مصالح ساختمانی

[.FatiMa 36559]

خواص بتن سبک

وزن مخصوص : هر متر مکعب حدود ۶۰۰ کیلو گرم مقاومت فشاری : ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم کارکردن با بتن سبک (هبلکس) بسیار آسان است . مثلا براحتی می توان آنرا اره نمود یا میخ در آن کوبید و یا جای پریز یا کانال عبور سیم برق و لوله آب را در آن بوجود آورد . علاوه بر این بتن سبک در مقابل آتش بسیار مقاوم است و کلیه شرایط سلامت محیط زیست را دارا می باشد .

با توجه به آئین نامه جدید محاسبه ایمنی ساختمانها در برابر زلزله ، بکارگیری مصالح سبک وزن راه حل مناسب و با صرفه در جهت افزایش ایمنی ساختمان می باشد و بلوکهای بتن سبک (هبلکس) تامین کننده این مزیت فنی است . یک متر مکعب بلوک هبلکس حدود ۶۰۰ کیلوگرم وزن دارد که برابر ۸۶۶ عدد آجر به وزن ۱۷۵۰ کیلوگرم می باشد .

بعبارت دیگر یک عدد بلوک ۲۰*۲۵*۵۰ هبلکس مطابق با ۲۶ عدد آجر است در حالیکه وزن آن برابر وزن ۱۰ عدد آجر بوده و یک کارگر براحتی می تواند آن را حمل نماید و سریعا نیز نصب می گردد . ضمنا ملات مصرفی برابر ۲۵% ملات مورد نیاز برای اجرای همان دیوار با آجر بوده و به درصد سیمان کمتری نیز در ملات نیاز دارد . بعنوان مثال : چنانچه برای اجرای یک دیوار با آجر به یکصد کیلوگرم سیمان نیاز باشد همان دیوار در صورت استفاده از بلوکهای هبکلس ۱۵ کیلوگرم سیمان مصرف می کند .

 

همچنین بارگیری و حمل بلوکهای هبکلس که در قالبهای ۱۵/۳ متر مکعبی بسته بندی می شوند با استفاده از جرثقیل فکی و تریلی کفی براحتی و اقتصادی تر انجام می گردد .

مزایای فنی

سبکی وزن ، عایق در برابر حرارت ، برودت صدا ، استحکام و پایداری در مقابل زلزله و آتش سوزی و بسیاری مزایای دیگر از محاسن بلوکهای هبلکس نسبت به سایر مصالح قدیمی نظیر آجر و سفال می باشد .

مزایای اجرائی

با توجه به ابعاد و سبکی و راحتی نصب بلوکهای هبلکس در همه ضخامتها ، سرعت اجرای هبلکس نسبت به سایر مصالح به ۳ برابر بالغ می گردد .

مزایای اقتصادی

پروژه های ساختمانی با استفاده از بلوک های هبلکس با در نظر گرفتن سرعت اجرا ، به دستمزد کمتری نیاز دارد و همچنین استفاده از هبلکس به سبب مصرف ملات کمتر و نیز کاهش بارهای وارده به سازه بدلیل وزن کم دیوارها که موجب کاهش ابعاد سازه می شود . صرفه جوئی قابل ملاحظه ای را در هزینه مصالح مصرفی موجب می گردد .

عایق بودن هبلکس در برابر گرما و سرما ، علاوه بر صرفه جوئی چشمگیری در فضاهای تاسیساتی و سطح حرارتی برودتی موجب کاهش قابل ملاحظه در مصرف انرژی لازم برای سرمایش و گرمایش ساختمان در آینده خواهد شد . (خصوصا با توجه به روند افزایش قیمت سوخت ) .

به علاوه با توجه به ظوابط اخیر شهر سازی مربوط به اماکن عمومی نظیر هتلها و ادارات مبنی بر جلوگیری از انتشار صدا بین واحدها و اطاقها .

دستورالعمل اجرایی

۱- کادر اجرایی

کار کردن با هبلکس نیاز به تخصص خاصی ندارد . با توجه به ابعاد و سهولت کار با هبلکس ، سرعت اجرا نیز نسبت به آجر و سفال تا دو الی سه برابر افزایش می یابد .

۲- ملات مورد نیاز

همان ماسه و سیمان می باشد و با توجه به اینکه بلوکهای هبلکس یک نوع بتن سبک می باشد و همگونی کاملی با ملات ماسه سیمان دارد می توان نسبت ترکیب را به پنج یا شش به یک تبدیل و در مصرف سیمان صرفه جویی بیشتری نمود در مواردی که تیغه بندیهای مورد اجرا با آب و رطوبت سرکاری نداشته باشند (مثل دیوار اتاق خواب ، کار ، … ) می توان از ملات گچ و خاک (به لحاظ صرفه جویی اقتصادی ) نیز استفاده نمود .

۳- جذب آب

با توجه به ابعاد و متخلخل بودن بلوکهای هبلکس ، نم و رطوبت توسط این بلوکها منتقل نمی شود

نکته مهم : در عین این که بلوکها نم و رطوبت را منتقل نمی کنند ولی در سطح بلوک آب بیشتری را نسبت به مصالح مشابه جذب می کند . لذا در زمان استفاده از این بلوکها باید نکات زیر را رعایت نمود :

اول : قبل از اجرا بلوکها باید کاملا خیس شوند .

دوم : ملات مصرفی را نیز باید با رقت بیشتری تهیه نمود .

سوم : بعد از اجرا در صورت امکان به دیوارها آب داده شود .

۴- اندود گچ و خاک

با توجه به سطح صاف و صیقلی هبلکس نسبت به سایر مصالح ) در صورت اجرای صحیح دیوارها به اندودی بیش از ۱ الی ۲ سانتیمتر نیاز نخواهد بود (یعنی در هر طرف نیم الی یک سانت ).

بشر برای تبادل حرارتی و رطوبتی با محیط خود و به منظور نگهداری خود در برابر شرائط اقلیمی ابتدا از پوشش یا لباس استفاده کرد خصوصیات انواع لباس از نظر فرم و نوع جنس بیانگر و نشاندهنده شرایط اقلیمی متفاوت محیط است . پس از پوشش بدن انسان در اندیشه احداث فضاهای مناسب برای انجام کارهای مختلف بر آمد لذا با امکانات و شرایط موجود اقدام به ساختن بناهای مورد نیاز کرد .

تا چند دهه قبل مصالحی که انسان برای ساختمان سازی در اختیار داشت از نظر انگشتان دست بیشتر نبود وساختمانها با رعایت شرایط آب و هوا و موقعیت جغرافیایی و مصالح موجود در منطقه ساخته می شوند . در ایران خاک رس دستمایه اولیه مصالح ساختمانی بوده است . از شمال ایران تا حاشیه کویر و کرانه خلیج فارس همراه با مصال دیگر مانند سنگ ، چوب ، گچ و آهک مصالح محدودی بودند که با آنها ساختمان بنا می شد . اما در تمام دوران و سالها معماران سعی می کردند که فضای مورد نیاز انسان را به طریقی بسازند که ضمن تامین نیازهای فیزیکی از نظر نیز متعادل و آرام بخش باشد . در جهان امروز بیش از ۹۰% مصالحی که عرضه می شوند در چند دهه اخیر شناخته و تهیه شده اند . هرکدام از این مصالح به تنهایی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه ای هستند که برای اهداف معینی فراهم شده اند . هر کدام از این مصالح به تنهایی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه ای هستند که برای اهداف معینی فراهم شده اند . مصالح جدید برخوردار از تکنیک پیشرفته تهیه و عرضه به مراتب ارزانتر از مصالح سنتی در درسترس قرا می گیرند و از مقاومت فیزیکی بیشتری نیز برخوردارند . از نظر تنوع و زیبایی نیز این مصالح از مصالح محدود سنتی بیشتر جلب توجه می نمایند . لذا استفاده از آنها در ساختمان موجب بهبود رفاه نسبی انسانها و دوام بیشتر ساختمانها می شود یکی از نکات بسیار ضروری در امر ساختمان مدرن دنیا ، کاهش وزن ساختمان است . این موضوع مسائل اقتصادی بسیاری را شامل می شود که کاهش قیمت مواد اصلی و کاهش هزینه حمل و نقل مصالح از محل تولیبد تا محل ساختمان از جمله آنهاست . از جمله مصالح جدیدی که در کشور ما در ساخت و زیبایی بناهای مسکونی مورد استفاده بسیار قرار گرفته است محصولی از کارخانجات بنای سبک می باشد که هبلکس با بین سبک نامیده می شود . این محصول جدید علاوه بر آن که استحکام و پایداری لازم را در قبال هر گونه آسیب و عوامل خارجی داراست عایق مناسبی در برابر سرما ، گرما و صداست و نسبت به مصالح دیگر بسیار ارزانتر تمام می شود .

این محصول امتیازات ویژه ای نسبت به دیگر مصالح را دارد از جمله این که عایق مناسب حرارتی و صداست ، در برابر فشار مقاوم است ، با ابزار معمولی به آسانی بریده می شود و می توان آن را به هر شکل تراشید ، سوراخ کرد و یا تغییر شکل داد . کارخانجات بنای سبک یکی از عظیم ترین تولید کنندگان ایتونگ در تهران واقع است . تولید کارخانه روزانه ۵۲۰ متر مکعب بلوکهای ساختمانی است که طبق استاندارد (Din) آلمان طبقه بندی شده اند .

بتن سبک یا بتن متخلخل اولین بار در سال (۱۹۲۴) میلادی بوسیله آرشیتکت سوئدی اختراع شد . این محصول هم اکنون در اروپا با نامهای ایتونگ و یا هبل عرضه می شود و بعلت سبکی و استحکام ، دارای مقاومت بالا در برابر زلزله است .

در موقعیت کنونی بتن سبک یا هبلکس بهترین ماده برای ساخت ساختمانهای کوچک و بزرگ مسکونی ، خدماتی ، صنعتی و کشاورزی بویژه در مناطق زلزله خیز می باشد .

هبلکس مخلوطی از سیلیس ، سیمان ، آهک و پودر آلومینیوم درحرارت ۲۰۰ درجه سانتی گراد و فشار ۱۲ اتمسفر در اتوکلاوها پخته و به قطعات مورد نیاز ساختمانی بریده می شود .

سیلیس از مهمترین مواد اولیه بتن سبک برای ساخت هبکلس از معادن داخل کشور تهیه می شود و آهک نیز بصورت فرآوری شده و پخته شده به داخل کارخانه حمل می گردد . در خط تولید بتن سبک یا هبلکس ۳ سیلوی نگهداری مواد اولیه وجود دارد که عبارتند از :

۱- سیلوی سیلیس

۲- سیلوی آهک

۳- سیلوی سیمان

که مواد اولیه پس از نگهداری در این سیلوها به تدریج وارد خط تولید می شوند . سیلیس ، آهک و سیمان بوسیله الواتورهای مخصوص از سطح زیرین سیلوها به داخل آنها منتقل و درمدت زمان مشخص وارد خط تولید می شوند .

در نخستین مرحله از تولید بتن سبک ، مواد اولیه شامل سیلیس و آب در آسیاب شماره (۱) بصورت دوغاب یا گل در آورده می شود و در آسیاب شماره (۲) مواد مورد مصرف شامل سیلیس ، آهک و سیمان بصورت خشک پس از توزین مخلوط می شوند و در واقع دو آسیاب در این مرحله وجود دارد :

آسیاب شماره (۱) یا آسیاب مواد تر

آسیاب شماره (۲) یا مواد خشک

که پس از مخلوط شدن و فرآوری ، مواد به محل قالب ریزی انتقال داده می شوند .

پیش از آنکه مواد به قسمت قالب ریزی انتقال یابند بدقت توزین شده و در میکسرهای مخصوصی در مدت زمان لازم و مشخص مخلوط می شوند . در این بخش ۳ نوع مواد اولیه وجود دارد که توزین نهایی مواد در آنها انجام می شود . هر ۳ نوع مواد شامل آهک ، سیمان و سیلیس در این بخش توزین شده و وارد آسیاب های خشک و تر می شوند مرحله بعدی کار مرحله قالب ریزی مواد است که مواد مخلوط شده در داخل قالبهایی که هر کدام تقریبا ۳ متر معکب گنجایش دارند ریخته میشوند .

مخلوط متناسب از سیلیس ، آهک ، سیمان و آب که با شیوه ای هماهنگ در میکسرها عمل آوری شده است نیمی از حجم قالبها را پر می کند . این مواد پس فعل و انفعالات شیمیایی در زمانی مشخص بصورت قالبهای مورد نظر در می آیند این زمان حدود ۵/۳ساعت به درازا می کشد . اینک زمان آن رسیده است تا قالبهای تولیدی را به خط ریخته گری انتقال دهند . این قالبها بوسیله شیفتر به خط ریخته گری کارخانه برده می شوند تا این مرحله از کار انجام شود . قالبهای تولیدی را بامازوت اندود می کنند تا در مرحله ریخته گری چسبندگی ایجاد نشود .

بدلیل فعل و انفعالات شیمیایی در مرحله قالب ریزی ، مواد اولیه حرارتی حدود ۷۰ درجه سانتی گراد تولید می کنند .

میزان حرارت موجود و آمادگی قالبها برای خط برش بوسیله متخصصان کارخانه اندازه گیری می شود تا پس از اعلام آمادگی قالبها به خط برش منتقل شود .

بعلت تغییراتی که می تواند در مواد اولیه رخ دهد ، این مواد پیش از ورود به خط ، کنترل شده و آزمایش های شیمیایی روی آنها انجام می شود و پس از ورود به خط نیز بنا به کیفیتی که درون قالبها دارد ، تحت آزمایش و کنترل کیفی قرار می گیرند .

در این بخش از کارخانه سطح خارجی قالبها برداشته می شود تا یک سطح هموار و مشخصی از تمام قالبها نمایان شود در این قسمت دیوارهای جانبی قالبها جدا شده و از واگنها جدا می شوند و آنگاه به بخش برش انتقال می یابند . در این بخش پس از دیواره برداری از قالبها ، ابتدا برشهای عرضی به قالبها داده می شود و آنگاه با دستگاههای پیشرفته برش و با دقت و توجه خاص کارکنان و متخصصان کارخانه برشهای طولی قالبها انجام خواهد شد . اندازه برشهای طولی و عرضی قالبها بسته به تقاضای مصرف کنندگان و بازار مصرف آن دارد که به وسیله متخصصان کارخانجات بنای سبک قابل تنظیم خواهد بود .

پس از مرحله برش ، قالبها بر روی واگنهای مخصوصی قرار می گیرند و تا به بخش بلوکی که مرحله پخت قالبهاست انتقال یابد .

قالبهای هبلکس در مرحله پخت وارد اتو کلاوها می شوند و به مدت ۵/۱۳ساعت در حرارت ۲۰۰ درجه سانتی گراد و با فشار ۱۲ اتمسفر پخته و عمل آوری می شوند .

اکنون قالبها با گذشت ۵/۱۳ ساعت در اتوکلاوها و پخت کامل به بخش بار انداز محصولات آماده تحویل انتقال می یابند تا به تدریج به بازار مصرف عرضه شود .

همانگونه که پیش تر گفته شد آنچه که مشخص بارز و شاخص هبلکس یا بتن سبک می باشد ، استحکام لازم ، کاربرد سریع در ساختمان سازی ، سبک و شکل پذیر بودن ، عایق بودن در مقابل سرما ، گرما و صدا ، صرفه جویی در ملات مصرفی و در نهایت ارزان بودن آن در برابر سایر مصالح ساختمانی است و در یک کلام می توان نتیجه گرفت که استفاده از بلوکهای ساختمانی هبلکس وزنی سبک تر ، سرعتی بیشتر ، مصاحلی کمتر و دیگر مسائل مهندسی را بوجود می آورد . در هبلکس به لحاظ داشتن تخلخل عمل تبخیر به آسانی انجام می شود . با توجه به آئین نامه جدید محاسباتی و ایمن سازی ساختمانها در برابر زلزله تنها راه حل صرفه جویی در مقابل کاربرد مصالح و افزایش ایمنی بکارگیری مصالح سبک وزن می باشد که بنای سبک یا هبلکس شاخص این مزایاست .

یک متر مکعب هبلکس۶۰۰۰ کیلوگرم وزن دارد که برابر با ۱۰۰۰ عدد آجر معمولی به وزن ۲ تن است .

هبلکس پدیده ای نوین در ساختمان سازی است که با توجه به مزایای خاص آن جایگاه ویژه ای در امر مسکن و ساختمان خواهد داشت .

ویژگی های عمده بتن سبک

۱-عامل اقتصادی

سبکی وزن با مقاومت مطلوب فوم بتن با توجه به نوع کاربرد ان به طور کلی به لحاظ اقتصادی مخارج ساختمان را میزان قابل ملاحظه ای کاهش میدهد چون در نتیجه استفاده از ان ، وزن اسکلت فلزی و دیوارها و سقف کاهش یافته و ضمنا باعث کاهش مخارج فونداسیون و پی در ساختمان می گردد که با توجه به خواص فوق با سبکتر بودن ساختمان نیروی زلزله خسارت کمتری را در صورت وقوع متوجه ان می سازد.

۲-سهولت در حمل و نقل و نصب قطعات پیش ساخته

حمل و نقل قطعات پیش ساخته با بتن سبک هزینه کمتری را نسبت به قطعات بتن در بر داشته و نصب قطعات بعلت سبکی انها بسیار اسان می باشد و هر گونه نازک کاری براحتی روی پوشش بتن سبک قابل اجرا است و ضمنا چسبندگی قابل توجهی با سیمان و گچ دارد.

۳-عایق بودن در برابر گرما .سرما .صدا

بتن سبک به علت پایین بودن وزن مخصوصش یک عایق موثر در مقابل گرما .سرما و صداست .

ضریب انتقال حرارت بتن سبک بین ۰۶۵/۰ تا ۴۳۵/۰ می باشد ( ضریب هدایت بتن معمولی ۳/۱ تا ۷/۱ می باشد ) استفاده از بتن سبک بعنوان عایق باعث صرفه جویی در استفاده از وسایل گرمازا و سرمازا می گردد.

بتن سبک عایق مناسبی جهت صدا با ضریب زیاد جذب اگوستیک به شمار می رود که در نتیجه بعنوان یک فاکتور رفاهی در جهت جلوگیری از ورود صداهای اضافی می باشد که اخیرا مورد توجه طراحان قرار گرفته است.

۴- مقاومت در برابر نفوذ رطوبت و آب

نظر به اینکه بتن سبک در قشرهای سطحی دارای تخلخل فراوان می­باشد در نتیجه شکافهای مویین و درزهای کمتری در سطح ایجاد می­شود و اگر پوشش فوم بتن با ضخامت کافی مورد استفاده قرار گیرد در مقابل خطر نفوذ باران و رطوبت مقاومت مطلوبی خواهد داشت .

۵- مقاومت در مقابل آتش

مقاومت بتن سبک در مقابل آتش فوق العاده می­ باشد .

به طور مثال قطعه ای از نوع بتن سبک با وزن فضایی ۷۰۰ الی ۸۰۰ کیلو گرم در متر مکعب که حداقل ۸ سانتی متر ضخامت داشته باشد به راحتی تا ۱۲۷۰ درجه سانتیگراد را تحمل می­نماید و اصولاً در وزنهای پایین غیر قابل احتراق است .

۶- قابل برش بودن

به دلیل قابل برش بودن با اره نجاری و میخ پذیر بودن آن کارهای سیم کشی و نصب لوازم برقی و تاسیسات خیلی سریع و به راحتی قابل عمل خواهد بود .

کاربرد بتن سبک در ساختمان

۱- شیب بندی پشت بام

بتن سبک با صرفه ترین و محکم ترین مصالح سبکی است که می توان از آن برای پوشش شیب بندی استفاده نمود . نظر به اینکه با دستگاه مخصوص به صورت یکپارچه در محل قابل تهیه و استفاده است می توان مستقیماً روی آن را عایق بندی یا ایزولاسیون نمود .

۲- کف بندی طبقات

به دلیل سبکی وزن بتن سبک و آسان بودن تهیه آن می توان تمامی کف طبقات ، محوطه و بالکن ساختمان را بعد از اتمام کارهای تاسیساتی با آن پوشانده و بلافاصله عملیات بعدی را مستقیماً روی آن انجام داد .

۳- بلوک های غیر باربر سبک

با بلوکهای توپر به ابعاد دلخواه می توان تمامی کار تیغه بندی قسمتهای جدا کننده ساختمان را با استفاده از ملات یا چسب بتن انجام داد . با این نوع بلوک ها علاوه بر این که از سنگین کردن ساختمان جلوگیری می شود عملیات حمل و نصب خیلی سریع انجام می گیرد و دست مزد کمتری هزینه می شود . پس از اجرای دیوار می توان مستقیماً روی آن را گچ نمود . این بلوک ها دارای وزن فضایی بین ۸۰۰ الی ۱۱۰۰ کیلوگرم می باشند .

۴- پانل های جدا کننده یکپارچه جهت محوطه و موارد خاص

جهت ساخت دیوارهای سردخانه ها ، گرم خانه ها و سالن های ضد صدا می توان در محل با قالب بندی ، بتن سبک را به صورت یکپارچه عمودی ریخت . به دلیل ویژگی عمده عایق بودن این نوع بتن جهت عایق بندی سردخانه ها ، گرم خانه ها ، پوشش لوله های حرارتی و برودتی و … کاربرد مهمی دارد . ضمناً به دلیل این که عایق صدا می­باشد برای موتور کارخانه و اتاق های اکوستیک مورد استفاده وسیع قرار می گیرد .

کامپوزیت سیمانی

بتن جدید که « کامپوزیت سیمانی مهندسی » نامیده شده به دلیل عمر طولانی دراز مدت از بتن معمولی ارزان تر است . دانشمندان « دانشگاه میشیگان » گونه جدیدی از بتن مسلح با الیاف ساخته اند که از بتن عادی ۴۰درصد سبک تر و در برابر ترک خوردن ۵۰۰ بار مقاوم تر است .

عملکرد این بتن جدید از یک طرف به دلیل وجود الیاف نازکی است که ۲ درصد حجم ملات بتن را تشکیل می دهد و از طرف دیگر به این خاطر که خود بتن از موادی ساخته شده است که برای ایجاد حداکثر انعطاف پذیری طراحی شده اند .

به گفته دانشمندان بتن جدید که « کامپوزیت سیمانی مهندسی »نامیده شده ، به دلیل عمر طولانی تر در دراز مدت از بتن معمولی ارزان تر است . به گفته « ویکتورلی » استاد گروه مهندسی سازه« دانشگاه میشیگان » و سرپرست تیم سازنده بتن ، تکنولوژی کامپوزیت سیمانی تا کنون در پروژه هایی در ژاپن ، کره ، سوئیس و ایتالیا به کار گرفته شده است . استفاده از آن در ایالات متحده به نسبت کندتر بوده .

این در حالی است که بتن متعارف دارای مشکلات بسیاری از جمله نداشتن دوام و پایداری ، شکست در اثر بارگذاری شدید و هزینه های تعمیر است .

به گفته «لی » بتن نشکن یا انعطاف پذیر به جز شن درشت از همان مواد تشکیل دهنده بتن معمولی ساخته شده است . بتن نشکن کاملاً شبیه بتن عادی است اما تحت کرنش های بسیار بزرگ ، بتن کامپوزیت سیمانی تغییر شکل می دهد ، این قابلیت از آنجا ناشی می شود که در این نوع بتن ، شبکه الیاف داخلی سیمان قابلیت لغزیدن داشته و در نتیجه انعطاف ناپذیری بتن که باعث تردی و شکنندگی است ، از میان می رود .

امسال برای اولین بار«اداره حمل و نقل میشیگان » برای نوسازی قسمتی از عرشه پل« گرواستریت » بر فراز بزرگراه از کامپوزیت سیمانی استفاده می کند .

دالی از جنس کامپوزیت سیمانی جایگزین یک مفصل انبساطی در این قسمت از پل خواهد شد تا با متصل کردن دالهای بتنی مجاور به هم ، عرشه یکنواخت از بتن بوجود آورد . استفاده از مفصل انبساطی به عرشه بتنی قابلیت حرکت در اثر تغییرات می بخشد . اما در هنگام گیر کردن مفصلها مشکلات زیادی پیش می آید .

دانشمندان انتظاردارند استفاده از کامپوزیت سیمانی باعث صرفه جویی در هزینه ها شود.

اگر چه هنوز مطالعات دراز مدت زیادی برای تایید عملکرد کامپوزیت سیمانی مورد نیاز است، مقایسه های انجام شده در « مرکز سیستمهای پایدار» از « دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست » به همراه گروه « لی » نشان میدهد در یک دوره ۶۰ ساله، استفاده در عرشه پل ، کامپوزیت سیمانی نسبت به بتن عادی ۳۷ درصد ارزانتر است و ۴۰ درصد انرژی کمتری مصرف میکند و باعث کاهش انتشار دی اکسید کربن تا ۳۹ درصد می شود.

برای نخستین بار در کشور بتن غلطکی RCCP با موفقیت اجرا شد

یک شرکت تحقیقاتی بتن توانست بتن غلطکی RCCP که جایگزین مناسبی برای آسفالت می باشد را در شهرستان هشتگرد برای اولین بار با موفقیت اجرا کند

کارشناسان این مرکز درباره نقش و جایگاه بتن های غلطکی RCCP معتقدند که با توجه به مسائل زیست محیطی ناشی از آسفالت در کنار دوام اندک آسفات در برابر تغییرات جوی ، ضربه پذیری و سایش ، موضوع بتن RCCP از دهه های گذشته در کشورهای توسعه یافته مورد توجه قرار گرفت به نحوی که در حال حاضر بیش از ۸۰ در صد معابر سواره رو در اغلب کشور های توسعه یافته با استفاده از بتن غلطکی اجرا شده است.

تکنیک ساخت معابر سواره رو در دنیا دستخوش تغییرات وسیعی شده است و به خاطر واکنش های مختلفی که در مواد نفتی به مرور زمان به وجود میآید ، موضوع تغییر بافت خیابان ها و اتوبان ها جایگزینی RCCP را پیش روی کشور های توسعه یافته قرار داده است و وضعیت امروزی خیابان ها در کشورهای در حال توسعه در وضعیتی است که ناشی از بی توجهی به فن آوری های جدید است.

لذا باید مدیران و صاحبان صنایع برای وارد کردن فن آوری های جدید به هماهنگی برسند ، در غیر این صورت وضعیت نادرست موجود در بخشهای مختلف ادامه خواهد داشت …

دلایل توجه به بتن غلطکی

« همه ساله صدها میلیارد تومان در کشورما برای تامین روکش اسفالت خیابانها هزینه می شود که پس از گذشت یک تا پنج سال این اسفالت مجددا” بایستی تعویض شود، این مساله باعث شکل گیری نارضایتی های وسیعی در بین همه اقشار جامعه شده است . البته ابعاد فقدان کیفیت اسفالت خیابانها در همین جا به پایان نمی رسد بلکه باعث آبرو ریزی ملی و بین المللی برای صنعت و جامعه مهندسی نیز شده است. »

به گفته محققان، پیچیدگی های بتن غلطکی به مرحله اجرا و دانش فنی تولید منتهی می شود و به نظر می رسد با تجربیاتی که بدست آمده میتوان امروزه گفت که تکنولوژی ساخت خیابان و اتوبان های با دوره دوام بالا نیز در کشور ما بومی شده است، لیکن بایستی ببینیم که مسئولین تا چه حد از این دستاورد استقبال می کنند.

مطلب جالب

بزرگترین بنای ساخته شده با بتن سبک ، یک ساختمان اداری ۵۲ طبقه در تکزاس آمریکا است که ارتفاع این سازه بیش از ۲۰۰ متر می باشد.

پروژه های ساخته شده با هبلکس

در میان هزاران پروژه ای که با بلوکها و یا قطعات پیش ساخته هبلکس در سراسر ایران ساخته شده یا میشوند صورت زیر که حاوی بخشی از پروژه های مزبور به تفکیک نوع ساختمان است گویای استقبال فراوان و روزافزون از هبلکس در میان سازندگان کشور میباشد.

بیمارستانها

مجتمع پزشکی دکتر بحری ـ بیمارستان کسری ، خیابان الوند ـ پیامبران ، فلکه دوم صادقیه ـ شهریار ، جاده قدیم شمیران ـ طوس ، مطهری ـ امیراعلم ، سعدی ـ آرش ، تهرانپارس ـ بقیه الله الاعظم ، ملاصدرا ـ قلب و عروق ، فاطمی ، مرکز پیوند مغز و اعصاب ، بیمارستان شریعتی ، امیرآباد ـ امیرالمومنین ، ستارخان در تهران ـ بیمارستان امام خمینی ـ باقرخان ـ امام رضا و ۱۷ شهریور در مشهد ـ بیمارستان تأمین اجتماعی در آمل ـ ۶۴ تختخوابی اسد آباد و اکباتان در همدان ـ بیمارستان تأمین اجتماعی رشت ـ بیمارستان تأمین اجتماعی ، چاه بهار ـ بیمارستان تأمین اجتماعی ، مرودشت ـ شیراز ـ بیمارستان تأمین اجتماعی ، جهرم ـ بیمارستان تأمین اجتماعی اهواز ـ ۲۰۰ تختخوابی ارومیه ـ ۵۰۲ تختخوابی بوشهر ـ مرکز پزشکی بیستون کرمانشاه ـ دانشگاه پزشکی گرگان ـ بیمارستان کلیبر ، کلیبر کردستان ـ بیمارستان تأمین اجتماعی اراک ـ بیمارستان افضلی پورکرمان ـ بیمارستان برازجان ـ بیمارستان تأمین اجتماعی ماهشهر ـ بیمارستان تأمین اجتماعی تبریزـ بیمارستان تأمین اجتماعی ورامین ـ بیمارستان تأمین اجتماعی چالوس ـ بیمارستان مرکز قلب تهران ـ بیمارستان پیامبران و……

دانشگاه ها و مراکز آموزشی و فرهنگی

دانشگاه تربیت مدرس ـ دانشگاه امیرکبیر ـ پیام نور ـ صنعتی شریف ـ امام حسین (ع) ـ آزاد اسلامی در تهران ـ مجتمع آموزشی روشنگر ، مجتمع آموزشی فجر ، مجتمع آموزشی شهید مهدوی در تهران ـ دبستان راهنمایی معلم ـ دبستان شهید سلیمانی ـ هفتم تیر ـ کیهان ـ وذین پرور در تهران ـ دبستان امام رضا (ع) در داوود آباد ورامین ـ دانشگاه شهید باهنر کرمان ـ دانشگاه امام رضا (ع) در مشهد ـ مرکز آموزشی فنی و حرفه ای فارس ـ دانشکده دندان پزشکی شیراز ـ دانشکده بهداشت همدان ـ دانشگاه تربیت معلم سبزوار ـ کتابخانه ارشاد اسلامی همدان ـ دانشگاه بوعلی همدان ـ دانشگاه علوم پزشکی زنجان ـ و کلا نوسازی مدارس استان تهران و فارس ـ دانشگاه علوم و فنون ، بابل ـ و شعب مختلف دانشگاه آزاد در سراسر کشور . دانشگاه بقیه الله سپاه پاسداران ـ مکتب امیرالمومنین (ع) ـ مدرسه دخترانه اسلامی دانشگاه امام صادق (ع) ـ مرکز تحقیقات و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی تهران ـ مرکز پیش دانشگاهی فضیلت و….

ساختمانها و برجهای مسکونی تجاری

در تهران : برجهای آتی ساز (اوین) ـ برج سفید ، پاسداران ـ برج پردیس ، میرداماد ـ برج گلناز ، انتهای آفریقا ـ برج سحر ، مقدس اردبیلی ـ مجتمع مسکونی سعدآباد، تجریش ـ مجتمع مسکونی لاله ، تقاطع مدرس و آفریقا ـ مجتمع بیژن ، میدان محسنی ـ مجتمع مسکونی مفید ، بلوار استاد معین ـ مجتمع مسکونی فراز ، سعادت آباد کوی فراز ـ مجتمع مسکونی کارکنان مخابرات ، پاسداران ـ مجتمع سپند ، آجودانیه ـ مجتمع مسکونی تعاونی صدا وسیما شهرک قدس ـ مجتمع مسکونی شهید شاه آبادی ، تهرانپارس ـ خوابگاه دانشگاه تهران ، امیرآباد شمالی ـ مجتمع تجاری روحی ، بازار بزرگ تهران ، برجهای A S P ـ تعاونی مسکونی جهاد رزمندگان ، تهران تعاونی مسکن جهاد سازندگی تهران ـ هتل ۵ ستاره آزادی در زاهدان ـ پروژه باقلازانو بنیاد شهرک مجلسی ، اصفهان ، شهرک منظریه ، اصفهان ـ شهرک بهارستان ـ مجتمع کارکنان گمرک بندرعباس ـ پروژه روح افزا بنیاد مسکن دماوند ـ بازار بین المللی پردیس ، جزیره کیش ـ هتل بین المللی شیراز . تعاونیهای مسکن تعاونی مسکن نیروی هوائی (تهران) ـ تعاونی مسکن نیروی دریائی (تهران) ـ پروژه هزار واحد مسکونی صنایع دفاع (خاورشهر ) ـ شهرک ناز (فردیس کرج ) ـ اتحادیه تعاونیهای مسکن ایران (اسکان ) تعاونی مسکن چیست سازی ری ـ تعاونی مسکن مخابرات ـ تعاونی مسکن مخابرات اهواز ـ بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ـ تعاونی مسکن نیروی مقاومت بسیج ـ جهاد خانه سازی کرمانشاه ـ هتل بیت الزینب (مشهد) ـ تعاونی مسکن جهاد کشاورزی اراک ـ تعاونی مسکن جهاد دانشگاهی مشهد ـ تعاونی مسکن کارگران پرنیا ـ تعاونی مسکن مالیات بر شرکتها ـ تعاونی مسکن عقیدتی سیاسی ارتش ـ تعاونی مسکن شرکت ملی نفتکش ایران ـ شرکت طرح و گسترش مسکن اجتماعی ـ تعاونی مسکن علوم پزشکی کرمانشاه ـ تعاونی مسکن کارکنان صدا و سیما ـ تعاونی مسکن اصحاب نیکلا دماوند ـ تعاونی مسکن مهندسی ۱۴ ـ تعاونی پرند ـ تعاونی پرند ـ طرح و گسترش مسکن اجتماعی ـ شرکت تعاونی تکسام اهواز = برج کوثر و دهها پروژه در کیانپارس و…..

تأسیسات صنعتی و اداری

ساختمان مرکزی جهاد سازندگی ، خیابان آزادی ـ شرکت خانه سازی سپاه پاسداران ، شهرک پردیس بومهن ـ مرکز خرید سپاه پاسداران تهران ـ مرکز خرید تیراژه ـ مجتمع تجاری میلاد قائم ـ مجتمع بازار فردوسی ـ مجتمع فروشگاه میلاد ـ مجتمع تجاری توحید ـ بانک مرکزی ، تهران ـ بانک ملت طالقانی ـ ساختمان سرپرستی بانک تجارت (آزادی ) ـ پاکسان ، جاده کرج ـ پروژه ابزار و یراق ، خیابان امام خمینی تهران ـ سرپرستی بانک ملی (جنوب) ـ تهران ـ پروژه اداری حفاظت و اطلاعات نیروی انتظامی ـ ماشین نان کرج ـ مؤسسه استاندارد کرج ـ بازارچه حرم عبدالعظیم شهر ری ـ نهاد سرپرست جمهوری ـ ساختمان جدید رادیو ایران ، جام جم ـ سرپرستی بانک ملی خرم آباد ـ سرپرستی بانک ملی یزد ـ سرپرستی بانک ملی زنجان ـ پالایشگاه بندرعباس‌ـ پالایشگاه قطران ، ذوب آهن اصفهان ـ مجتمع طیور ارومیه ـ مرکز صنایع الکترونیک شیراز ـ ساختمان پرورش گیاهان دارویی (وابسته به جهاد دانشگاه ) ـ سد کارون ۳ ایذه ـ سد کوثر ، بهبان‌ـ سردخانه بزرگ شیراز ـ هتل بزرگ شیراز ـ مجتمع تولیدی صنعتی یاسوج ـ تراکتور سازی تبریز ـ ماشین سازی تبریز و نیز طرح ساخت و تکمیل حرم مطهر حضرت امام خمینی (ره) ـ کمیته امداد امام خمینی (ره) ، کرج ـ پایانه های حمل و نقل کشوری (کرمانشاه ) .

وصدها پروژه کوچک و بزرگ دیگر در سراسر ایران با شناخت بیشتری و بهتر مزایای بتن سبک متخلخل در ساختمان مشتریان پر و پاقرص هبلکس می باشد و…..

شرکتهای انبوه سازی و کارخانجات

شرکت مسکن و عمران قدس رضوی ـ شرکت کاشی کسری ـ برج صبا ـ شرکت راه صنعت ـ شرکت ملی مسکن و صنایع ساختمان ـ مرکز خرید تیراژه (کیش و عسلویه ) ـ شرکت داروپخش‌ـ شرکت ایرتویا ـ شرکت توکا ـ شرکت ساختمانی تهران جنوب ـ شرکت ساحل ساری ـ شرکت پاسارگاد جنوب ـ گروه پزشکی عرفان غرب ـ شرکت آ.پی.اس ـ شرکت مهندسی ارغوان ـ شرکت مهندسی عمران و انرژی ـ پروژه های قوه قضاییه ـ شرکت کبیرریس تهران ـ صنایع غذایی بلکا شرق ـ شرکت نیک کالا ـ شرکت بتن آجر ـ شرکت نقشه پردازان آسیا ـ شرکت بازرگانی صنعتی تلاش ـ شرکت لاستیک البرز ـ شرکت سرامیک مهبان الیگودرز ـ شرکت محکم سازی ـ شرکت قوطی سازی بعثت ـ شرکت بیمه پارسیان ت شرکت ساختمانهای آموزشی ـ شرکت ساختمانی آیت الله سیستانی (قم) ـ شرکت سازه پردازان (سمنان) ـ مجتمع فرهنگی ، مذهبی مهدیه کرج ـ شرکت کشت و صنعت قارچ سحر ـ شرکت نسیم بروجرد ـ مسجد ابوذر ـ شرکت نمایشگاههای بین المللی کاسپین ـ شرکت سپار ـ شرکت بلند پایه (برج میلاد) ـ بسیج اساتید ـ شرکت میلاد گچ ـ بانک صادرات مرکزی ـ شرکت آباد اسکان (همدان) ـ شرکت پرتو مرصاد الفان ـ شرکت ساختمانی تأسیساتی بانی راه ـ مرکز فقه جهانی ائمه اطهار (قم) ـ سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری ـ شرکت قارچ بیتا ـ مجتمع مسکونی تجاری گیس یزد ـ دفتر فنی مهندسی دادگستری خراسان ـ شرکت فرصت (خرم آباد ) ـ شرکت مهندسی صبا نفت ـ زائر سرای مهین (مشهد) ـ مجتمع عظیم آناهیتا (کیش) ـ هتل ارم (کیش) ـ ساختمان سازمان منطقه ی آزاد (کیش)‌ـ مجتمع بزرگ گلف (کیش) ـ هتل تعطیلات (کیش) ـ بازار پردیس (۲) کیش ـ مرکز تجاری کیش ـ بخشی از مجتمع بزرگ مسکونی سارا (کیش) بخشی از مجتمع فرودگاهی (هلیکوپتر کیش) ـ ساختمان سوله و انبار درخت سبز (کیش) ـ قسمتی از مجموعه ورزشی مریم (کیش) ـ نمایندگی ایران خودرو شرکت مهندسی فن آوری ـ معادن و فلزات ـ مجتمع اقتصادی کمیته امداد امام خمینی (ره) شرکت سابیر (تونل قمرود ) ـ شرکت قارچ سحر و دهها پروژه در شهرک صدف کیش و…..

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[.FatiMa 36559]

 

 

آجر از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی از باستان شناسان به ده هزار سال پیش می رسد.در ایران بقایای کوره های سفال پزی و آجر پزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد پیدا شده است. همچنین نشانه هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است وازه آجر بابلی و نام خشت هایی بوده که بر روی آنها منشورها قوانین و نظایر آنها را می نوشتند گمان می رود نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پی برده اند.

کوره های آجر پزی ابتدایی بی گمان از مکان هایی تشکیل می شده که در آن لایه های هیزم و خشت متناوبا روی هم چیده می شده است.

فن استفاده از آجر ازآسیای غربی به سوی غرب مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است در سده چهارم اروپایی ها شروع به استفاده از آجر کردند ولی پس از مدتی از رونق افتاده و رواج مجدد از سده ۱۲ میلادی بوده که ابتدا از ایتالیا شروع شد.

در ایران باستان ساختمان های بزرگ و زیبایی بنا شده اند که پاره ای از آنها هنوز پا بر جا هستند.

نظیر طاق کسری در غرب ایران قدیم

آرامگاه شاه اسماعیل سامانی در گنبد کاووس و مسجد اصفهان را که با آجر ساخته اند همچنینی پلها و سد های قدیمی مانند پل دختر سد کبار در قم از جمله بناهای قدیمی می باشند.

انواع آجر در ایران قدیمدر ایران هر جا سنگ کم بوده و خاک خوب هم در دسترس بوده است آجر پزی و مصرف آجر معمول شده است اندازه آجر ایلامی حدود ۱۰×۳۸×۳۸ سانیتی متر بوده پختن و مصرف آجر در زمان ساسانیان گسترش یافته و در ساختمان های بزرگ مانند آتشکده ها به کار رفته است اندازه آجر این دوره جدود ۴۴×۴۴×۷تا ۸ بوده است و بعد های آن ۲۰×۲۰×۳ تا۴ سانتی متر کاهش یافت .

در فرش کردن کف ساختمان از آجر بزرگتری به نام ختائی به ابعاد ۵×۲۵×۲۵ سانتی متر و یا بزرگتر از آن به نام نظامی در ابعاد ۴۰×۴×۵ سانتی متر استفاده می شده است از انواع دیگر آجر در گذشته آجر قزاقی می باشد که پیش از جنگ جهانی اول روسها آن را تولید می کردند که ابعاد آن ۵×۱۰×۲۰ بوده است آشنایی با آجر و مواد اولیه آن آجر نوعی سنگ مصنوعی است که از پختن خشت خام و دگرگونی آن بر اثر گرما به دست می آید خاک آجر مخلوطی است از خاک رس ماسه فلدسپات سنگ آهک سولفات ها سولفورها فسفات ها کانی های آهن منگنز منیزیم سدیم پتاسیم مواد آلی و…

مراحل ساخت آجر عبارتند از :

کندن و ستخراج مواد خام

آماده سازی مواد اولیه

قالب گیری

خشک کردن

تخلیه و انبار کردن محصول

انواع کوره های آجر پزی

پس از خشک شدن خشت ها را در کوره می چینند طرز چیدن آنها طوری است که بین آنها فاصله وجود دارد تا گازهای داغ و شعله بتواند از لای آنها عبور کند کوره های آجر پزی سه هوع هستند:

کوره تنوره ای هوفمان و تونلی

قابل ذکر است که کوره های تونلی مدرن ترین کوره های آجر پزی می باشند که در آنها سرامیک های ممتاز و صنعتی نیز می پزند ویزگی های آجر آجر خوب باید در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ بدهد صدای زنگ نشانه سلامت توپری و مقاومت و کمی میزان جذب آب آن است آجر خوب باید در آتش سوزی مقاومت کند و خمیری و آب نشود رنگ آجر خوب باید یکنواخت باشد و همچنین باید یکنواخت و سطح آن بدون حفره باشد سختی آجر باید به اندازه ای باشد که با ناخن خط نیفتد.

استاندارد آجر در ایرانبنابر آخرین استاندارد ایران به تاریخ ۷ خرداد ۱۳۵۷ در مورد آجرهای رسی آجرها به دو گروه دستی و ماشینی تقسیم بندی می شوند آجر های دستی خود به دو نوع فشاری و قزاقی سفید و آجر ماشینی نیز به توپر و سوزاخ دار گروه بندی شده اندمیزان جذب آب مطابق استاندارد ایران در آجرهای دستی حداکثر ۲۰% در آجر های ماشینی ۱۶% و حدلقل برای هر دو نوع آجر ۸% تعیین شده است .

انواع آجر غیر رسی و اشکال آن

آجر جوش آجر خاص در صنعت سفال پزی است که در کشورهای صنعتی دارای اهمیت ویزه ای است از این آجر برای نماسازی ساختمان ها فرش کف پیاده روها پوشش بدنه و کف آبروها و مجراهای فاضلاب و تونل ها و ساختن دودکش ها فرش کف کارخانه ها انبارهای کشاورزی و سالن های دامداری پرورش طیور استخر های صنعتی و جز اینها استفاده می شود

انواع خاص آجر تولیدی در کشور های اروپایی آجر هایی در کشورهای صنعتی اروپاتولید می شوند که هنوز تولید آن در ایران مرسوم نشده است از آن جمله بلوک های تو خالی آتش بند برای نصب دور ستون ها به منظور جلوگیری از نفوذ آتش قطعات ویزه به شکل منحنی های کوز و کاس قطعات درپوش روی دیوار قطعاتی که از اجزا هستند مانند کلوک سرقد گوشه و جزاینها که هنوز در ایران تولید نمی شوند

آجرها گروهی از مصالح هستند که به صورت صنعتی تولید و جایگزین سنگ شده اند و درحقیقت سنگی ساخته دست بشر هستند، سنگی دگرگون که از تغییر وضعیت خشت پدید میآید. این گروه از مصالح که اولین تولید صنعتی و انبوه مصالح ساختمانی به دست بشر به شمار می‌آیند براساس نوع مواداولیه، روند تولید و محل مصرف به انواع متنوعی تقسیم می شوند. آجرهای رسی که اولین و فراوان ترین آنها هستند قدمت چندهزار ساله دارند. با پیشرفت تکنولوژی و علم شیمی انواع بی شماری از آجرها با کیفیت های مختلف، ابعاد و شکل ظاهری متنوع راهی بازار مصرف شده اند.

آجرها و فراورده های رسی

آجر رسی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی که به وسیله بشر تولید شده است، می باشد. سنگ باوجود فراوانی و استقامت به راحتی در دسترس قرار نمی‌گیرد، این مصالح طبیعی فرم دلخواه را به آسانی به خود نمی‌گیرد و با صرف هزینه بسیار قطعات آن یکسان می گردند و در این حالت نیز دورریز زیادی از خود به جا می گذارد. در حالی که گل حاصل از خاک رس که منشا تهیه آجر است به راحتی شکل دلخواه را به خود می گیرد و محصولی همگن به دست می‌دهد.

از این رو می توان با قالب زدن گل و حرارت دادن آن مصالحی سخت، دارای مشخصات فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی یکسان، متناسب با کاربرد، منطبق با فیزیک بدن انسان، با فرآیند تولید ساده، سریع و حمل ونقل آسان تولید کرد.

مصارف آجر

به اعتقاد باستان شناسان، اولین بار آجر در سرزمین بین النهرین تهیه شده است. به هر صورت باید آجر پس پیدایش آتش و در نواحی که معادن سنگ وجود نداشته اند اختراع شده باشد. نمونه های زیبا و باعظمت کاربرد آجر در معماری ایران باستان نماینده پیشرفت درخشان ایرانیان در تولید و مهندسی کاربرد این مصالح است. در این میان می توان از زیگورات چغازنبیل، ایوان مدائن، کاخ های فیروزآباد و لرستان در قبل از اسلا م و همین طور مساجد جامع اصفهان و یزد، گنبد کاووس و ارگ تبریز مربوط به دوران بعد از اسلا م نام برد.

رمز توانایی آجر در خلق شگفت انگیزترین ساختمان های تاریخ در تناسبات آن نهفته است. این ابعاد در طی زمان متحول شده و در حال حاضر با ساختار و توانایی بدن انسان هماهنگ شده است. ابعاد آجر به طریقی است که به راحتی در یکدیگر قفل و بست می گردند. این خاصیت، کیفیت های مهندسی بی شماری از جمله در محل اتصال دو دیوار به یکدیگر به وجود میآورد. آجرها به کمک ملا ت به یکدیگر متصل می شوند و سطح یکنواختی را به وجود میآورند. این ابعاد متناسب باعث شده است که این مصالح به منظور اجرای دهانه های وسیع به صورت قوس و طاق و گنبد که از زمان قبل از ساسانیان در ایران رواج داشته است، کارآیی منحصر به فردی داشته باشد.

خواص آجر باعث شده است که به عنوان مصالح پرکننده دیوار و سقف از جمله پرمصرف ترین مصالح باشد. زیبایی آجر و الگوی حاصل از آجر چینی باعث شده است که به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار گیرد و هویت خاصی به ساختمان ببخشد. استفاده از آجر به عنوان فرش کف و پلکان، فارغ از مقاومت مطلوب آن ویژگی های اقلیمی این مصالح کویری را بیشتر به نمایش می گذارد.

روش نوین امروزی، وسایل فنی زیاد و امکانات فراوانی را به دست معماران داده است که با وجود مدرن بودن، وسیله ای برای شکفتن روح حساس و زیباشناس آنها است. البته تنها آجر وسیله شناخت این زیبایی روحی نیست و عناصر بسیاری نیز این عمل را به خوبی انجام می دهند ولی فرق بین آنها در این است که آجر قابلیت ایفای هر منظوری را دارد و باوجود گذشت قرون متمادی هنوز مدرن است. یک ساختمان آجری جزئی از طبیعت است و همآوایی آن را نه تنها به هم نمی زند بلکه رنگ و فرم بدیعی نیز به آن می بخشد و با این وجود هیچ گاه کهنه نبوده و نیست و همراه با زمان پیش می رود. به هر حال یک ساختمان آجری همانند یک فرش دستباف، ترکیب بدیعی از سلیقه های بی انتهای معماران هنرمند است.

بر طبق استاندارد شماره ۷ ایران آجرهای مصرفی در نما باید دارای مشخصات زیر باشند:

- معایب ظاهری: آجرنما باید عاری از معایب ظاهری مانند ترک خوردگی، شوره زدگی، آلوئک و نظایر آن باشد.

- لبه های آجر: خط فصل مشترک سطوح آجرها باید مستقیم و زوایای تلا قی آنها قائمه و سطوح شان صاف باشد.

- در آجرهای سوراخ دار: سوراخ ها باید عمود بر سطح بزرگ آجر و به طور یکنواخت در سطح آن توزیع شده باشند و جمع مساحت آنها باید بین ۲۵ تا ۴۰ درصد سطح آجرها باشد. بعد سوراخ های مربع و قطر سوراخ های دایره ای باید حداکثر به ۲۶ میلیمتر محدود شود و در ضخامت دیواره بین سوراخ و لبه آجر بیش از ۱۵ میلیمتر و فاصله بین دو سوراخ بیش از ۱۰ میلیمتر باشد.

- مقاومت در برابر یخبندان: آجرهای مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ زدگی دچار خرابی ظاهر مانند ورقه ورقه شدن، ترک خوردن و خوردگی نشوند.

- قطعات نازک آجری (آجر دوغایی) مورد مصرف در نماسازی به ابعاد ۲۰* (۴۰ یا ۳۰) * ۲۰۰ میلیمتر با قطعات موزائیکی نازک آجری نما به ضخامت ۲۰ یا ۳۰ میلیمتر با نقش چند آجر بندکشی شده (آجر موزاییکی) ساخته می شوند حداقل باید دارای مشخصات آجرهای ماشینی با مقاومت متوسط مندرج در استاندارد شماره ۷ ایران باشند.

- ترک در سطح آجر: وجود یک ترک عمیق در سطح متوسط آجر حداکثر تا عمق ۴۰ میلیمتر در آجر پشت کار بلا اشکال است ولی به طور کلی درصد آجرهای ترک دار نباید بیشتر از ۲۵ باشد.

- پیچیدگی، انحنا و فرورفتگی: پیچیدگی در امتداد سطح بزرگ آجر حداکثر ۴ میلیمتر و در امتداد سطح متوسط آجر تا ۵ میلیمتر مجاز است. آجر نباید انحنا و فرورفتگی بیش از ۵ میلیمتر داشته باشد و این مقدار در صورتی قابل قبول است که میزان آن از ۲۰ درصد کل آجرها افزایش پیدا نکند.

- سایر موارد: آجر باید کاملا ً پخته و یکنواخت و سخت باشد و در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ دار ایجاد کند. به علت عدم چسبندگی آجرهای کهنه به ملا ت حتی المقدور از آنها استفاده نمی شود و تنها در صورت انجام پیش بینی های لازم به صورت ساییدن یا برس سیمی استفاده از آن مجاز خواهد بود.

آجرهای ساختمانی مقاومت خوبی در برابر آتش دارند به طوری که یک دیوار ۲۲ سانتی متری از آجر در حدود شش ساعت در برابر آتش سوزی مقاومت از خود نشان می دهد.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[.FatiMa 36559]

ساروج در گذر زمان

ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و بعضی کشورهای کنار خلیج فارس می‌باشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمی‌توان حدس زد ولی نمونه‌هایی ۷۰۰ ساله از ساروج هم‌اکنون در نقاط مختلف ایران یافت می‌شوند. از کشورهای دیگری که ردپایی از ساروج در آن یافتیم و در دانشگاههای آن نیز، به ساروج به عنوان یک ملات نگریسته می‌شود، کشور عمان می‌باشد که در دانشگاه «سلطان قابوس» ، حتی مقاله‌هایی نیز در این زمینه ارائه گردیده است. آخرین باری که در ایران از ساروج استفاده شده حدود هشتاد سال قبل و در ابتدای دوره پهلوی بوده که از این تاریخ به بعد این ملات کلا به فراموشی سپرده شده و از صحنه معماری ایران حذف گردیده است و فقط در کتب مصالح به آن اشاره شده‌است.

کاربردهای ساروج

ساروج با توجه به خاصیت اصلی آن یعنی نفوذپذیری بسیار اندک به عنوان روکش سازه‌هایی که در تماس مستقیم با آب بوده‌اند مانند آب‌انبارها ، حوضها ، حمامها و … مورد استفاده قرار گرفته است.

ساروج با توجه به نحوه اجرای آن از سطحی بسیار بسیار صاف و براق برخورداراست که این ظاهر ساروج ، باعث استفاده از آن در امر تزئینات ساختمان گردیده.

مواد تشکیل دهنده ساروج

بدنه اصلی ساروج از ترکیب آهک با سیلیس فعال شکل می‌گیرد. نکته مهم در اینجا فعال بودن سیلیس می‌باشد که به سیلیس آمورف یا بی‌شکل معروف است چرا که ساختمان آن بلوری نمی‌باشد. در گذشته برای تامین سیلیس از خاکستری که در محل با سوزاندن فضولات حیوانی حاصل می‌شد استفاده می‌کردند که امروزه می‌توان از جایگزینهایی مانند سیلکافوم (میکروسیلیس) استفاده کرد. یکی از معایب اصلی ساروج خاصیت کاهش حجم آن می‌باشد که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش ، این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذناپذیر کردن سطح می‌شود. برای کاهش اثرات این خاصیت مخرب، در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لوئی که از نوعی نی بدست می‌آمده و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و یا گاهی موی سر انسان ، استفاده می‌شده است. امروزه می‌توان از الیاف مصنوعی مانند الیاف پلیمری ، فلزی و یا شیشه‌ای بجای الیاف مصنوعی استفاده کرد. در بعضی مواقع که مواد اصلی تشکیل دهنده ساروج کمیاب بوده و یا گاهی برای بدست آوردن ساروجهایی با خاصیتهای مختلف از ماسه ریز دانه استفاده می‌شده است ولی این ماسه کارآیی ملات را پایین می‌آورده که برای جبران آن از خاک رس استفاده می‌شده است. گاهی مواد افزودنی خاصی مانند تخم مرغ به ساروج اضافه می‌شده که فقط باید با آزمایش اثرات دقیق آن را تعیین نمود.

ساروج از ابتکارات معماران ایرانی در دوران بسیار کهن است. برای ساختن آن نخست خاک رس و آهک را به نسبت شش و چهار مخلوط می‌کنند و گلی سفت می‌سازند و دو روز آن را ورز می‌دهند. بعد، قسمتی از خاکستر کوره‌های حمام را با مقداری مواد الیافی لوئی (تخم و پرزهای نوعی نی است) به آن اضافه می‌کنند و مخلوط تازه را با چوبهایی به قطر ده سانتیمتر می‌کوبند تا به خوبی باهم عجین شوند.

در دروان گذشته، ساروج از اهمیت خاصی برخوردار بوده و جهت ساختن حوض ، پل، آب انبار، برکه گرمابه و بنای خانه و سد کاربرد داشته‌است. ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و بعضی کشورهای کنارهٔ خلیج فارس می‌باشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمی‌توان حدس زد، ولی نمونه‌هایی ۷۰۰ ساله از ساروج هم‌اکنون در نقاط مختلف ایران یافت می‌شوند.

از کشورهای دیگری که ردپایی از ساروج در آن یافت می‌شود، کشور عمان و همچنین کشور یمن است. در دانشگاه‌های کشور عمان، به ساروج به عنوان یک ملات نگریسته می‌شود – در دانشگاه «سلطان قابوس»، در کشور عمان- و حتی مقاله‌هایی نیز در این زمینه ارائه گردیده‌است. آخرین باری که در ایران از ساروج استفاده شده حدود هشتاد سال قبل و در ابتدای دوره پهلوی بوده که از این تاریخ به بعد این ملات کلا به فراموشی سپرده شده و از صحنه معماری ایران حذف گردیده‌است و فقط در کتب مصالح به آن اشاره شده‌است. در افغانستان هم اکنون از این ملات استفاده می‌شود.

برای مثال در سال ۱۳۸۴ برای تعمیر و بازسازی باغ بابر در کابل هنگام ساخت حوضچه و آب نمای پلکانی از ساروج استفاده شده‌است. برای این منظور بر محیط دایرهای به قطر ۱۰ متر مربع چاله‌ای به پهنای نیم متر و عمق نیم متر کنده و داخل آن مصالح لازم شامل خاکستر، آهک، ماسه ریز،خاک سرخ و آب ریخته و سپس چرخ سنگی (مشابه لاستیک خودرو در نظر بگیرید)که توسط چند نفر با طناب کشیده و داخل گودال نیم متری چرخانده می‌شد و یک نفر پس از عبور چرخ سنگی مصالح کوبیده شده را با بیل زیر و رو می‌کرد تا دو باره چرخ سنگی از روی آن بگذرد و به این ترتیب مدت زیادی ملات ورز داده می‌شد.

سپس ملات آماده در محل آن استفاده و روی آن گونی خیس می‌انداختند. استاد کاران افغان معتقد بودند این ملات از سیمان محکم تر است.آنها با وجود در دسترس بودن سیمان برای ساخت حوض آب با زحمت زباد تهیه ساروج را برگزیده‌اند.

چاه ساروجی

دیوار ساروجی در نهر مهران

دیوار ساروجی

حمام ساروجی

حوضچه ساروجی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[.FatiMa 36559]

در سال ۱۷۵۶ میلادی بنایی به نام جان اسمیتون که کار باز سازی چراغ دریایی ادیستون در ساحل جنوب غربی انگلستان را بر عهده داشت ، به این نتیجه رسید که بهترین ملات زمانی بدست می اید که مواد پوزولانی با سنگ آهک حاوی مقدار زیادی از مواد رسی مخلوط شود. اسمیتون اولین شخصی بود که خواص شیمیایی اهک پی برد.

ترکیبات سیمان

مواد خام اصلی مورد مصرف برای ساخت سیمان عبارتند از: آهک ، سیلیس ، آلومینا و اکسید آهن ، که بیشترین مواد تشکیل دهنده مواد تشکیل دهنده آن آهک و سیلیس است. این مواد را به نسبت ها و درصدهای معین با هم مخلوط و آسیاب کرده و در کوره می پزند ، در زیر به بررسی خصوصیات و ویژگی های هر یک از اکسیدهای اصلی تشکیل دهنده مواد اولیه در ساخت سیمان می پردازیم.

آهک زنده یا اکسید کلسیم ( CaO ) : آهک از مهمترین و اصلی ترین مواد مورد استفاده در ساخت سیمان است ، اکسید کلسیم از پختن سنگ آهک یا کربنات کلسیم در حرارت حدود هزار درجه سانتی گراد به دست می آید. این عمل به طور جداگانه صورت نمی گیرد ، بلکه در فرآیند تولید سیمان ، و در موقع حرارت دادن پودر مخلوط آهک و خاک رس ابتدا ذرات آهک ( کربنات کلسیم ) در حرارت حدود ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد مطابق واکنش زیر پخته شده و تبدیل به اکسید کلسیم و یا آهک زنده می شود. در این گرما آب شیمیایی خاک رس نیز از ان جدا می شود.

در درجه حرارت بیشتر از ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد ، اکسید کلسیم ( آهک زنده ) با اکسید های سیلسیم ، آلمینیوم و آهن ترکیب شده و اکسیدهای مرکب تشکیل می شوند.

سیلیس ( SiO2 ) : این ماده که در اغلب سنگ های طبیعی یافت می شود یکی از مواد اصلی در ساخت سیمان پرتلند است. وقتی سیلیس حرارت داده می شود در ساختمان کریستالی آن یک سری تغییرات به وجود می آید. در کوره سیمان پزی بیش از ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد سیلیس با آهک ترکیب می شود و دو کلسیم سیلیکات و سه کلسیم سیلیکات تشکیل می شود. خاک رس معمولی دارای مقادیر زیادی سیلیس است. میزان سیلیس مورد نیاز ۱۷ تا ۲۶ درصد وزن سیمان است که چنانچه نتوان این مقادیر را با استفاده از خاک رس معمولی تامین کرد می توان آن را با استفاده از سایر منابع تامین کرد.

آموینا ( Al2O3 ) : آلومینا ، همان اکسید آلمینیوم خالص است که مقادیر زیادی از آن در خاک رس وجود دارد. خالص ترین نوع خاک رس ، کائولینیت ( Al2O3 , 2SiO2 , 2H2O ) است که در آن آلومینا حدود ۴۰ درصد وزن مولکولی کل این ماده را دارد. آلومینا در سیمان پزی اثر گداز آور و در هنگام پخت سیمان ، درجه آب شدن و پخت مواد خام را کاهش می دهد. از نظر شیمی سیمان ، در اثر حرارت داخل کوره دوار با آهک ترکیب شده در تشکیل سه کلسیم آلومینات را می دهد. وجود این اکسید مرکب در داخل سیمان تولیدی باعث می شود که سیمان زودگیرتر شود و در هنگام ترکیب سیمان با آب حرارت بیشتری ایجاد شود.

ملات سیمانی که فاقد اکسید سه کلسیم آلومبنات باشد در برابر آب دریا و سایر آبهای سولفات دار مقاوم است و خراب نمی شود.

اکسید آهن ( Fe2O3 )

اکسید فریک نیز همانند آلومینا در سیمان پزی نقش گداز آور را دارد و باعث کاهش درجه آب شدن مواد خام در داخل کوره سیمان پزی می شود. این اکسید در داخل کوره و در هنگام پخت به همراه آلومینا با آهک ترکیب شده و تشکیل اکسید مرکب چهار کلسیم آلومنیوفریت را می دهند ، اکسید آهن زیاد سیمان را کندتر می کند و رنگ سیمان را نیز تیره می کند به همین دلیل برای ساخت سیمان سفید از این اکسید استفاده نمی شود.

اکسید آهن جزء اصلی تشکیل دهنده اغلب سنگ آهنها است ، از این رو اکسید فریک کم و بیش در اغلب کانیها خصوصا خاک رس وجود آن در اغلب مواد اولیه ساخت سیمان به طور اجتناب ناپذیر در سیمان پرتلند تولیدی نیز اکسید مرکب آن به وجود می آید که رنگ سیمان را تیره می کند. سیمان سفید فاقد اکسید آهن است. به علاوه در فرایند پخت کلینکر سیمان اکسید سیمان به سهولت تشکیل شود. لذا از این نظر نیز ساخت سیمان فاقد اکسید آهن ( سیمان سفید ) مشکلاتی را به وجود آورده و هزینه تولید افزایش می یابد.

مراحل ساخت سیمان پرتلند

سیمان ماده ای است که از ترکیب و پختن مواد آهکی نظیر سنک آهک و مواد دیگر شامل اکسیدهای سیلسیم ، آلمنیوم و آهن به وجود می آید. مراحل مختلف ساخت سیمان شامل تهیه مواد اولیه ، آسیاب و پودر کردن مواد اولیه ، مخلوط کردن کامل آن ها به نسبت های معین و حرارت دادن و پختن مخلوط در یک کوره بزرگ گردنده در حرارت حدود ۱۴۰۰ درجه سانتی گراد است. در این درجه حرارت مواد در نقطه نزدیک ذوب با هم ترکیب شده و به شکل گویهای جوشی به نام کلینکر در می ایند. کلینکر بعد از خروج از کوره سرد می شود. کلینکر سرد شده با مقدار کمی سنگ گچ آسیاب شده و به پودر بسیار ریزی تبدیل می شود که به آن سیمان پرتلند می گویند. مراحل مختلف ساخت سیمان پرتلند عبارت است از:

آماده کردن مواد خام

مواد اولیه تولید سیمان اکسید های کلسیم ، سیلیسیم ، آلمینیوم ، و آهن است که عمدتا در سنگ آهک و خاک رس وجود دارد ، برای تهیه سیمان پرتلند ، ابتدا سنگ آهک از معدن استخراج شده و آن را توسط کامیون به محل کارخانه حمل و با استفاده از اسیاب مخصوص به قطعات حدود ۲۵ میلیمتر تبدیل می کنند. این مواد با توجه به شرایط و امکانات موجود به محل کارخانه حمل می شود. با این حال ، چنانچه مقدار یک یا چند اکسید از میزان مورد نیاز کمتر باشد ، با اضافه کردن مقدار لازم از ان اکسید نسبت ها اصطلاح می شود. این مواد همراه آهک آسیاب شده و به صورت پودر در می آیند. انتخاب روش واقعی تولید سیمان متناسب با نوع مواد اولیه موجود و شرایط کار عملی است.

نرم کردن به روش تر نیاز به قدرت کمی دارد و به آسانی مخلوط کامل و یکنواختی از اجزای تشکیل دهنده حاصل می شود ، اما از سوی دیگر آب مصرفی برای نرم کردن و ساخت دوغاب باید ضمن عمل پخت کلینکر از مواد جدا می شود. در روش خشک بعکس ، هزینه نرم کردن و مخلوط کردن مواد خام بیشتر از روش تر است ولی مصرف انرژی برای پخت کلینکر کاهش می یابد.

در سال های اخیر با توجه به پیشرفت های در تکنولوژی آماده مواد اولیه به صورت خشک ، این روش ساخت سیمان به مقدار زیادی جایگزین روش تر شده است.

پختن سیمان

پس از اینکه مواد خام با روش خشک و یا تر ، خرد و مخلوط گردیدند ، گرد و یا لجن مواد خام را در سیلوهای مخصوص انبار می کنند ، نسبت مواد خام قبل از ورود به کوه سیمان پزی کنترل و تنظیم می شود. مواد خام در روش خشک به صورت گرد و در روش تر به صورت لجن و در روش نیمه تر و نیمه خشک به صورت گندله وارد کوره گردنده سیمان پزی می شود. در درجه حرارت زیر ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد عمل تکلیس مطابق واکنش صورت می گیرد.

در داخل کوره با حرکت مواد به سمت پایین درجه حرارت مواد افزایش یافته و در گرمای بالای ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد ، آهک با سیلیس و سایر اکسید های موجد ترکیب می شود. مواد در حرکت به سمت پایین کوره و در گرمترین قسمت آن کاملا با یکدیگر ترکیب شده و به گلوله هایی به قطر ۲ تا ۲۵ میلیمتر کلینکر تبدیل می شوند.

کلینکر تولیدی ، که به صورت گلوله های سختی در آمده است ، با استفاده از خنک کننده های مخصوص ، سرد می شود. کلینکر سرد شده به همراه حدود ۵ درصد سنگ گچ در آسیاب مخصوص به صورت پودر بسیار ریزی آسیاب می شود ، که نتیجه عملیات فوق منجر به تولید سیمان معروف به پرتلند می شود. سیمان تولیدی در کیسه های ۵۰ کیلویی و یا به صورت فله ، به بازار عرضه می شود.

کوره های سیمان پزی

برای تهیه سیمان پرتلند تا کنون از دو نوع کوره سیمان پزی استفاده شده است.

کوره سیمان پزی ایستاده

این کوره استوانه ای است فولادی به قطر حدود ۳ متر و به ارتفاع حدود ۱۵ متر ، مواد خام به صورت پودر از بالا ، وارد کوره شده و به آهستگی به پایین می لغزد و می پزد و به شکل کلینکر از کوره بیرون می ریزد. ظرفیت تولید سیمان این کوره کم است و روزانه به حدود ۱۵۰تن می رسد ، در حال حاضر در ایران از این نوع کوره ها بهره برداری نمی شود.

کوره سیمان پزی گردنده

روش پخت سیمان در کوره های گردنده متفاوت است ، در این کوره ها سیمان به روش های تر ، نیمه تر و خشک پخته می شود. انتخاب روش واقعی تولید سیمان معمولا متناسب با نوع مواد اولیه موجود در دسترس و شرایط کار عملی است. روش پخت سیمان در کوره های دوار ، مواد خام به آهستگی از دهانه به ته کوره ، دانه های مواد اولیه در حرارت نزدیک و با کمک دستگاه خنک کندده ، ( به وسیله عبور هوای سرد و یا جریان آب ) کلینکر ، سرد می شود.

در کوره گردند با پیش گرم کن ، قبل از ورود مواد اولیه دوار تنوره های پیش گرم کن قرار دارند ، مواد خام ، قبل از ورود به کوره دوار ، ابتدا از داخل این تنوره ها عبور داده می شوند ، از پایین تنوره ، گاز های داغ برخاسته از کوره گردند به داخل تنوره ها وارد می شود. مواد خام در حرکت به سمت انتهای تنوره تا ۸۰۰ درجه سانتی گراد گرم شده و قسمت زیادی از سنگ آهک آن پخته و اب شیمییایی خاک رس می پرد و مواد به صورت نیم پخت وارد کوره گردنده می شوند ، در نتیجه این عمل بازده کوره افزایش یافته و آهک بیشتری با سیلیس ترکیب می شود ، بعلاوه آهک آزاد کمتری در سیمان تولیدی نیز باقی می ماند. بهره دهب کوره های گردنده سیمان پزی با پیش گرمکن به حدود ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ تن در شبانه روز می ررسد.

سنگ گچ به منظور جلوگیری از گیرش سریع و جرقه ای سیمان و کنترل زمان آن اضافه می شود.

ترکیب شیمیایی و خواص سیمان پرتلند

مواد خام تشکیل دهنده سیمان از اکسید های کلسیم ( CaO ) ، سیلیسیم ( SiO2 ) ، آلمینیوم (Al2O3 ) و آهن Fe2O3) ) تشکیل شده است. این مواد در اثر حرارت در کوره با هم ترکیب شده و ترکیبات شیمیایی جدید و پایداری نتیجه می شوند که به آن ها اکسید های مرکب می گویند. این ترکیبات جدید شامل دو کلسیم سیلیکات ( ۲CaO , SiO2 ) سه کلسیم سیلکات ( ۳CaO , SiO2 ) و سه کلسیم آلومینات ( ۳CaO , Al2O3 ) و چهار کلسیم آلومینوفریت ( ۴CaO , Al2O3 , Fe2O3 ) هستند. مقادیر اکسید های مرکب در سیمان مختلف اکسید های مرکب به دست می آیند. بسیاری از خواص سیمان تولیدی مربوط به میزان حضور هر یک از اکسید های مرکب در آن است. مثلا در موقع ترکیب سیمان با آب اکسید مرکب سه کلسیم آلومینات سریعا با آب ترکیب می شود و هر چه میزان آن زیادتر باشد ، زمان گیرش سیمان کاهش یافته و سیمان تندگیرتر است. مهمترین خصوصیات و ویژگی های سیمان پرتلند عباراتد از از نرمی ذرات ، زمان گیرش ، حرارت هیدراتاسیون ، مقاومت مکانیکی و سلامت سیمان.

نرمی ذرات سیمان

از آنجا که عمل هیدراتاسیون سیمان از سطح ذرات ان شروع می شود. از این رو هر چه ذرات سیمان ریزتر باشد مجموع سطوح خارجی ( کل سطح جانبی دانه ها ) آنها در یک واحد وزن بیشتر می گردد و در نتیجه سطح ویژه آن نیز بیشتر و ترکیب سیمان با آب سریعتر انجام می شود و مقاومت بتن و یا ملات سیمانی نیز سریعتر افزایش می یابد و همچنین چسبندگی خمیر سیمان بیشتر می شود. از طرف دیگر انقباض خمیر سیمان با نرمی ذرات نسبت مستقیم دارد و هر چه ذرات ریزتر باشند ، در موقع گرفتن ملات سیمان ، انقباض بیشتری صورت می گیرد و باعث ترک خوردن خمیر سخت شده سیمان می شود. بعلاوه زیاد نرم کردن ذرات مستلزم هزینه قابل توجهی است بنابراین درجه نرمی ذرات سیمان از خواص مهم سیمان است.

گیرش سیمان

وقتی پودر سیمان با مقدار مناسبی آب مخطوط می شود ، تبدیل به خمیر نرمی می شود که در اثر مرور حالت خمیری ( پلا ستیسیته ) خود را از دست می دهد و به جسم سختی تبدیل می شود.

گیرش و سخت شدن خمیر سیمان ، نتیجه یک سلسله واکنش های همزمان و پی ذر پی بین آب و اجزای تشکیل دهنده سیمان است. گیرش سیمان با درجه حرارت و رطوبت و رطوبت محیط اطراف تغییر می کند. زمان گیرش سیمان به دو مرحله تقسیم می شود ، که عبارت است از گیرس اولیه و گیرش نهایی یعد از گیرش نهایی سختی و مقاومت خمیر سیمان مرتبا افزایش می یابد ، این مرحله را سخت شدن می گویند.

حرارت هیدراتاسیون ( حرارت آبگیری )

گیرش و سخت شدن خمیر سیمان در اثر فعل و انفعالات شیمییایی صورت می گیرد. در جریان هیدراتاسیئن ، هر دانه گرد سیمان در ترکیب با آب به ذرات بی نهایت ریزی تجزیه شده و جسم کریستاله موسوم به ژل به وجود می آید. مقدار آبی که برای هیدراتاسیون کامل سیمان لازم است حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد وزن سیمان است. هیدراتاسیون سیمان همانند بسیاری از فعل و انفعالات شیمییایی حرارت زا بوده و میزان آن به ترکیب شیمیایی ، نرمی ذرات سیمان و درجه حرارت محیط بستگی دارد. برای سیمان های پرتلند ، حدود نیمی از کل حرارت در مدت بین ۱ تا ۳ روز و ¾ آن در ۷ روز و تقریبا ۹۰ درصد آن در مدت ۶ ماه پس از ترکیب آب با سیمان آزاد می شود ، از این رو نگهداری و مراقبت از بتن و یا ملات سیمانی در روزهای اولیه مصرف سیمان حائز اهمیت است.

مقاومت سیمان

مقاومت مکانیکی سیمان سخت شده مهمترین خاصیت این ماده در کاربرد سازه های آن است ، از این رو کلیه آیین نامه ها ، آزمایش های مقاومت را همیشه در بیان مشخصات سیمان ذکر کرده اند.

مقاومت ملاتی یا بتن بستگی به انسجام یا چسبندگی خمیر سیمان ، چسبیدن و یا قابلیت چسبندگی آن به مواد سنگی مقاومت مواد سنگی دارد.

به علت مشکلاتی که در ساخت خمیر خالص سیمان وجود دارد ، آزمایش مقاومت مستقیما روی آن انجام نمی شود ، عموما برای این کار ، نمونه های مناسب ملات ماسه و سیمان و یا بتن ، به نسبت های معین مواد ، در شرایط استاندارد تهیه شده و مقاومت آن ها تعیین می شود.

سلامت سیمان

خمیر سیمان پس از گیرش نباید تغییر حجم عمده ای پیدا کند ، علت این محدودیت ، ترک و گسیختگی است که خمیر سیمان سفت شده در اثر انبساط احتمالی و در محلی که امکان این انبساط نیست ، پیدا می کند. چنین انبساط و ازدیاد حجمی غالبا ناشی از فعل و انفعالات آهک ، منیزیم آزاد و سولفات کلسیم است. سیمانی که خاصیت چنین انبساطی را دارد ، سیمانی نا سالم است.

ملاتهای سیمانی

ملات مخلوطی است از یک ماده چسبنده و یک ماده پر کننده که به صورت فیزیکی و شیمیایی می گیرد و سفت و سخت می شود. ملات ها از نحوه گیرش و واکنش های شیمیایی می گیرد و سفت و سخت می شود ملات ها از نحوه گیرش و واکنش های شیمیایی به دو دسته و یا گروه ، ملات های هوایی و آبی تقسیم بندی شد.

ملات های سیمانی هستند که ماده چسباننده آن ها سیمان و ماده پرکننده آن ها مواد سنگی از جمله ماسه است. ملات سیمانی عبارتند از : ملات ماسه و سیمان با عیارهای مختلف ، ملات ماسه بادی ، ملات انواع موزاییک و ملات باتارد.

ملات ماسه سیمان

این ملات مخلوطی است از ماسه و سیمان و آب به مقدار معین طوری مخلوط خمیری حاصل به سهولت قابل استفاده و دارای خواص و ویژگی های مرد نظر باشد. ملات ماسه و سیمان امروزه از عمده ترین ملات هایی است که در کارهای ساختمانی و بخصوص ساختن بناهای سنگی و آجری مورد استفاده قرار می گیرد.

نسبت های حجمی و تاب فشاری انواع ملات های متداول ماسه و سیمان آمده است.

سیمان مورد مصرف در ملات باید دارای خصوصیات و ویژگی های مندرج در قسمت های قبلی و ماسه مصرفی نیز دارای خصوصیات و ویژگی های مندرج در فصل دوم باشد. آب مورد استفاده در ملات های سیمانی باید تمیز و فاقد مواد زیان آور بوده و به طور کلی قابل شرب باشد.

ملات ماسه بادی و سیمان

این ملات که معمولا به نسبت ۴ به ۱ ساخته می شود ، بیشتر برای بندکشی و آجر چینی آجرهای نما مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی در ساخت ملات های که در لبه های نازک اتصالات و بندکشی ها و سایر جاهای کم قطر به کار برده می شود ، باید از ماسه بادی ، و یا ماسه زیر دانه ای که حداکثر سایز آن ۱ میلیمتر باشد استفاده شود.

ملات باتارد یا حرامزاده

این ملات مخلوطی است از ماسه ، آهک ، سیمان و آب به نسبت های معین. ملات باتارد به دلیل قابلیت کارکرد و قابلیت نگهداری آب خوب در کارهای بنایی و بخصوص دیوارهای سنگی مورد استفاده قرار می گیرد.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mahnaz.D 61915]

خشت معمولاً به شکل یک مربع به ضلع بیست سانتیمتر به ضخامت ۵ سانتی متر است. نصف یک خشت را یک زاو و یا همان آجر گفته می‌شود. یک چهارم یک خشت را یک نیمه می‌گویند.

تولید

 

برای تولید خشت ابتدا گل را در قالب میریزند. سپس در آفتاب خشک می‌کنند.به این خشت، خشت خام گفته می‌شود.خشت خام در برابر رطوبت از بین می‌رود به همین خاطر خشت را میپزند. فرایند پختن خشت در کوره آجرپزی که بدان داش گفته می‌شود انجام می‌شود.

ضد آب سازی خشت و مصالح قدیمی

 

با توجه به تعداد بسیار زیاد اماکن تاریخی و فرهنگی بی نظیری که در سر تاسر کشور عزیزمان وجود دارد و نیاز روز افزون به تحقیقات و پژوهشهای گسترده و کار بردی در جهت بازسازی صحیح و اصولی اماکن تاریخی و فرهنگی وحفظ و نگهداری از این میراث و هویت ملی برای نسل های آینده و در راستای اعتلای تکنولوژی ها و فناوری های نوین که امری بسیار مهم و اجتناب نا پذیر می باشد . مسیر طرح ضد آب سازی خشت

 

الف ) بررسی بهترین ترکیبات عایق با توجه به بهترین تاثیر جهت آب گریزنمودن و با بیشترین پایداری ومقاومت ، بدون تغییردر خصوصیات فزیکی در سطح مورد نظر.

ب ) اعمال با روش های مختلف با توجه به مدت زمان جهت رسیدن به روش بهیینه که بیشترین تاثیر گذاری داشته باشد.

بهترین روش اجراء با توجه به سطح مورد نظر به دست آید.

ج ) بررسی های اولیه با توجه به اعمال عایق برسطح مورد نظرکه شامل مراحل زیر است:

1- بررسی تغییرات فیزیکی اعمال شده بر روی سطح به علت اعمال عایق

2- بررسی مقایسه ای مدت زمان ا عمال با توجه به میزان جذب سطحی

3- با توجه به انتخاب بهترین حالت وروش اجرا و بهترین ترکیب عایق تحت بررسی های اولیه بهترین نتایج در جلسه ای در دو هفته آینده و با هماهنگی قبلی اعلام خواهد شد.

آزمو نهای بعدی برای تعیین پایداری و حفظ خصوصیت،آب گریزی سطح تحت شرایط جوی متفاوت ودر طول مدت زمانمی باشد که شامل مجموعه ای از آزمون های تسریع شرایط محیطی که شامل آزمون UV ، وآزمون تائو فریزر وآزمون تر وخشک شدن متناوب و غیره می باشد.

[Mahnaz.D 61915]

آجُر (به فارسی افغانستان: زاو) یا آجور یا آگور واژه‌ای است یونانی[نیازمند منبع] که به خشت‌هایی می‌گفتند که احکام یا فرامین دولتی بر روی آن نوشته می‌شد (حک می‌گردید) و به وسیله پختن این خشت‌ها، نوشته‌ها را بر روی آن پایدار می‌کردند.

مشخص نیست که آجر برای اولین بار از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفته است؛ گمان می‌رود انسان‌های اولیه با مشاهده پخته شدن گل مجاور اجاق‌های خود و دیدن اینکه گل پخته شده سختتر از کلوخه‌های کنار خود می‌گردید پی به خواص و روش تهیه آجر برده باشند.آجر همچنین به عنوان یکی از مصالح ساختمانی از دیرباز مورد استفاده بوده‌است. مصرف آجر به عنوان مصالح ساختمانی در ایران سابقه باستانی دارد. از بناهای باستانی مشهوری که در ساخت آن از آجر استفاده شده می‌توان به طاق کسری اشاره کرد.مثال دیگر کف دالان مسجد جامع اصفهان است که به وسیله آجرهایی مفروش شده‌است که در زمان ساسانیان برای ساخت آتشکده بکار رفته بود.به طور کلی استفاده از آجر در طول تاریخ ایران بسیار گسترده بوده و بناهای بیشماری اعم از آتشکده، مسجد، ساختمان‌های مسکونی و... به وسیله آجر در ایران ساخته شده‌اند.در حال حاضر با توجه به بالا رفتن تراکم جمعیت و ساخت بناهای چندین طبقه استفاده از آجر در اسکلت این نوع ساختمان‌ها مقدور نیست و از اسکلت‌های فلزی یا بتنی استفاده می‌شود؛ ولی از آجر برای نماسازی استفاده می‌شود و یا در قسمتی از سالن و سایر فضاها آجر را بطور نمایان بکار می‌برند.طبقه بندی آجرها

آجر را می‌توان به روش‌های مختلف طبقه بندی نمود. مانند طبقه بندی از لحاظ رنگ، ابعاد، جنس و...

طبقه بندی از لحاظ جنس

 

آجر براساس نوع جنس آن به دو دسته تقسیم می‌شود:

۱- آجرهای فشاری: دلیل نامگذاری این نوع آجر اینست که در ابتدای تولید این نوع آجر، خشت آن با دست زده می‌شد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه‌های قالب به وسیله گل مخصوص پر می‌گردید. ابعاد این نوع آجر ۵×۱۰×۲۰ و یا ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر است.

این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گره‌چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.۲- آجرهای ماشینی: آجر ماشینی یا آجر سوراخ‌دار که بر روی سطح بزرگتر آن ۸ یا ۱۰ سوراخ به قطر ۱/۵ تا ۲ سانتیمتر وجود دارد و در بازار ایران به آجرهای هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است.در استاندارد شماره ۷ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران این سوراخ‌ها باید تمام ضخامت آجر را طی نموده و سطح مقطع مجموع سوراخ‌ها نباید بیشتر از ۲۵ درصد سطح بزرگ‌تر آجر باشد و فاصله سوراخ‌ها از لبه آجر و همچنین فاصله سوراخ‌ها از یکدیگر در هر بعد آجر نباید کمتر از ۳۰ درصد طول همان بعد باشد.علت وجود این سوراخ‌ها اینست که در هنگام دیوارچینی ملات به طور عمودی نیز در آجر نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار شود.در ساخت دیوارهای حمال به دلیل اینکه می‌توان به وسیله سوراخ‌های موجود در سطح آجر آنرا با میلگرد، مسلح کرد از این نوع آجر استفاده می‌شود. دیوار آجری مسلح برای مقابله با نیروی زلزله ساخته می‌شود.جنس این نوع آجرها نسبت به آجرهای فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آن نسبت به آجر فشاری کمتر است. این آجرها به علت ترد بودن قابل تیشه‌داری نیستند و همچنین به‌دلیل اینکه خاصیت مکندگی زیادی ندارند و نمی‌توانند به خوبی به ملات بچسبند در طاق ضربی استفاده نمی‌شوند.ابعاد این نوع آجر ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر می‌باشد. اضلاع این نوع آجر گونیاتر بوده و دارای سطوح صافتری نسبت به آجرهای فشاری می‌باشند.آجر آلومینایی به مجموعه گسترده‌ای از انواع آجرهای نسوز اتلاق می‌شود که حاوی ۴۵ تا ۹۹ اکسید آلومینیم (Al2O3) می‌باشند.[۳]

طبقه بندی از لحاظ رنگ

 

در صورت استفاده از آجر در نماچینی رنگ آجر اهمیت پیدا می‌کند. برای استفاده در نماچینی آجرهایی به رنگ‌های زرد کمرنگ که به آن آجر سفید می‌گویند و زرد پررنگ که به آن آجر بهی می‌گویند و همچنین آجرهایی به رنگ قرمز روشن یا قرمز سیر در بازار وجود دارند.در حدود سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ یک نوع آجر ابلق به رنگ‌های قرمز و زرد بنام آجر بهمنی به بازار عرضه می‌شد که بوسیله کوره آجرپزی به همین نام تهیه می‌گردید.ضخامت آجرهای مورد استفاده در نما ممکن است ۳ تا ۴ یا ۵ سانتیمتر باشد ولی دو بعد دیگر این آجرها مانند آجرهای فشاری یا ماشینی ۱۰×۲۰ می‌باشد.علت رنگی بودن این آجرها مربوط به طریقه چیدن آجر در کوره و نحوه آتش دادن به آن و کنترل سطوحی که با آتش در تماس مستقیم می‌باشد است و یا مربوط به اکسید فلزاتی است که در مواد اولیه آجر موجود می‌باشد. مانند اکسیدهای مختلف آهن.برای تهیه مصالح اولیه و همچنین مراحل خشت‌زنی و خشت‌خشک‌کنی آجرهای رنگی دقت و هزینه بیشتری به عمل می‌آید.

[Mahnaz.D 61915]

آسفالت ماده‌ای سیاه، چسبناک و بسیار چسبنده یا شبه جامد می‌باشد. آسفالت ماده‌ای ترکیبی است که از مخلوط کردن شن و ماسه و قیر ساخته می‌شود و در ساخت جاده، باند فرودگاه و پشت بام ساختمان‌ها به کار گرفته می‌شود.

تعریف آسفالت

آسفالت به‌صورت عام به مایع غلیظ، شبه جامد یا جامدی اطلاق می‌شود که عمدتاً از هیدروکربن‌ها و مشتقات آنها تشکیل شده است و در کربن دی‌سولفید به‌طور کامل حل می‌شود. [۱]

انواع آسفالت

 

آسفالت با توجه به نحوه کاربرد و اختلاط، به سه دسته آسفالت گرم، آسفالت حفاظتی و آسفالت سرد تقسیم‌بندی می‌شود.

آسفالت گرم

 

آسفالت گرم به آن دسته از آسفالت‌هایی اطلاق می‌گردد، که در آن‌ها قیر و مصالح سنگی گرماگرم مخلوط شوند و گرماگرم پخش و متراکم گردند. [۲]

آسفالت گرم دارای انواع زیر می‌باشد:

1. بتون آسفالتی
   

این نوع از آسفالت دارای چند مجموعه اجرائی می‌باشد:

1. گرم مخلوط شونده و گرم اجرا شونده
   
2. این نوع مخلوط آسفالتی بتنی که گرم تهیه و گرم نیز اجرا شود تشکیل شده‌است از: قیر خالص (AC)، مصالح سنگی بد دانه بندی شده، مصالح سنگی خوب دانه بندی شده. در موقع اجرا، استفاده از میله استحکام نیز رایج می‌باشد.
   
