Mohammad Aref 120452 اشتراک گذاری ارسال شده در 8 فروردین، ۱۳۹۷ تئوری های برنامه ریزی شهری بر حسب «موضوع تئوری» و «جهت گیری فلسفی» در دو گروه طبقه بندی می گردند. در چارچوب مزبور تئوری ها از نظر «موضوع» به دو گونه «ماهوی (محتوایی)[۱] » و «رویه‌ای»[۲] و از نظر جهت گیری فلسفی به دو گونه «اثباتی (تبیینی)[۳]» و «هنجاری[۴]» تفکیک گردیده اند. ۱-تئوری ماهوی (محتوایی) این تئوری برای برنامه ریزی شهری است یعنی تئوری است که از خارج به کمک برنامه ریزی می آیند (شاخه های برنامه ریزی شهری) هدف تئوری ماهوی (محتوایی) تفسیر فراورده کار است. این تئوری به ماهیت پدیده‌هایی که برنامه ریزان شهری با آن ها روبرو هستند می پردازد. این تئوری ها کمک می کنند تا بدانیم شهر چیست؟ پدیده‌های اجتماعی و اقتصادی که در شهر در حال جوشش و کنش هستند ، چگونه اند؟ شهر از چه اجزاء و عواملی تشکیل شده است؟ در این تئوری ، شهر از دیدگاه های مختلف قابل تعریف است. ۲-تئوری رویه ای هدف تئوری رویه ای وصف نمودن و توضیح این «فرایند» است. از این رو یک تئوری رویه ای مناسب باید قادر به تمایز و تفاوت گذاشتن بین نتایج و محصولاتی که از فراین های مختلف نشأت می گیرد ، باشد. این نوع تئوری خود به عنوان تئوری برنامه ریزی مطرح است زیرا برنامه ریزی خود دارای هویتی مستقل است. در این تئوری از رویه و روش تولید طرح سخن به میان می آید. ۳-تئوری اثباتی (تبیینی) بیان علمی بین پدیده هاست و تئوری های رویه ای و محتوایی را در بر دارد. هدف تئوری اثباتی ، فراهم ساختن پایه های دانش معرفتی است که از داده هایی مبری از ارزش داوری، شکل گرفته و طراح را در جهت دستیابی به هدف یا مجموعه ای از اهداف خاص در پروژه ای معین یاری می رساند. تئوری اثباتی با «وصف» ، «تفسیر» و «پیش بینی» رویدادها در جهان سر و کار دارد. در واقع ، تئوری اثباتی از طریق ساختارهای مفهومی اش به مشاهدات ما از رویدادها نظم بخشیده ، از آن طریق امکان تفسیرشان را فراهم می آورد. عناصر جهان به صورت «الگویی» حادث می شوند. برخی از این الگوها ثابت هستند ، برخی با درجه بالایی از نظم رخ می دهند ، و برخی دیگر به شکل تصادفی واقع می گردند. توانایی در پیش بینی نمودن الگوهای مزبور ، نقشی محوری و «وجودی» برای انسان دارد چرا که چنین شناختی مبنای اعمال و اقدامات وی قرار می گیرند. تئوری های اثباتی (تبیینی) ، پدیده‌ها و رویدادها را «به همان گونه که هستند» مورد مطالعه قرار می دهند و هدف از کاربردشان وصف و تفسیر رویدادهای در حال وقوع و پیش بینی رویدادهای آتی است. از این رو ، تئوری های موفق اثباتی ، تئوری هایی به شمار می روند که از تعدادی تعمیم ساده ، لیکن قدرتمند در خصوص جهان و چگونگی ساز و کار آن ساخته شده ، ما را به پیش بینی دقیق کنش آینده قادر سازند. ۴-تئوری هنجاری بیشتر جنبه های اخلاقی و ارزشی را مطرح می کنند. (چگونه باشد بهتر است؟) مقایسه ای میان وضع موجود و مطلوب انجام می دهد (به چه طریقی؟ چه باید کرد؟) این تئوری بیشتر به سمت مسائل سیاسی ، اخلاقی و ارزشی تمایل دارد و در برابر سرمایه داری مقاومت می کند. تئوری های هنجاری ، تئوری هایی هستند که ضمن ابتناء بر فهم ساز و کار جهان کانون اصلی توجه شان بر تمیز خوب از بد ، درست از غلط و مطلوب و نامطلوب قرار دارد. تئوری های هنجاری خود بر اساس تئوری های اثباتی (تبیینی) ساخته می شوند. تصمیمات (برنامه ریزی و طراحی) ما توسط نوع خاصی از ایدئولوژی (که خود ملهم از نوع خاص جهان بینی است) و توسط نوع خاصی از باورهای اخلاقی ، هدایت و مشروط می شوند. [TABLE=class: grid, width: 700, align: center] [TR] [TD=width: 248] هنجاری [/TD] [TD=width: 192] اثباتی (تبیینی) [/TD] [TD=width: 163] جهت‌گیری فلسفی موضوع تئوری [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 248] چگونه می توان عوامل موثر در فرایند شهری را تغییر و ارتقاء داد؟ [/TD] [TD=width: 192] عوامل موثر در فرایندهای شهری چگونه عمل می‌کنند؟ [/TD] [TD=width: 163] ماهوی (محتوایی) [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 248] چگونه می توان هدایت و کنترل شهرها را با توجه به ارزش ها بهبود بخشید؟ [/TD] [TD=width: 192] مدل ها ، الگو ها ، رویه ها ، روش ها ، هدایت [/TD] [TD=width: 163] رویه ای [/TD] [/TR] [/TABLE] -رویکرد رایج در گونه شناسی تئوری های برنامه ریزی شهری کارتن تئوری های برنامه ریزی شهری نشریه انجمن برنامه ریزی آمریکا – جولای ۱۹۶۷ – “برنامه ریزان رهبران جوامع هستند” [۱] Substantive [۲] Procedural [۳] Positive [۴] Normative منبع: کیمیافکر بزرگ لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده