مگالاپلیس

[Mohammad Aref 120452]

مفهوم مگالاپلیس

مگالاپلیس یک کلمه یونانی است و استعمال آن سابقه تاریخی دارد. در قرن اخیر این عنوان ابتدا به وسیله پتریک گدس به کار گرفته شد. در سال های گذشته نیز از طرف لوییز مامفورد ـ متخصص معروف شهرهای متروپلیتن ـ و پس از او از طرف ژان گوتمن به منطقه شهری وسیع و گسترده ای اطلاق شد که از بوستون تا واشنگتن ادامه داشت.

بدین سان امروزه مگالاپلیس به منطقه وسیعی گفته می شود که بیش از ده میلیون نفر جمعیت داشته باشد و دارای بیش از یک مادرشهر (متروپلیتن) باشد، به عبارت دیگر حومه ها و شهرک های یک مادرشهر، در نتیجه توسعه وسایل ارتباطی و افزایش سرعت وسایل نقلیه، با حومه ها و شهرک های مادرشهرهای دیگر پیوند می یابد و از پیوند آن ها یک بافت زنجیری از مادرشهرها و شهرها به صورت وسیع ترین شکل شهری تشکیل می شود که در اصطلاح جغرافیایی به آن  “مگالاپلیس” می گویند.

شکل مگالاپلیس از پاره ای حوزه های وسیع مادرشهری و توسعه آن از پیشرفت های اقتصادی، تحولات تکنولوژیک، اوضاع خاص فرهنگی و در نهایت از روند سریع شهرنشینی و شهرگرایی حاصل می شود. در تشکیل بافت زنجیری از حوزه های مادرشهری و ایجاد مگالاپلیس عواملی مانند زمینه های مساعد طبیعی، عوامل اقتصادی، جغرافیای فرهنگی و گذشته تاریخی ناحیه مؤثر است.

شهرهای مرکزی مگالاپلیس های جهان، دارای تراکم جمعیت است و به تدریج که از آن ها فاصله بگیریم، کاهش سریع جمعیت در واحد سطح (تراکم) دیده می شود. میان حوزه های مادرشهری مگالاپلیس، چشم اندازهای جالب طبیعی به سرعت با ساختن واحدهای مسکونی، تأسیسات و سازمان های شهری اشغال می شود و بافت زنجیری حوزه های مادرشهری استحکام می یابد. از طرفی به دلیل وجود زمین های نیمه بایر، املاک وسیع، پارک های طبیعی و پایگاه های نظامی، میان حوزه های مادرشهری در محدوده مگالاپلیس گسیختگی ایجاد می شود.

مشخصات و ویژگی های مگالاپلیس

۱ـ مگالاپلیسها معمولاً شکل خطی یا کریدوری دارد و میسر آن ممکن است در طول سواحل طبیعی و حوزه های منابع معدنی شکل گیرد.

۲ـ در مگالاپلیسها تراکم جمعیت بانک ها، امور تجاری، شرکت های بیمه، عمده فروشی‌، خرده فروشی، مراکز پذیرایی و تفریحی و فعالیت های شدید حمل و نقل با تراکم باور نکردنی وجود دارد.

۳ـ زمین های مگالاپلیس از نظر قیمت بر دیگر زمین های شهری پیشی می گیرد و در هسته های اصلی و فرعی آن قیمت زمین بسیار بالا می رود.

۴ـ بعضی از شهرهای مگالاپلیس با تخصص یابی، فعال ترین و پر تحرک ترین مراکز شهری جهان شناخته می شود.

۵ـ بیشتر حوزه های به هم پیوسته مگالاپلیس، تحت نفوذ یک مرکز بزرگ مانند نیویورک، شیکاگو و لوس آنجلس قرار می گیرد که این مرکز بزرگ، نفوذ و قدرت بسیاری در مگالاپلیس به دست می آورد.

۶ـ مگالاپلیسها از حداکثر درآمد و ثروت برخور دارند.

۷ـ هر مگالاپلیس با استفاده از زمین های کشاورزی حوزه های مادرشهری توسعه می یابد.

منبع: کیمیافکر بزرگ