و سایر مشكلات گوارشی جلوگیری می كند و باعث می شود كه فرد فعال بوده و زندگی سالمی داشته باشد.

به طور نمونه یك رژیم غذایی كلی در زیر آورده شده است.

افطار:

خرما

3 عدد

آب میوه

1 واحد ( یك دوم لیوان )

سوپ سبزیجات به همراه مقداری رشته فرنگی

1 لیوان

نیاز فوری بدن در هنگام افطار، بدست آوردن منبع انرژی آسان و قابل دسترس گلوكز برای هر سلول زنده ، بویژه مغز و سلول های عصبی می باشد. خرما و آب میوه منابع خوب قندی می باشند. مقدار خرما و آب میوه ارائه شده در بالا، برای رساندن سطح گلوكز خون از مقدار پایین به حد طبیعی كافی می باشد. سوپ و آب میوه به بر قراری تعادل آب و مواد معدنی بدن كمك می كنند. رژیم غذایی نامتعادل و دریافت بیش از اندازه شربت ها و شیرینی ها به همراه شكرافزودنی برای سلامتی مضر شناخته شده اند.

شام:

باید از تمام گروه های غذایی به شكل زیر استفاده شود:

گروه گوشت و حبوبات: جوجه، گوشت گاو، گوشت بره، گوشت بز، ماهی 1 تا 2 واحد ( هر واحد: 1 تكه یا 30 گرم گوشت ).

نخود سبز، نخودچی، عدس، و سایر حبوبات1 واحد ( نصف لیوان ) .

گوشت و حبوبات منبع خوب پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها می باشند. علاوه بر اینها، حبوبات منبع خوبی برای فیبر رژیمی می باشند.

گروه نان و غلات: نان با آرد گندم كامل 2واحد ( هر واحد: 30 گرم ) یا برنج پخته 1 لیوان یا تركیبی از این دو. این گروه منبع خوبی برای تامین كربوهیدرات های پیچیده ( كه منبع خوب انرژی و فیبر رژیمی هستند )، پروتئین و مواد معدنی می باشند.

گروه شیر:

شیر یا ماست یا پنیر محلی 1 لیوان. افرادی كه نمی توانند شیر را تحمل كنند باید از محصولات تخمیر شده ای مثل ماست استفاده كنند. شیر و فراورده های شیری منابع خوب پروتئین و كلسیم، كه برای برقراری بافتهای بدن و فعالیت های فیزیولوژیكی ضروری می باشند، هستند.

گروه سبزیجات:

سالاد مخلوط سبزیجات ( كاهو، هویج، جعفری، خیار،بروكلی ، گل كلم یا سایر سبزیجات در صورت تمایل ) 1 لیوان .2 قاشق روغن زیتون یا هر نوع چربی غیر اشباع و 2 قاشق سركه اضافه كنید. چربی های غیر اشباع، اسیدهای چرب ضروری و كتو اسید ها را برای بدن فراهم می كنند.

یك دوم لیوان سبزیجات پخته مانند كلم، اسفناج، بادمجان،. سبزیجات منبع خوب فیبر رژیمی، ویتامینA، كاروتن، لیكوپن و سایرفیتو كمیكال ها( آنتی اكسیدان )، می باشند. اینها در جلوگیری از سرطان، بیماریهای قلب و عروق و بسیاری از مشكلات دیگر مفید می باشند.

گروه میوه ها:

1تا 2 واحد از مركبات یا سایر میوه ها. میوه ها را به عنوان آخرین ماده غذایی در شام یا بلافاصله بعد از شام مصرف كنید، زیرا میوه ها باعث تسهیل در گوارش شده و از بسیاری از مشكلات معد ی روده ای جلوگیری می كنند.

میوه ها و مخلوط آجیل ممكن است به عنوان میان وعده بعد از شام یا قبل از خواب مصرف شوند.

سحر:

وعده غذایی سبكی را در سحر مصرف نمائید. غلات بدست آمده از جو یا گندم كامل یا نان گندم كامل 1 تا 2 واحد به همراه 1فنجان شیر. 2 تا 3 قاشق چایخوری از روغن زیتون یا هر چربی غیر اشباعpufa یاmufa به سالاد یا غلات اضافه نمائید. 1 تا 2 واحد میوه به عنوان آخرین ماده غذایی دریافت نمائید.

برای اهداف كاربردی و تخمین موادمغذی یك نمونه از رژیم غذایی با جزئیات آن، در زیر آورده شده است.

افطار:

3 عدد خرما- یك دوم لیوان آب پرتقال- 1 لیوان سوپ سبزیجات یا 2 عدد بیسكوئیت سبوس دار.

شام:

1 لیوان سالاد سبزیجات با دو قاشق چایخوری سركه، 60 گرم گوشت جوجه، یك دوم لیوان بامیه( پخته ). 120 گرم نخودپخته، 3 قاشق غذاخوری روغن كه در تهیه غذا می تواند مصرف شود. 2 كف دست نان گندم كامل، 1 لیوان برنج پخته، سه چهارم لیوان ماست، 1 عدد پرتقال، یك دوم لیوان انگور، 30 گرم مخلوط آجیل بدون نمك.

* منظور از كف دست در واحد نان ، بدون محاسبه انگشتان دست می باشد.

سحر:

2 كف دست نان گندم كامل، 1 لیوان شیر، یك چهارم لیوان سالاد سبزیجات به اضافه 2 قاشق چایخوری روغن ذرت و 2 قاشق چایخوری سركه، 1 عدد سیب پوست كنده، 2 قاشق چایخوری شكر به همراه قهوه یا چای.

مقدار انرژی و موادمغذی موجود در رژیم بالا به شرح زیر می باشد.

2136 كیلو كالری

انرژِی

70 گرم

پروتئین

286 گرم

كربوهیدرات

87 گرم

چربی

34 گرم

فیبر

1013 میلی گرم

كلسیم

3252 میلی گرم

سدیم

2963 میلی كرم

پتاسیم

3/13 میلی گرم

آهن

10 میلی گرم

روی

در این رژیم 35% انرژی موردنیاز از چربی تأمین می شود. وقتی كه مقدار مواد مغذی موجود در این رژیم با مقدارRDA( مقدار توصیه شده در روز ) آنها مقایسه می شود، این رژیم غذایی برای بالغین ( به جز زنان باردار و شیرده ) پروتئین، كلسیم، سدیم ، پتاسیم و ویتامین های B12, B6, B3, B2, B1 , K , A، فولات و ویتامینC را به طور 100% یا بیشتر از مقدارRDA فراهم می كند.

برای زنان باردار و شیرده استفاده از این رژیم به تنهایی نمی تواند پاسخگوی نیاز آنها باشد و ممكن است نیاز به مكمل برخی موادمعدنی و ویتامین ها از قبیل آهن و ویتامینD و مصرف انرژی بیشتر از طریق نان یا برنج داشته باشند.

توصیه های دیگر :

1- به مقدار كافی بین افطار تا وقت خواب آب بنوشید تا از كم آبی بدن جلوگیری شود.

2- به مقدار كافی سبزیجات در هر وعده غذائی مصرف نمائید و میوه را در آخر وعده غذائی خود دریافت نمائید.

3- از مصرف زیاد موادغذایی شیرین بپرهیزید.

4- از مصرف غذاهای تند اجتناب نمائید.

5- از مصرف نوشیدنی های كافئین دار مانند كوكا، قهوه، چای اجتناب نمائید. كافئین ادرارآور است. 3 تا 5 روز قبل از ماه مبارك رمضان به تدریج دریافت اینگونه نوشیدنی ها را كاهش دهید. كاهش ناگهانی كافئین موجب سردرد و عدم تعادل می شود.

6- فراموش نكنید دندان های خود را بعد از افطار و قبل از خواب مسواك نمائید.

دریافت یك رژیم غذایی متعادل برای حفظ سلامتی و برخورداری از فوائد ماه مبارك رمضان، ضروری می باشد.

منبع:

www.crescentlife.comكارشناس تغذیه تبیان

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

خوردن غذاهای پُر ادویه‌ در سحری، تشنگی را افزایش می‌دهد

متخصصان تغذیه می‌گویند: مصرف بادمجان، فلفل و سایر ادویه‌ها در هنگام سحر به دلیل ایجاد احساس تشنگی بیش‌تر، برای روزه‌داران توصیه نمی‌شود.

میترا زراتی کارشناس‌ارشد تغذیه در این خصوص گفت: شایع‌ترین مشکل گوارشی در روزه‌داران ابتلا به یبوست است که با رژیم غذایی مناسب می‌توان از این مشکل پیش‌گیری کرد.

وی افزود: بر این اساس خوردن میوه‌جات، هم چون خیسانده‌ی برگه آلو، انجیر ، انگور ، هندوانه و مصرف روغن زیتون به همراه غذا در پیش‌گیری از یبوست بسیار موثرست.

زراتی به نوجوانان روزه‌دار که تحرک بیش‌تری نسبت به سایرین دارند، توصیه کرد: نوجوانان باید بین‌ افطار تا سحر، حداقل 8 لیوان آب و نوشیدنی استفاده کنند، چرا که در طول روز به دلیل تحرک و تعریق زیاد، آب بدنشان کاهش می‌یابد.

وی در پایان تصریح کرد: استفاده‌ی روزانه‌ی روزه داران از مقادیر متنوع آجیل بدون نمک (پسته، گردو، بادام، فندق و ...) که حاوی چربی گیاهی غیراشباع و مفید است، ضمن عدم افزایش کلسترول خون، به هان میزان چربی‌های اشباع، برای بدن انرژی تامین می‌کند.

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

تنظیم برنامه غذایی ماه رمضان

افطار

دفعات غذا خوردن برای سلامت انسان ها اهمیت خاصی دارد. توصیه می شود در برنامه غذایی عادی و روزمره از غذاهای پرحجم و دارای مقدار فراوان پروتئین (مانند گوشت) در وسط روز و به عنوان ناهار استفاده شود و در وعده های صبحانه و شام غذاهای سبک استفاده شود. داشتن میان وعده در صبح و عصر نیز برای تنظیم اشتها و سوخت و ساز توصیه می شود.

ولی این برنامه طی ایام روزه داری کمی متفاوت است و رعایت دفعات غذا خوردن جهت حفظ سلامتی الزامی است.

هنگام روزه داری در ایام خنک و سرد سال که شب ها طولانی هستند، می توان دو وعده غذا و دو میان وعده داشت. در این شب ها بهتر است افطار با یک غذای سبک مثل نان و پنیر و گردو و سبزی و همچنین شیر ولرم یا گرم به همراه خرما شروع شده و پس از 2 تا 3 ساعت (بر حسب احساس گرسنگی در فرد) شام میل شود. شام ایام روزه داری شبیه ناهار غیر از ایام روزه داری (البته کمی سبک تر) است. می توان در فاصله شام تا سحری از میان وعده های سبک مانند میوه و نوشیدنی های سالم استفاده کرد.

در روزهای گرم و بلند سال که فاصله سحری و افطاری زیاد و برعکس فاصله افطار تا خواب کوتاه است، نحوه رعایت فواصل غذایی کمی متفاوت است. توصیه می شود در این شرایط دو وعده غذای اصلی (سحری و افطاری) و یک میان وعده (از میان انواع میوه ها و نوشیدنی ها) تا قبل از خواب داشته باشید.

نوشیدن آب در تمام ساعات بین افطاری و سحری، به مقدار زیاد و با دمای مناسب توصیه می شود.

مصرف سبزی های تازه یا میوه در سحر و فاصله افطار تا خواب حتما لازم است.

سعی کنید کمی زودتر جهت صرف سحری از خواب بیدار شده و برای چیدن سفره سحری کمک کنید (این کار باعث افزایش اشتها در افراد بی اشتها می شود).

چگونه تشنگی را کاهش دهیم؟

سرکشیدن آب زیاد بین غذای سحری، به امید جلوگیری از تشنگی در طول روز اشتباه است، چون باعث رقیق شدن شیره معده و در نتیجه نفخ و اختلال در هضم می شود. ولی خوردن میوه در هنگام سحر، علاوه بر مقاومت بیشتر در مقابل تشنگی، باعث رفع مشکل یبوست هم می شود.

توصیه می شود جهت تامین آب لازم از حدود یک ساعت بعد از افطار تا نیم ساعت قبل از سحر، حداقل شش لیوان آب بنوشید. توجه داشته باشد که از خوردن چای پررنگ، قهوه و کاکائو و موادی که باعث دفع بیشتر آب (به علت مدر بودن) می شوند (به خصوص در سحری) پرهیز کنید.

ماهنامه دنیای سلامت- شماره 14

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

نکات پزشکی و تغذیه ای برای روزه داران

افطار

پیشگیری از یبوست

در زمان روزه داری حرکات دودی روده کاهش می یابد. عدم آشامیدن آب و بعضی تغییرات در برنامه غذایی ماه مبارک رمضان گاهی موجب پیدایش یبوست می شود که برای رفع این مشکل و پیشگیری از آن، اقدامات زیر مفید است:

1- بعد از صرف غذا موجی از معده به طرف روده بزرگ می رود که در اصطلاح پزشکی به "رفلکس گاستروکولیک" معروف است. اگر بلافاصله بعد از صرف غذا به توالت بروید، این موج می تواند به عمل دفع کمک مؤثری کند.

2- در فاصله افطار تا سحری (از حدود یک ساعت بعد از افطار تا نیم ساعت قبل از سحری) آشامیدن آب کافی به رفع مشکل یبوست کمک می کند.

3- انواع سبزیجات خام، پخته و میوه ها نیز برای رفع یبوست مؤثرند.

4- حتی گاهی می توان از خیسانده آلو و انجیر خشک نیز بعد از صرف غذا به عنوان دسر استفاده کرد که هم، مزاج را روان می کند و هم در حقیقت بخش مهمی از منافع میوه را دارد.

5- خوردن چای پُررنگ ، قهوه و کاکائو موجب پیدایش حالت یبوست می شود. لذا ضروری است در مصرف این گونه مواد یا موادی که به تجربه اثر یبوست زایی آن ها برای فرد مشخص شده است، احتیاط کرد.

تغییر و اصلاح عادات

ماه مبارک رمضان الزاما با تغییر در بعضی عادات همراه است، مثلا کسانی که سیگار می کشند این فرصت را پیدا می کنند که به خاطر اطاعت از امر خدا، به شیطان نه بگویند و عادت ناشایست سیگار کشیدن را حداقل به طور موقت کنار بگذارند. بنابراین می توان با مدد جستن از فریضه پرثمر روزه به طرف ترک دائمی این اعتیاد زشت پیش رفت.

خوردن بعضی غذاهای نامناسب و مشکل ساز در هنگام افطار که متاسفانه تا حدود زیادی متداول است، مثل خوردن آش رشته همراه با نعناع و پیاز داغ و روغن فراوان، و خوردن پشمک، زولبیا و بامیه به مقدار زیاد، باید اصلاح شوند، یعنی مثلا اگر خوردن آش را لازم می دانند به خوردن آش با مقدار کم، آن هم بدون روغن و خوردن پشمک، بامیه و زولبیا به مقدار خیلی کم اکتفا کنند.

در ماه مبارک رمضان عادات خوبی مثل کمتر خوردن، در ساعت مشخص غذا خوردن، انفاق و با محبت غذا خوردن با دیگران نیز مورد توجه قرار می گیرد که انسان می تواند آن ها را در ایام دیگر سال نیز ادامه دهد.

تِرید کردن نان در آب گوشت یا غذاهای دیگر نیز به طور معمول با اختلال هضم و نفخ همراه می شود، زیرا امکان نفوذ بزاق به نانی که در مایع دیگری مثلا آبِ گوشت خیسانده شده است(نان ترید شده)، بسیار کم می شود.

در ماه مبارک رمضان عادات خوبی مثل کمتر خوردن، در ساعت مشخص غذا خوردن، انفاق و با محبت غذا خوردن با دیگران نیز مورد توجه قرار می گیرد که انسان می تواند آن ها را در ایام دیگر سال نیز ادامه دهد.

نکاتی در مورد خواب و ساعات آن

نیاز به خواب مثل نیاز به غذا ضروری است، لذا باید طوری در شبانه روز برنامه ریزی کرد که به اندازه ی کافی خوابید.

هنگام ماه مبارک رمضان، اغلب به طور اجبار تغییراتی در خواب و بیداری افراد پیدا می شود، لذا توصیه می کنیم ساعات خواب را طوری تنظیم کنید که دچار کم خوابی آزار دهنده یا پُرخوابی زیان بخش نشوید. با تنظیم ساعات خواب و با مشخص بودن زمان غذا خوردن، ساعات مربوط به مطالعه را نیز می توان به نحو مناسب برنامه ریزی کرد.

اطلاعات علمی روز با حدود 14 قرن فاصله، همان را می گوید که در منابع اسلامی به ما آموخته اند.

تغییرات هورمونی در ساعات مختلف شبانه روز، اقتضا می کند انسان شب ها زودتر بخوابد و صبح ها زودتر برخیزد و در فاصله بین الطلوعین نخوابد. همچنین از نزدیک غروب آفتاب تا هنگام مغرب شرعی زمان مناسبی برای خواب نیست. اگر برای کسی مقدور باشد، خواب قیلوله( یعنی از حدود یک ساعت مانده به ظهر، به مدت نیم ساعت خوابیدن) اثر نشاط بخشی دارد. خواب با شکم پُر بلافاصله پس از صرف سحری غالبا منجر به پیدایش طعم نامطبوع در دهان و حالت کسالت و بی نشاطی می شود. البته خواب بلافاصله پس از صرف افطار را هم توصیه نمی کنیم، اما زود خوابیدن، یعنی خوابیدن در ساعات اولیه شب را سفارش می کنیم.

اشخاصی هم که توفیق عبادت های شبانه را در این ماه دارند، لازم است حداقل 6 ساعت و نیم خواب آرام را برای خود پیش بینی کنند.

ساعات مناسب درس خواندن، هنگام ساعات توصیه شده برای بیداری است، اما بلافاصله بعد از صرف غذا یا در لحظات پایان روز و شدت گرسنگی، زمان مناسبی نیست.

دو تذکر مهم بهداشتی

- تذکر اول: ضدعفونی کردن سبزی

شستن سبزی

برای این منظور ابتدا سبزی ها را خوب پاک کنید. سپس در تشتی بریزید و به آن آب اضافه کنید. آن گاه به اندازه یک قاشق مرباخوری مایع ظرف شویی به آن بیفزایید و زود با کمک دست، سبزی ها را در این آب بشویید(سبزی ها را در آب حاوی مایع ظرف شویی برای مدت طولانی نگه داری نکنید). حالا سبزی ها را چند بار با آب سالم بشویید. به این ترتیب تقریباً تمام تخم انگل ها و بیش از90 درصد آلودگی های میکروبی از سبزی زدوده می شود. اینک برای تکمیل کار ضدعفونی، سبزی های مذکور را که دیگر روی آن ها اثری از مایع ظرف شویی نیست در تشت آب بریزید و در برابر هر 10 لیتر آب یک قاشق چای خوری محلول پرکلرین به آن اضافه کنید. 10 دقیقه بعد سبزی ها را از آن خارج کنید و با آب سالم بشویید. این سبزی ضدعفونی شده را بیش از یکی دو روز نمی توانید در یخچال نگهداری کنید، زیرا زرد و خراب می شود.

سبزیجاتی که به صورت پخته مصرف می شوند، نیازی به ضدعفونی کردن ندارند.

- تذکر دوم: پیشگیری از مسمومیت غذایی

غذای سحری را خوب است زودتر تهیه کنید و پس از کمی خنک شدن در یخچال قرار دهید و هنگام سحر آن را دوباره خوب گرم کنید.

اگر بعد از افطار، سحری را تهیه کرده اید و نمی توانید آن را به سرعت خنک کرده و در یخچال قرار دهید، درپوش قابلمه ی غذا را در حالی که هنوز روی شعله اجاق گاز است بگذارید به نحوی که کاملا دهانه ظرف را بپوشاند، سپس بدون آن که درپوش قابلمه را بردارید بگذارید بماند تا هنگام سحر مجددا آن را داغ کنید.

این روش فقط برای چند ساعت قابل استفاده است، وگرنه به طور معمول غذای آماده ی مصرف را یا باید به طور کامل سرد کرد، یعنی درون یخچال نگهداری کرد( دمای یخچال حدود 5-4 درجه سانتی گراد بالای صفر است)، و یا باید به صورت کاملا داغ یعنی شعله کنترل شده آتش(یعنی دمای بالای 80 درجه) نگه داشت.

نگهداری غذا در شرایط نه سرد و نه داغ خطرآفرین است.

دکتر محمد مهدی اصفهانی

منبع: کتاب بهداشت تغذیه در روزه

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

یک هفته برنامه ی غذایی برای سحری و افطار

دوستان گرامی برنامه غذایی که در زیر مشاهده می کنید، نمونه ای از یک هفته برنامه غذایی معمولی در طی ایام ماه مبارک رمضان می باشد. هدف از این برنامه غذایی ، ارائه یک رژیم لاغری نبوده است و به همین دلیل مقدار مشخصی برای مواد غذایی بیان نکرده ام ، بلکه فقط می خواستم با نوع مواد غذایی که در طی یک روز باید مصرف کنید، آشنا شوید.

اگر شما افطار و شام را یک جا می خورید، می توانید مواد غذایی موجود در هر یک را با هم مصرف کنید. همچنین می توانید با توجه به امکانات و ذائقه خود ، برنامه غذایی هر روز را با دیگری جابجا کنید ، مثلاً برنامه روز شنبه و سه شنبه را جابجا کنید و به همین صورت.

اگر با طرز تهیه هر یک از غذاهای موجود در برنامه زیر آشنا نیستید ، می توانید با کلیک کردن بر روی غذا ( مثلاً خورش کرفس ) آن را یاد بگیرید.

شنبه :

افطار : یک استکان آب جوش یا چای + 3 عدد خرما + چند برش نان سنگک + 30 گرم ( به اندازه یک قوطی کبریت ) پنیر + 2 عدد مغز گردوی کامل

شام : خورش کرفس یا بامیه با پلو + یک پیش دستی سالاد کاهو یا یک کاسه سالاد شیرازی + یک کاسه ماست

سحری : یک لیوان شیر + چند برش نان سنگک + چند قاشق مرباخوری عسل یا شیره انگور یا شیره خرما + چای + چند عدد خرما+ چند لقمه نان و پنیر و گردو

یکشنبه :

افطار : آش (هر نوع آشی که دوست دارید) + چند عدد خرما با چای یا آبجوش + چند لقمه نان و حلوا

شام : ماهی با پلو + سالاد (هر سالادی که می خواهید) ؛ در صورت دلخواه می توانید ترشی و نیز لیمو ترش هم با غذا بخورید.

سحری : چای شیرین + نان و پنیر و گردو + یک لیوان شیر

دوشنبه :

افطار: حلیم + آب جوش یا چای با چند عدد خرما + چند برش نان

شام : ته چین مرغ + سالاد + ماست

سحری : نان و کره و مربا + یک لیوان شیر + چند عدد خرما با چای

سه شنبه :

افطار: شله زرد + نان و پنیر و سبزی + چای یا آب جوش با خرما

شام : عدس پلو + سالاد ؛ با عدس پلو می توانید کشمش یا خرمای کمی تفت داده شده یا کمی گوشت چرخ کرده (بصورت ماده ی ماکارونی) بخورید.

