معنای شهرسازانه مدیریت شهری

[Mohammad Aref 120,438]

با توجه به فرآیند شهرسازانه مدیران شهری در دهه های اخیر و تاکید بر معیارهای اساسی در شیوه های مدیریت شهری، مدیریت شهری فرآیندی است که یک مدیر شهر با توجه به امکانات و قابلیت‌ها و محدودیت‌ها و توانایی‌هایی که در اختیار دارد سعی می‌کند در مدت زمانی که مسئول اداره شهر است با تجهیز امکانات و منابع به اداره شهر بپردازد. بنابراین در شهرسازی در بحث مدیریت شهری مؤلفه های مختلفی مطرح می گردد.

 

در این مجموعه هر گاه «مدیریت شهری» در معنای شهرسازانه آن به‌کار رفته است، منظور از آن برداشتی بوده است که مفاهیم (شهرداری، شورای شهر، شهروندان و نهادهای جامعه مدنی) را در بر می‌گرفته است. نوع نظام حکومتی و به تبع آن، سیستمی که هر نظام حکومتی برای اداره شهرها به کار می گیرد، همچنین حدود اختیارات و روابط حکومت شهری با سایر سطوح حکومت، نقش اساسی و کلیدی در شکل یابی نظام ارتباط بین عناصر مدیریت و برنامه ریزی شهری ایفا می‌کند.

 

معنای توصیفی مدیریت شهری

مدیریت شهری یک فرآیند است که در مجموع به یک نظام تصمیم گیری منجر خواهد شد میزان موفقیت و یا عدم موفقیت شهری بستگی به قدرت و مشروعیت و ساختار حقوقی و اجتماعی و اقتصادی جامع مورد نظر دارد. اگر مدیریت به درختی تشبیه شود که شاخه های گوناگونی مانند مدیریت صنعتی، مدیریت روستایی و چون این ها دارد، یکی از شاخه های جدید این درخت، مدیریت شهری است.

 

بنابراین می توان گفت تحول در مدیریت شهری و اتخاذ مدیریت نوین، عبارت است از اداره امور شهری به منظور رشد پایدار مناطق شهری در سطح محلی (با در نظر داشتن و تابعیت از اهداف سیاست‌های ملی اقتصادی و اجتماعی کشور) این روش نوین مدیریت شهری را می توان بخش ناگسستنی از مسئله تمرکز زدایی در سال های اخیر دانست.

 

تعاریف مدیریت

 

• مدیریت هنر انجام دادن کارها به وسیله دیگران است (ماری پارکرنالت)
  
• مدیریت عبارت است از علم و هنر متشکل و هماهنگ کردن، رهبری و کنترل فعالیت هایی است جمعی به منظور رسیدن به هدف مطلوب سازمان با حداکثر کارآیی (هنری فایول)
  

مفهوم مدیریت شهری زیاد مسبوق به سابقه نیست و تا زمان های قبل بیشتر یک پدیده سیاسی و حقوقی بوده است ولی امروز به نهادی مدنی و مشارکتی تبدیل شده است.

 

موضوع مدیریت شهری

بازارها و منابع مالی و مواد اولیه همراه با سازمان موسسه و شرکت، مدیریت می شود. بیشتر موارد استفاده از واژه مدیریت شهری نیاز به همین نحو مرتبط با زندگی شهری است. اگر چه معمول است که مدیریت را به نواحی شهری مرتبط سازیم اما این فضا نیست که تنها موضوع مورد علاقه است بلکه هر آنچه در فضای شهر اتفاق می افتند نیز موضوع مدیریت است. در این حالت موضوع مدیریت مجموعه ای فعالیت هایی است که در نواحی شهری روی می دهد، تا جایی که حکومت یکی از این فعالیت‌ها و سازمانی است که می تواند مدیریت کند. حکومت می تواند بخشی از موضوع مدیریت باشد. با وجود این زمانی که حکومت به عنوان کلیت آن چیزی دیده شود که مدیریت می شود در آن صورت مدیریت شهری محدود می شود. در این صورت مدیریت شهری می تواند به عنوان موضوع مدیریت با آن برخورد کند.

 

اهداف مدیریت شهری

اهداف معنابخش مدیریت هستند. اهداف هستند که تعیین می کنند کدام بخش از فعالیت هایی که در شهر رخ می دهد حایز اهمیت است. به طور منطقی، مدیریت خوب به واسطه سنجش نتایج آن در برابر اهداف ارزیابی می شود. در نتیجه، وجود شرایط نامناسب در بسیاری از سکونتگاه های انسانی ممکن است نشانه وجود مدیریت بد نباشد زیرا رفع این شرایط ممکن است در اهداف عملیاتی مدیریت در ذهن حاکمان شهر جایی نداشته باشد.

 

طیف متنوعی از اهداف برای هدایت مدیریت شهرها وجود دارد. بهبود بهره وری شهری، کاهش فقر و حفظ محیط‌ زیست از جمله اهداف است که در اسناد سیاستی بانک جهانی در سال۱۹۹۱ میلادی آمده است.

 

مسئولیت مدیریت شهری

عمق و دامنه نوع مسئولیتی که تعهد می شود بر اساس موضوع و اهداف مسئولیت تعریف شدنی است. قلمرو مسئولیت بسیار بزرگ تر از آن چیزی است که با قدرت یا وظایف محوله و یا سنت بتوان را تعریف کرد.

 

پیشتر پیشنهاد می شد که حکومت محلی با یک مدیریت بهتر حوزه فعالیت خود را به تأمین ارتباطات راه دور و یا نیروی برق گسترش دهد. اما اکنون اقتصاد مقیاس مانع از آن است که سیستم تلفن یا تولید الکتریسیته از سوی شهرداری ها دنبال شود.

 

مسئولیت یک ناحیه شهری به طور منطقی به درازای تاریخ خود شهر قدمت دارد. اقداماتی هم که از سوی چنین رویکردی آغاز می شود تا وقتی که به آن‌ها نیاز است مورد درخواست خواهد بود. بنابراین مسئولیت، فراتر از تداوم بخشیدن به این دسته اقدامات است. در نتیجه مدیریت شهری پایدار نه تنها به طور مداوم در پیوند با فراهم کردن شرایط برای دستیابی به اهداف آن است بلکه همچنین در ارتباط با اقدامات ضروری ای است که تا زمانی که اثراتش مطلوب است باید ادامه یابد.

 

مدیریت شهری مفهومی جامع نگر است. هدف آن تقویت ظرفیت حکومت و سازمان های غیر حکومتی است تا سیاست‌ها و برنامه‌هایی را تعریف کند و آن‌ها را به گونه‌ای به اجرا درآورد که نتایج بهینه ای به بار آورد. از این رو چالش مدیریت شهری ارائه پاسخ موثر و کارآمد به مسائل شهرها به منظور توانمندسازی آن‌ها برای اجرای وظایف و کارکردهایشان است.

 

منبع: کیمیافکر بزرگ