3. سرد مخلوط شونده و سرد اجرا شونده
   

[*]رلد آسفالت

[*]آسفالت ماستیک

آسفالت حفاظتی

 

آسفالت‌های حفاظتی به آن دسته از مخلوط‌های قیر و مصالح سنگی اطلاق می‌شود که جهت پوشش و محافظت راه در مقابل عوامل جوی به‌کار گرفته می‌شوند. آسفالت حفاظتی باعث جلوگیری از فرسایش سطح راه‌های شنی و یا آسفالته می‌شود. این آسفالت به سهولت اجرا می‌شود و ضخامت آن معمولاً تا ۲٫۵ سانتی‌متر است.

 

البته آسفالت حفاظتی می‌تواند کاملاً قیر نیز باشد، که در این نوع از آسفالت حفاظتی مصالح سنگی به کار نرفته است و به نوعی آن را از مخلوط‌های آسفالتی نیز می‌توان جدا نمود. که هدف از ایجاد لایه حفاظتی و اختصاصا از این نوع آسفالت ایجاد یک لایه قیر بر روی مصالح سنگدانه است تا مصالح سنگی را به مخلوط آسفالتی که بعداً مورد استفاده قرار می‌گیرد بچسباند. در این نوع آسفالت نباید از قیری استفاده شود که به لایه سنگدانه نفوذ کند، اما باید آسفالت بالا را بچسباند.

آسفالت سرد

 

آسفالت سرد (Cold Mix) به مخلوطی از مصالح سنگی و قیر مخلوط و یا امولسیون قیر گفته می‌شود که مواد اولیه آن در دمای محیط مخلوط شوند. در برخی انواع آسفالت سرد، ممکن است قیر بر حسب ضرورت گرم شود، اما سایر مصالح بدون گرم شدن با قیر مخلوط می‌شوند.

آسفالت سرد به دو دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

1. آسفالت سرد پیش ساخته (Plant Mixed cold mix)
   
2. ردمیکس (Road Mix)
   

خواص فیزیکی

 

چگالی آسفالت فشرده برابر ۲٫۲ تن بر متر مکعب می‌باشد.

[Mahnaz.D 61915]

آهک شکفته همان آهک زنده CaO است که در اثر ترکیب شدن با آب تبدیل به آهک شکفته یا آهک مرده و یا آهک آب دیده می‌گردد. نام شیمیایی ترکیب آن کلسیم هیدروکسید است.

 

 

 

ترکیب شیمیایی آهک شکفته

آهک زنده میل ترکیبی شدیدی با آب دارد. فرمول این ترکیب به شکل زیر است:

Cao + H2O − > Ca(OH)2 + Qشدت حرارت آزاد شده Q به قدری است که مقداری از آب مصرفی را تبخیر می‌کند و مقداری از سنگ آهک را که کاملا پخته نشده باشد تبدیل به آهک زنده می‌نماید.

 

روش استفاده

در موقع کار اغلب آهک شکفته را سرند کرده و مصرف می‌نمایند. ولی چون ممکن است کلوخه‌های کوچک آب ندیده آهک، از سوراخ‌های سرند گذشته و وارد پی گردند و بعداً در داخل پی باز شوند این روش معمولاً مناسب نیست. برای استفاده صحیح از شیرآهک استفاده می‌شود. به این منظور، ابتدا آهک آب دیده را در حوضچه‌های کوچکی می‌ریزند، روی آن آب می‌بندند و برای مصرف از آن استفاده می‌کنند. اشکال این روش اینست که مصرف کننده در محل به رنگ سفید آب آهک اکتفا کرده و اغلب از میزان آهک مخلوط شده در شیر آهک بی اطلاع می‌باشد. در صورت کمتر بودن آهک مصرفی از ۲۰۰ الی ۲۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب خاک محل مورد استفاده، شفته به دست آمده نامرغوب بوده و مطمئن نیست. این شفته باید حتماً خارج از محل استفاده (مثل پی) ساخته شده و کاملا مخلوط گردیده و سپس به محل پی ریخته شود.

[Mahnaz.D 61915]

تراورتن

(به انگلیسی: Travertine)، نوعی سنگ آهک متخلخل است که از دسته سنگ‌های تزیینی به شمار می‌رود. این سنگ بجا مانده از رسوبات آب‌های معدنی غارها یا چشمه‌های آب گرم یا از رسوب کف دریاها و رودخانه‌ها است که به صورت پهنه‌های نسبتا وسیع دیده می‌شوند.

شکل ظاهری

 

تراورتن دارای رنگ‌های متنوع و بافت نواری شکل است که در اثر حضور ترکیبات آهن، کلسیم و دیگر ناخالصی‌ها ایجاد شده‌است. این سنگ در رنگ‌های زرد، قهوه‌ای، قرمز، لیمویی، خاکستری، سیاه و سفید قابل تولید است.سنگ های تراورتن گاها به صورت تصادفی شالدار یا بدونه شال می باشد.

خواص

 

تراورتن به علت داشتن حفرات، خاصیت عایق حرارتی و صوتی دارد. سنگ تراورتن از مقاومت قابل قبولی برخوردار می‌باشد. این سنگ را می‌توان به ۲ شکل موج دار و بدون موج برش داد. تراورتن دارای سوراخ‌ها و حفراتی است که بایستی در هنگام فراوری سطح آن پر شود. وجود حفره در تراورتن باعث می‌شود در هنگام نصب سنگ، ملات سیمانی داخل این حفرات نفوذ کرده و از سقوط سنگ جلوگیری کند.عیب بزرگ سنگ های تراورتن عدم یکدستی رنگ و طرح آنها می باشد و عیب دیگر آن است که سست و گلی می باشد مثلا اگر سنگ خیس باشد و به دمای انجماد فوری برسد سنگ خورد خواهد شد.برای همین در کارخانجات روی کوپ ها را میپوشانند.

موارد استفاده

 

تراورتن در نماهای روکار داخلی و بیرونی و همچنین برای سنگ فرش کردن قابل استفاده‌است.

[Mahnaz.D 61915]

تیر

 

تیر، در معماری و مهندسی سازه، معمولاً عضوی بلند، مستقیم و منشوری است که برای نگه‌داری بارهای مختلف وارده در طول عضو طراحی می‌گرددالبته در کار اجرایی عنوان تیر غالباً فقط به اعضای افقی اطلاق گردیده و به اعضای عمودی ستون گویند. معمولترین نوع تیرها عبارتند از: تیر فولادی، تیر بتنی و تیر چوبی

 

[Mahnaz.D 61915]

پلان و جزئیات ستون‌های تخت جمشید

 

 

سُتون نوعی سازه است به شکل عمودی که برای انتقال بار ساختارهای فوقانی به ساختارهای زیرین ایجاد می‌شود. ساختارهای مهندسی با هدف مشابه عبارتند از تاق و فرسب. البته ستون ممکن است وزن هیچ ساختاری را تحمل نکند و تنها جنبه تزیینی داشته باشد. در مهندسی سازه، ستون به عضوی گفته می‌شود که نیروی فشاری را تحمل کند. بنابراین در ستون ها، بحث کمانش مطرح و عاملی تعیین کننده است. رفتار کمانشی ستون با پارامتری بنام ضریب لاغری (K) تعریف می شود.

تاریخچه

 

در معماری مصر باستان ایمهوتپ معمار ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد از ستون‌های سنگی استفاده کرد که سطح کنده‌کاری شده آنها نمایش دهنده دسته‌های نی بود. بعضی از زیباترین نمونه‌های ستون دنیای باستان در ایران روزگار هخامنشیان و در تخت جمشید دیده می‌شود.

گونه‌های ستون

 

• ستون دوریک
  
• ستون کرینتی
  

[Mahnaz.D 61915]

دوغاب به‌طور عمومی به سوسپانسیون‌های با ویسکوزیته نسبتاً بالا گفته می‌شود.

یک دوغاب می‌تواند آمیزه‌ای باشد به‌صورت زیر:

• مخلوطی از آب و مخلوط سیمان در تولید بتن
  
• مخلوطی از پودرهای سرامیکی و افزودنی‌ها (شامل دیسپرسانت‌ها و ..) برای شکل‌دهی بدنه‌های سرامیکی
  

[Mahnaz.D 61915]

اشباع آهن در سنگ آهک

 

 

سنگ آهک نوعی سنگ رسوبی است که عمدتا از کلسیت معدنی تشکیل شده‌است

اصول تهیه و بکارگیری آهک

 

آرامگاه کورش بزرگ از سنگ آهک ساخته شده است.

 

 

در واقع هدف از تهیه آهک، تبدیل سنگ آن به حالت قابل مصرف و تبدیل مجدد آن به سنگ آهک، پس از مصرف می‌باشد.بعد از تهیه سنگ آهک CaCO3 از معادن مربوطه، آنرا درون کوره‌های مخصوص قرار داده و با قراردادن آن تحت درجه حرارت ۹۰۰ درجه سانتی گراد، رطوبت همراه سنگ تبخیر شده و ترکیب CaCO3 را در کوره‌های مکانیزه یا سنتی می‌شکنند و آنرا تبدیل به آهک زنده با فرمول CaO و گاز CO2 می‌کنند. :گازکربنیک به همراه سایر گازها از دودکش کوره خارج می‌گردد.آهک زنده را با آب ترکیب و تبدیل به آهک شکفته با فرمول Ca(OH)2 می‌کنند. این ماده که از دسته قلیایی هاست میل ترکیبی فراوانی با اسیدها دارد.در نهایت آهک شکفته را به صورت خالص، با خاک یا ماسه به عنوان شفته آهکی در اندود یا ملات به کار می‌برند.با گذشت زمان گاز دی اکسید کربن موجود در هوا با رطوبت محیط ترکیب شده و ایجاد اسید ناپایداری می‌کند که به داخل ملات نفوذ می‌کند و با آن ترکیب شده و موجب ایجاد دوباره CaCO3 می‌شود. این عمل بسته به مکان کاربرد، رطوبت محیط، میزان گرمای هوا، ضخامت و نوع ملات، حتی تا ماه‌ها به طول می‌انجامد.در صورت وجود ناخالصی‌های سیلیسی یا آلومینی، ملات به صورت آبی خشک می‌شود و تشکیل سیلیکات و آلومینات کلسیم می‌دهد که سبب مشابهت خواص این ملات و سیمان می‌گردد. خواص آهک زندهآهک زنده ماده‌ای سفیدرنگ با درجه ذوب ۲۵۰۰ درجه سانتی گراد است. به دلیل بالا بودن دمای ذوب، از آن برای اندود نمودن سطح کوره‌ها استفاده می‌کنند. این ماده میل ترکیبی فراوانی با آب دارد و به همین دلیل در نگهداری آن می‌بایست دقت خاصی مبذول شود.[۳] معادن

 

مرغوب‌ترین سنگ آهک ایران مربوط به معدن پیربکران در ۳۰ کیلومتری اصفهان است .این معدن توسط کارشناسان روس برای تامین سنگ آهک مورد نیاز ذوب آهن اصفهان اکتشاف گردیده‌است .

[Mahnaz.D 61915]

سنگ مصنوعی نامی برای انواع مختلف محصولات سنگ مصنوعی است که از قرن ۱۸ استفاده می‌شود. آنها در ساخت و ساز ساختمان، کار مهندسی راه و ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. سنگ‌های مصنوعی حاوی طرح‌های گوناگون و دارای سطحی یکسان، با بدنهٔ خود می‌باشند. این فرآورده با آمیزه‌ای از ترکیبات پلیمری، افزودنیهای شیمیایی ساخته شده و پدیده‌ای است که به طور یکجا واجد خصوصیات زیبایی سنگ طبیعی، آسان تراشی چوب و پاکیزگی سرامیک می‌باشد.

[Mahnaz.D 61915]

قیر ماده‌ای است سیاه رنگ و خمیری شکل که در عایقکاریرطوبت و ساخت آسفالت کاربرد دارد. قیر انواع گوناگونی دارد که هر یک از انواع آن، دارای کاربرد خاصی است. قیر از مشتقات نفت است و اغلب در پالایشگاه نفت تولید می‌شود.

تعریف

قیر جسمی هیدروکربنی است به رنگ سیاه تا قهوه‌ای تیره که در سولفید کربن و تتراکلرید کربن کاملاً حل می‌شود. قیر در دمای محیط، جامد است. اما با افزایش دما، به حالت خمیری درمی‌آید و پس از آن مایع می‌شود. کاربرد مهم قیر به علت وجود دو خاصیت مهم این ماده است؛ غیرقابل نفوذ بودن در برابر آب و چسپنده بودن.

انواع قیر

قیر استخراج شده از نفت یا سنگ‌های معدنی مخصوص، قیر خالص نام دارد که با توجه به منشاء تشکیل، طبقه‌بندی می‌شود. قیرهای خالص همچنین برای اینکه خواص مورد نظر برای کاربردهای مختلف را پیدا کنند، تحت فرآیندهای دیگر قرار می‌گیرند و انواع مختلف قیر را (ازجمله قیر دمیده، قیر محلول، قیر امولسیون، قیر پلیمری و...) را تشکیل می‌دهند.

قیر نفتی و قیر طبیعی

قیر معمولاً از تقطیرنفت خام به دست می‌آید. چنین قیری قیر نفتی یا قیر تقطیری نامیده می‌شود. قیر نفتی محصول دو مرحله تقطیر نفت خام در برج تقطیر است. در مرحله نخست تقطیر، مواد سبک مانند بنزین و پروپان از نفت خام جدا می‌شوند. این فرآیند در فشاری نزدیک به یک اتمسفر (واحد) انجام می‌شود. در مرحله دوم نیز ترکیبات سنگین مانند گازوئیل و نفت سفید خارج می‌شوند. این فرآیند در فشاری نزدیک به خلاء صورت می‌پذیرد. در نهایت مخلوطی از ذرات جامد بسیار ریز به نام آسفالتن باقی می‌ماند که در ماده سیال گریس‌مانندی به نام مالتن غوطه‌ور است.[۴]

اما برخی از انواع قیر در طبیعت و در اثر تبدیل تدریجی نفت خام و تبخیر مواد فرار آن در اثر گذشت سال‌های بسیار زیاد به دست می‌آید. چنین قیری، قیر طبیعی نامیده می‌شود [۳] و دوام آن بیشتر از قیرهای نفتی است. چنین قیری ممکن است به‌صورت خالص در طبیعت وجود داشته باشد (قیر دریاچه‌ای) مانند دریاچه قیر بهبهان ایران و دریاچه قیر تیرینیداد آمریکا [۶]، یا از معادن استخراج شود (قیر معدنی). قیر طبیعی با نام یواینتایت (Uintaite) نیز شناخته می‌شود

 

قیر دمیده

قیر دمیده از دمیدن هوای داغ به قیر خالص در مرحله آخر عمل تصفیه به دست می‌آید. در این فرآیند، هوای داغ با دمای ۲۰۰ تا ۳۰۰ درجه سانتی‌گراد توسط لوله‌های سوراخ‌دار به محفظه حاوی قیر دمیده می‌شود. در اثر انجام این فرآیند، اتم‌های هیدروژن موجود در مولکول‌های هیدروکربورهای قیر، با اکسیژن هوا ترکیب می‌شود و با تشکیل آب، عمل بسپارش اتفاق می‌افتد. قیر دمیده نسبت به قیر خالص دارای درجه نفوذ کمتری است، درجه نرمی بیشتری دارد و حساسیت کم تری نسبت به تغییرات دما دارد. این نوع قیر بیشتر در ساختن ورق‌های پوشش بام، باتری اتومبیل و اندودکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.علامت اختصاری قیر دمیده R می‌باشد. مثلا قیر۸۰/۲۵ R به معنای قیر دمیده با درجه نرمی ۸۰ و درجه نفوذ ۲۵ می‌باشد

قیر مخلوط یا محلول

قیر مخلوط به مخلوطی از قیر و یک حلال مناسب (مثلاً نفت سفید یا بنزین) گفته می‌شود. این قیر در درجه‌حرارت محیط مایع است و یا با حرارت کمی به مایع تبدیل می‌شود. قیر مخلوط در انواع آسفالت‌های پوششی و ماکادامی مورد استفاده قرار می‌گیردسرعت گیرش یا سفت شدن این نوع قیر بستگی به نوع محلول دارد. به‌طور مثال به دلیل سرعت بالای تبخیر بنزین، قیر حل شده در بنزین سریع‌تر سفت می‌شود. این قیر، اصطلاحا قیر تندگیر (RC) نامیده می‌شود. همچنین قیرهایی که در نفت حل شده‌اند، قیر کندگیر (MC) نامیده می‌شوند و به قیرهایی که در نفت گاز یا نفت کوره حل شوند، نفت دیرگیر (SC) گفته می‌شود. قیرهای محلول بر اساس درجه گرانروی‌شان درجه‌بندی می‌شوند

قیر امولسیون

قیر امولسیون با مخلوط کردن قیر و آب و یک ماده امولسیون‌ساز به‌دست می‌آید. مقدار ماده امولسیون ساز بسیار کم و در حدود ۰٫۳ تا ۰٫۵ درصد وزن قیر می‌باشد. مقدار آب مصرفی این نوع قیر در حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد وزن قیر می‌باشد.[۱۱] ماده امولسیون‌ساز معمولاً یک نمک قلیایی اسیدهای آلی یا نمک آمونیم است که باعث باردار شدن ذرات قیر می‌شود. به این ترتیب ذرات قیر در اثر بار القایی یکدیگر را دفع می‌کنند و به‌صورت کره‌هایی با قطر یک‌صدم تا یک‌هزارم میلی‌متر در آب شناور می‌شوند. استفاده از این نوع قیر، باعث کاهش آلایندگی محیط زیست می‌شود و چون از نفت یا حلال‌های قابل اشتعال استفاده نمی‌شود، خطر اشتعال در حین حمل و نقل قیر کاهش می‌یابد. از قیر امولسیونی برای آسفالت سرد در محیط‌های مرطوب یا برای عایق کاری استفاده می‌شود که در این صورت باید دوباره به آن آب اضافه کرد و محتوای آن را به حدود ۶۵ درصد رساند

 

کاربرد

قیر معمولاً در دو حوزه راه‌سازی و عایق‌کاری به کار می‌رود. حدودا ۹۰ درصد از قیر تولیدی، در حوزه راهسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصارف عایق‌کاری، تنها ۱۰ درصد از مصرف قیر را به خود اختصاص می‌دهد

عایق کاری: از قیر معمولاً برای عایق بندی بام‌ها و کف حمام‌ها استفاده می‌شود. معمولاً به منظور تثبیت قیر، آن را همراه با گونی مورد استفاده قرار می‌دهند که به آن قیرگونی گفته می‌شود. الیاف گونی نقش مسلح کننده قیر را دارند و قیر را در محل خود تثبیت می‌کنند. هم چنین محصولاتی مانند مقوای قیری یا نمد قیری که با نام‌های تجاری نظیر ایزوگام و... ارائه می‌شوند نیز کاریردی مشابه قیرگونی دارند. به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت زمین به کف ساختمان، از بلوکاژ یا ماکادم استفاده می‌شود.