سحری : چای شیرین + یک لیوان شیر + نان و پنیر + چند لقمه نان و حلوا ( با شیر آن را بخورید)

چهارشنبه :

افطار: چای یا آبجوش با چند خرما + نان و پنیر و گردو + سوپ ( هر سوپی که دوست دارید)

شام : خورش قیمه با پلو + سالاد + ماست

سحری : یک لیوان شیر + نان و کره و مربا یا عسل + چای + چند لقمه نان و پنیر و گردو

پنجشنبه :

افطار: چای یا آبجوش با چند عدد خرما + 1 لیوان شیر + نان و پنیر با خیار و گوجه فرنگی حلقه شده

شام : لوبیا پلو ( در صورت دلخواه می توانید در لوبیا پلو، گوشت چرخ کرده هم بریزید)+ سبزی خوردن یا سالاد + ماست

سحری : نان و پنیر و خیار و گوجه + چای شیرین + نان و خامه و مربا

جمعه :

افطار: چای یا آبجوش با چند عدد خرما + یک لیوان شیر + نان + شیره انگور یا عسل + پنیر و گردو

شام : کتلت گوشت همراه با سبزی خوردن یا سالاد + ماست

سحری : چای + چند عدد خرما + نان با خامه و مربا یا عسل یا شیره انگور + چند لقمه نان و پنیر

توصیه های تغذیه ای :

در هر روز از این برنامه غذایی ، پنج گروه اصلی

هرم غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه شیر و لبنیات و گروه گوشت وجود دارد. شما باید روزانه از هر پنج گروه غذایی مصرف کنید تا بتوانید مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را که شامل کربوهیدرات، چربی، پروتئین، ویتامین و املاح است، تأمین نمایید. در این صورت بدنی سالم و تندرست خواهید داشت و انرژی کافی برای انجام فعالیت های روزانه ی خود را بدست خواهید آورد. البته هر فردی با توجه به وضعیت جسمی خود ( لاغر یا چاق، پیر یا جوان، داشتن یک بیماری خاص ) می تواند یک ماده ی غذایی را کمتر یا بیشتر مصرف کند یا یک ماده ی غذایی را جانشین دیگری کند ؛ مثلاً فردی که دارای کلسترول خون بالا است ، می تواند به جای گوشت قرمز از گوشت مرغ استفاده کند یا فردی که چاق است و می خواهد لاغر شود می تواند به جای خامه از پنیر استفاده کند.

در هر صورت این برنامه به عنوان پایه ای برای یک فرد سالم و متناسب می باشد. حال با توجه به این صحبت ها، نکات تغذیه ای لازم را برای شما بیان می کنم :

1- مهم ترین مسئله این است که هر روز بعد از افطار ( یک تا چند ساعت بعد ) باید 3-2 عدد میوه متوسط مصرف کنید که با توجه به میوه های این فصل می توانید این میوه ها را بخورید :

سیب ، گلابی ، انگور ، هلو ، شلیل ، هندوانه ، خربزه ، انجیر و موز و ... . در مورد انگور یک خوشه معمولی معادل یک میوه است و در مورد هندوانه و خربزه یک قاچ 300 تا 400 گرمی معادل یک عدد میوه متوسط است.

همچنین اگر آبمیوه دوست دارید می توانید به جای یک عدد میوه، نصف تا یک لیوان آبمیوه مصرف کنید. البته به شرطی که آبمیوه طبیعی باشد و بصورت ساندیس و آبمیوه های پاکتی نباشد. ولی اگر تهیه آب میوه طبیعی برایتان سخت بود، می توانید از یک لیوان آب میوه پاکتی یا ساندیس استفاده کنید.

همچنین اگر اشتها داشتید می توانید در وعده ی سحر هم یک عدد میوه یا یک لیوان آبمیوه مصرف کنید. مثلاً به جای یک لیوان شیر معمولی، یک لیوان شیر موز بخورید.

2- گروه نان و غلات شامل انواع نان، برنج، ماکارونی و

سیب زمینی است. توصیه می کنم تا جایی که می توانید از ناه سبوس دار مثل نان سنگک استفاده کنید ، زیرا بعلت داشتن سبوس منبع خوبی از ویتامین های گروه b و فیبر غذایی است. ویتامین های گروه b در سوخت و ساز بدن و حفظ سلامت اعصاب و پوست و مو نقش مهمی دارند. فیبرهای غذایی هم در جلوگیری از یبوست و حفظ سلامتی روده ها مفید هستند.

البته اگر تهیه نان سنگک برایتان مشکل است، می توانید از بربری، تافتون ، لواش یا باگت استفاده کنید.

افرادی که مبتلا به

دیابت هستند، باید در مصرف مواد غذایی این گروه احتیاط کنند و طبق دستور پزشک عمل کنند ، چون این مواد غذایی به خصوص نان سفید و سیب زمینی سریعاً قند خون را افزایش می دهند.

همچنین افرادی که تری گلیسیرید خونشان (یک نوع چربی خون) بالاست، باید در مصرف مواد نشاسته ای (گروه نان و غلات) احتیاط کنند، زیرا کربوهیدرات موجود در این مواد غذایی در بدن تبدیل به تری گلیسیرید می شود.

3- گروه سبزی ها شامل سالاد، سبزی خوردن، سبزی پخته در غذا مثل سوپ، خورش و کوکو و ... می باشد. سبزی ها منبع خوبی از فیبر غذایی نامحلول، آنتی اکسیدان ها و ویتامین های

a و c هستند؛ مثلاً هویج و اسفناج از منابع خوب ویتامین a هستند.

سبزی ها شامل : خیار، گوجه فرنگی، اسفناج،

کرفس ، بامیه ، هویج ، کاهو، انواع کلم ، قارچ ، فلفل سبز، فلفل دلمه ای، بادنجان، کدو سبز، پیاز ، سیر و ... است.

دوستان عزیز در بخش

" اجتماعی/ تغذیه / آشپزی اینترنتی " سایت تبیان، طرز تهیه انواع غذاها و سالادهایی وجود دارد که در تهیه آنها از سبزی استفاده شده است . به عنوان نمونه تعدادی از غذاهای و سالادهای موجود در بخش آشپزی سایت را برایتان نام می برم.

سالادها : سالاد گل کلم – سالاد آلاسکا – سالاد خرما – سالاد روس - سالاد سیب – سالاد اسفناج – سالاد تبوله – سالاد بروکلی – سالاد قارچ – سالاد تابستانی – سالاد بادنجان .

غذاها : ته چین قارچ و بادنجان – خورش قارچ – خورش آلو و اسفناج – بادنحان و کدوی توپُر – خورش بامیه – خورش کرفس – خورش بادنجان – خورش کنگر – خورش هویج و به – خورش ریواس – کوکوی پیازچه – آش رشته – دلمه برگ مو – دلمه کلم – دلمه گوجه فرنگی – دلمه کرفس – دلمه فلفل سبز – دلمه بادنجان .

البته اینها نام تعدادی از سالادها و غذاهای موجود در این سایت است. برای مشاهده ی لیست کامل و آشنایی با طرز تهیه هر یک از آنها ، روی کلمات "

غذاها " و " سالادها " کلیک کنید.

4- سعی کنید روزانه یک لیوان شیر و یک لیوان ماست را حتماً مصرف کنید. شیر و

لبنیات منبع خوبی از کلسیم و ویتامین های a و d و b2 و b12 است.

افراد چاق و کسانی که کلسترول خونشان بالاست ، بهتر است نوع کم چرب آنها را تهیه کنند. ولی برای کودکان و نوجوانان با وزن متناسب و برای افراد لاغر شیر و ماست پرچرب ، کره و خامه هم مفید است. به جای نوشابه هم از

دوغ استفاده کنید.

کسانی هم که مزه شیرخالی را دوست ندارند، می توانند بصورت شیرعسل، شیر خرما، شیرکاکائو و شیر موز آن را مصرف کنند.

پنیر با اینکه جزء لبنیات است، ولی در تنظیم برنامه غذایی در گروه گوشت قرار دارد ، یعنی هر 30 گرم گوشت کم چرب ، معادل 30 گرم پنیر است.

5- گروه گوشت هم شامل گوشت قرمز ، مرغ ، ماهی ،

تخم مرغ ، حبوبات و آجیل است. این گروه منبع خوبی از پروتئین ، ویتامین های گروه b و املاحی مانند آهن ، روی و فسفر است. افرادی که دچار نقرس هستند ، باید گوشت و حبوبات را خیلی کم مصرف کنند. افرادی هم که دچار کلسترول خون بالا هستند باید جگر ، دل و قلوه ، کله پاچه و گوشت پرچرب را مصرف نکنند و به جای گوشت قرمز بیشتر از مرغ و ماهی استفاده کنند. ولی برای افراد کم خون مصرف انواع گوشت مفید است. بیماران قلبی هم بهتر است تا حد ممکن گوشت قرمز را کمتر مصرف کنند.

غیر از بیمارانی که در بالا نام بردم، تمامی افراد سالم می توانند در حد نیاز خود از گوشت، تخم مرغ و حبوبات را مصرف کنند. به خصوص افراد ورزشکار برای ساخت عضله حتماً حتماً در کنار ورزش باید از منابع غنی پروتئینی مصرف کنند.

6- سبزی و میوه برای سلامتی بدن بسیار مفید هستند، پس تا جایی که می توانید از این مواد غذایی بیشتر مصرف کنید، البته افراد چاق بیشتر از 4-3 عدد میوه در روز مصرف نکنند.

7-

آجیل سرشار از مواد مغذی است، بنابراین می توانید بعد از افطار چند عدد بادام، فندق ، پسته و ... مصرف کنید.

8- از مصرف انواع دسرها و شیرینی هایی با شکر زیاد در برنامه افطار و سحر خودداری کنید. توصیه می کنم بجای مصرف زولبیا و بامیه، از

خرما استفاده کنید، به خصوص در افراد چاق، زیرا زولبیا و بامیه دارای قند و ورغن زیادی هستند و همانطور که می دانید یک فرد سالم باید در حد نیاز از چربی و قند استفاده کند نه بیش از نیاز بدن.

9- سعی کنید شام را دیر مصرف نکنید، حداکثر تا ساعت 9- 8 شام را بخورید، زیرا اگر با فاصله ی کمی از غذا خوردن بخوابید، هضم مواد غذایی دچار اشکال می شود، به خصوص اینکه با خوابیدن، متابولیسم بدن کاهش می یابد و غذاها بطور مؤثر نمی سوزند تا بدن از انرژی و مواد مغذی آنها استفاد کند.

10- در صورت دلخواه در سحری و افطار می توانید چای بنوشید ، فقط از مصرف

چای زیاد در سحری خودداری کنید ، زیرا کافئین موجود در چای دفع ادرار را افزایش می دهد و از این طریق نمک های معدنی که در طول روز بدن به آنها نیاز دارد، دفع می شوند .

11- مصرف

گردو با پنیر از اثرات شاید مضر پنیر در کاهش حافظه بکاهد، به همین دلیل من سعی کرده ام همراه با مصرف پنیر، حتماً گردو راهم ذکر کنم.

12- شیره انگور سرشار از مواد مغذی است، به خصوص برای افرادی که دچار ضعف در طی روز می شوند بسیار مفید است. اثرات مفید شیره انگور شامل : افزایش اشتها، تقویت کلی بدن، افزایش شیر در خانم های شیرده و ... است.

به جای

عسل یا مربا می توانید شیره ی انگور را با شیر یا خامه میل کنید. همچنین می توانید مقداری از این شیره، را در آب خنک بریزید و با افزودن کمی آب لیموی ترش به آن، یک شربت خوشمزه درست کنید که برای افزایش اشتها خوب است و به جای نوشابه های گازدار می توانید آن را مصرف کنید. البته افراد دیابتی نباید از این شیره مصرف کنند.

13- بعضی از افراد عادت دارند در سحری هم غذای پخته مصرف کنند . این مسئله بستگی به میل و عادت غذایی آنها دارد. ولی مصرف یک وعده غذایی پخته در طی روز کافی است، مگر اینکه فرد لاغر یا کودک یا نوجوان باشد. در این صورت باید هر دو را هم کامل مصرف کند.

فراموش نكنید كه پرخوری در هنگام سحر نه تنها از احساس گرسنگی در ساعات انتهایی روز جلوگیری نمی كند، بلكه در ساعات ابتدایی بعد از سحر، فشار زیادی را به معده و دستگاه گوارشی فرد وارد می كند كه سبب بروز علائمی نظیر سوء هاضمه، درد و نفخ معده می شود. بنابراین سحری را سبک بخورید و از مصرف غذاهای چرب و پرحجم برای سحری پرهیز کنید.

14- من سعی کرده ام در این برنامه غذایی یک بار خورش سبزی دار، یک بار گوشت قرمز، یک بار گوشت مرغ، یک بار ماهی، یک بار پلو با حبوبات و یک بار پلو با سبزیجات قرار دهم. شما می توانید در هفته های بعدی ، بسته به سلیقه ی خود غذاهایی که معادل با این غذاها هستند را تهیه کنید. مثلاً بجای خورش کرفس، از خورش قورمه سبزی ، به جای لوبیا پلو از کلم پلو، به جای کتلت گوشت از کباب با برنج، به جای ته چین مرغ از جوجه کباب یا مرغ و پلو و به جای قیمه از آبگوشت استفاده کنید. ولی حتماً سعی کنید یک بار در هفته

ماهی بخورید که می تواند بصورت ماهی کبابی در فر ، قلیه ماهی ، ماهی شکم پر ، کتلت ماهی یا ماهی سرخ شده در کمی روغن باشد. اگر گاهی اوقات امکان تهیه و پخت ماهی در هفته برای شما وجود نداشت، می توانید به جای آن از تن ماهی استفاده کنید ، البته افراد چاق نباید روغن تن را مصرف کنند.

15- شما می توانید غیر از غذاهای بالا ، از انواع سوپ، آش، کوکو، املت، دلمه و ... استفاده کنید. ولی سعی کنید تا جایی که امکان دارد خودتان در منزل غذا تهیه کنید و غذای بیرون را نخورید، زیرا در تهیه غذاهای بیرون که بیشتر انواع پیتزا و ساندویچ می باشد، از سوسیس و کالباس و سس زیادی استفاده شده است . این مواد دارای چربی بالا و مواد نگهدارنده هستند که در صورت مصرف زیاد برای سلامتی بدن مضر هستند، خصوصاً افراد چاق ، دارای چربی خون بالا و

فشار خون بالا وکسانی که ناراحتی معده دارند ، نباید اصلاً این مواد غذایی را مصرف کنند.

16- به مقدار كافی بین افطار تا وقت خواب

آب بنوشید تا از كم آبی بدن جلوگیری شود.

نیره ولدخانی – کارشناس تغذیه تبیان

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

روزه داری در افراد و شرایط مختلف

سفره افطار

احتیاجات كالرى در زنان و مردان به چه میزانى است؟

لازم به توضیح است كه در ماه مبارك رمضان، میزان نیاز به كالرى تفاوت چندانى با حالات غیر روزه ندارد. فقط نحوه زمان بندى مصرف مواد غذایى برای آزاد شدن ذخایر چربى فشرده و قدیمى، و جایگزین شدن آنها با بافت های جدید و قابل دسترسى متفاوت است.

میزان كاهش وزن در ماه مبارك رمضان تا چه حدى معمول است؟

با توجه به اینكه در ماه مبارك رمضان، در بیشترین زمان فعالیت(طول روز) كمترین مصرف مواد غذایى را داریم و با توجه به این كه فعالیت هاى روزمره سبب از دست رفتن كالرى مى شوند، وزن بدن كم خواهد شد. این مساله در مورد افراد مختلف با توجه به جنس(مرد یا زن)، وزن و سن متفاوت است، ولى در حالت معمول بین 2 الى 4 كیلوگرم كاهش وزن وجود دارد كه این كاهش، قسمتى مربوط به از دست دادن كالرى و قسمتى مربوط به عدم دریافت مواد غذایى و آب است.

افرادى كه از رژیم هاى لاغری یا چاقی استفاده مى كنند، در مدت این ماه باید به چه صورت عمل كنند؟

افرادى كه به جهت كاهش یا افزایش وزن از رژیم هاى غذایى استفاده مى كنند، بایستى ناهار رژیم خود را در سحرى میل كنند و وعده غذایى مربوط به صبحانه را براى افطار در نظر بگیرند و شام رژیم را هم در جاى خود و به جاى شام ماه مبارك رمضان استفاده كنند.

خانم هاى شیرده با رعایت چه نکات تغذیه اى در هنگام روزه دارى، سلامت شان تضمین مى شود؟

در كتب تخصصى تغذیه آمده است كه حدود یك سوم نیاز مادر براى ترشح شیر، از ذخایر چربى بدن كه در سه ماهه سوم حاملگى تشكیل شده است تامین مى گردد و دو سوم دیگر از طریق تغذیه بایستى مهیا گردد.

رژیم غذایى مادر شیرده بایستى غنى از پروتئین، كلسیم، آهن و ویتامین ها باشد و در صورت لحاظ نكردن این مواد در رژیم غذایى، وى دچار كمبودهاى شدید و نهایتا عوارض خطرناكى چون پوكى استخوان، خرابى دندان ها، كم خونى و ریزش مو مى شود.

طبق فتاوى مراجع تقلید عظام، مادران شیرده مى توانند روزه بگیرند، ولى اگر بعد از چند روز احساس كردند كه روزه سبب كاهش مقدار شیر آنها شده است، روزه گرفتن جایز نیست.

به مادران در دوران شیردهى توصیه مى شود در وعده هاى غذایى سحرى، افطار و شام از مواد سرشار از آهن(مثل گوشت و حبوبات) و كلسیم(مثل شیر و لبنیات) بیشتر استفاده كنند و از خوردن ادویه جات ، فلفل، سیر، پیاز و زیره كه سبب بد بو شدن شیر مى شوند، پرهیز كنند، چرا كه مكیدن فرزند یكى از عوامل مؤثر در ترشح شیر است و بد بو شدن شیر سبب عدم مكیدن نوزاد و در نتیجه كاهش یا قطع شیر مى گردد.

آیا در سنین مختلف هنگام روزه دارى باید تغذیه متفاوت باشد؟

نیازهاى تغذیه اى در سنین مختلف متفاوت است.

نیاز به انرژى با افزایش سن كاهش مى یابد كه در ارتباط با كاهش اندازه بدن، كاهش توده چربى و كاهش فعالیت بدنی است.

نیازهاى پروتئینى در سالمندان كمى بیشتر از افراد جوان تر مى باشد، چرا كه براى حفظ تعادل نیتروژنى و پیشگیرى از تعادل منفى آن وجلوگیرى از تحلیل عضلات لازم است.

با توجه به این كه افراد سالمند به علت كم تحركى اكثرا دچار یبوست هستند، مصرف كربوهیدرات هاى پیچیده مثل سبزیجات، نان و غلات سبوس دار و میوه ها در وعده هاى سحرى و افطارى نسبت به سنین جوان بیشتر توصیه مى شود، چرا كه این گروه از مواد غذایى باعث جلوگیرى از یبوست مى شوند.

در پسران و دخترانى كه مى خواهند براى نخستین بار روزه بگیرند، آیا تفاوتى در نوع مواد غذایى مصرفى شان وجود دارد؟

نیاز به انرژى در خانم ها و آقایان متفاوت است كه مربوط به میزان فعالیت آنها و اثرات هورمون هاى مختلف مى باشد.

در خانم ها با توجه به این كه در دوره عادت ماهیانه كمبودهایى از قبیل آهن ممكن است دیده شود، میزان نیاز به برخى از مواد غذایى بیشتر است. بنابراین توصیه مى شود خانم ها، بالاخص افرادى كه تازه به سن بلوغ رسیده اند و توفیق روزه دارى در ماه رمضان را كسب كرده اند، نسبت به تغذیه خود دقت بیشترى نموده و با مصرف بیشتر مواد سرشار از آهن مثل گوشت ها، حبوبات، جگر، آجیل و خشکبار باعث جلوگیرى از عوارضى مثل كم خونى، ریزش مو و... شوند.

دکتر رضا آمری نیا- پزشک و متخصص تغذیه

..... · 20 مرداد، ۱۳۸۹

برنامه غذایی نوجوانان روزه دار

افطار

برنامه ریزی برای داشتن یک تغذیه صحیح در ایام ماه مبارک رمضان از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا هم بتوان با پرهیز از پُرخوری و آشفته خوری، آمادگی لازم را برای بهره گیری از برکات معنوی این ماه و توفیق انجام عبادات و مناجات داشت و هم با رعایت مقدار مصرف و تامین نیازهای غذایی در حد قابل قبول، از زیان های ناشی از کمبود غذایی در امان بود.

برنامه ریزی تغذیه ای

روزه دار می تواند با در نظر گرفتن نیاز طبیعی خود به گونه ای برنامه ریزی کند که معادل غذای مورد نیاز روزانه خود را به جای چند وعده، در دو وعده افطار و سحری دریافت کند. به خصوص در مورد نوجوانان در حال رشد که به بلوغ تکلیفی رسیده اند، این نکته مورد سفارش است. اما در مورد سایر افراد بهتر است با مراعات توصیه های شرعی و اخلاقی کمتر از جیره معمولی روزانه دریافت نمایند، زیرا روزه داری متداول همین گونه است و پرخوری یک حالت غیرعادی است. از این رو در اکثر موارد کاهش وزن اتفاق می افتد و این کاهش وزن به علت سوزاندن مقداری از چربی های ذخیره ای بدن است.

اگر چه بعضی از کتاب های غربی به تقسیم غذای مصرفی در دفعات متعدد توصیه می کنند، اما صرف غذا در دفعات کمتر مثلا دو بار در روز، نه تنها هیچ اشکالی ندارد، بلکه بعضی تحقیقات جدید، مزیت روش دوم را لااقل از نظر چگونگی تأثیر روی چربی های خون مطرح می کنند.

در برخی از آثار پزشکی نقل شده از معصومین علیهم السلام، از جمله کتاب گران قدر رساله ذهبیه از حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع)، شیوه دوم به عنوان شیوه صحیح و پسندیده توصیه شده است.

تغذیه نوجوانان

اگر چه مدت روزه داری واجب، از 30 روز در سال تجاوز نمی کند، اما به نوجوانان در حال رشد توصیه می کنیم که برنامه غذایی ایام روزه داری را به گونه ای انتخاب کنند که میزان کالری و پروتئین توصیه شده روزانه را در دو وعده افطار و سحری دریافت نمایند. این کار، آسان و قابل اجراست، مشروط بر این که نوجوانان از خوردن غذاهای پُرحجم ، کم کالری و بسیار آبکی در افطار خودداری کنند و حتما برای صرف سحری از خواب برخیزند.

مصرف حداقل یک لیوان شیر یا ماست، پنیر یا گوشت و یا تخم مرغ ،همچنین غذای معمول خانواده ها(مثلا غذای هنگام شام در ماه های غیرماه رمضان) در افطاری و یک غذای دیگر در هنگام سحر سفارش می شود.

نوجوانان باید سبزیجات تازه(ضدعفونی شده)، میوه و مقدار کافی آب و نوشیدنی ها(مثل چای کم رنگ، آب میوه و... ) را در فاصله افطار تا سحر مصرف کنند. البته نوشیدن آب فراوان در وسط غذا یا بلافاصله پس از مصرف غذا، باعث رقیق شدن شیره گوارشی و اختلال در هضم غذا می شود.

همچنین لازم است حداقل در ساعات روزه داری از فعالیت های سنگین ورزشی که موجب تشنگی آن ها می شود و نیازهای غذایی آن ها را به شدت افزایش می دهد، خودداری کنند.

نماز

آن ها همچنین باید غذای افطاری را که در حقیقت می تواند مجموعه ای از صبحانه و شام با اندکی تغییر و کاهش حجم باشد، به آرامی اما در یک وعده میل کنند و از خوردن تنقلات فراوان در فاصله افطار تا سحر خودداری کنند تا معده آن ها به هنگام صرف سحری به طور کامل خالی و آماده غذای سحر باشد.

در ضمن برای آن که خوردن غذای سحری دشوار نباشد، باید کمی زودتر از خواب برخیزند.

هم چنین برنامه خواب خود را طوری تنظیم کنند که حداقل 7 ساعت در شبانه روز بخوابند. به دلیل به هم خوردن برنامه خواب و بیداری در ایام ماه مبارک رمضان، مجددا بر حداقل 7 ساعت خواب آرام برای نوجوانان تاکید می کنیم، زیرا نوجوانان به کمبود خواب حساس اند.

در ایامی که طول ساعات روز بیشتر است، خوردن چند عدد بادام در هنگام سحری علاوه بر غذای پیش بینی شده، سودمند است. البته مسواک کردن دندان به شکل کامل در هر صورت و به خصوص پس از خوردن بادام برای خارج کردن ذراتی که ممکن است لای دندان ها باقی بماند، ضروری است.

همان گونه که اشاره کردیم آشامیدن آب زیاد بعد از غذا به خصوص به هنگام سحری، موجب نفخ و اختلال هضم می شود، بنابراین سرکشیدن مقدار زیادی آب بعد از سحری از بیم تشنگی در روز، کار درستی نیست.

در مقابل، خوردن میوه در هنگام سحر علاوه بر رفع مشکل یبوست، باعث مقاومت بیشتر در برابر تشنگی می گردد.

دکتر محمد مهدی اصفهانی

منبع: کتاب بهداشت تغذیه در روزه

..... · 21 مرداد، ۱۳۸۹

سحری باید مثل ناهار باشد

سفره افطار ماه رمضان

روزه‌داران باید سحری را مانند صبحانه كامل یا یك ناهار سبك مصرف كنند و خوردن سالاد و میوه در وعده سحر، باعث كاهش احساس گرسنگی و تشنگی می ‌شود.

روزه باعث می ‌شود كه اعضای بدن مخصوصا دستگاه گوارش (معده و روده‌ها ) که در طول 11ماه مشغول فعالیت بوده، مدت یك ماه استراحت كند و نیروی تازه ‌ای بگیرد و از سویی دیگر، ذخایر چربی ‌های مضری كه در بدن و مخصوصا ناحیه شكم تجمع پیدا كرده و می‌ توانند مشكلات زیادی ایجاد كنند، كاهش یافته و سموم بدن دفع شوند.

روزه‌ داران باید از یك رژیم غذایی سالم و با كیفیت بالا استفاده كنند تا به این ترتیب بدن خود را با این شرایط تطبیق دهند. در ایام روزه‌ داری برنامه ‌غذایی افراد به دو وعده اصلی افطار و سحری محدود می ‌شود.

وعده سحری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا پس از این وعده، ساعات روزه‌ داری شروع می شود و بدن انرژی دیگری دریافت نمی ‌كند و بهتر است از غذاهای دیر هضم مانند غذاهای حاوی كربوهیدارت پیچیده (قندهای مركب)‌ و فیبر نظیر میوه، سبزی، غلات كامل و حبوبات مثل جو، گندم، عدس، لوبیا و نان ‌های سبوس ‌دار در این وعده استفاده شود.

وعده سحری در ماه رمضان مانند صبحانه ی روزهای عادی است و مهم ترین وعده غذایی به حساب می ‌آید و از آن جا كه تمام غذاهایی كه در این وعده مصرف می ‌شوند، انرژی مورد نیاز و مواد مغذی لازم را تامین می ‌كنند، افراد در طول روز دچار افت قند خون، كاهش تمركز و پائین آمدن توان كاری نخواهند شد.

روزه‌ داران باید سحری را مانند صبحانه كامل یا یك ناهار سبك مصرف كنند و خوردن سالاد و میوه را در سحری فراموش نکنند، زیرا برای كاهش احساس گرسنگی و تشنگی بسیار موثر است. حداقل سالادی را كه می‌ توان تهیه كرد از خیار و گوجه فرنگی است كه می ‌توان با افزودن كمی هویج یا جوانه گندم ، عدس و ماش به ارزش غذایی آن افزود.

بهترین سبزی كه می ‌توان به عنوان سالاد در سحر مصرف كرد، كاهو است. این سبزی در مقایسه با سایر سبزی‌ ها، دارای آب بسیار بالایی است و به همین دلیل می ‌تواند از احساس تشنگی در طول روز بكاهد و فیبر بالای آن مانع ابتلای روزه‌ داران به یبوست می‌ شود.

بهترین برنامه ی غذایی كه برای افطار می ‌توان در نظر گرفت، برنامه ای است كه حاوی مایعات و قندهای ساده قابل جذب سریع باشد، زیرا در زمان افطار، قند خون در پایین ‌ترین حد خود قرار گرفته و می‌ تواند یكی از علل سردردهای نزدیك افطار باشد.

به همین دلیل توصیه می ‌شود افطاری با خرما و آب گرم،‌ چای كم رنگ یا شیر ولرم شروع شود كه نیاز شدید به مواد قندی به سرعت برطرف شود و بدن آمادگی بهتری برای استفاده از مواد غذایی دیگر را پیدا كند.

بنابراین در وعده افطار نباید یك دفعه حجم زیادی از غذا یا مایعات وارد معده شود، زیرا اتساع ناگهانی معده باعث بروز اختلال در جریان خون دیگر اندام‌ ها و اعضای بدن می شود و از طرفی باعث بروز سوء هاضمه نیز می ‌گردد.

باید غذای اصلی در وعده افطار كم كم و به تدریج صرف شود. مصرف نوشیدنی‌ های سرد در افطار ممكن است علایم ناراحت كننده گوارشی را در فرد روزه ‌دار به وجود آورد و باید از این عمل خودداری كرد.

دکتر مرتضی صفوی - متخصص تغذیه

nikaaa · 21 مرداد، ۱۳۸۹

thanks

..... · 22 مرداد، ۱۳۸۹

يك دستور كامل براي وعده هاي غذايي رمضان

دکترسید غلامرضا موسی پناه

فوق ليسانس، دکترا و فوق دکترا از آمریکا (M.Sc., Ph.D. & Post-Doc)

تغذیه سالم و رژیم غذايي با داروهای گیاهی

بشر از زماني مورد هجوم بيماري هاي جسمي ، روحي، رواني و عصبي قرار گرفت كه از طبيعت دور شد و به نسبت دور شدن از تفكر و تعقل صحيح در انتخاب كيفي، و به نسبت دور شدن دور شدن از درست شناختن زنده بودن و اهداف زندگي وبالاخره به نسبت دور شدن از شناخت هويتي خود بعنوان "انسان"، از سلامتي فاصله گرفت. از انجا كه دراين مقاله تاكيد ما بر انتخاب كيفي تغذيه اي در ماه مبارك رمضان است، اميدمان بر اين است كه با اجراي دستورالعمل زير در اجراي صحيح تغذيه اي، نه تنها نياز غذائي بدن در ماه مبارك تامين شود بلكه بسياري از بيماريهاي ناشي از سوء تغذيه نيز بهبود يابد و در نهايت در اين ايام با كمبود انرژي مواجه نشده و خستگي جسمي حاصل نشود.

قبل از ارائه رژيم رمضان، به نكات زير توجه كنيد:

* پيشنهادات زیر برای افرادی است که در شرايط جسمی طبیعی و در سلامت کامل هستند.

* مواد غذایی مورد نیاز بدن هر کس به تناسب سن، جنسیت، اندازه بدن، شرایط خاص فیزیولوژیکی فرد، بیماری، میزان فعالیت متغیر است. در اینجا بطور عام پیشنهاد میشود.

رژيم غذاي سحري:

سحر نقش تعیین کننده ای در چگونه گذراندن روز و تأمین انرژی و مواد غذایی مورد نیاز بدن دارد. در زير به انتخاب غذائي و پيشنهادات تغذيه اي توجه كنيد:

برنامه زماني سحر را طوري برنامه ريزي كنيد كه علاوه بر ذكر و نيايش، فرصت كافي براي غذا خوردن و آشاميدن داشته و عجله در خوردن نباشد.

در سحر از خوردن شیرینی جات، غذاهای شور، پر چرب وآش جات (بویژه اگر غذای دیگری هم می خورید) خودداری کنید.

در هر وعده سحري از يك نوع غذاهای ایرانی صرف كنيد و از خوردن تنوعات غذاي اصلي در يك وعده اجتناب كنيد.

در هر وعده سحري حجم متعادل را كنترل كنيد. زياد تر از تعادل خوردن نه تنها باعث نميشود كه در روز احساس سيري بيشتري كنيد بلكه اثرات ناگوارتري را در روز به دليل بروز مشكلات مراحل هضم برايتان پيش خواهد آورد.

غذا ها را کم روغن، کم چربی ، کم نمک و کم شیرینی انتخاب كنيد. به ميزاني كه در سحر چربي و شيريني بيشتري ميل كنيد در روز تشنگي بيشتري خواهيد داشت.

از غذا هاي خيلي سرخ شده پرهيز كنيد. در صودت نياز به سرخ كردن غذا ، به "تفت دادن كوتاه مدت" قناعت كنيد.

از منابع نشاسته اي نان، سيب زميني، برنج و ماكاروني استفاده كرده ولي سعي شود از نان هاي تهيه شده از سبوس گندم به جاي نان سفيد استفاده نمائيد.

از گوشت جات، ترجيحا گوشت سفيد وحبوبات كه به آرامي پخته شده باشند استفاده كنيد . امروزه سويا بعنوان يك منبع پروتئني سالم محسوب ميشود كه

مي توان اكثر غذا ها را با آن خوش طعم تهيه كنيد و مضرات گوشت قرمز را هم نخواهد داشت. تخم مرغ به اشكال غير عسلي وحبوبات آب پز نيز منابع با ارزش پروتئيني براي سحر بشمار ميروند.

از خوردن چربي هاي حيواني و سفت شده خودداري كنيد و از روغن هاي مايع كه ميزان چربي اشباع شده آن 5-7% باشد استفاده كنيد.

ازلبنيات كم چرب وكم نمك استفاده كنيد.

بين غذا ها آب و يا نوشيدني ميل نكنيد . قبل ، بين وفوري و بعد از غذا نوشيدني ميل نكنيد بلكه مدتي صبر كرده بعد ميل نمائيد.

در ماه رمضان بهترين نوشيدني در سحر آب ويا نوشيدن چاي هاي متعدد گياهي است كه به منظور هاي مختلف (براي دفع چربي، دفع قند، دفع صفرا، دفع نمك، كنترل فشار خون، كنترل نفخ و هضم غذا و تصفیه بدن از سمومات غذایی از طريق تصفيه و پاك سازي خون، تصفيه و پاك سازي جگر، تصفيه و پاك سازي كليه و مثانه و غيرو....) به صورت دم كرده وگرم ميتوان نوشيد.

از نوشيدن دوغ و يا نوشيدني هاي شيرين شده با شكر سفيد در سحر خودداري كنيد زيرا با نوشيدن اين نوع آشاميدني، احساس تشنگي در روز زيادتر شده و نيز ميزان قند خون افزايش مي يابد.

حجم غذاي اصلي را در سحر طوري تنظيم كنيد كه بعد بتوانيد هم آب و هم از ميوه جات متنوع و صيفی جات آب پز( ذرت- گل کلم- کرفس- فلفل سبز - کلم بروکلی- نخود فرنگی- پیاز- سیر – هويج– لوبيا و هر گونه حبوبات كه به آرامي پخته شده باشند) نيز تغذيه نمائيد.

از جوانه های خام به صورت مخلوط با غذا هاي سوپي (كه جو پرك جزء هميشگي آن باشد) و يا در سالاد مصرف نمائيد.

رژيم غذاي افطار:

افطار يك وعده غذائي محسوب ميشود . بعضي افراد افطار را به شام وصل ميكنند كه چنين روشي صحيح نيست و مضر مي با شد . به همين منظور سعي كنيد زمان بندي افطار و شام را بنحوي برنامه ريزي كنيد كه دو وعده متفاوت افطار و شام داشته باشيد.

قبل از خوردن هر نوع مواد خوراكي ، افطار را با يك نوشيدني گرم مثل آب داغ و يا بعضي از چاي هاي گياهي گرم (نه چاي معمولي ) شروع كنيد تا سيستم گوارشي خو د را كه بعد از مدتي طولاني آرام گرفته است به يكباره به فعاليت سنگين نيندازيد. سپس با خوردن كمي صيفي جات آب پز و ميوه دستگاه گوارشي خود را آماده پذيرائي كنيد.

در افطار از خوردن هر نوع غذاي چرب پرهيز كنيد.

بعد از خوردن ميوه ويا صيفي جات آب پز، از بين خوردنی های ساده و ملا یم ذکر شده در زیر انتخاب کرده و به میزان بسیارکم مصرف شود تا مانعی در خوردن شام

نبا شد:

خرما، کاچی، پنیر، سبزی جات، صيفی جات آب پز(گل کلم- کرفس- فلفل سبز - کلم بروکلی- نخود فرنگی- پیاز- سیر - هويج)، ، سيب زمينی آب پز، حلوا ارده و عسل ، میوه جات (به استثنای انگور- خربزه – طالبی - هندوانه)، فرنی، سوپ و آش جات (مرغ، جو، گوشت، حبوبات، سبزی، صیفی جات، غلات، برنج، شله زرد ) ، مقدار کم گردو ، شیر برنج، آب به میزان بسیار کم ، کشمش، توت ، کره و عسل، خامه و عسل، بادام له شده و عسل، تخم مرغ فقط بصورت آب پز عسلی.

رژيم غذاي شام:

• از آنجا که اکثر مردم عادت دارند بعد از شام تنقلات میل نمایند باید حجم خوردن شام نسبت به سحر کمتر باشد.

• همچنین شام باید در اول وقت صرف شود تا فرصت کافی برای خوردن تنقلات بعد از شام وهضم غذاي خورده شده باشد حجم و نوع شام را طوري تنظيم كنيد كه در هنگام خواب شکم پر نبا شد و مشکلی در خوابیدن و بیدار شدن برای سحر بوجود نیاید.

• نوع غذاي شام را می توان مشابه با ليست داده شده در سحر انتخاب کرد ولي دقت شود تا هم ميزان چربي و هم حجم غذاي خورده شده نسبت به سحر كمتر باشد.

فاصله بین شام و خواب:

تنقلات بعد از شام بويژه به مناسبت های دید و باز دیدهای شبانه در ماه مبارک رمضان امکان خورد و خوراک را افزایش میدهد که توجه به این موضوع قابل توجه است.

همانطور كه گفته شد حجم و نوع این مواد خوراكي نبایدبنحوی باشد که مشکلی برای خواب بوجود آورد.

این خوردنی ها كه مکمل مواد غذایی شام محسوب ميشوند باید بنحوی انتخاب شوند که علاوه بر تنوع و تامين لذت خوراكي بتوانند در تامين مواد غذائي مورد نياز بدن سهيم باشند.

از مواد خوراكي براي فاصله بين شام و خواب میتوان بستنی، آجیل جات و مغز ها ، میوه، حلوا، شرینی جات تر و به میزان کم، فرنی، شیر برنج،آش جات بدون حبوبات، و خوردن لبنیات با عسل را نام برد.

خوردن چای های گیاهی اگر به درستی انتخاب شوند بسیار در هضم غذا و تصفیه بدن از سمومات غذایی موثر خواهند بود.

نكات قابل توجه:

1. بعضي افراد در اين ذهنيت هستند كه روزه گرفتن وزن را كم ميكند. در اين حقيقت شك نيست كه پرهيز صحيح غذائي باعث كنترل وزن است اما براي كنترل وزن نكته مهم اجراي صحيح سيستم غذائي است. از آنجا كه معمولا و بطور طبيعي افراد با شروع افطار سعي در جبران نخورده ها دارند و از طرفي گاهي فشار گرسنگي و تشنگي فرد را وادار به انتخاب خوراك بر مبناي احساس نياز رواني و لذت بردن از خوردن ميكند و منطق درست خوردن ناديده گرفته ميشود و در اينصورت يكي از عوارض عدم اجراي سيستم غذائي صحيح در ماه مبارك رمضان افزايش وزن است. بنابر نبايد روزه گرفتن را به منظور رژيم غذائي خوش اندام شدن تلقي كنيم و خداي ناخواسته بعد از افطار در صدد تلافي نخورده ها ي پرحجم باشيم.

2. وصل معشوق و شكرگزاري از موهبت ذات الهيش از نعمات ماه مبارك است و فرصتي است در ولايت انسان تا معيار چگونه زيستن را الگو كند ، اما روزه گرفتن نيز علاوه بر دادن امكان قياس ابعاد گرسنگي و سيري انسانها، اگر تغذيه صحيح اجرا شود، از بهترين داروهاي طبييعي براي درمان بسياري از بيماري هاي جسمي، بويژه بيماري هاي گوارشي و روحي-عصبي مي باشد.

3. قابل تاكيد است كه در هر وعدة غذایی از غذا ها ي معروف به "فست فود" و نوشابه هاي رنگی مد شدة امروزی پرهیز کنید تا خود را در برابر بسياري عوارض بيماريزائي آن كه در غرب فاجعه آميز شده است خود را بيمه كنيد.

ورود

تغذیه و روزه داری

ارسال های توصیه شده

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

nikaaa 4,299

لینک به دیدگاه

..... 185

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

سایت نواندیشان

انجمن نواندیشان

فعالیت ها

جریان فعالیت های من

کسب درآمد کنید