جوانه زنی بذر :

[masi eng 47044]

جوانه زنی بذر :

در آزمایشگاه که عبارتست از آشکار شدن و رشد اندامهای مختلف جنین داخل بذر که بتواند رشد یک گیاه کامل را تضمین کند.

در فیزیولوژی که عبارتست از قرار گرفتن بذر در شرایط مناسب و جذب آب و بالاخره انجام فعالیتهای بیوشیمیایی ، شت یافتن میتوز و نهایتاً آشکار شدن ریشه چه از پوسته بذر را گویند.

مراحل جوانه زنی :

1) آماس و جذب آب :

بلافاصله پس از قرار گرفتن بذر در خاک مرطوب بعلت اختلاف پتانسیل زیادی که بین توده بذور و خاک اطراف آن وجود دارد ، آب توسط بذر جذب شده ، بذر آماس می یابد.پتامسیل بذور فوق العاده منفی تر است.

این مرحله از جوانه زنی ربطی به زنده یا مرده بودن بذر ندارد و بر اساس اختلاف پتانسیل صورت می گیرد که نیازی به اکسیژن ندارد.

2) آبگیری بافت ها :

که با ورود آب به قسمتهای بذر ، آب بتدریج در منافذ بین بافت ها نفوذ کرده ، فرصت انتقال رطوبت به تک تک بافت ها داده می شود بطوری که پس از مدتی تمام بافت درونی بذر تقریباً بحالت اشباع می رسند.

تا این مرحله هم فرقی بین بذر زنده یا بذر غیر زنده وجود ندارد. در این مرحله بیشترین حجم آب مورد نیاز بذر جمع شده است.

3) جذب اکسیژن :

جنین بذر که تا این مرحله فعالیت بسیار کندی داسته ، با جذب آب کافی شدیداً فعال شده و بخشی از مواد داخل سلول را از طریق میتوکندی با جذب اکسیژن و در پروسه تنفس برای تولید انرژی مصرف می کند.

در این مرحله بذر باید در محیط با تهویه مناسب قرار گیرد تا o2 کافی به بذر برسد. نبودن اکسیژن کافی باعث فساد بذر تحت تأثیر تخمیر می شود.

4) فعالیت آنزیمی و هضم اندوخته بذر :

آنزیم های محور جنین که بمقدار کم و غیر فعال وجود داشتند با دریافت رطوبت علاوه بر فعال شدن توسط آب موجود در بذر به نقاط مختلف منتقل شده ، اجزاء پروتئینی و نشاسته ای بذر را تجزیه کرده ، تبدیل به اجزای ساده تر برای مصرف جنین می کند.

سپس این مواد به سمت جنین منتقل می شوند که مرحله انتقال مولکول های هیدرولیز شده به جنین است.

نشاسته در آوندهای آبکش نمی تواند حرکت کند و باید به اجزاء ساده تر مانند ساکارز و گلوکز تجزیه شود و پروتئین هم همینطور در آوند آبکش حرکت نمی کند.

5) افزایش تنفس بذر و ساختن مواد :

اسیدهای آمینه و قندهای قابل مصرف به وفور در اختیار جنین قرار می گیرند و در اثر تنفس شدید بخشی از مواد به اجزاء ساده تر شکسته شده که از این اجزاء ، مواد جدید مورد نیاز تقسیم میتوز ساخته می شود و در مرحله اینترفاز صورت می گیرد.

6) تقسیم سلولی و بزرگ شدن جنین :

یعنی هم تقسیم صورت گرفته و سلولهای جدید آب جذب می کنند و حجیم می شوند و مرحله بعدی که با حجیم شدن زیاد جنین به پوسته بذر فشار زیادی آمده ، پوسته بذر پاره شده که در نهایت جنین اولیه بصورت ریشه چه و ساقه چه اولیه از بذر خارج میشود ( اول ریشه چه ظاهر می شود ).

مقدم بودن ریشه چه به اندام هوایی ، امتیازی برای بقای گیاهچه می باشد. در ابتدای مراحل جوانه زنی ، هورمون جیبرلین خیلی فعال است و 6 تا 7 روز بعد ، آنزیم آلفا و بتا آمیلاز فعال می شود.

آلفا آمیلاز در دانه های خشک وجود ندارد و پس از جذب آب ساخته می شود. بطور کلی اغلب آنزیم هایی که در فعل و انفعالات متابولیکی بذر شرکت دارند پس از جذب آب سنتز می شوند.