مشخات قیر

۱-درجه نفوذ: آزمایش درجه نفوذ برای تعیین سختی قیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این آزمایش از یک سوزن استاندارد تحت اثر بار ۱۰۰ گرمی در مدت ۵ ثانیه به داخل قیر در دمای ۲۵ درجه نفوذ می‌کند. مقدار نفوذ برحسب دهم میلی متر درجه نفوذ نامیده می‌شود. هر چه درجه نفوذ کم تر باشد قیر سخت تر است.

۲-گرانروی : هر چه کند روانی قیر بیش تر باشد خواص جامد بیش تری از خود نشان می‌دهد. واضح است در دماهای بالاتر کند روانی کم تر است. این مشخصه قیر با دستگاه سی بولت فیورل و یا به روش کینماتیکی اندازه گیری می‌شود

۳-درجه اشتعال: درجه اشتعال دمایی است که اگر قیر به آن دما برسد، گازهای متصاعد از آن با نزدیک شدن شعله، مشتعل می‌شوند و در سطح آن شعله به وجود می‌آید. حداکثر دمایی که می‌توان قیر را در کارگاه گرم کرد به درجه اشتعال محدود می‌باشد.

۴-افت وزنی : افت وزنی قیر در دمای بالا، در اثر تبخیر قسمتی از روغن‌ها و ترکیبات نفتی آن می‌باشد. این مشخصه نیز از خواص مهم قیر است. افت وزنی قیر در اُوِن در دمای ۱۶۳ درجه سانتی گراد و در مدت ۵ ساعت (شرایط تقریبی پخت آسفالت) اندازه گیری می‌شود.

۵-شکل پذیری یا انگمی : اگر نمونه‌ای از قیر با سطح مقطع ۱ سانتی متر مربع را با سرعت ۵ سانتی متر/دقیقه بکشیم، مقدار افزایش طول نمونه را قبل از پاره شدن خاصیت انکمی قیر گویند.[۲۰]

۶-درجه خلوص : می‌دانیم حلال قیر تترا کلرور کربن و سولفور کربن است. بنابراین اگر نمونه‌ای از قیر را در هر یک از این مواد حل کنیم، ناخالصی‌های آن باقی می‌ماند و از آن جا درجهٔ خلوص قیر را می‌توانیم تعیین کنیم. درجه خلوص عبارت است از: (وزن نمونه قیر) ÷ [(وزن ناخالصی) - (وزن قیر)]

۷-درجه نرمی : درجه نرمی دمایی است که با رسیدن قیر به آن دما، قیر از حالت جامد به حالت روان در می‌آید. هرچه درجه نرمی قیر بیش تر باشد، حساسیت کم تری نسبت به تغیرات دما دارد. درجه نرمی قیرهای معمولی حدود ۶۰ تا ۷۰ می‌باشد.

آزمایش‌های تعیین خصوصیات قیر

 

ازمایش‌های زیر خصوصیات قیر طبیعی را تعیین می‌کند:

1. اندازه‌گیری نقطه نرمی (Softening Point)
   
2. اندازه‌گیری درجه نفوذ (Penetration)
   
3. اندازه‌گیری میزان کشش (Ductility)
   
4. اندازه‌گیری نقطه شکست (Fraass Breaking Point)
   
5. بررسی اثر حرارت و هوا روی قیر (Thin Film Over Test)
   
6. اندازه‌گیری گرانروی (Viscosity)
   
7. اندازه‌گیری وزن مخصوص (Specific Gravity)
   
8. اندازه‌گیری حلالیت یا درجه خلوص قیر Solubility))
   
9. اندازه‌گیری نقطه اشتعال (Flash Point)
   
10. اندازه‌گیری استقامت مخلوطهای آسفالتی به روش مارشال (Marshall)
    
11. آنالیز غربالی مصالح معدنی (Sieve Analysis)
    
12. استخراج و آزمایش قیر در مخلوطهای آسفالتی (Extraction)
    

چشمه قیر روان

در استان ایلام، شهرستان دهلران، در بوستان جنگلی منطقه حفاظت شده آب گرم، یک چشمه قیر روان طبیعی وجود دارد که از ۵۰۰۰ سال پیش از آن استفاده می‌شده‌است. در منابع ایلامی از این چشمه قیر یاد شده‌است. اهالی منطقه این چشمه قیر را خون اژدهایی می‌دانند که به وسیله اسفندیار رویین تن به هلاکت رسیده‌است.

[Mahnaz.D 61915]

زبره (به کسر زال و ر) صفتی است که برای موادی مانند آرد، بتن، گچ، سنگ، سنگ آهن غیره بکار می‌رود و معنی آن اینست که در آن حالت در ساخت آن مواد دانه‌های درشت و زبر بکار رفته است یا آن مواد هنوز بطور کامل ساییده و آرد نشده اند. در علوم غذایی به غله‌هایی که ساییده شده‌اند و دانه‌هایشان هنوز از آرد درشت‌تر است زبره (Meal) گفته می‌شود. در مورد سنگ‌های معدنی به خاک سنگ آن مواد که هنوز کاملآ خرد و آرد نشده‌اند حالت زبره گفته می‌شود. در معماری به سطوح زبر و صیقل‌نیافته، زبره گفته می‌شود.

ترکیبات رایج با واژه زبره عبارت‌اند از:

• زبره‌سنگ
  
• زبره‌آرد
  
• زبره‌پاشی
  
• زبره‌کاری
  
• زبره‌تراشی
  
• گونه‌ای از مارچوبه به نام مارچوبه زبره وجود دارد که به آن در فارسی شبیدی هم گفته می‌شود.
  
• گردی زبره نام یک گونه گُل است.
  

واژه متصاد با زبره، واژه نرمه است.

[Mahnaz.D 61915]

انواع آجر رسی بر حسب شکل و ابعاد عبارتند از:

 

1. آجر تو پر: ( به 2 دسته تقسیم می شوند)

 

• آجر فشاری: در اندازه های 5.5×11×22 سانتی متر ساخته می شود و در سفت کاری استفاده می شود و در اصطلاح بنایی آجر چینی با این آجر را به علت نداشتن بر و نبش صاف و همچنین در هم چیدن آن گری چینی می گویند.

• آجر قزاقی سفید و بهی: این آجر به علت بدنه و نبش های صاف و رنگ آن که مایل به سفید و بهی می باشد یکی از مرغوبترین نوع آجر است که در کورۀ استوانه ای تهیه و در نما سازی از آن استفاده می گردد. اندازۀ آن 5.5×11×22 می باشد.

2. آجر سه سانتی:

این آجر در نما سازی استفاده می شودو در رنگهای قرمز و سفید و در اندازۀ 3× 10.5×22 تهیه می گردد.

3. آجر های سوراخ دار:

 

آجر سوراخ دار یا آجر ماشینی، روی سطح بزرگتر آن 8 یا 10 سوراخ به قطر 1.5 تا 2 سانتی متر موجود است.

4. آجر های سفالی تو خالی یا مجوف:

به آجر های سفالی سوراخ دار با حجم زیاد و وزن کم بلوک هم گفته می شود، که به دو دسته تقسیم می شوند:

 

 

• آجر سفال تیغه ای: معمولاً به ضخامت 7 تا 10 سانتی متر و عرض و طول 20 تا 25 سانتی متر تولید می شوند.

 

• آجر سفال سقفی: یا بلوک های سقفی در قطعاتی به عرض 40 سانتی متر و ارتفاع 20 یا 25 و طول 20 یا 25 سانتی متر ساخته می شوند.

 

5. فندوله: نوعی آجر سفالی به شکلu ، یا ناودانی شکل می باشد که ابعاد آن برابر 4.5سانتی متر ارتفاع، و 13.5 سانتی متر عرض و 25 سانتیمتر طول می باشد. قدرت مکندگی آن کم و ترد و شکننده است. مورد استفادۀ آن ساختن تیرچه برای اجرای سقف های تیرچه بلوکی می باشد.

 

6. سفال بام: در مناطق پر بارش برای آنکه باران یا برف روی بام نماند و از روی بام روان شود، بام را با شیب زیاد می سازند و روی آن را از سفال بام می پوشانند.خاکی که با آن سفال بام ساخته می شود باید دارای ویژگی های خاک آجر باشد، افزون بر آن جسم های گداز آور بویژه سنگ آهک آن کم باشد تا در دمای بالاتر از 1000 درجه خمیری نشود. و اکسید آهن خاک به اندازه ای باشد که آجر را سرخ رنگ نماید. سفال بام باید تو پر باشد، با ضربه خوردن صدای زنگ بدهد. آب در آن نشت نکند و از زیر نم پس ندهد و در سرما یخ نزند.

[.FatiMa 36559]

بتن كه میزان تولید آن بالغ بر 8/3 بیلیون مترمكعب در سال تخمین زده می‎شود، به علت دارا بودن خواص و ویژگی‎های ممتاز و نیز در دسترس بودن مصالح آن، پس از آب پرمصرف‎ترین ماده روی زمین به شمار می‎رود.

بتن در همه جا موجود است و در یكصد سال اخیر، استفاده از آن در ساخت بناهای مسکونی و اداری، پیاده‎روها، راه‎ها و جاده‎ها و نیز انواع مختلف ساختمان‎های فنی ـ عملكردی از قبیل كارخانجات، پاركینگ‎ها، متروها، فرودگاه‎ها، پل‎ها، سدها، سیلوها، سازه‎های دریایی، راكتورهای اتمی و سازه‎های مقاوم در برابر انفجارات و زلزله، مقبولیتی همگانی پیدا كرده است.

چنانچه از عنوان این نوشتار برمی‎آید، بتن یك ماده متناقض است: بتن با اینكه تداعی‎كننده مفهوم سختی می‎باشد، لیكن در ابتدای فرایند اختلاط مواد تشكیل‎دهنده‎اش، نرم و روان است؛ اگرچه بتن، بر اساس تعریفی كه از آن سراغ داریم، یك ماده پیوندی و چندرگه است كه از اختلاط سیمان، آب، ماسه و مصالح دانه‎ای معدنی از قبیل شن یا سنگریزه بدست می‎آید، اما معمولاً به عنوان یك ماده یكپارچه و دارای شخصیت مستقل در نظر گرفته می‎شود. بتن شكل ذاتی و طبیعی بخصوصی ندارد و از این‎رو باید با استفاده از قالب‎بندی به شكل معینی درآورده شود؛ یعنی شكل و بافت نهایی‎ بتن را قالبی كه بتن به درون آن ریخته می‎شود، تعیین می‎كند.

 

 

بتن می‎تواند هر رنگ، بافت و طرحی را به خود بگیرد، از این رو شاید بتوان آن را به یك آفتاب‎پرست تشبیه نمود. رنگ بتن اغلب خاكستری است، اما از طریق انتخاب سیمان و مصالح دانه‎ای مناسب یا با استفاده از رنگدانه‎های شیمیایی می‎توان به آسانی آن را در رنگ‎های سفید، قهوه‎ای یا حتی قرمز روشن تولید كرد. بتن بسته به قالب مورد استفاده در تولید آن، می‎تواند صاف و ساده یا دارای طرح‎های دقیق و پیچیده باشد؛ بتن می‎تواند همچون شیشه صاف باشد یا همچون صخره زمخت و ناصاف. بتن ممكن است بدون پرداخت رها شود یا همچون یك تندیس بدقت روی آن كار شود. در واقع، بتن، با توجه به ویژگی‎های خاص سطح آن، یك فرآورده واحد نیست، بلكه طیف گسترده‎ای از مصالح را دربرمی‎گیرد كه از نظر بافت، رنگ و بیان معمارانه از قابلیت‎های بی‎شماری برخوردار هستند

استفاده گسترده و فراگیر از بتن مسلح در معماری حدوداً به نیمه اول قرن بیستم باز می‎گردد. این ماده جدید به دلیل برخورداری از قابلیت استفاده در بناهای مختلف و نیز فرم‎پذیری قابل توجه‎اش، در آن زمان در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار گرفت و با سرعت شگفت‎آوری تأثیرات خود را در معماری بر جای گذاشت و بین سال‎های 1910 و 1920، تقریباً به علامت مشخصه معماری جدید تبدیل شد. شاید از بسیاری جهات بتوان گفت خردگرایی و بتن مسلح دو عنصری بودند كه سرانجام در دوره افتخارآمیز معماری مدرن در دهه 1920 در یكدیگر ادغام شدند؛ معماران خردگرای این دهه كه بتن را به لحاظ برآورده‎كردن نیازهای اساسی چون ارزانی، یكسان‎سازی، نورپردازی كافی، تهویه گسترده و فضاهای داخلی انعطاف‎پذیر و نامحدود، ماده‎ای مناسب یافته بودند، در سطح وسیع آن را مورد استفاده قرار دادند.

 

«اگوست پره»، مهندس معمار فرانسوی، نخستین كسی است كه بتن مسلح را به عنوان وسیله‎ای برای بیان مقاصد معماری شناخت و بكار برد. آپارتمان‎های مسكونی كه او با استفاده از قابلیت‎های هنری بتن مسلح ساخت، منزلت بتن را در عالم معماری افزایش داد. «فرانك لویدرایت» نیز یكی از معماران برجسته آمریكایی است كه در پروژه‎هایش از قابلیت‎های این ماده جدید استفاده فراوانی نموده است. ارزانی بتن و قابلیت ایجاد دهانه‎های عریض با استفاده از آن، باعث روی آوردن او به این ماده شد. علاوه بر این، او با بتن براحتی می‎توانست به ایده‎های فضایی خود جامه عمل بپوشاند. رایت بخاطر تأكید هنری و حرفه‎ایش بر ماهیت مصالح، سطح بتن را در اغلب كارهایش عاری از پوشش باقی می‎گذاشت.

پتانسیل تقریباً نامحدود بتن جهت خلق فرم‎ها و سطوح انتزاعی، برخورداری از قابلیت تطابق با شرایط و كاركردهای مختلف و نیز داشتن استحكام بالا، بتن را در حال حاضر به یكی از مصالح پرطرفدار و مورد توجه در میان بسیاری از معماران و مهندسان تبدیل كرده است.

 

 

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[.FatiMa 36559]

1-پلي استايرن منبسط (فوم پلي استايرن ,پلاستو فوم يا يو نيليت)

براي اولين بار پلي استايرن توسط يك شركت آلماني در سال 1940براي عايق در صنايع الكتريكي ساخته شد. و در جريان جنگ جهاني دوم جهت ساخت لاستيك مصنوعي از آن استفاده شد . محصولات پلي استايرن در سه گريد توليد مي شود.

 

گريد 1- مقاوم در برابرضربه كه جهت مصارفي مانند : تهيه ظروف , بدنه لوازم خانگي استفاده مي شود.

گريد2- نوع معمولي كه مقاومت كمتري در مقابل ضربه دارد كه كاربردهاي در صنايع اتومبيل سازي و الكتريكي و غيره دارد.

گريد3- پلي استايرن منبسط يا فوم پلي استايرن (پلاستو فوم )كه در صنايع بسته بندي كار برد وسيعي داشته و به عنوان عايق حرارتي نيز استفاده مي شود دامنه استفاده از اين فوم در حال افزايش است به عنوان مثا ل اخيرادر سقفهاي تيرچه بلوك به جاي بلوك سيماني از بلوك هاي پلاستو فوم استفاده مي شود.

مزاياي عمده فوم پلي استايرن عبارتند از :

1-انتقال حرارت كم جهت استفاده عايق حرارتي 2-جذب خوب انرژي براي بسته بندي مواد 3-شناوري بالا 4- بالا بودن نسبت سفتي به وزن به طوري كه قطعات ساخته شده داراي وزن كم و استحكام خوب هستند 5- هزينه كم به ازاي واحد حجم .

معايب عمده فوم پلي استايرن عبارتند از :

1-خاصيت اشتعال پذيري وكمك به گسترش حريق

2-توليد گازهاي سمي در هنگام سوختن

3- انتقال بخار آب و جذب رطوبت4-نمي توان در بالاتر از ˚C 74 درجه سلسيوس به كار برد .

فوم پلي استايرن به طور وسيعي در عايق حرارتي54-تا 74درجه سانتيگراد به كار برده شده است كه دلائل عمده آن قيمت پائين بوده , در دسترس مي باشد و به راحتي ساخته مي شود , محكم و پايدار بوده و در برابرتخريب مقاوم است . پلي استايرن اكسترود شده به صورت تخته در اندازه هاي مختلف جهت ساخت ديوار و عايق بام در دسترس است . دانه هاي قابل انبساط پلي استايرن را نيز مي توان به صورت صفحاتي براي نما در ساختمان سازي ساخته و به كار برد. در مواردي كه كاربردعايق حرارتي مورد نظر است مقاومت بالا لازم نبوده و پلي استايرن منبسط به اندازه كافي مقاومت دارد .

فوم پلي استايرن را در جرم ويژه هاي بسيار پائين نيز مي توان توليد كرد. ولي كاهش جرم ويژه به افزايش ضريب هدايت حرارتي با كاهش عايق حرارتي و افزايش انتقال بخار آب مي انجامد .از اين رو از اين نوع فوم هاي بسيار سبك در كارهاي بسيار حساس نمي توان استفاده كرد.

2- فوم پلي يورتان

فوم پلي يورتان با يك ساختار سلولي بسته كه برپايه پلي يورتان ,حضور كاتاليزورها و مواد دمنده باواكنش شيميايي پلي ايزوسيانات ها با تركيبات حاوي هيدروژن اسيدي ساخته مي شوند. مزيت هاي فوم پلي يورتان عبارتند از : هدايت حرارتي كم كه از تمامي مصالح عايق متداول ديگر كمتر است , وزن سبك , استحكام بالا, قابليت بسيار زياد در پذيرش تغيير در فومولاسيون جهت برآورده كردن انتظارات كاربردي, چسبندگي قوي به بسياري از مواد, نفوذپذيري كم در برابر بخار آب, مقاومت حرارتي در دماي بيش از 100 در جه سلسيوس, قابليت فوم شوندگي در محل براي پر كردن شكل هاي پيچيده, فوم سخت پلي يورتان در گستره وسيعي از دما به عنوان عايق حرارتي به كار برده شده است .براي مثال اين نوع فوم در عايق كاري ازت مايع در-196 درجه سلسيوس و بخار در +126 درجه سلسيوس به كار برده شده است .

فرم انعطاف پذير پلي يورتان نيز در عايق كاري لوله ها مي تواند به كار برده شود . فوم هاي پلي يورتان به صورت يك لايه نازك با كارآرايي بالا عايق كاري بدنه يخچال ها و فريزرها به كار برده مي شود . امروزه سعي مي شود كه فوم پلي يورتان باگازي غير از CFC(كلروفلوئور كربن )به عنوان ماده دمنده ساخته شود . اگر چه اين گازها به خوبي گاز هايCFC عايق كاري را انجام نمي دهند ,ا ما به لايه ازن سياره زمين آسيب كمتري وارد مي كنند, چگالي فو م هاي ساخته شده توسط روش جديد معمولا 32 كيلو گرم بر متر مكعب است . فومهاي پلي يورتان سلول باز با چگالي كم (8كيلو گرم بر متر مكعب) نيز وجود دارد .بعضي انواع با چگالي كم از دي اكسيد كربن به عنوان ماده دمنده استفاده مي كنند و همچنين فوم هاي كم چگالي به داخل ديوار هاي دو جداره باز اسپري مي شوند و به سرعت منبسط مي شوند و فضاي خالي راپر از درزبندي مي كنند فو مهاي آهسته منبسط شونده براي ساختمان هاي موجود كه عايق حرارتي ندارند در نظر گرفته شده است . اين فوم مايع بسيار آهسته منبسط مي شود و بنابراين احتمال آسيب رسيدن به ديوار ناشي از انبساط بيش از حد كاهش مي يابد . فوم در برابر بخار آب نفوذ پذير است, قابل انعطاف بوده و در برابر مكش آب اين عايق درزبندي هواي خوبي انجام مي دهد . همچنين كندسوز است و بعد از براشتن آتش , شعله پايدار نخواهد بوداما نكته با اهميت اين است كه متصاعد نمودن گازهاي سمي سيانيد هيدروژن(سيانور) در مجاورت حرارت يا در هنگام سوختن مي باشد.

3- فوم پلي اتلين (پلي فوم)

پلي اتلين داراي خواص مهمي از جمله عايق الكتريكي, خاصيت فيلم و ورقه شدن و مقاومت شيميايي در برابر رسوبات را داراست . از جمله معايب پلي اتلين اين است كه در برابر حلالها تحت دما و شرايط معين , مقاومت كمتري نشان ميدهد و اكسيژن مي تواند در آن خرابي بوجود آورد . به طوري كه در طولاني مدت وقتي در برابر آب قرار مي گيرد اكسيژن آزاد شده توليد پوسيدگي مي كند اين امر استفاده از اين عايق هارا در شبكه آبرساني آب گرم محدود مي كند. در صورت استفاده از اين عايق در صنايع برودتي وحرارتي با پديده كندانس و اتلاف حرارت مواجه خواهيم شد ضريب انتقال حرارت اين عايق در دما ي 25 درجه سانتيگراد 0/042 است . اين عايق قابل اشتعال است و برابر شعله مستقيم باعث افزايش دامنه حريق مي گردد و نبايد از آن در معرض تابش مستقيم نور خورشيد استفاده شودگسترده دمائي قابل استفاده از اين فوم بين دماهاي ˚40- 90 تا˚ است.

4-فوم پلي وينيل كلرايد (PVC)

محدوده وسيعي از تغيير شكل فشار ي همراه با مزاياي عالي عايق رطوبت و بخار ارايه مي دهد . فوم PVC از طريق آميزه سازي انواع مختلف نرم كننده و كوپليمر به دو طريق فيزيكي و شيميايي با خواص مختلف به دست مي آيد . اين فوم ها به صورت نرم , سلول باز , بخشي سلول باز , نيمه سخت و سخت سلول بسته مي توانند باشند. از نظر عايق حرارتي فوم PVC سخت دو برابر گران تر از فوم هاي پلي استايرن و پلي يورتان است .در مقايسه با ديگر پلاستيك هاي سلولدار به كار رفته در عايق حرارتي PVC انبساط مقاومت بالايي داشته و بسيارسخت است.فوم PVC سخت عايق حرارتي و صوتي بسيار خوبي بوده و نفوذ بخار و رطوبت در آن بسياركم است. از آنجا كه مقاومت برشي فوم PVC بالاست سطح آن براي اعمال سيمان و گچ بسيار مناسب است . مزيت عمده فوم هاي PVC عملكرد بهتر آنها در برابر آتش نسبت به ساير فوم هاي پليمري است .از اين رو نوع پانل ها در كاربردهاي دريايي و ساختماني در اورپا پذيرفته شده اند.

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[.FatiMa 36559]

[TABLE]

[TR]

[TD]

مقدمه

همانطور كه می‌دانیم امروزه صنعت بتن نقش بسیار مهمی در ساخت و سازهای جوامع بشری ایفا می‌كند و یكی از عوامل بسیار مؤثر در سازه‌های بتنی در جهان است. در این راستا انجمن سیمان پرتلند (PCA) تحقیقاتی را به منظور استفاده از بتن در دیگر پروژه‌ها آغاز نموده؛ پس از آزمایشات و تحقیقات فراوان موفق شد به راه حل بسیار خوبی به نام بتن اسفنجی (بتن تراوا ) دست یابد. بتن اسفنجی كه حاصل این دست رنج بود، توانست تحولات زیادی را در محوطه سازی‌های شهر‌های اروپا و آمریكا ایجاد كند. البته این نوع بتن هنوز در ایران جا نیفتاده، ولی امید است با تلاش مسئولین ادارات، مهندسین و متخصصین فن این بتن به منظور حفظ بیشتر محیط زیست و مقرون به صرفه بودن مورد استفاده در پروژه‌های كشورمان نیز قرار بگیرد.

 

بتن اسفنجی چیست؟

بتن اسفنجی یك مخلوط سنگدانه درشت(شن)،سیمان، آب و ماسه به میزان اندك(وگاهی اوقات بدون ماسه) است. در ساختار این بتن %25-15 (از لحاظ حجم) فضای خالی وجود دارد و این امر‌ موجب عبور آب از داخل این بتن می‌شود.

در بتن اسفنجی از آب نسبت به دیگر انواع بتن كمتر استفاده می‌شود و این مسأله باعث شده تا پس از ساختن مخلوط بتن آب آن به سرعت تبخیر شده و مخلوط در مدت یك ساعت كاملا" از آب تخلیه خواهد شد. نسبت مواد مختلف در بتن اسفنجی

برای آشنایی بیشتر با این بتن، در جدول، زیر میزان مواد مختلف به كار رفته شده از آن ذكر شده است:

 

[TABLE=class: MsoNormalTable, width: 500]

[TR]

[TD=width: 328] نسبت مواد[/TD]

[TD=width: 328] مقدار مواد [/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 328] 1-مواد دارای خواص بتن (البته در مورد مواد دارای خواص سیمای یا همان افزونی‌های بتن بعدا" بیشتر توضیح داده می‌شود.)[/TD]

[TD=width: 328] 270 to 415 kg/m^3 (450to 700 1b/y^3)[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 328] 2-سنگدانه[/TD]

[TD=width: 328] 1190 to 1480 kg/ m^3 (2000 to 2500 1b/y^3) [/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 328] 3-نسبت آب به سیمان (از لحاظ جرم)[/TD]

[TD=width: 328]

0.27 to 0.30

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 328] 4-نسبت ‌سنگدانه ‌به ‌سیمان (ازلحاظ جرم)[/TD]

[TD=width: 328]

4 to 4.5:1

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 328] 5- نسبت ‌سنگدانه ریز (ماسه) به سنگدانه درشت (شن)[/TD]

[TD=width: 328]

0 to 1:1

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

رفتار بتن سنجی

همچنین به منظور آشنایی بیشتر با رفتار این بتن، ویژگی‌های آن در زیر بیان شده است:

 

[TABLE=class: MsoNormalTable, width: 500]

[TR]

[TD=width: 290] مشخصات [/TD]

[TD=width: 367] مقدار[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] اسلامپ یا نشست (stump) [/TD]

[TD=width: 367]

20 mm (3/4 in)

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] چگالی (وزن مخصوص) [/TD]

[TD=width: 367] 1600 to 2000 kg/m^3 (100 to 125 1b/ft^3)[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] زمان گیرش (setting time) [/TD]

[TD=width: 367]

1 ساعت

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] تخلخل (از لحاظ حجم) [/TD]

[TD=width: 367]

15% to 25%

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] میزان نفوذ پذیری (از لحاظ میزان سرعت) [/TD]

[TD=width: 367]

120 L/min to 320 L/m^2/min (3ga1/ft^2/ min to 8 gal /ft^2/min)

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] مقاومت فشاری [/TD]

[TD=width: 367]

3.5 Mpa TO 28 Mpa (500psi to4000 psi)

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] مقاومت خمشی [/TD]

[TD=width: 367]

1 Mpa to 3.8 Mpa (150 psi to 550 psi)

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 290] افت بتن [/TD]

[TD=width: 367]

200x10^-6

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

نصب بتن اسفنجی

نصب بتن اسفنجی شامل 4 مرحله اساسی است:

1-مخلوط كردن

2-جاگذاری كردن (گماردن، قراردادن)

3-تراكم و فشرده سازی (كوبیدن )

4-عمل آوردن بتن

بوجود آوردن، قرار دادن و عمل آوردن بتن اسفنجی همه به جای اینكه در یك كارخانه زیر شرایط یكسان انجام شوند، در محل كار (پای كار) انجام می‌شوند.

اگر چه بتن اسفنجی می‌تواند توسط همان تهیه كننده‌های بتن توپر تهیه شده و توسط همان كامیون‌های بتن توپر تحویل داده شود، اما این ویژگی‌های فیزیكی منحصر به فردش است كه نیاز به یك پیمانكار با تجربه تخصصی دارد. همچنین تفاوت‌های ساختاری ما بین بتن اسفنجی و بتن غیر قابل نفوذ نصب متفاوت آن را نیازمند است.

به هر حال، كیفیت و عملكرد بتن اسفنجی بستگی به میزان آشنایی و عملكرد نصب كننده و خاصیت ضربه‌های ساختاری (كمپكت) دارد.

این نوع بتن به دلیل مقاومت نسبتاً پایین آن psi400 الی psi 4000 اساس مشخص شده و پذیرفته شده‌ای برای مقاومت بالا نیست. و مساله مهم تر در موفقیت یك روسازی بتن اسفنجی مقدار پوكی (فضای خالی) آن است.

البته باید بدانیم كه زیر سازی این بتن و زمین زیرینش نباید كاملاً غیر قابل نفوذ باشد و باید حداقل اندكی خاك و زیر سازی آن نفوذ پذیری داشته باشد. در مناطق ماسه‌ای هم بتن اسفنجی مستقیماً بالای ماسه گذاشته می‌شود.

همچنین باید به این موضوع اشاره كرد كه یخ‌زدن آب در داخل این بتن مشكلی ایجاد نمی‌كند، زیرا آزمایش‌هایی صورت گرفته كه در آن بتن اسفنجی را به مدت بیش از 15 سال در آب و هوای سرد گذاشته و آب باران و برف پس از ورود به داخل بتن یخ می‌زد. كاربرد موفق بتن اسفنجی در این مناطق این مساله را حل نموده است و مشكلی در به كار بردن این بتن در این مناطق وجود ندارد.

 

نقش مواد افزودنی ( مواد دارای خواص سیمانی ) در بتن اسفنجی

مواد افزودنی(یا همان مواد دارای خواص سیمانی) كه در بتن اسفنجی بكار می‌روند عبارتند از: رقیق‌كننده‌های سیمان(C 1157، C 595ASTM )، خاكستر بادی و پوزولان طبیعی (ASTM C 618)، روباره (ASTM C 989) و بخار سیلیس(ASTM C 1240‌).

حال به برخی از آن‌ها كه نقش بسیار مهمی در ساختار بتن دارند و می‌توانند به جای سیمان مورد استفاده قرار گیرند(كه در ایران از آنها به ندرت استفاده می‌شود) اشاره می‌كنیم. در واقع این مواد بر عملكرد زمان گیرش، میزان افزایش مقاومت، تخلخل، نفوذ پذیری و ... در بتن تأثیر می‌گذارند و در یك كلام كلید عملكرد بالای بتن، در استفاده از مواد افزودنی (SCMS) است.

از آن جمله می‌خواهیم به گاز سیلیس، خاكستر بادی و روباره كه همگی دوام بتن را بوسیله كم كردن نفوذ پذیری و شكاف ( ترك خوردگی) افزایش می‌دهند اشاره می‌كنیم:

گاز سیلیس (Silica fume): یك فرآورده فرعی (محصول جانبی) از تولید سیلیكون است، و از دانه‌های خیلی ریز و ذرات كروی شكلی تشكیل شده است و به طور موثری مقاومت و دوام بتن را افزایش می‌دهد. به طور مكرر برای ارتفاعات بلند ساختمان‌ها به منظور افزایش مقاومت فشاری بتن(با استفاده از گاز سیلیس مقاومت بتن از psi 20000 هم فراتر می‌رود.) استفاده می‌شود و می‌توان از آن %12- 5 به جای سیمان در بتن استفاده كرد.

خاكستر بادی(fly ash): خاكستر بادی، محصول فرعی انبار زغال سنگ سوزان در نیروگاه‌های برق است و سال‌ها قبل به عنوان ماده‌ای بی‌مصرف روی زمین انباشته می‌شد و بدون استفاده بود. اما حالا به عنوان یك ماده مهم در صنعت سیمان سازی به كار برده می‌شود و می‌توان از آن %65-5 به جای سیمان در بتن استفاده كرد.

روباره (Blast furnace Slag): روباره، محصول فرعی زباله در صنعت پولاد (فولاد) است، و سهم آن در مقاومت و دوام بتن بیشتر است و می‌توان از آن %70-20 به جای سیمان در بتن استفاده كرد.

 

مزایای بتن اسفنجی چیست و موارد استفاده از آن كدام است؟

بتن اسفنجی دارای مزایای اقتصادی و زیست محیطی فراوانی است، كه البته مزایای زیست محیطی آن بیشتر مد نظر است. از مزایای اقتصادی آن می‌توان به پایین آمدن خرج‌های فراوان به منظور هدایت آب باران و فاضلاب اشاره داشت. در واقع می‌توان گفت با وجود بتن اسفنجی نیازی به ساختن جوی‌های آب فراوان در سطح شهر و كنار خیابان و كوچه‌ها و همچنین كانال‌های بزرگ آب نیست. زیرا این بتن هر گونه بارندگی را مستقیماً به زمین و سفره‌های آب زیرزمینی منتقل می‌كند و در واقع یك مزیت زیست محیطی نیز محسوب می‌شود. از دیگر مزایای زیست محیطی آن می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:

1-جلوگیری از بروز آب گرفتگی در معابر و مكان‌ها به هنگام بارندگی

2-جلوگیری از آلوده شدن آب بارندگی‌ها (زیرا اگر زمین غیرقابل نفوذ باشد، آب باران و برف در سطح زمین كه آلودگی فراوان دارد جریان می‌یابد و منجر به آلوده شدن آب بارندگی می‌شود.)

3-پر شدن ذخایر آب زیرزمینی

4-در نقاط سرد كه ماندن برف و باران روی زمین (بعد از بارش) منجر به سردتر شدن آن مناطق می‌شود می‌توان با استفاده از این بتن آب باران و برف را به داخل زمین هدایت كرد و از سردتر شدن آن ناحیه جلوگیری كرد.

5-همچنین می‌توان از این نوع بتن در مكان‌هایی كه نیاز به زمین خشك است استفاده كرد مثلاً در زیر سازی چمن‌های استادیوم‌های فوتبال.

6-همچنین در مناطق سردسیر، بدلیل عبور آب از این بتن از یخ زدگی سطح معابر و در نتیجه ایجاد خطر جلوگیری می‌كند كه شهرداری‌های محترم می‌توانند از این بتن در پیاده‌رو سازی‌ها و محوطه سازی پارك‌ها، پاركینگ‌ها و معابری كه مشكل آبگیری دارند استفاده نمایند.(مترجم)

7-ایجاد مناظری زیبا به هنگام بارندگی، زیرا با وجود این بتن دیگر هنگام بارندگی آب گرفتگی وجود ندارد.

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=align: center] [/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام